Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

LOGO'S OMROEPEN - BONT

Logo Omroep Max wit

Omroep MAX

Wat is een wals, wat doet een dirigent eigenlijk en wat is het verschil tussen majeur en mineur? In de serie Muziek in een Notendop (Omroep Max) geeft presentator Sander Zwiep op luchtige wijze antwoord op al dit soort vragen.

Muziek in een notendop

Muziek en dans

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Wat hebben Idols, een kapotte kandelaar en een septische Fransoos met een dirigent te maken?

De dirigent. De persoon met de beroemdste rug van het orkest, want in de concertzaal kijk je 99% van de tijd...

...tegen de achterzijde, de overige 1% zien we de vaak bezwete voorzijde waar we ons applaus naartoe klappen.

De dirigent heeft de touwtjes in handen.
Nja, touwtjes, het dirigeerstokje, de baton.

Dat is Frans, voor stok.

Al is het gebruik daarvan niet in baton gegoten.

Want sommige dirigenten doen het met de met blote handen.

En dan heb je d'r bij die zelfs aan
hun wenkbrauwen genoeg hebben.

Maar wát geeft de dirigent nou precies aan en
hoe lang gebeurt dit nou al?

Om te beginnen komt het woord dirigent van het Latijnse werkwoord dirigere, 'afbakenen, regelen, leiden'.

Hij is dus de leider.

Met een korte ei. Als het niet botert met het orkest
is 'ie een lange ij-lijder.

Het Engelse woord voor dirigent is trouwens conductor. Dat woord betekent ook 'geleider', een "materiaal...

...dat de eigenschap heeft warmte, elektriciteit of een andere vorm van energie te geleiden" lees ik als definitie.

Best treffend: de gemiddelde dirigent kijkt bij intense muziek soms alsof hij van hogerhand wordt ingestraald...

...en ziet er na afloop soms inderdaad uit alsof er 230 volt en een flinke lading zweet doorheen is gegaan.

Vroeger, Heul vroeger was het allemaal
wat gemoedelijker, wat kleinschaliger.

Dat weten we dankzij schrijver ​​Martianus Capella. 'A, Capella!' hoor ik niemand denken.

Enfin, Martianus schreef in de 4e eeuw
na Christus over de wijsvinger als..

...  'de vinger die de dirigent bij de verschillende gezangen beweegt.'.

♪ Wij houden van ... ♪

Dus geen baton, geen groteske tweehands gestes. Nee, gewoon een vingertje.

Rond het jaar 1000 was het notenschrift nog niet echt ontwikkeld dus als geheugensteuntje hadden de monniken...

...er een handje van om met de hand de toonhoogte aan te geven.

Kijk, geef ze een wijsvinger en ze pakken de hele hand.

Maargoed, die praktijk die kom je tegenwoordig
nog steeds tegen, denk aan die eerste audities uit Idols.

‘Cheironomie’ noemen we dat, maar daarmee kwam je in
Idols niet per se in de volgende ronde.

- Henk-Jan: Zo, dat was hoog.

Toen de melodie steeds duidelijker kon worden genoteerd, kon de dirigent zich op andere zaken richten.

Zoals dure auto's en een penthouse?

Nee dat kwam later. Rond 1100
ging het om het 'stuwen van de beweging'.

De dirigent kreeg een steeds officiëlere functie, kreeg status.

En een staf, net als de Sint.
Een prior- of cantorstaf, zegmaar het dirigeerstokje van toen.

Een flinke unit, vaak van edelmetaal en voorzien van versieringen zoals een appel, een huisje of een kerk.

En maar stampen met die staf -
de dirigent van toen had beste biceps.

Tot ver in de negentiende eeuw werd de staf gebruikt, soms met dodelijke afloop.

Jean-Baptiste Lully sloeg zo driest de maat
dat z'n stok dwars door z'n voet ging.

Is dat dodelijk dan? zeg je sceptisch.

