Groep 6/7/8

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Cultuur en geloof

Het Klokhuis

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Hier op Schiphol landen en stijgen per dag meer dan 1000 vliegtuigen. Dat zijn er 7000 per week. Maar ja, er kan er maar eentje de grootste zijn. En dat vliegtuig landt hier maar drie keer per week. Hier komt hij straks te staan, gate G9. Nog een paar minuutjes en hij landt.
Dat is 'm! Wat een joekel! Het grootste passagiersvliegtuig ter wereld is geland!	Hallo Jumbo! Het grootste passagiersvliegtuig ter wereld! De Airbus A380. De spanwijdte van de vleugels is maar liefst 80 meter. Hij is 73 meter lang. De A380 is 24 meter hoog. Het vliegtuig weegt met passagiers en kerosine bij elkaar 500 ton. Dat is hetzelfde gewicht als een kudde van 165 olifanten. De meeste vliegvelden moeten verbouwd worden... om de A380 te kunnen laten landen. De motoren hangen namelijk zo ver naar buiten... dat ze allemaal voorwerpen en aarde kunnen opzuigen. En omdat het vliegtuig zo zwaar is moet de landingsbaan maar liefst 3 km lang zijn. Anders gaat hij de lucht niet in. En dan wordt het vliegtuig klaargemaakt voor vertrek. Alle passagiers die moeten nog even wachten. Ik mag alvast naar binnen!
In de Airbus A380 passen maar liefst 525 passagiers.
Het is een dorp op wielen. Je hebt 439 van zulk soort gewone stoelen...76 stoelen voor de zakenmensen...
en er zijn ook nog eens 10 superchique stoelen aanwezig.
Er zijn twee verdiepingen, een trap, een complete badkamer...en natuurlijk personeel. De crew bestaat uit maar liefst 24 man!
Hello! Hi! Achter in het bovendek is zelfs een bar aanwezig. Nou, als je daar ruimte voor hebt in je vliegtuig ben je echt de grootste. Proost!

Het grootste vliegtuig ter wereld

Programmalogo's

Er landen en vertrekken elke dag ontzettend veel vliegtuigen op luchthaven Schiphol. Maar er is maar één vliegtuig dat echt het grootste is.

Twee verdiepingen!

DNA en ouder worden

Er wordt veel onderzoek gedaan naar veroudering. Niet alleen bij mensen, maar ook bij wormen. Die worden geen 80 jaar, zoals mensen, maar niet ouder dan 3 weken. Of je een beetje gezond oud wordt is niet alleen een kwestie van geluk. Niet roken en gezond eten is heel belangrijk.

Hoeveel geluk heb je?

Waarom worden we ouder?

Als je als baby'tje geboren wordt ben je nog lang niet af. Op je tweentwingste ben je uitgegroeid en zet het verval al in. Waarom delen je cellen steeds? Je cellen blijven delen omdat ze niet oud kunnen worden. Daarom blijven ze dus constant vernieuwen. Je huid krijgt bijvoorbeeld iedere week een nieuw jasje. Iedere cel heeft DNA. Tijdens het kopiëren ven de nieuwe cellen worden er foutjes gemaakt, waardoor de nieuwe cellen steeds minder goed worden. En zo word je ouder.

Groeien door cellen

Floor Rieder vertelt hoe ze te werk is gegaan bij het tekenen van het prentenboek van de Kinderboekenweek 'Waar is Ludwig'. Floor werkt met een glas. Hierop maakt ze met een kraspen tekeningen. De glasplaten scant ze in en worden ingekleurd op de computer.

Waar is Ludwig?

Tekenen op een glasplaat

Hoe tekent Floor Rieder?

Charlotte bezoekt haar oma die de ziekte van Alzheimer heeft. Ze vertelt hoe ze erachter kwam dat oma alzheimer had. In het begin nog niet maar steeds meer dingen begon ze te vergeten. Nadat Charlotte's opa was overleden, werd het erger. Ze kon niet meer zo makkelijk op woorden komen. Ook zegt ze heel vaak 'alles is weg'.

Alzheimer

Een oma die steeds meer vergeet

Hoe is het als je oma Alzheimer heeft?

Je begint je leven als één cel in de buik van je moeder. Die cel gaat zich delen en het worden er steeds meer en daardoor ga je groeien.Tegen de tijd dat je geboren bent, besta je uit miljarden verschillende cellen die allemaal iets anders doen zoals hersencellen en bloedcellen. Dit duurt totdat je 18 jaar bent. Daarna begin je eigenlijk al te verslijten.

Celveroudering

Wat is celveroudering?

