Name: Hoe beïnvloeden peilingen de verkiezingen?
Uploaded: 2025-10-22T15:12:18+02:00
Duration: 4 min 51 s
Description: Bij een peiling wordt aan een kleine, representatieve groep mensen gevraagd wat zij vinden of wat zij gaan stemmen bij de verkiezingen. Zo wordt geprobeerd te voorspellen hoeveel zetels de partijen gaan halen bij de verkiezingen. Die voorspelling klopt lang niet altijd. Het kan de verkiezingen ook beïnvloeden.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

De VVD is nog weer een zeteltje gezakt. Daar zullen ze flink van balen. Nou, je ziet het, plus een, plus twee. De PVV blijft de grootste. De peilingen zijn voor die partij in ieder geval gunstig. Peilingen, de peilingen, peilingen, de peilingen, de peilingen, de peilingen. Ja, wat is je vraag? De peilingen? Het is crack. Zijn peilingen een glazen bol? Nou, nee. Ze zaten er wel eens flink naast. In sommige landen zijn ze zelfs verboden. In deze video de vinger aan de pols van peilingen. Peilen doen we al heel lang. Vroeger zo. In de afgelopen weken zijn enquêtrices op stap gegaan om aan huisvrouwen vragen over de welvaart te stellen. Op welke partij heeft u gestemd bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen? Dat was in mei. De PSP. Maar nu natuurlijk online. We hebben in Nederland drie grote peilingbureaus. Die werken allemaal met een steekproef. Zij selecteren elke keer als ze een peiling doen een groep mensen die een afspiegeling is van de Nederlandse bevolking. Dus het gaat over geslacht, leeftijd, opleidingsniveau. Zij krijgen de vraag: Wat zou je stemmen als er vandaag verkiezingen zouden zijn? Ja, en de resultaten kunnen per bureau verschillen. Het blijft een steekproef. De NOS gebruikt de Peilingwijzer. Die voegt de resultaten van deze twee bureaus samen en maakt dus een soort gewogen gemiddelde van al die peilingen. En als je regelmatig naar die peilingen kijkt, lijkt het wel een soort paardenrace. Partijen gaan nek aan nek. Maar wie er beter voorstaat verschilt per peiling. Maar belangrijk: een voorsprong van één, twee of zelfs drie zetels zegt eigenlijk niet zoveel. Er is altijd een foutmarge. Omdat het een steekproef is en gebaseerd is op een paar duizend mensen, zal die nooit helemaal precies kunnen aangeven hoe hoog de steun voor een politieke partij is. Peilingen laten over de lange tijd wel trends zien. Soms zit een partij in de lift, een andere keer keldert-ie. Maar een glazen bol? Nee. Peilingen kunnen er namelijk flink naast zitten. Check de Tweede Kamerverkiezingen in 2012. SP en VVD lopen aan kop, maar na een niet zo succesvol debat en deze foto van Roemer met een rietje stort de SP naar beneden. Uiteindelijk: De VVD gaat van 31 naar 41 zetels, een winst van tien. VVD laat je horen, onze nummer één! De SP blijft op vijftien zetels. En ja, toch een teleurstelling. Het is niet anders. En voor een nog slechtere peiling steken we even de plas over. De VS, 2016. Hillary Clinton vergroot haar voorsprong over Donald Trump. Maar: Dit is een onverwachte wending. Donald Trump wint het presidentschap. Een peiling is een momentopname en zeker geen voorspelling. De race is pas echt gelopen als de stemmen zijn geteld. Tja, het blijven peilingen. En dat die niet één op één kloppen met de uiteindelijke uitslag is niet zo gek. Want echt 80% van de kiezers is nog helemaal niet zeker van hun stem. Heel veel mensen twijfelen nog. Toch hebben die peilingen wel veel invloed. Ze zijn belangrijk voor partijen, want media gebruiken peilingen om te bepalen wie ze uitnodigen voor debatten. En die peilingen kunnen zorgen voor strategisch stemmen. Stemmen op een partij die eigenlijk niet je allergrootste voorkeur heeft. En je doet dat omdat je invloed wil hebben. Niet zozeer op de samenstelling van de Tweede Kamer, maar op de samenstelling van het volgende kabinet. Bijvoorbeeld omdat je iemand echt wel of juist echt niet in het Torentje wil hebben. En dan heb je ook nog zoiets als het ‘bandwagon-effect’. Mensen gaan stemmen op een partij omdat die het goed doet in de peilingen. Oftewel, wedden op het winnende paard. Je beïnvloedt de uitslag ermee. Om dit te voorkomen, verbieden sommige landen peilingen de laatste dagen of weken voor de verkiezingen, zoals Italië. Maar dat verbod weten ze creatief te omzeilen. Zo ging het tijdens verkiezingen voor de volgende burgemeester van Napels ineens over een paardenrace. En niet geheel toevallig kwamen de namen van de paarden overeen met de burgemeesterskandidaten. Peilingen kunnen stemmen dus beïnvloeden. Sommige mensen hier zeggen dan ook: ik zou zeker in die laatste week geen peilingen doen. Maar ja, de laatste slotpeiling verschijnt hier één dag voor de verkiezingen. Hier is dus geen peilpauze. Het lukt niet, want peilingen zijn crack. Je ontkomt niet aan peilingen. Je krijgt de situatie dat mensen proberen het op een andere manier te onderzoeken of tot zich te nemen. Dus het is iets waar je mee moet dealen. Peilingen kunnen niet de toekomst voorspellen, maar hebben wel een hoop invloed.