Maar Lully werd septisch en stierf.

Dit speelde in de 17e eeuw. Vanaf de monnikse middeleeuwen veranderde er veel in de muziekwereld.

Ritme en beweging werden steeds complexer en zo'n zware staf bleek iets te straf.

Begin 19e eeuw zwaaide er wat voor de orkesten. Louis Spohr en Felix Mendelssohn pionierden met de baton...

...waarbij de meeste dirigenten rechtsdragend zijn.

Ene Daniel Turk nam zijn stok zo enthousiast ter hand dat hij een kandelaar op z'n kop kreeg.

De opkomst van de baton ging samen met de steeds groter wordende orkesten en steeds complexere muziek.

De dirigent werd steeds belangrijker en
mocht beide handen uit de mouwen steken.

Rechts om de maat te houden,
links om de dynamiek aan te geven...

...en specifieke instrumenten of
instrumentgroepen uit te lichten.

Dus de violen, of die klarinet.

Om speelmanieren aan te duiden, zoals ‘dolce’, een ‘roerende’ beweging...

...of ‘con fuoco’ een gebalde vuist.

Je zou ook kunnen denken ‘Koffie na de repetitie’? Of...

‘Ik krijg je wel met je lelijke klarinet-inzet’.

Maar los van het handwerk: de dirigent werd een interpreet. Iemand die met muziek van een ander...

...de componist, aan de slag gaat en die muziek interpreteert.

Want hoe laat je een groots orkestwerk klinken? Wanneer versnel je, waar plaats je een accent of houd je even in?

Als dirigent ben je daarmee eigenlijk een
deel van een muziekstuk geworden.

En je belangrijkste werk gebeurt tijdens de repetities: hoe breng je wat je in je hoofd hoort...

...over op een grote groep musici?

Dat vereist een flinke dosis tact en fijngevoeligheid.

Zeker op een regenachtige maandagmorgen.

En als die muzikale communicatie slaagt,
heeft het publiek een prachtige avond.

Een paar van de eerste grote fulltime dirigenten waren Hans von Bülow, Arthur Nikisch en Arturo Toscanini.

Tegen het eind van de 19e eeuw de dirigent uitgegroeid tot artistiek leider van orkesten. In de 20e eeuw ontstonden...

...er specialisaties. Zo kon je naam maken als oudemuziekexpert, als je je stortte op de muziek van Bach

...en tijdgenoten, of als avontuurlijke avantgarde-dirigent als je je met Stockhausen, Boulez en Berio bezighield.

Belangrijke namen uit die tijd zijn Willem Mengelberg, Bruno Walter, Wilhelm Furtwängler, Otto Klemperer...

...Herbert von Karajan, Leonard Bernstein en Bernard Haitink.

Ja, dat zijn een hoop mannen. Orkestdirectie is nog steeds grotendeels een mannenbolwerk...

...al staan het Radio Filharmonisch en het Residentie Orkest bijvoorbeeld onder leiding van een vrouw.

...en reken er maar op dat zij hun mannetje staan.

Wat doet een dirigent?

Om te beginnen komt het woord dirigent van het Latijnse werkwoord dirigere - 'afbakenen, regelen, leiden' - de dirigent is dus de leider. De dirigent gebruikte beide handen. Rechts om de maat te houden, links om de dynamiek aan te geven en specifieke instrumenten of instrumentengroepen uit te lichten. De dirigent interpreteert de muziek. Hoe laat je een groots orkestwerk klinken? Wanneer versnel je, waar plaats je een accent of houd je even in? Als die muzikale communicatie slaagt, heeft het publiek een prachtige avond.

De dirigent is de leider van het orkest

Wat hebben ‘Daar wordt aan de deur geklopt’, Graaf Tel en de Johan Cruiff Arena te maken met de wals?

De geschiedeni... Wat?

‘De Wals-instructie’

Begin met je linker,- en rechtervoet naast elkaar.

