PO aardrijkskunde

Natuur en techniek PO

Geschiedenis PO

Sport PO

Engels PO

Taal en spelling po

Kunst PO

Mens en maatschappij PO

Rekenen PO

Ringslot

Het NOS Jeugdjournaal is een nieuwsprogramma van de NOS met het laatste nieuws voor kinderen van 9 t/m 12 jaar. Er is dagelijks een ochtenduitzending.

Jeugdjournaal

Het laatste nieuws van NOS Jeugdjournaal

Het ochtendjournaal met nieuws over fietsendiefstal. Verder beantwoorden we veel vragen die we van kinderen kregen over het Monster van Loch Ness. En het gaat over voetballen zonder scheidsrechter.

Nieuws over fietsendiefstal en voetballen zonder scheidsrechter

Jeugdjournaal donderdag 27 maart

Fikkie wordt door de professor naar Indy gestuurd. Indy moet brood kopen, maar onderweg komt ze erachter dat ze iets is vergeten.

Fikkie

Professor Focus woont in een hoge watertoren samen met zijn huisdraakje Fikkie. Bij kinderen komt professor Focus liever niet in de buurt. Ze zijn zo onvoorspelbaar en raar, vindt hij. Daarom stuurt hij Fikkie, zijn kleine draak, eropuit om kleuters en hun gekke emoties vast te leggen.

Rugtas

Hoe weet je of informatie klopt? En hoe gaan professionele factcheckers te werk? Janouk laat zien hoe verhalen soms een eigen leven gaan leiden. En ze gaat langs bij factchecker Jos de Groot. In de sketch zingt de boyband 'Klokboys' over roddels op het internet, oftewel: juice.

Het Klokhuis

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Hoe weet je of informatie klopt? En hoe gaan professionele factcheckers te werk? Janouk laat zien hoe verhalen soms een eigen leven gaan leiden. En ze gaat langs bij factchecker Jos de Groot.

Nieuws of nonsens - Het Klokhuis over Journalistiek

NOS Jeugdjournaal: ZAPP doorbreekt - er zijn grenzen

Wanneer geef je iemand een knuffel en wie mag jou een kus geven? Deze speciale aflevering van het NOS Jeugdjournaal gaat over grenzen. En wat je kunt doen als iemand over jouw grens gaat.

We praten met een groep kinderen over grenzen aangeven. Je hoort het verhaal van Eveline die gevraagd werd om een naaktfoto te sturen. En Gwen liep als kind jarenlang rond met een groot geheim. Ze werd seksueel misbruikt door iemand die ze goed kende.



Zapp Doorbreekt: er zijn grenzen!