Dodenherdenking

Ieder jaar op 4 mei is het monument op De Dam het decor van een bijzondere bijeenkomst: Dodenherdenking. Iedereen die hier naartoe komt is om precies 8 uur twee minuten stil. Vooraf wordt in de Nieuwe Kerk een bijeenkomst gehouden. Deze herdenking hier is in de eerste plaats voor en door burgers. De koninklijke familie is er ook bij aanwezig.

Wat gebeurt er op 4 mei?

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box!	
Hallo allemaal! Daar zijn we weer met een nieuwe 'Waarom? Daarom!-vraag'...die in EEN minuut zijn uit te leggen, te beantwoorden of op telossen. Wat is de vraag van vandaag? Waarom is parfum zo duur? Mais oui, pourquoi? Dat komt omdat er voor EEN liter rozenolie maar liefst 3000 kilo... van de allerbeste rozenblaadjes nodig zijn. En dat zijn er heel veel. Want bloemblaadjes zijn superlicht. Duizenden jaren geleden wisten ze al dat bloemen heel lekker ruiken.	De Romeinen stopten het in hun eten of ze smeerden hun lichaam ermee in.
Maar ja, hoe krijg je nou die lekkere geur in een flesje?
Dat kan door een heleboel van de allerbeste...
en lekkerst geurende bloemblaadjes in olie te leggen en te verwarmen. De blaadjes lossen op en de geur trekt in de olie. En als je dat dan goed zeeft, dan blijft er een olie over die heel lekker ruikt. Door verschillende soort bloemolie te combineren en te mengen met alcohol...
kan je de meest lekkere parfums maken. Wanneer je het opspuit vervliegt de alcohol en blijft de heerlijke geur op je huid zitten. Nou bestaan er eindeloos veel parfums.	
Maar de geuren van de roos en de jasmijn... die zijn het populairst. Zit ook bijna overal in. Oh, lekker!
Gelukkig kwam in de 19e eeuw de chemische industrie op. En lukte het een paar slimmerds om veel bloemengeuren na te maken...zonder dat je er maar EEN bloemblaadje voor nodig had. Dat scheelde een hele hoop geld.
En gepluk. Maar toch blijft parfum vaak duur.	
Dat komt omdat juist die populaire geuren, roos en jasmijn... niet helemaal precies net zo lekker na te maken zijn. Niets boven echt dus. Nou, dat was hem alweer. Tot de volgende 'Waarom? Daarom!'

Waarom is parfum zo duur?

Van parfum ga je lekker ruiken. En dat mag best wat kosten, want de meeste flesjes parfum zijn hartstikke duur. Dat komt omdat er een heleboel verse bloemblaadjes en andere kruiden voor nodig zijn.

Een kostbaar flesje geurwater

Als je nou in Utrecht loopt, dan kun je hem van ver al zien.
De Domtoren. Met 112 meter en 32 centimeter de allerhoogSTE kerktoren voor Nederland.
Ruim 600 jaar geleden werd de Domtoren gebouwd.
In 1321 werd de eerste steen gelegd en ruim 60 jaar later, in 1382 was hij klaar.
Op naar de top.
54, 55, 56, 57, 58.
Na 59 treden en elf meter kom je als eerste in de Michaelskapel.	
In de begintijd was dit de werkruimte van de bisschoppen.
Op 25 meter boven de grond en na 121 treden kom je hier, in de Egmondkapel.
Vroeger woonde hier de torenwachter.
Het uurwerk. Dit drijft de wijzers op de toren aan.
Hierdoor weet heel Utrecht hoe laat het is.
Supertof.
221 treden, 49 meter, brengen ons naar deze klokkenzolder.
En hier hangen de 14 klokken van de Domtoren.
Deze klokken wegen samen 31.402 kilo.
Dit is dus het zwaarSTE setje klokken van ons land.	
70 meter boven de grond en 318 treden, ja, dan kom je in de lantaarn van de Dom.
Vanaf hier kun je echt de hele stad zien.
Hier boven hangen de 50 klokken van het carillon.
Iedereen in Utrecht kan de muziek van het carillon horen.
Eigenlijk een gratis openluchtconcert!
Dat laatste stukje is echt heel smal. Het draait continu...
waardoor je een beetje duizelig wordt.
Maar ik ben er! 95 meter hoogte.
465 treden.
Ik ben op de hoogste plek van Utrecht.
Dit is ook de hoogste plek in de Domtoren waar je kunt komen.
Vanaf hier heb je een waanzinnig uitzicht over de stad Utrecht en ook over de hele provincie Utrecht.
Kijk nou. Ja, en boven op de spits geen haan.
Wat je daar ziet is een windvaan met de afbeelding van Sint Maarten.	
En Sint-Maarten is de beschermheilige van Utrecht.
Inclusief hem is de Domtoren 112 meter 32 centimeter hoog.
En ja, dames en heren, inwoners van Utrecht en omstreken mogen het echt zeggen:
De Domtoren is de allerhoogSTE kerktoren van ons land.