Stap naar voren met je linkervoet.

Stap diagonaal naar voren met je rechtervoet.

Nu zouden mijn voeten ongeveer
op schouderbreedte moeten staan.

Stap bij elkaar. Zet je linkervoet naast je rechtervoet
zodat ze weer naast elkaar staan.

Ik geef het op. Dansen is niks voor mij.
Laat ik het maar bij de muzíek houden.

De wals stamt oorspronkelijk uit de volksmuziek van Zuid-Duitsland en Oostenrijk.

Onstaan, al dan niet onder invloed van een volgens het Duitse reinheitsgebot gebrouwen biertje.

-Wir gehen walsen-

-Bist du verrückt?!’

Kenmerkend voor de wals is de 3/4-maat.
Drie kwartnoten in een maat.

Zoals Graaf Tel ons al leerde in onze Sesamstraat-jeugd.

♫ Wat fijn, zo'n wals die rustig deint. ♫

♫ En ik tel 1, 2, 3,  tot het eind. ♫

♫ De maat die blijft maar steeds gelijk. ♫

♫ Het ritme dat blijft dus vastomlijnd. ♫

Drie tellen in de maat dus, met een accent, een nadruk, op de eerste tel. -Boem-tsjak-tsjak-

-Boem-tsjak-tsjak-

Uitermate geschikt om als paar op te dansen.

Voorlopers van de Wals werden al gedanst in
de 12e en 13e eeuw. Dit waren boerendansen.

De voorloper die in Parijs gedanst zou zijn heette Nizzarda, de versie uit Beieren heette de Volta.

Deze verspreidden zich binnen Europa van het platteland naar de buitenwijken van de stad.

Eind 16e eeuw bereikte de walskoort Wenen,
waar ie de naam 'Weller' kreeg.

De dans werd in de tweede helft van de achttiende eeuw sneller en de dansparen kregen een gesloten danshouding.

Een houding waarbij de dame voorover leunt en het lijkt alsof ze zou omvallen als de man er niet zou zijn.

De hogere klasse vond deze toestand maar abject en infaam.

De dansers dansten zó dicht tegen elkaar
dat hun gezichten elkaar bijna raakten.

Dat kon natuurlijk niet.

Nee, dat kan niet.

Toch waren steeds meer edellieden wel klaar
met hun eigen brave dansen en zeiden:

“Pff, geen bal aan ons geschuifel.
Ik ga walsen op het bal van mijn bedienden!”

De doorbraak van de wals kwam
met het Weens Congres van 1814 en 1815.

Waarschijnlijk is de term Weense Wals ook daarvan afgeleid.

Tijdens dat Congres werd er gebakkeleid over de Europese situatie na de Napoleontische oorlogen.

Na al die ellenlange vergaderingen
wilde men niet wenen maar dansen!

Er werd daar heel wat afgewalst.

De Weense wals werd nóg populairder en steeds meer componisten stortten zich op deze dansmuziek.

Een bekende vroeg-moderne wals stamt uit 1788, namelijk “O du lieber Augustin”...

...van de Oostenrijkse minstreel
en doedelzakspeler Marx Augustin.

In Nederland kennen wij het beter als het Sinterklaasliedje “Daar wordt aan de deur geklopt”.

Een familie die onlosmakelijk met de wals verbonden is, is de familie Strauss. Johann Strauss sr. heeft ertoe bijgedragen...

...dat de boerendans werd omgevormd tot een dans die ook op de Duitse hoven werd gedanst.

Daarna ging het heel hard: Johann Strauss junior zorgde voor een verdere verspreiding van de wals...

...over Europa en naar de rest van de wereld...

...en Levi Strauss deed hetzelfde voor de spijkerbroek.

Maargoed, wie Johann Strauss zegt, zegt André Rieu.

De man die de rotondes in Maastricht altijd driekwart neemt.

De man die met zijn Johann Strauss Orchestra de wereld over walst en die op de middenstip van de Amsterdam Arena...