NOS Jeugdjournaal special: er zijn grenzen

Nieuw voor primair onderwijs

VO biologie

VO aardrijkskunde

VO geschiedenis

VO Nederlands

Economie VO

Mens en maatschappij VO

Engels VO

VO wiskunde

VO kunst

Borssele, Zeeland. Dit is vooralsnog de enige werkende kerncentrale van Nederland. In z'n eentje produceert hij zo'n drie procent van onze elektriciteit. Op de eerste plaats produceren wij CO2-vrije stroom. Dus ik denk dat het heel goed is voor Nederland. Toch zorgt ook een kerncentrale voor CO2-uitstoot. Tijdens de bouw bijvoorbeeld, of bij het opgraven van uranium  Maar als je alle uitstoot bij elkaar optelt en vergelijkt met andere vormen van energie  kom je hierop uit: Dit is de CO2-uitstoot van kolen en dit van gascentrales. Dit die van zonnepanelen en windmolens. En daar vinden we kerncentrales terug. Met als bijkomend voordeel dat de stroomproductie niet afhankelijk is van zon of wind. En daarom wil de politiek sinds een paar jaar kerncentrales bouwen. Want in 2050 wil Nederland geen broeikasgassen meer uitstoten. In Den Haag wil men geen fossiele brandstof meer gebruiken in de toekomst  en we willen voor elektriciteitsopwekking en voor warmteopwekking  geen biomassa gebruiken. Als je die twee opties afwijst, ontkom je er niet aan, in mijn visie  om ook kernenergie in te zetten. Want met hernieuwbare bronnen alleen ga je het niet redden? Met alleen hernieuwbare bronnen in Nederland gaan we het niet redden  voor het jaar 2050. We zijn op het Finse eiland Olkiluoto. Daar staan drie kerncentrales. De nieuwste is de eerste centrale in Europa van een nieuwe generatie. Deze kerncentrale kan dik drie keer zoveel stroom opwekken als de onze in Borssele. Nederland wil dus vier vergelijkbare kerncentrales bouwen. Die zouden ongeveer een kwart van onze elektriciteit kunnen gaan leveren. In de voorlopige plannen staat dat Borssele de voorkeurslocatie is  voor in ieder geval twee centrales, vlak bij de huidige kerncentrale. Daar lijkt genoeg ruimte te zijn. Bovendien, het Nederlandse kernafval wordt daar nu ook opgeslagen. Als dat om wat voor reden dan ook niet lukt in Borssele  is de Eerste Maasvlakte bij Rotterdam het eerste alternatief. En dan, de veiligheid. In het ontwerp van die 'generatie III+' -centrales is al rekening gehouden met eerdere kernrampen. Zoals Fukushima in 2011. En dat kan, als het goed is, niet gebeuren in de generatie III+-centrales. Deze nieuwe generatie kerncentrales is dus krachtiger en veiliger dan ooit. En in Finland zijn ze er nu hartstikke blij mee  maar dat was tijdens de bouw wel anders. Want waar je ook loopt, overal is wel een keer iets misgegaan  dat veel meer tijd en geld kostte dan van tevoren berekend. Wat weten we nu? In Finland liep de bouw jaren vertraging op. Nederland kan leren van de Finse fouten  maar het bouwen van een kerncentrale blijft een ingewikkelde en dure puzzel. Maar het kan dus wel. En als ze er dan straks staan  bijvoorbeeld hier in Borssele  en een kwart van onze elektriciteit genereren, is er nog een ander probleem. Want meer kerncentrales betekent meer kernafval. Vooralsnog hebben we daar in Nederland geen definitieve oplossing voor. Een paar honderd meter van de kerncentrale  ligt in deze enorme bunker ons kernafval opgeslagen. Maar hoe dik de bunkermuren ook zijn, bovengronds is het afval kwetsbaarder  voor bijvoorbeeld natuurrampen of oorlogen, dan ondergronds. En de afspraak is dat in het jaar 2130  dat dan het afval ondergronds moet zijn opgeslagen. We hebben die faciliteit nog niet  voor een deel omdat we nog maar heel weinig afval hebben  en we dus als het ware het afval verzamelen  en dan in één klap in zo'n ondergrondse opslagmijn willen neerleggen. Nu komen daar nieuwe plannen bij. Ja, als die vier grote nieuwe kerncentrales er komen  dan komt er jaarlijks ook dertien keer zoveel kernafval bij. De vraag is of we dan niet sneller ondergronds moeten. Voor een voorbeeld van hoe zo'n eindberging eruit zou kunnen zien..  gaan we weer terug naar Finland. 433 meter om precies te zijn. Zo diep ligt Onkalo, een tunnelstelsel in bijna 2 miljard jaar oud graniet. En daar gaat Finland al zijn kernafval in opslaan. Het afval wordt in koperen tonnen in de gaten gestopt. De tunnels worden afgesloten met klei en beton. En als over honderd jaar alle tunnels vol zitten  wordt het hele complex volgestort en voorgoed afgesloten. De Finnen zijn de eerste ter wereld met zo'n definitieve oplossing. Ze wilden simpelweg niet langer wachten, zegt de toezichthouder op kernafval. Het komt voornamelijk neer op het feit  dat wij de last van het afval niet bij toekomstige generaties willen leggen. Om een idee te geven hoelang dat is  neem de grote piramides in Egypte, die zijn van 4500 jaar geleden. De laatste grote ijstijd begon 120.000 jaar terug. En de moderne mens vindt z'n oorsprong 300.000 jaar geleden. En zo lang is dan de periode dat Onkalo veilig moet zijn. De Finnen zijn een voorbeeld voor veel andere landen. Niet alleen door hoe ze het onder de grond stoppen  maar ook omdat ze de bevolking lieten meebeslissen  over of Onkalo nou wel zo'n goed idee is. In Finland zijn ze dus bijna klaar om het afval in de grond te stoppen. Maar in Nederland weten we nog niet hoe we dat gaan doen. Het Rathenau Instituut adviseert ons kabinet daarover. Gaan we met andere landen samenwerken? Regelen we het zelf? Eén ding staat in ieder geval al vast: graniet, zoals in Finland, hebben we niet. Maar wel zout- en kleilagen, en die lijken ook geschikt voor de opslag van kernafval. - Zouden we hier radioactief afval in kunnen stoppen? Ik denk dat het echt nog veel te vroeg is om dat te zeggen. We hebben in Nederland generiek, dus in algemene zin  onderzoek gedaan naar de mogelijkheid van het opslaan van het afval  in dan wel zout, dan wel klei, eigenlijk al vanaf de jaren 70. Maar we hebben nooit echt zelf in de bodem gekeken. Er is eenmaal een poging gedaan om dit te doen met proefboringen. En dat leidde tot weerstand, dat leidde tot weerstand op locatie. 'Waarom moet het hier? Waarom mogen wij hier niet over meepraten?' Dat werd een heel gevoelig proces. We laten het niet gebeuren. Weg met die troep. Uiteindelijk is een technologische oplossing alleen niet voldoende. Ik denk voor heel veel vraagstukken, maar ook voor dit vraagstuk  vergt het ook dat je mensen meeneemt, goed informeert  en ook goed naar mensen luistert. De onderzoekers die ons kabinet gaan adviseren over het kernafvalprobleem  zouden willen dat Nederland ook aan de slag gaat. Ja, als je dit vergelijkt met andere landen  dan is dit echt een proces dat 30, 40 of misschien 50 of 60 jaar kan duren. Dus je hebt het echt over decennia. Wat het tegelijkertijd ook belangrijk maakt om er nu mee te beginnen. In alle gevallen zijn de experts het er wel over eens  dat er snel politieke keuzes gemaakt moeten worden. Niet alleen rondom de opslag van het kernafval  maar ook over de bouw van de centrales. Alleen: 2035 gaan we niet redden, het wordt op z'n minst 2040. Misschien zelfs 2045. Maar ook na 2035 hebben we energie nodig  groeit de vraag naar elektriciteit  en kan kernenergie daar dus nog steeds een bijdrage aan leveren. Alleen veel later, en veel duurder ook.

