Ga naar hoofdinhoud

Verkiezingen en politiek

Nederland is een democratie. Wat betekent dat eigenlijk? Op deze pagina vind je alles wat je moet weten over politiek, verkiezingen en de grondwet.

Tweede Kamerverkiezingen

Politieke partijen uitgelegd door NOS op 3

De standpunten van de partijen in het kort

Introductievideo’s bij de politieke partijen die meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen, uitgelegd door NOS op 3.

Een foto van presentatoren Emil en Devran in een lichte, lege ruimte. Rondom hen staan de woorden lijsttrekker, de basis en verkiezingsprogramma.
  1. Wat wil de BBB?

    Wat wil de BBB?

    Politieke partijen uitgelegd door NOS op 3

    2:09
  2. Wat wil het CDA?

    Wat wil het CDA?

    Politieke partijen uitgelegd door NOS op 3

    1:56
  3. Wat wil de ChristenUnie?

    Wat wil de ChristenUnie?

    Politieke partijen uitgelegd door NOS op 3

    1:33

Aflevering 1

Kiespijn: Tweede Kamerverkiezingen

45:54

Aflevering 2

Kiespijn: Tweede Kamerverkiezingen

45:34

Van stem tot politiek

Gescripte chat over politiek en democratie

Een samenleving kan niet zonder politiek. Politiek is de manier waarop er keuzes gemaakt worden voor de samenleving, vaak door middel van democratie. Door te stemmen, oefenen mensen invloed uit op de toekomst van hun gemeente, provincie of land. Vanaf 18 jaar mogen we kiezen wie ons vertegenwoordigt in de gemeenteraad, Provinciale Staten, Tweede Kamer of het Europees Parlement bij verkiezingen. Deze gescripte chat is gebaseerd op de EDUbox Politiek van de VRT. Klik op de afbeelding om te beginnen en ga in gesprek met Marleen de Rooy, parlementair verslaggever bij de NOS.

Politiek verslaggever Marleen de Rooy met collage van protest, stembureau-bord, handen schudden en muur met sticky notes

Kijk rond in de Tweede Kamer

Interactieve schoolplaat over de Nederlandse politiek en democratie

Foto van de vergaderzaal van de Tweede Kamer. Er staan houten bankjes en blauwe zetels. Vooraan staan microfoons. Verdeeld over de foto zijn blauwe icoontjes geplaatst.

Politiek van Nederland

Interactieve schoolplaat en tour over het Binnenhof

Democratie

  1. Democratie in Nederland

    Politieke vernieuwing in Nederland

    Politieke vernieuwing in Nederland
    5:29
  2. Wat is de trias politica?

    Clipphanger

    Wat is de trias politica?
    1:25
  3. Democratie

    Wie is de baas?

    Wie is de baas?
    2:08
  4. Kenmerken van een democratie

    Scheiding der machten

    Scheiding der machten
    3:15

Programma's

Het parlement

  1. De geschiedenis van de Staten Generaal

    Het ontstaan van de Eerste en Tweede Kamer en de eerste politieke partijen

    Het ontstaan van de Eerste en Tweede Kamer en de eerste politieke partijen
    4:49
  2. Hoe werkt de Tweede Kamer?

    Clipphanger

    Hoe werkt de Tweede Kamer?
    1:20
  3. Hoe wordt de Eerste Kamer gekozen?

    Het Nederlandse parlement

    Het Nederlandse parlement
    2:10
  4. Hoe werkt de Eerste Kamer?

    Clipphanger

    Hoe werkt de Eerste Kamer?
    1:14

Opiniepeilingen

Hoe betrouwbaar zijn peilingen?

Story over hoe stemgedrag gepeild wordt

Opiniepeilingen spelen een belangrijke rol bij verkiezingen. Maar hoe werken peilingen en hoe betrouwbaar zijn ze eigenlijk? Klik op de afbeelding om de story te lezen op NPO Kennis.

Hoe werken opiniepeilingen?