...de Second Waltz van Sjostakovitsj speelde en met diezelfde muziek 28 weken lang in de Top 40 stond.

Respect.

De muziek bij de wals ontwikkelde zich in de loop der jaren tot een zelfstandige stijl.

Of ik zo 1-2-3 wat componisten weet?

Tuurlijk: Schubert, Brahms, Tsjaikovski en ook Chopin.

Vooral de versie van de Minutenwals die Chopin voor Jasperina de Jong schreef deed het erg goed.

Na 1900 verloor de wals aan populariteit.

Maurice Ravel probeerde er in 1920 op zijn manier nog een extreme draai aan te geven met La valse.

Waarin de Weense wals
tot bijna bizarre proporties is uitvergroot.

Een musicoloog omschreef het als volgt: ‘Het is niet zomaar een wals, het is een wals over walsen, een wals...

...die over zichzelf heen walst…’
Kortom, een wals met een persoonlijkheidsstoornis.

De geboorte van de rock 'n' roll eind jaren 50 zorgde natuurlijk voor een muzikale revolutie...

...maar die goeie ouwe wals werd niet vergeten.

Denk aan Billy Joel met Pianoman, Leonard Cohen met Hallelujah, REM met Everybody Hurts...

en Alicia Keys met Fallin’.

En vlak ook pub-hits als Mull of Kintyre, Scarborough Fair en Brabant van Guus Meeuwis niet uit.

En wie de nodige versnaperingen op heeft gaat nog steeds walsend naar huis...

...fietsend over gebaande paden...

...geëffend met een wals.

Wat is een wals?

De wals stamt oorspronkelijk uit de achttiende eeuw en komt voort uit de volksmuziek van Zuid-Duitsland en Oostenrijk. Kenmerkend voor de wals is de 3/4-maat: drie tellen in de maat dus, met een accent op de eerste tel. Uitermate geschikt om als paar op te dansen.

Een dans in 3/4-maat met een accent op de eerste tel

Wat hebben FC Volendam, Eric Clapton en Thalia en Melpomene...

...te maken met majeur en mineur?

Ja, nou hoor ik je denken: wie zijn Thalia en Melpomene? Nou, dat heeft te maken met de Griekse tragedie en komedie.

Thalia is van de komedie en Melpomene is van de tragedie.

...Dat heeft te maken met die bekende maskers: een blij gezichtje en een droevig gezichtje.

Majeur en mineur.

Als je in majeur bent is de stemming opperbest. Het is opgetogenheid, blijdschap, zonneschijn, openheid.

Als in mineur bent; ik las in de krant:
FC Volendam in mineur na verlies tegen GVVV.

Dan ben je bedroefd,
dan ben je verdrietig.

Dan ben je klein,
somber, ingetogen.

Maar wat hebben die nou met de muziek te maken?

Is muziek in majeur altijd blij?

En is muziek in mineur altijd bedroefd?

Nee, dat is veel te kort door de bocht.

Had ik maar een piano om dat ….

Ja, die hebben alles met muziek te maken: majeur en mineur.

Het komt eigenlijk van majeur, major: de grotere.
En mineur, minor: de kleinere.

Je hoort vast wel eens op NPO Klassiek:

"Dit was het Vioolconcert van Mendelssohn in E kleine terts".

“Kleine wattes?”

Ja: de kleine terts.

Dat slaat op een interval, een mineur interval.

Een interval is een afstand tussen twee tonen, in dit geval:

Dit is een kleine terts. Wat is dan een grote terts?

Nou, dat is dit:

Je hoort gelijk het verschil karakter.
Je ziet het aan mijn wenkbrauwen.

Grote terts.

Op het station, een mededeling: "Dames en heren".

Tot er vertraging is:

“Dames en heren, de vertraging
loopt inmiddels op tot meer dan een uur.

Eén noot, groot verschil.