De hoogste kerktoren van Nederland

Met 112 meter en 32 centimeter is de Domtoren in Utrecht de hoogste kerktoren van Nederland. Je moet er aardig wat trappen voor beklimmen, maar dan heb je ook wel het mooiste uitzicht over Utrecht.

De Dom in Utrecht

Dolfijnen hebben 'n soort bobbel op hun hoofd.
Ik heb gehoord dat ze daarmee kunnen kijken. Hoe werkt dat? Hoe kijken dolfijnen onder water?
Goeie vraag! En heel leuk om te beantwoorden.
Waar kan dat beter dan hier, in het Dolfinarium.	
Sommige dolfijnen in het wild kunnen wel honderden meters diep gaan. Daar is het heel erg donker.
En toch botsen ze nergens tegenaan en kunnen ze hun weg vinden. Alsjeblieft! Wil je er een geven? Ja, als het mag. Ja. Gooi maar. Een, twee, hoppa. Maar Bernadette, hoe kan dat? Ze hebben een onderwaterradarsysteem, een sonar. En een sonar zorgt ervoor dat ze bijvoorbeeld een vis kunnen vangen en gevaar uit de weg kunnen gaan.
Hoe werkt dat dan? Ze zenden allemaal klikjes uit en die komen terug en zo lezen ze eigenlijk hun omgeving. Wauw.	 Die bult, op het voorhoofd van een dolfijn, heet een meloen. Het is eigenlijk een soort vetbult.
Die bult versterkt en bundelt het geluid dat de dolfijn maakt voor echolocatie. Een dolfijn kijkt dus eigenlijk met z'n gehoor. Maar hoe werkt nou die dolfijnensonar?	
Een dolfijn zendt vanuit het blaasgat vlak achter de meloen... hele hoge pieptonen uit. En als dat geluid tegen iets aanbotst, zoals een ander dier of een rots...
dan wordt dat weerkaatst en komt terug bij de dolfijn.
En die echo hoort de dolfijn. Niet met z'n oren, maar met z'n onderkaak! Ja, dat is raar maar waar. Als zij geluidjes uitzenden met de meloen...komt het terug via de onderkaak. Dan gaat het naar het binnenoor en daar wordt het verwerkt in de hersenen. Zo krijgen ze een beeld van de omgeving. Wauw! Goed zo! Een zingende dolfijn! Maar deze geluiden maakt hij niet voor de sonar, toch? Nee. Dat zijn hele andere geluiden. Dit kwam uit het blaasgat, maar de echo komt uit de meloen. En dat kunnen wij als mens niet horen, toch? Nee, dat zijn te hoge geluiden voor onze oren. Maar ik heb een apparaatje, een detector... en daar kunnen we die hoge geluiden van de dolfijnen mee omzetten voor ons gehoor om het wel te horen.	Dus als we bijvoorbeeld iets nieuws in het water gooien...dan kunnen dolfijnen dat opsporen met hun sonar. En nu horen we dus... het sonargeluid van Skinny hier in het water. Dat hoor je normaal niet.
Goed zo, Skinny! We luisteren dus naar hoe zij kijkt.
Dat is toch geweldig. Goed zo! Nou, die sonar van Skinny werkt top. Zoen op je meloen.

Hoe kijken dolfijnen onder water?

Een dolfijn kijkt eigenlijk met zijn gehoor. Hij zendt hele hoge pieptonen uit die terugkaatsen naar de onderkaak van de dolfijn. Zo krijgt hij een beeld van zijn omgeving.