Zijn meer kerncentrales mogelijk in Nederland?

Nieuwsuur is er voor achtergronden bij het nieuws met video's voor de bovenbouw over onderwerpen als IS, de Europese Unie (EU) en de verkiezingen.

Nieuwsuur in de klas

Naar de website van Nieuwsuur

Op het moment heeft Nederland één werkende kerncentrale. Die staat in Borssele, Zeeland. In zijn eentje produceert hij zo'n 3% van onze elektriciteit. Maar in de politiek gaat het steeds vaker over het bouwen van meer kerncentrales. Deze manier van stroom opwekking zorgt voor weinig CO2 uitstoot.

En waar laten we al dat kernafval?

Het zonnestelsel 3D

De zon is het stralende middelpunt van het zonnestelsel waartoe, naast zeven andere planeten, ook de aarde behoort. In deze interactieve schoolplaat kun je een reis maken door het zonnestelsel en informatie krijgen over de planeten. Ook kun je zien hoe de planeten zich ten opzichte van de zon bewegen.

Reis mee door ons zonnestelsel

Het zonnestelsel in 3D

De sporen van het mijnverleden zijn weliswaar grotendeels uitgewist, maar de gevolgen worden steeds zichtbaarder. Scheuren, verzakkingen en onbewoonbare huizen. Toen de mijnen nog in gebruik waren werd de schade snel hersteld en betaald door de mijndirectie. Maar wie betaalt er nu? Helemaal leeggehaald. Al die lijnen die natuurlijk normaal recht moeten zijn. Het loopt helemaal zo in een golfbeweging en alle kozijnen staan schots en scheef. Kijk, aan de achterkant zie je het ook allemaal, vanaf de nok allemaal zo'n golfeffect. En ook alles wat recht hoort te zijn is scheef. Bizar. Om droog te kunnen werken in de mijn pompen ze lange tijd het grondwater weg. Jaren na de sluitingen stopt dat pompen. Het grondwater komt daardoor weer omhoog. En niet alleen het water. We gaan hier eigenlijk proberen na te doen wat er gebeurt onder in de ondergrond bij Limburg. We zien hier allerlei zandlagen, zijn hier gemaakt en hier loopt die breuk. En het experiment wat we nu gaan doen is we gaan proberen het grondwater te laten stijgen hier en te kijken wat er aan het oppervlakte gebeurt. Nou, dus laten we maar even testen, ik zet hier de kraan open. Aan de onderkant zie je het grondwater komen. Het is nu aan het stijgen hier. En juist bij de breuk hier dus waar het blauwe huisje zit daar zie je eigenlijk dat er steeds meer schade gaat ontstaan. En we zien ook scheuren ontstaan terwijl het grondwater eigenlijk door blijft stijgen aan de linkerkant van de breuk. Als we het zouden willen voorkomen zouden we tot tot het oneindige moeten blijven pompen en dat willen we natuurlijk niet. Blijven monitoren is eigenlijk het belangrijkste wat je kunt doen. Op het moment dat er iets verandert in het gedrag van een bepaald huis gaat het sneller omhoog of is het nu in één keer aan het vertragen dan is dat een aanleiding om daar lokaal te gaan kijken. En als het echt dramatisch is, kun je natuurlijk mensen waarschuwen van he, er is hier iets meer aan de hand. Wordt de oude mijnstreek het nieuwe Groningen? Een loket om de schade te melden is er nog altijd niet. En het blijft lang wachten op schadevergoeding. Goedenavond. Ze hebben er lang op moeten wachten, maar bijna vijftig jaar  na het sluiten van de laatste steenkolenmijn in Limburg  is er eindelijk een regeling voor gedupeerden van mijnschade. Mensen die in hun woning te maken hebben met bijvoorbeeld scheuren in de muren of verzakkingen. Het zou gaan om zo'n tienduizend huishoudens in de oostelijke en westelijke Mijnstreek. Wat ooit onder toeziend oog van gouverneur Roemer tot stand lijkt te komen, blijkt nog altijd niet geregeld.