Is dat overal zo op de wereld? Nee. In de Chinese muziek in de Indiase muziek, in Arabische werelddelen...

...groeien ze op met hele andere toonsystemen
met microtonaliteit en weet ik veel..

...dat is voor een ander filmpje.

Maar daar werken mineur en majeur heel anders.

Al is het ook niet overal in de westerse muziek
zo dat majeur blij en mineur droevig is.

Neem bijvoorbeeld de Missa Criolla van Ramirez.

Dat is een hele opgetogen Zuid-Amerikaanse mis…

...in mineur.

Opgetogen in mineur.

Vioolconcert van Hurlebusch in A klein. Kleine terts: mineur.

Het is hele vrolijke muziek; heel zonnig en fris.

Tears in heaven van Eric Clapton: een aangrijpend liedje...

...met een droevige tekst. Maar de muziek staat in majeur.

Of de televisie: Netwerk.
Kennen we dat programma nog met Aart Zeeman.

Aart Zeeman.

Mineur: serieus, sober, statig. Het wereldtoneel, dat  is geen pretje, mensen.

Maar gelukkig komt daarna Tussen kunst en kitsch.
Dat is weer lekker luchtig.

Majeur: vrolijk.

Tot je hoort dat deze piano...

...niets waard is.

Dan ben je weer in mineur.

Wat betekenen majeur en mineur?

Als je in majeur bent is de stemming opperbest. Het is opgetogenheid, blijdschap, zonneschijn, openheid. Als in mineur bent dan ben je verdrietig. Dan ben je klein, somber, ingetogen. Deze termen hebben ook met muziek te maken. Majeur betekent de grotere en mineur de kleinere. Die kleine terts slaat op een interval, een mineur interval. De grote terts is een net iets groter interval. Je hoort direct het verschil in karakter. Al is het ook niet overal in de westerse muziek zo dat majeur blij en mineur droevig is.

Groot verschil in muzikaal karakter

Deze video wordt mede mogelijk gemaakt door
Huisartsenpraktijk Symfonie in Bunschoten...

...Winkelcentrum Symfonie in Nieuw-Vennep...

...en Snackbar Symfonie in Maassen.

Nou, de symfonie dus. Daar gaan we het over hebben. De symfonie die ken je wel van een symfonieorkest...

...of van de Bittersweet symphony,
of het liedje Symphony van Clean Bandit...

...of ‘de mooiste symfonie onder de film genaamd wij tweeën”.

De Poema’s, schitterend!

Maar we gaan terug in de tijd want het woord Symfonie -het zal weer eens niet- komt uit het oud-Grieks.

Ja mijn Grieks is niet zo goed maar betekent

Mooi bedacht!

Maar die oude Grieken kenden nog geen Vijfde van Beethoven. Dat kwam veel later pas.

In de Middeleeuwen had je het woord Symfonie
als omschrijving van een instrument...

...dat meerdere geluiden tegelijkertijd kon voortbrengen.

Een spinet -een toetsinstrument-
werd ook wel een symfonie genoemd.

Want ja: dat kon ook door één persoon
meerdere klanken voortbrengen.

De muziekvorm kwam pas later. In Italië in de buurt van Napels
in de 17e eeuw had je de Sinfonia.

Het was eigenlijk een meerdelige
instrumentale opening van een opera.

Nog voordat er aria’s werden gezongen bood de componist...

...in zo’n Sinfonia al wat smakelijke
melodietjes om het publiek op te warmen.

Maar die Sinfonia’s werden zó populair
dat ze ook los van de opera werden uitgevoerd...

...en ook werden gecomponeerd los van de opera.

De indeling was heel voorspelbaar: snel-langzaam-snel.

Drie delen, publiek wist waar het aan toe was.

Het was fris uitgevoerd door een compact orkest met voornamelijk strijkers en misschien een paar blazers.

Belangrijke persoon in dat licht is Johann Stamitz.