Dolfijnen kijken met sonar

Lekker bezig! Maar deze aflevering gaat niet over ripstik, maar over röntgenfoto...Waaa! Aaah!
Gaat-ie goed? Ah nee, joh! Geintje.
Niks aan de hand. Pak die camera maar weer.
Een ongeluk zit wel in een klein hoekje.
En met een röntgenfoto kun je erachter komen of je een botbreuk hebt.	
Maar ja, hoe doen ze dat?
Een röntgenfoto laat je maken in het ziekenhuis.
Er is speciale apparatuur voor nodig en 't is niet helemaal ongevaarlijk.
Dat is ook de reden dat deze behandelkamer extra beschermd is.
Deze deur bijvoorbeeld is van lood.	
Ook de reden dat hij een stuk zwaarder is dan een normale deur.
Een wandje van lood.
Zo, zwaar!
Als het nodig is: kleding van lood.
Een leuk loodschortje.	
En in de machine zelf zit lood.
Kijk, dit is zo'n blok lood. Hartstikke zwaar.
Maar het houdt ook de straling tegen die vrijkomt bij een röntgenfoto.
Die straling komt uit dit apparaat.
In het apparaat zit zo'n soort grote lamp.	
Hier wordt zoveel stroom op gezet dat hij heel hard gaat stralen. Maar die straling zie je niet.
Dat klinkt misschien gek, maar magnetronstraling zie je ook niet. Je mobiel gebruikt ook een soort straling en die zie je ook niet. Af en toe een fotootje is niet zo erg.
Maar als je te veel in aanraking komt met röntgenstraling kan dat schadelijk zijn. Daarom dat mensen die er elke dag mee werken, goed beschermd moeten worden.
Dit is de laborant. Gespecialiseerd in het maken van röntgenfoto's. Wil jij een foto van me maken? Tuurlijk.
Mag je diep inademen. Adem maar door.
Het apparaat is zo gemaakt dat het van al je lichaamsdelen een foto kan maken.
Zo. Ja. Goed inademen. Hou vast.
Dit is geen röntgenstraling, want dat zie je niet. Maar een lamp waarmee je ziet waar de röntgenstraling valt.	
Alleen de plek die onderzocht moet worden, wordt beschenen. Zo valt zo min mogelijk schadelijke straling op je huid. Het voordeel is dat de straling wel door je huid gaat maar niet je bot. Behalve daar waar de breuk zit.
Daar gaat de straling recht door en valt op deze plaat.
Die geeft dat door aan de computer zodat een beeld ontstaat. Dat is typisch röntgenfoto. De radioloog is iemand die precies weet hoe ze de foto's moet bekijken. Ze bekijkt ze goed en spreekt in een microfoontje in wat ze ziet. Een breuk bijvoorbeeld. Normale botstructuur komma geen breuk. Punt. Zo doen ze dat dus. Terug naar kantoor. Au, mijn enkel! Au! Hier is geen tijd voor, Nienke. Serieus! Wij gaan naar kantoor. Nee! Zie je zo. Nee! Au!

Hoe werkt een röntgenapparaat?

Als je gevallen bent en de dokter denkt dat je iets gebroken hebt, wordt er meestal een röntgenfoto gemaakt. Een röntgenapparaat werkt met straling die door je lichaam heen kijkt. Maar niet door je botten. Zo kunnen ze zien of er een breuk is of niet.

De binnenkant van je lichaam op de foto

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box.
Hallo allemaal! Welkom bij een nieuwe Waarom daarom.
Vragen die in EEN minuutje zijn te beantwoorden of op te lossen. En wat is de vraag van vandaag?	
Inderdaad, ja. Waarom heet een spijkerbroek een spijkerbroek? Nou, heel simpel: Dat komt omdat de allereerste spijkerbroeken met spijkers aan elkaar zaten.
Halverwege de 19e eeuw werd er in het noordwesten van Amerika goud ontdekt. Het was de tijd van het Wilde Westen.
Een ruig gebied met veel ruige mannen.	
Cowboys, mijnwerkers, avonturiers en gelukzoekers die trokken daar naartoe om goud te zoeken.
Die mannen werkten heel hard. Hun kleding sleet snel.
Vooral hier op de knieën. Op de billen. En die broekzakken vooral ook.
Snap ik ook wel. Daar stopten ze al die goudklompjes in.
Er was een heel slimme kleermaker, Levi Strauss...	
die gebruikte een stevige katoenen stof uit de Franse stad Nimes. Daar komt ook het woord 'denim' vandaan wat wij nu nog kennen. Hiervan maakte hij broeken die hij kleurde met...
een heel bijzondere en mooie kleur blauw.
Indigo. In het Frans heette deze blauwe verfstof 'blue de Genes'. Dat 'Genes' werd later weer uitgesproken als 'jeans'. Toch bleef de stof van deze jeans snel slijten.
En de zakken scheurden uit.
Samen met een vriend kwam de kleermaker op het idee...om de hoeken en de broekzakken te verstevigen	
door er klinknageltjes in te slaan.
Voila. Niet zo raar dat de Nederlanders toen...
de broeken 100 jaar later in Europa kwamen ze 'spijkerbroeken' gingen noemen.
En dat is gewoon nooit meer veranderd.
Nou, hatsekiedee, dat was hem weer. Tot de volgende Waarom daarom.

Waarom heet een spijkerbroek zo?

De spijkerbroek komt uit Amerika. Hij is uitgevonden door de slimme kleermaker Levi Strauss. Hij gebruikte een stevige katoenen stof die hij blauw verfde met indigo. Om de zakken extra stevig te maken sloeg hij er spijkers in. Voila, de spijkerbroek!

Een broek met een verhaal

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos