Groep 6/7/8

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Cultuur en geloof

Het Klokhuis

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Sommige dingen kun je uit je hoofd uitrekenen, zoals: hoeveel tredes heeft deze trap? 6 + 10 = 16. Bij moeilijke sommen kun je gebruikmaken van een rekenmachine. Bijvoorbeeld 1154 keer 2 gedeeld door…Maar er zijn ook rekenklussen zo groot dat je er met een gewone computer niet uitkomt. Dan heb je een supercomputer nodig. We zijn op bezoek bij rekencentrum Surfsara. Dit is de grootste rekencomputer van Nederland. Hij is zo enorm, ik kan er gewoon in rondlopen! Hij staat in Amsterdam en het zijn allemaal losse computers... die op een slimme manier aan elkaar geschakeld zijn. Met deze supercomputer kunnen wetenschappers uitrekenen...
hoe een miljard sterren zich bewegen in een klein stukje heelal.	Of hoe rook zich verspreidt door de ruimte. Of hoe bloed door aderen stroomt. Allemaal rekentaken met enorme hoeveelheden gegevens. Je moet je voorstellen dat de beweging van elke bloedcel... elk minuscuul rookdeeltje of elk van die miljarden sterren...apart moet worden berekend. Vervolgens kun je gaan bestuderen hoe die miljarden deeltjes tegelijk gaan bewegen. Hier zie je bijvoorbeeld hoe bloedcellen door een ader stromen. Elke kleur in het plaatje is het rekenwerk van een onderdeel van de supercomputer. Pas als alle rekentaken van alle onderdelen bij elkaar komen, zoals in dit plaatje...krijg je een beeld van hoe dat bloed precies stroomt. Je kunt dan met deze computer ook voorspellen wat er gebeurt als er iets in die aderen misgaat. Als onder bepaalde omstandigheden die bloeddeeltjes bijvoorbeeld blijven kleven. Veel grote rekentaken hebben heel veel data. Die gegevens staan op dit soort cassettes. In de computer worden die gegevens op dit soort batterijen van harde schijven gezet. En dan is het rekenen geblazen. In een zo'n rek zitten 90 zware computers. Moet je even kijken hoeveel rekken er staan. Wauw! Hier in deze kast zit het hart van de supercomputer. De zogenaamde spine, ofwel ruggengraat. Via dit netwerk worden alle losse stukjes van de rekentaak...verspreid over alle losse computers. En dat is dan met het specialisme van deze supercomputer. Dat was de grootste rekencomputer van Nederland. Ik vind het alleen wel jammer dat je dus niet kan zien wat er precies in die computer gebeurt. Maar de plaatjes die ze maken met al het rekenwerk, die zijn prachtig.

De grootste computer van Nederland

Programmalogo's

De meeste computers passen wel op je bureau of in je rugtas. Maar er is een computer die zo groot is dat je er doorheen kunt lopen. Deze computer moet dan ook hele ingewikkelde dingen uitrekenen, zoals hoe een miljard sterren zich bewegen in het heelal.

Voor hele ingewikkelde berekeningen

Hallo, mijn naam is Sam. Ik eet elke ochtend een beschuit met jam. Mijn vraag aan Het Klokhuis is: Hoe wordt een beschuit gemaakt? Wat een topvraag. Om daarop een antwoord te vinden...zijn we bij de grootste beschuitbakker van Nederland, in Almelo. Maar we beginnen bij het begin: Wat zit er allemaal in zo'n beschuitje? De ingrediënten van beschuit: Drie soorten bloem: roggebloem, haverbloem en tarwebloem. Verder: gist, eieren, water, olie, zout en suiker. De ingrediënten worden verzameld en daarna wordt het geheel gemengd.
Dit komt er dan vervolgens uit: deeg. Hier lijkt het nog op brooddeeg. Vervolgens maakt deze verdeelmachine van het deeg allemaal kleine bolletjes. Die worden hier aangestampt en vervolgens gaan ze de rijskast in. Daar worden ze hoog en luchtig. Die platgeslagen bolletjes gaan niet zomaar de rijskast in; dat gebeurt in deze bakdoppen.
Die hebben een heel mooi systeem met een inkeping. Daarmee kun je straks de beschuitjes heel makkelijk uit de beschuitbus halen. Een, twee, drie, vier. Met de plaat er nu op worden de beschuitjes verwarmd op 240 graden.
En dat gebeurt in een oven, die denk ik iets groter is dan bij jou thuis. 23 meter lang! Ik heb nog nooit zo'n grote oven gezien. Na het bakken gaan de beschuitbollen uit de doppen. Het lijkt nog niet op ons bekende beschuitje. Dit zijn twee beschuiten op elkaar. Twee onderkantjes. Als de dubbele beschuitjes zijn afgekoeld, na 20 minuten... worden ze doormidden gezaagd. Daarna komen ze in grote getale van de glijbaan af naar beneden. Die halve bolletjes moeten gedroogd worden en een lekkere kleurtje krijgen.
Dus gaan ze voor de tweede keer een oven in. Deze is 60 meter lang! Niet normaal! Tadaa! Dat zijn de beschuitjes zoals we ze kennen en dan 60.000 per uur. Poeh! Heet ook. Kijk nou. EEN grote sjoelbak met beschuitjes! Op naar de verpakafdeling. Wat is het hier groot, zeg. Jij zorgt ervoor dat hier alles vlekkeloos verloopt. Ik zie heel veel beschuitjes, maar heel weinig mensen. Voor deze beschuitjes hebben wij weinig medewerkers. Er zijn alleen medewerkers voor controle van het proces. Dus veel meer machines dan vroeger? Ja, volledig automatisch. Een beschuitje. Twee, drie, vier, vijf, zes, zeven, acht, negen...
tien, elf, twaalf, dertien beschuitjes gaan er in een verpakking. Om ervoor te zorgen dat die beschuiten niet breken komt er een papieren binnenwikkel omheen. Er komt nog een buitenwikkel omheen en dan zijn ze klaar om naar de winkel te gaan. Uiteindelijk zal het toch breken, maar dan mag het.