Een Tsjech, Johann Stamitz, die uiteindelijk ook in Mannheim, de stad in Duitsland, veel heeft betekend voor de ontwikkeling...

...van de symfonie zoals die later
door Haydn en Mozart werd doorontwikkeld.

Mannheim, de industriestad waar we ook de fiets, de auto, de trekker en dus de symfonie aan te danken hebben.

Dank u Mannheim!

Die symfonieën van Stamitz waren vrij formeel.

Een heldere indeling waar ook later
Joseph Haydn met meer dan 100 symfonieën...

...en Mozart met 41 officiële symfonieën mee aan de slag gingen.

De indeling werd wel iets uitgebreid.
Want van drie ging het naar vier.

Eerste deel snel, dan een langzaam, bedachtzaam tweede deel, dan een scherzo of een menuet als een tussendoortje...

...en vervolgens weer snel: de finale, het vierde deel.

En dit recept bleek behoorlijk verslavend te zijn.

Maar die muziek stond vaak op zichzelf, had verder niet echt een boodschap.

Die eigenheid werd onder meer door
Ludwig van Beethoven ontwikkeld.

Ik pak eerst de Hollanders, en dan de Pruissen en dan de Russ...

- Hmmm...

Zijn symfonie Eroïca werd geschreven
als een soort eerbetoon aan Napoleon.

En zijn Negende symfonie -met het bekende Ode an die Freude- was weer gebaseerd op een gedicht van Schiller:

‘Alle Menschen werden Brüder’.

Ander voorbeeld daarvan is
de Symphonie Fantastique van Hector Berlioz.

Waarschijnlijk geschreven onder invloed van bepaalde zaken is het een heel bijzonder werk geworden met een heksensabbat...

...en een gang naar het schavot.

Je hoort de hakbijl gewoon vallen! Je ziet hem bijna door het orkest dat dat kan verklanken.

Nou, dat kon omdat het orkest is uitgegroeid van wat strijkertjes en een paar hobo’s in Mannheim, tot een joekel van een ‘instrument’

met strijkers, houtblazers, koperblazers: trompetten, trombones, tuba’s...

...en ook veel slagwerk. Niet alleen pauken maar ook bekkens, gong, triangel, klokkenspel...

...windmachine...

...autotoeters?

Inderdaad! het kon uiteindelijk niet op.

Het leidde zelf tot een record met de première van de Achtste Symfonie van Gustav Mahler, begin 20e eeuw.

Daar in München, op een goede of slechte avond,
stonden 1030 mensen op het podium.

Het schijnt nogal een behoorlijk kabaal te zijn geweest, de uitvoering was niet al te best...

...en dan te bedenken dat Mahler het heeft gecomponeerd
als een ultieme blijk van zijn liefde voor Alma.

Alma zijn vlam, zijn overspelige vrouw...

...die daar niet mee zou ophouden.

Tevergeefs dus…

...het heeft wel mooi een record opgeleverd. Dat is wel leuk.

Over records gesproken: je hebt symfonieën die lang zijn, die kort zijn, die groot zijn, die zacht zijn.

De kortste is van Michael Wolters.
Een in Duitsland geboren componist die in Engeland...

...al jarenlang de gekste fratsen verzint
zoals zijn Spring Symphony:

17 seconden kort en bestaat uit meerdere delen. Jaja…

De langste is de Tweede Orgelsymfonie van Sorabji. Ga d’r maar aanstaan: acht en een half uur! 1 organist.

Op Youtube zie je de slotakkoorden van die Tweede Orgelsymfonie en de organist die als een gebroken man...

...van die orgelbank weg strompelt.

- “Geef me applaus.”

Ik neem aan dat de man wel een incontinentieluier aan had.

Zo’n luier is trouwens ook niet onverstandig als je
naar de Derde Symfonie van Mahler gaat.

Want die derde van Mahler kan één uur en drie kwartier duren.