De mening van een deel van de bevolking

De mening van een deel van de bevolking
2:36

Hoe beïnvloeden peilingen de verkiezingen?

Peilingen kloppen ook niet altijd

Een illustratie van een peilingsuitslag. Horizontale balken van verschillende lengtes staan onder elkaar, van lang naar kort. Met rode markeringen wordt het verschil met een vorige peiling aangegeven. Er staan geen aanduidingen van partijen bij.
4:50

Kabinetsformatie

  1. Formatie van een kabinet

    Nieuwsuur in de klas

    Formatie van een kabinet
    7:27
  2. Wat is de kiesdeler?

    Zoveel stemmen heb je nodig voor een zetel in de Tweede Kamer

    Een foto van de tweede kamer. Blauwe stoelen met een grijs logo staan achter lichtbruine tafels met zwarte poten, steeds twee stoelen per tafel. Links staat een tafel met een microfoon. Op een verhoging achteraan staan stoelen voor publiek.
    3:12
  3. Hoe eerlijk is het rekenmodel achter onze verkiezingen?

    Zo worden de restzetels verdeeld

    Een foto van twee mensen voor een beeldscherm met een overzicht van de verdeling van de tweede restzetel van de verkiezingen. De zetel gaat naar de partij VVD met het cijfer vier ernaast, daaronder staat de PVV met een drie en onderaan D66 met een één.
    9:25
  4. Wat is een minderheidskabinet?

    Een coalitie van partijen die samen niet de meerderheid hebben

    Een coalitie van partijen die samen niet de meerderheid hebben
    2:47

Politieke stromingen

  1. Wat is liberalisme?

    Clipphanger

    Wat is liberalisme?
    1:21
  2. Wat is populisme?

    Clipphanger

    Wat is populisme?
    1:25
  3. Waarom spreken we in de politiek van links en rechts?

    Clipphanger

    Waarom spreken we in de politiek van links en rechts?
    1:15
  4. Wat is links- en rechts-extremisme?

    Extreem actievoeren om je politieke zin te krijgen

    Extreem actievoeren om je politieke zin te krijgen
    6:46
  5. Politiek links en rechts

    Niet zo zwart-wit als het lijkt

    Niet zo zwart-wit als het lijkt
    3:03
  6. Populisme, wat is dat precies?

    Zeggen wat het volk wil horen

    Zeggen wat het volk wil horen
    3:04

De Grondwet

Waarom hebben we een grondwet?

Clipphanger

Nederland heeft een grondwet. Daarin staan de grondbeginselen van onze democratie beschreven, zoals het recht op gelijke behandeling, vrijheid van godsdienst en vrijheid van meningsuiting. Die grondwet kwam tot stand in 1848 om het volk en de ministers tevreden te houden.

Mannetje met hersenen op roze achtergrond

Clipphanger

Waarom hebben we een grondwet?
1:25

Wat weet jij over de Grondwet?

Quiz over de belangrijkste wet van Nederland

Wat is de Grondwet?

High Speed History

Een tekening van een grijs boek op een zwarte ondergrond. Op het boek staat een oranje, wit en zwart gestreepte vlag en de tekst "Grondwet". In het boek staan de basisregels en rechten voor en van alle burgers van een land. De achtergrond is oranje.
0:57

Kiesrecht

  1. Stemmenstrijd

    Scrollverhaal over 100 jaar kiesrecht

  2. Wie was Aletta Jacobs?

    Clipphanger

    1:26
    Wie was Aletta Jacobs?
  3. Kiesrecht

    Kiesrecht voor man en vrouw

    4:02
    Kiesrecht voor man en vrouw
  4. Waarom is stemmen 18+?

    Know Shit

    8:23
    Waarom is stemmen 18+?

Minister-president

  1. Hoe word je minister-president van Nederland?

    Clipphanger

    Hoe word je minister-president van Nederland?
    1:17
  2. Willem Drees

    De beste minister-president van de afgelopen 100 jaar?