Hoe wordt beschuit gemaakt?

Beschuitjes worden gebakken in de oven. Maar niet zomaar een oven: een oven van 60 meter lang! Maurice neemt een kijkje bij de grootste beschuitbakkerij van Nederland.

60.000 beschuitjes per uur

Sneeuw! Oh, ik houd van sneeuw! Sneeuw is leuk. Sneeuw is mooi. En sneeuw is ook... Aaah. Ja, lekker, dank je wel! Inderdaad, sneeuw is ook koud ja. Nou zijn er plekken in Nederland waar het elke dag sneeuwt. In deze skihal bijvoorbeeld! Maar ja, hoe maak je nou binnen sneeuw?	Sneeuw is eigenlijk gewoon bevroren regen. Dus heb je een koude ruimte nodig waarin het regent. Nou, eerst de ruimte. Achter deze deur bevindt zich het hart van de koelkast. Maar er is heel veel herrie, maar dat geeft niet...want daar heb ik een appje voor... met een inspreekstem. Dit is een warmtewisselaar. Of ze hadden het beter een koudewisselaar kunnen noemen. Want hier wordt kou afgegeven aan de vloeistof glycol. Die hele koude vloeistof glycol... stroomt zo door de hal naar dat hokje. Aaaaaaaah! Dit is ook weer zo'n koudewisselaar...alleen wordt hier de kou van de vloeistof weer afgegeven... aan de lucht in de skihal. Maar dan nog het water. Eens even kijken. Nou, dat wordt niet echt sneeuw.
Maar ja, daar hebben ze hier ook een hele andere spuit voor. Nou ja, spuit, zeg maar gerust kanon. Maar voordat hier sneeuw uitkomt moet er eerst nog wat gebeuren.
Daar hebben we weer die koudewisselaar. Nu gebruiken ze de koude vloeistof glycol om leidingwater af te koelen tot ongeveer 1 graad. Een pomp zorgt daarna voor een enorme druk op het water. En dan kan het water de hal in naar het kanon. Op het kanon zitten heel veel van dit soort kleine spuitmondjes. Doordat er heel veel kracht op het water staat...schiet het er met een enorme snelheid uit. Zo worden het minuscuul kleine waterdruppeltjes. Tegelijkertijd schiet er uit het spuitmondje ernaast een mengsel van water, nevel en lucht. Als dat mengsel van water en lucht hier uitkomt...dan botst het op de waternevel uit het andere spuitmondje. En zo vormt het een soort ijsballetje. Die ijsballetjes, kristallen, vormen zich in de hal verder tot sneeuw. Nou, ik zou zeggen...zet aan dat kanon! Hoe langer die ijskristallen in de lucht blijven zweven hoe meer ze aan mekaar gaan kleven. Vandaar ook een grote ventilator... die alles zo ver mogelijk de hal inblaast. Zo, hallo! Ik zie geen hand voor ogen! Hallo? Is er iemand?

Hoe laat je het binnen sneeuwen?

In de zomer kun je prima skiën in Nederland. Niet buiten natuurlijk, maar in een skihal. Een systeem aan buizen en een groot kanon zorgt daar voor sneeuw.