Meer dan de helft van de wereldbevolking heeft inmiddels toegang tot het internet. Is de rest van de wereld net zo verslaafd aan het internet als wij? De correspondenten van Metropolis onderzoeken hoe mensen in andere culturen met internet, computer en smartphone omgaan.

Scrollverhaal over internet in verschillende culturen

Wifi please

Via internet, smartphone en televisie komt er elke dag een heleboel informatie op je af. Weet jij welke informatie betrouwbaar is, hoe een journalist te werk gaat en wat een persbureau doet? Bekijk de video's en test hoe mediawijs jij bent!

Quiz over mediawijsheid

Wat weet jij over nieuws en media?

Ben jij je bewust van hoe de video's, series en films die jij kijkt gemaakt worden? In deze interactieve 360°-schoolplaat ontdek je hoe verhaal, camera, geluid, montage en art department beïnvloeden wat jij ziet. Stap de filmset op en kijk letterlijk rond in de studio. Ga vervolgens zelf aan de slag en ontpop je tot acteur, artdirector of camerapersoon! Deze interactieve schoolplaat is gemaakt in samenwerking met Filmmuseum EYE.

Interactieve schoolplaat over film en video

Wat kijk je nou?

Scrollverhaal framing

De manier waarop je de werkelijkheid laat zien, wordt ook wel framing genoemd. Zo geef je aan wat jij belangrijk vindt. Frames roepen een bepaald gevoel op. Hoe zit dat? Klik op de afbeelding voor meer voorbeelden in de story van NPO Kennis.

Story over beeldvorming 

Wat is framing?

Hoe beïnvloeden peilingen de verkiezingen?

LOGO'S OMROEPEN - BONT

NOS logo wit

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

Programmaheaders

Programmalogo's

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

Bij een peiling wordt aan een kleine, representatieve groep mensen gevraagd wat zij vinden of wat zij gaan stemmen bij de verkiezingen. Zo wordt geprobeerd te voorspellen hoeveel zetels de partijen gaan halen bij de verkiezingen. Die voorspelling klopt lang niet altijd. Het kan de verkiezingen ook beïnvloeden.

Organisatie en bestuur

Peilingen kloppen ook niet altijd

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.