Mijnschade in Limburg

In 1974 komt er een einde aan de mijnbouw in Limburg. Hoe kijken de mijnwerkers terug op hun mijnverleden? Winfried Baijens gaat op zoek naar de littekens én trots in de Limburgse mijnstreek.

Het stof daalt in de klas

Duik in de Limburgse kolenwereld

In de Limburgse mijnstreek worden de gevolgen van de mijnbouw uit het verleden steeds zichtbaarder. Doordat het grondwater niet meer wordt weggepompt, stijgt het grondwaterpeil en ontstaan er scheuren en verzakkingen aan huizen.

Huizen met scheuren en verzakkingen

Onzin, flauwekul en kletskoek. Dat is online overal te vinden en offline inmiddels ook. Desinformatie is informatie die niet klopt en jou op het verkeerde been zet. Het is een vorm van nepnieuws dat expres wordt verspreid. Waarom? Nou, om bijvoorbeeld geld te verdienen of om jouw mening te veranderen. Je kan het in verschillende vormen tegenkomen. Een nieuwsbericht op een website, een video op sociale media of een gek plaatje in een appgroep. Desinformatie bestaat al sinds de oertijd, maar doordat we nu over de hele wereld internet en sociale media hebben, kan iedereen in één klik even een nepnieuwtje delen. Hierdoor raken we snel in de war. Echt nieuws, nepnieuws en advertenties gaan steeds meer op elkaar lijken, dus logisch dat je wel eens in nepnieuws trapt. Nepnieuwsmakers zijn een kei in verkeerde informatie delen die iets met onze emotie doet. Als zo'n bericht jouw aandacht trekt en je er ook iets bij voelt, dan is de kans groot dat je het bericht gaat liken of delen met anderen. Als je een post of video ziet, hebben jouw hersenen daar al een oordeel aan vastgeplakt. Soms wil je het nieuws graag geloven, omdat het bij jouw mening past. Die informatie bevestigt dan wat jij al dacht of voelde. Op onze telefoons kennen we snel alle informatie die voorbijkomt. Ook checken we even de likes en reacties op een bericht. Jouw hersenen denken bij veel reacties al gauw: Hmmm, dit kan best wel eens waar zijn. Heeft de maker ook nog eens veel volgers? Dan hebben die hersenen al het vakje vast wel betrouwbaar aangekruist. De makers en verspreiders van desinformatie maken graag gebruik van deze trucjes. Je wordt dus genept waar je bij staat. Twijfel je of iemand de waarheid spreekt? Check dan de bron en bedenk waarom iemand dit deelt. Desinformatie heeft invloed op onze meningen en hoe we met elkaar omgaan. Als we in verschillende dingen geloven die helemaal niet waar zijn, ontstaat er verwarring en onrust. Het maakt niet uit of je een tiener of een opa bent, een nerd of een hipster. Arm of rijk en gelovig of niet, weet dat we allemaal in desinformatie kunnen trappen. Dus dubbelcheck als je het niet vertrouwt. Zo geef jij desinformatie niet de kans om je mening door de war te schoppen.

Desinformatie

Handige explainers voor in de klas, die uitleggen hoe algoritmes, filterbubbels en desinformatie impact hebben op het brein en emoties. Door open te staan voor een ander perspectief, krijgt wij-zij denken minder kans!

Filterbubbel

Desinformatie is informatie die niet klopt en jou op het verkeerde been zet, om bijvoorbeeld geld te verdienen of om jouw mening te veranderen. Soms wil je het nieuws graag geloven, omdat het bij jouw mening past. Als we in verschillende dingen geloven die helemaal niet waar zijn, ontstaat er verwarring en onrust.

Hoe ga je om met desinformatie?

Nieuw voor voortgezet onderwijs

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Schooltv

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Wist je dat Schooltv ook onderdeel van de publieke omroep is?                     

Laat Schooltv niet wegbezuinigen! 

Narcis in de knop

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!