    De beste minister-president van de afgelopen 100 jaar?
    3:11
  3. Joop den Uyl

    De premier die een uitweg zocht in de oliecrisis

    Een foto van de vroegere minister-president Joop den Uyl, geplakt op een rode achtergrond. Onder zijn hoofd staat de tekst "Joop den Uyl".
    10:47
  4. Ruud Lubbers

    Kernwapens plaatsen: ja of nee?

    Een foto van de vroegere minister-president Ruud Lubbers, geplakt op een rode achtergrond. Onder zijn hoofd staat de tekst "Ruud Lubbers".
    9:48
  5. Wim Kok

    Wel of geen vader van Maxima op het huwelijk?

    Een foto van het hoofd van de vroegere minister-president Wim Kok, geplakt op een rode achtergrond. Onder zijn hoofd staat de tekst "Wim Kok".
    10:25
  6. Jan Peter Balkenende

    Regeren met populisten

    Een foto van de vroegere minister-president Jan Peter Balkenende, geplakt op een rode achtergrond. Onder zijn hoofd staat de tekst "Jan Peter Balkenende".
    11:03
  7. Mark Rutte: recordpremier in de maak

    Hoe de man met het studentenimago het schopte tot minister-president

    Een foto van Mark Rutte, minister-president van Nederland. Op de achtergrond hangt het oranje met blauwe logo van de politieke partij VVD. Mark heeft een zwarte microfoon in zijn rechterhand, draagt een zwart pak, witte blouse en een lichtpaarse stropdas.
    8:42
  8. Mark Rutte

    College Tour in de klas

    Mark Rutte
    9:01

Scrollverhalen over politiek en democratie

  1. Wat is progressief en conservatief?

    Story over vernieuwende en behoudende standpunten

    Geert Wilders kijkt schuin naar Frans Timmermans.
  2. Waarom kiezen we de premier niet rechtstreeks?

    Scrollverhaal over de minister-president

  3. Hoe wordt je stem geteld?

    Story over stemmen tellen na verkiezingen

  4. Wat gebeurt er als een kabinet valt?

    Story over het vroegtijdige ontslag van een kabinet

    Foto van Geert Wilders die een document leest in de Tweede Kamer.

Meer video's over politiek en democratie

  1. Verkiezingen in verzuild Nederland

    De eerste verkiezingen na de invoering van het algemeen kiesrecht

    De eerste verkiezingen na de invoering van het algemeen kiesrecht
    3:32
  2. Wat is verzuiling?

    Clipphanger

    Wat is verzuiling?
    1:31
  3. Wat is een referendum?

    Clipphanger

    Wat is een referendum?
    1:33
  4. Hoeveel macht heeft de koning?

    Een symbolische functie voor het land

    Een foto van koning Willem-Alexander in een donker pak met lichtpaars vest eronder. Hij zit op een grote, houten troon met op de rug goudkleurige bloemvormen op een zwarte achtergrond. Er staan microfoons voor en de koning heeft een stapel papieren vast.
    7:54
  5. Wat is vrijheid van meningsuiting?

    Clipphanger

    Wat is vrijheid van meningsuiting?
    1:16
  6. Waarom Wilders juist in 2023 de verkiezingen won

    Nieuwsuur in de klas

    Een foto van Geert Wilders die praat met een microfoon in zijn hand. Boven hem hangen er blauw en witte slingers en ballonnen. Op de achtergrond is er een grote foto van zijn gezicht en de naam van zijn politieke partij.
    12:15
  7. Waarom was Pim Fortuyn zo populair?

    Een politicus met kritiek op de multiculturele samenleving

    Een foto van een presentator voor een witte muur met ramen en politieke posters erop. De presentator heeft een poster vast van de politieke partij Lijst Pim Fortuyn. De foto en handtekening van Pim Fortuyn staan erop en er staat "at your service!" op.
    10:10
  8. Wat is een democratie?

    Een vrij land met eerlijke verkiezingen

    Een vrij land met eerlijke verkiezingen
    2:49