Dan zul je zeggen: “Nou dat hou ik net op”. Ja, maar je zult net zien hè. Maak die luisterervaring makkelijk.

Mahler 3: luier aan. Mahler 3: luier aan.

Okee.
- “Snelste geld dat ik ooit verdient heb.”

In elk geval: die wereld van die symfonie...

...schitterend. dat smaakt toch naar meer?

Snackbar Symfonie in Maarssen: 2e kipkorn gratis bij vermelding kortingscode: Muziek in een Notendop.

Wat is een symfonie?

In Italië in de zeventiende eeuw had je de sinfonia. Het was eigenlijk een meerdelige instrumentale opening van een opera. Hiermee warmde de componist het publiek op, al voordat er aria’s werden gezonden. Die sinfonia’s werden zó populair dat ze ook los van de opera werden uitgevoerd en gecomponeerd.

Het opwarmertje voor de opera, dat een groot succes werd

Wat hebben een bushalte in Krimpen aan de IJssel...

...en een militante neo-pythagoreïsche filosoof...

...te maken met een tempoaanduiding?

Een tempoaanduiding is heel eenvoudig een aanduiding van de snelheid waarmee een muziekstuk wordt gespeeld.

De componist heeft het zo bedacht, de aanduiding verschijnt op de bladmuziek en je weet hoe snel het moet.

Dat kan van heel langzaam, tot heel snel, of precies ertussenin.

Nou, daar zitten we vandaag: precies ertussenin.
Een echt Hollands Vinex-, spruitjeslucht-tempo: moderato.

108 tot 120 slagen per minuut volgens Wikipedia.
Dat is heel handig af te meten met een metronoom.

Vroeger had je die niet. Gelukkig had je wel een hartslag,
als het goed is.

‘Hij is dood...’

En die was in rust zo 60 à 70 slagen.

Daar kon je een beetje op baseren
hoe snel iets dan moest worden gespeeld.

Moderato komt trouwens van het Latijnse woord Moderatus.
En dat betekent: ingehouden, beheerst.

Doe maar normaal dan doe je gek genoeg.

In de eerste eeuw na Christus had je Moderatus van Gades, dat was dus die militante filosoof.

Wat dat ook moge betekenen…

Hij vond dat je met getallen
dingen beter kon uitdrukken dan met woorden.

Dat is heel toepasselijk als het over een metronoomcijfer gaat.

Goed bezig, Moderatus!

Moderato hoor je trouwens terug in het Eerste Celloconcert van Joseph Haydn, de Strijkersserenade van Tsjaikovski...

...de Tweede Symfonie van Anton Bruckner en
het Tweede Pianoconcert van Rachmaninov.

Én in Call me maybe van Carly Rae Jepsen
en Stronger van Britney Spears.

Er is trouwens ook een moderato aardbeving geweest op Pinkpop.

Race against the machine was lekker aan het maaien en het veld ging helemaal uit z'n dak met 2 Hertz, volgens het KNMI.

Een Hertz is een trilling per seconde, keer twee, keer 60 is 120 BPM: een Moderato aardbeving!

En over trilling gesproken: Thriller van Michael Jackson: 118 BPM.
Dat is ook gewoon een Moderatio hit.

Op de oortjes in de bus door Krimpen aan de IJssel met Micheal Jackson.

Een bushalte Moderato! Nou ja zeg, echt waar!

Tenzij de chauffeur haast heeft.

Dan rijdt hij er presto voorbij.

- Wat is Presto?
Wat presto is? Dat komt een andere keer.

Wat is moderato?

Een tempoaanduiding is een aanduiding van de snelheid waarmee een muziekstuk wordt gespeeld. De componist heeft het zo bedacht, de aanduiding verschijnt op de bladmuziek en je weet hoe snel het moet. Dat kan van heel langzaam tot heel snel, of precies ertussenin: moderato.

Een tempoaanduiding van de snelheid waarmee een muziekstuk wordt gespeeld

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.