Geen winter, toch sneeuw

Hier op Schiphol landen en stijgen per dag meer dan 1000 vliegtuigen. Dat zijn er 7000 per week. Maar ja, er kan er maar eentje de grootste zijn. En dat vliegtuig landt hier maar drie keer per week. Hier komt hij straks te staan, gate G9. Nog een paar minuutjes en hij landt.
Dat is 'm! Wat een joekel! Het grootste passagiersvliegtuig ter wereld is geland!	Hallo Jumbo! Het grootste passagiersvliegtuig ter wereld! De Airbus A380. De spanwijdte van de vleugels is maar liefst 80 meter. Hij is 73 meter lang. De A380 is 24 meter hoog. Het vliegtuig weegt met passagiers en kerosine bij elkaar 500 ton. Dat is hetzelfde gewicht als een kudde van 165 olifanten. De meeste vliegvelden moeten verbouwd worden... om de A380 te kunnen laten landen. De motoren hangen namelijk zo ver naar buiten... dat ze allemaal voorwerpen en aarde kunnen opzuigen. En omdat het vliegtuig zo zwaar is moet de landingsbaan maar liefst 3 km lang zijn. Anders gaat hij de lucht niet in. En dan wordt het vliegtuig klaargemaakt voor vertrek. Alle passagiers die moeten nog even wachten. Ik mag alvast naar binnen!
In de Airbus A380 passen maar liefst 525 passagiers.
Het is een dorp op wielen. Je hebt 439 van zulk soort gewone stoelen...76 stoelen voor de zakenmensen...
en er zijn ook nog eens 10 superchique stoelen aanwezig.
Er zijn twee verdiepingen, een trap, een complete badkamer...en natuurlijk personeel. De crew bestaat uit maar liefst 24 man!
Hello! Hi! Achter in het bovendek is zelfs een bar aanwezig. Nou, als je daar ruimte voor hebt in je vliegtuig ben je echt de grootste. Proost!

Het grootste vliegtuig ter wereld

Er landen en vertrekken elke dag ontzettend veel vliegtuigen op luchthaven Schiphol. Maar er is maar één vliegtuig dat echt het grootste is.

Twee verdiepingen!

DNA en ouder worden

Er wordt veel onderzoek gedaan naar veroudering. Niet alleen bij mensen, maar ook bij wormen. Die worden geen 80 jaar, zoals mensen, maar niet ouder dan 3 weken. Of je een beetje gezond oud wordt is niet alleen een kwestie van geluk. Niet roken en gezond eten is heel belangrijk.

Hoeveel geluk heb je?

Waarom worden we ouder?

Als je als baby'tje geboren wordt ben je nog lang niet af. Op je tweentwingste ben je uitgegroeid en zet het verval al in. Waarom delen je cellen steeds? Je cellen blijven delen omdat ze niet oud kunnen worden. Daarom blijven ze dus constant vernieuwen. Je huid krijgt bijvoorbeeld iedere week een nieuw jasje. Iedere cel heeft DNA. Tijdens het kopiëren ven de nieuwe cellen worden er foutjes gemaakt, waardoor de nieuwe cellen steeds minder goed worden. En zo word je ouder.

Groeien door cellen

Floor Rieder vertelt hoe ze te werk is gegaan bij het tekenen van het prentenboek van de Kinderboekenweek 'Waar is Ludwig'. Floor werkt met een glas. Hierop maakt ze met een kraspen tekeningen. De glasplaten scant ze in en worden ingekleurd op de computer.

Waar is Ludwig?

Tekenen op een glasplaat

Hoe tekent Floor Rieder?

Charlotte bezoekt haar oma die de ziekte van Alzheimer heeft. Ze vertelt hoe ze erachter kwam dat oma alzheimer had. In het begin nog niet maar steeds meer dingen begon ze te vergeten. Nadat Charlotte's opa was overleden, werd het erger. Ze kon niet meer zo makkelijk op woorden komen. Ook zegt ze heel vaak 'alles is weg'.

Alzheimer

Een oma die steeds meer vergeet

Hoe is het als je oma Alzheimer heeft?

Je begint je leven als één cel in de buik van je moeder. Die cel gaat zich delen en het worden er steeds meer en daardoor ga je groeien.Tegen de tijd dat je geboren bent, besta je uit miljarden verschillende cellen die allemaal iets anders doen zoals hersencellen en bloedcellen. Dit duurt totdat je 18 jaar bent. Daarna begin je eigenlijk al te verslijten.

Celveroudering

Wat is celveroudering?

Dodenherdenking

Ieder jaar op 4 mei is het monument op De Dam het decor van een bijzondere bijeenkomst: Dodenherdenking. Iedereen die hier naartoe komt is om precies 8 uur twee minuten stil. Vooraf wordt in de Nieuwe Kerk een bijeenkomst gehouden. Deze herdenking hier is in de eerste plaats voor en door burgers. De koninklijke familie is er ook bij aanwezig.

Wat gebeurt er op 4 mei?

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box!	
Hallo allemaal! Daar zijn we weer met een nieuwe 'Waarom? Daarom!-vraag'...die in EEN minuut zijn uit te leggen, te beantwoorden of op telossen. Wat is de vraag van vandaag? Waarom is parfum zo duur? Mais oui, pourquoi? Dat komt omdat er voor EEN liter rozenolie maar liefst 3000 kilo... van de allerbeste rozenblaadjes nodig zijn. En dat zijn er heel veel. Want bloemblaadjes zijn superlicht. Duizenden jaren geleden wisten ze al dat bloemen heel lekker ruiken.	De Romeinen stopten het in hun eten of ze smeerden hun lichaam ermee in.
Maar ja, hoe krijg je nou die lekkere geur in een flesje?
Dat kan door een heleboel van de allerbeste...
en lekkerst geurende bloemblaadjes in olie te leggen en te verwarmen. De blaadjes lossen op en de geur trekt in de olie. En als je dat dan goed zeeft, dan blijft er een olie over die heel lekker ruikt. Door verschillende soort bloemolie te combineren en te mengen met alcohol...
kan je de meest lekkere parfums maken. Wanneer je het opspuit vervliegt de alcohol en blijft de heerlijke geur op je huid zitten. Nou bestaan er eindeloos veel parfums.	
Maar de geuren van de roos en de jasmijn... die zijn het populairst. Zit ook bijna overal in. Oh, lekker!
Gelukkig kwam in de 19e eeuw de chemische industrie op. En lukte het een paar slimmerds om veel bloemengeuren na te maken...zonder dat je er maar EEN bloemblaadje voor nodig had. Dat scheelde een hele hoop geld.
En gepluk. Maar toch blijft parfum vaak duur.	
Dat komt omdat juist die populaire geuren, roos en jasmijn... niet helemaal precies net zo lekker na te maken zijn. Niets boven echt dus. Nou, dat was hem alweer. Tot de volgende 'Waarom? Daarom!'

Waarom is parfum zo duur?

Van parfum ga je lekker ruiken. En dat mag best wat kosten, want de meeste flesjes parfum zijn hartstikke duur. Dat komt omdat er een heleboel verse bloemblaadjes en andere kruiden voor nodig zijn.

Een kostbaar flesje geurwater

Als je nou in Utrecht loopt, dan kun je hem van ver al zien.
De Domtoren. Met 112 meter en 32 centimeter de allerhoogSTE kerktoren voor Nederland.
Ruim 600 jaar geleden werd de Domtoren gebouwd.
In 1321 werd de eerste steen gelegd en ruim 60 jaar later, in 1382 was hij klaar.
Op naar de top.
54, 55, 56, 57, 58.
Na 59 treden en elf meter kom je als eerste in de Michaelskapel.	
In de begintijd was dit de werkruimte van de bisschoppen.
Op 25 meter boven de grond en na 121 treden kom je hier, in de Egmondkapel.
Vroeger woonde hier de torenwachter.
Het uurwerk. Dit drijft de wijzers op de toren aan.
Hierdoor weet heel Utrecht hoe laat het is.
Supertof.
221 treden, 49 meter, brengen ons naar deze klokkenzolder.
En hier hangen de 14 klokken van de Domtoren.
Deze klokken wegen samen 31.402 kilo.
Dit is dus het zwaarSTE setje klokken van ons land.	
70 meter boven de grond en 318 treden, ja, dan kom je in de lantaarn van de Dom.
Vanaf hier kun je echt de hele stad zien.
Hier boven hangen de 50 klokken van het carillon.
Iedereen in Utrecht kan de muziek van het carillon horen.
Eigenlijk een gratis openluchtconcert!
Dat laatste stukje is echt heel smal. Het draait continu...
waardoor je een beetje duizelig wordt.
Maar ik ben er! 95 meter hoogte.
465 treden.
Ik ben op de hoogste plek van Utrecht.
Dit is ook de hoogste plek in de Domtoren waar je kunt komen.
Vanaf hier heb je een waanzinnig uitzicht over de stad Utrecht en ook over de hele provincie Utrecht.
Kijk nou. Ja, en boven op de spits geen haan.
Wat je daar ziet is een windvaan met de afbeelding van Sint Maarten.	
En Sint-Maarten is de beschermheilige van Utrecht.
Inclusief hem is de Domtoren 112 meter 32 centimeter hoog.
En ja, dames en heren, inwoners van Utrecht en omstreken mogen het echt zeggen:
De Domtoren is de allerhoogSTE kerktoren van ons land.

De hoogste kerktoren van Nederland

Met 112 meter en 32 centimeter is de Domtoren in Utrecht de hoogste kerktoren van Nederland. Je moet er aardig wat trappen voor beklimmen, maar dan heb je ook wel het mooiste uitzicht over Utrecht.

De Dom in Utrecht

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos