Groep 6/7/8

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Cultuur en geloof

Het Klokhuis

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Ik speel saxofoon en ik vind het een heel mooi instrument. Ik wil graag weten hoe die wordt gemaakt en als je hem laat vallen of je hem dan kan laten repareren. Ja, de saxofoon is echt een hartstikke mooi blaasinstrument. Er zijn verschillende typen met elk hun eigen klank. De sopraansax, gewogen. Maar je hebt de sopraansax ook recht. De altsax. De tenorsax. En de baritonsax. De meeste saxofoons worden nog steeds op een ambachtelijke manier gemaakt, helemaal met de hand. Alleen niet in Nederland. De dichtstbijzijnde fabriek is in Parijs. De saxofoon wordt gemaakt van messing, een mengsel van koper met zink. Met grote platen messing wordt met behulp van een mal een platte saxofoon gesneden en deze platte plat wordt in de juiste vorm gebogen en geslagen. Daarna wordt de saxofoon mooi glimmend gemaakt door hem te polijsten en te lakken. En daarna worden er kleppen op gezet en een heleboel andere onderdelen. Zo’n prachtige saxofoon moet je natuurlijk wel voorzichtig vervoeren in een koffertje. En dan moet je het koffertje natuurlijk wel goed dicht doen. Deze saxofoon was eigenlijk al helemaal stuk en onbruikbaar maar als jouw saxofoon stuk is moet je hem laten repareren en dat kan gelukkig wel in Nederland. Dit is Jeffrey, hij is saxofoonreparateur in Muiderberg. Jeffrey, heb je dat nou vaak dat mensen hun saxofoon laten vallen? Dat gebeurt wel twee keer in de week. Eerst moet de saxofoon helemaal gestript worden dus wat in de fabriek in elkaar is gezet, haalt Jeffrey weer uit elkaar. Die deuken zijn niet alleen lelijk maar die veranderen ook de klank van de saxofoon. Jeffrey, wat doen jullie met die deuken? Die kunnen we uitdeuken. En is dat lastig? Dat is op zich niet heel lastig als je heel vel ervaring hebt want het materiaal is zo dun dat als je het verkeerd doet kun je de saxofoon weggooien. En hij is ook nog eens krom. Dan richt ik hem toch voor je? En dat is rechtzetten? Ja. Als een saxofoon gevallen is kan het zijn dat de toongaten scheef zijn, die moeten dan bijgevijld worden om te zorgen dat de klep weer goed sluit. Of de polsters zijn versleten. Dat zijn dit soort dunne schijfjes met een laagje leer. Die worden in de klep geplakt om ervoor te zorgen dat de klep weer sluit. Om dat te sten heeft Jeffrey een heel slim trucje. Hij stopt namelijk een lamp in de saxofoon. Als ie helemaal geen licht ziet betekent dat dat ie geen licht lekt en dus ook geen lucht lekt. En als ie helemaal gerepareerd is zet Jeffrey hem als een puzzel in elkaar. Als nieuw. Probeer maar.

Hoe wordt een saxofoon gemaakt?

Programmalogo's

De saxofoon is een blaasinstrument met allemaal klepjes en onderdelen. Hij wordt helemaal met de hand gemaakt. En als je hem laat vallen, kan hij meestal wel gemaakt worden. De reparateur haalt hem dan helemaal uit elkaar.

Met de hand gemaakt en gerepareerd

Soms heb ik wel eens last van puistjes in mijn gezicht. Mijn vraag is nu: hoe ontstaan puistjes? Martijn Meijs is huidarts in het BovenIJ-ziekenhuis in Amsterdam en weet alles van puistjes. Klopt Maurice. Het is toch gewoon een kwestie van stoppen met chips, patat en chocola eten? Voeding wordt vaak genoemd als oorzaak voor puistjes, maar dat is niet zo. Het is nooit bewezen dat voeding puistjes veroorzaakt. Iedereen heeft er wel eens last van. Hoe ontstaan puistjes dan? Dit is het model van de huid. De gele spriet is een haar. Aan die haar vast zit een talgklier. Die produceert talg en die wordt via dat haartje uitgescheiden op de huid en komt daar te liggen om de huid soepel te houden en te zorgen dat ie niet uitdroogt. Talg en talgkliertjes zijn dus nuttig, maar hoe ontstaat dan een puistje? Die talgklier produceert talg en als ie te veel talg produceert krijg je een prop van talg. Die prop van talg breekt door de huid heen, dan ziet ie de lucht en dan wordt ie zwart. Dan heb je een mee-eter. Exact. Dan heb je nog niet zo’n puist met een witte kop. Daar heb je iets anders voor nodig, de acne bacterie. Daarom noemen ze puistjes acne. Die hoopt zich op in de talg, vermenigvuldigt zich en dan komen de troepopruimers in beeld, de witte bloedcellen. Die gaan het lichaam verlossen van de bacterie en de talg. Dan krijg je een ontsteking. Dat doet pijn he? Dat doet pijn. Als je nou heel veel troepopruimers hebt samen met de afvalproducten van de talg en de huid krijg je een puskop. Dus wat wij vies vinden, die witte kop, is eigenlijk helemaal niet vies, dat zijn witte bloedcellen. Exact, het belangrijkste van je lichaam, je verdedigingsmechanisme. Nou weten we hoe puistjes ontstaan maar hoe kom je er vanaf? Dat is toch gewoon voor de spiegel staan, goed kijken en flink uitknijpen? Moet je niet doen. Als je dat doet wordt het alleen maar erger. De talg en ontsteking komt dan in het omliggende weefsel terecht. Als je een puist gaat uitknijpen, het mag wel, doe het alleen als ie rijp is, doe het niet te hard, heel voorzichtig of laat het doen door een schoonheidsspecialiste bijvoorbeeld. En wassen dan, met zo’n anti-acnelotion? Wassen kun je wel doen maar was niet met een zeep. Zeep maakt de huid minder vet en dan gaan de talgkliertjes nog meer talg produceren en wordt de huid vetter. Ga op tijd naar de huisarts anders krijg je littekens en de huisarts kan je eventueel verwijzen naar de huidarts in het ziekenhuis. Kom je er ooit vanaf? We noemen het jeugdpuistjes, het ontstaat voornamelijk in de jeugd, meestal gaat het na de puberteit over. Tja, puistjes. Heel veel geduld hebben want het kan overgaan. In elk geval niet te veel knijpen of krabbelen want dat maakt het alleen maar erger. En jong of oud, als je echt veel last hebt, ga dan naar de huisarts want het is goed te behandelen. Alle acne is bij iedereen te behandelen.

Hoe ontstaan puistjes?

In de puberteit kun je last krijgen van puistjes. Dat komt door je talgklieren, die te veel talg produceren. Ga er niet mee prutsen maar houd je huid schoon en heb geduld. Puistjes gaan vanzelf weer over.

Talgpropjes in je huid

En uw gastvrouw van vandaag is: Nienke de la Rive Box! Goed dat jullie er allemaal zijn voor een hele nieuwe Waarom? Daarom! Vragen die in 1 minuut zijn uit te leggen, te beantwoorden of op te lossen. En de vraag van vandaag: ja, altijd al willen weten: waarom hebben kamelen en dromedarissen van die bulten op hun rug? Even voor de duidelijkheid: een kameel heeft twee bulten en een dromedaris een. Maar wat zit er eigenlijk in die bulten? Je denkt waarschijnlijk water, maar dat is niet zo. Die bulten zijn een opslagplaats voor eten en ze zitten vol met vet. Vet toch? Waarom vet? Kamelen leven in de woestijn en dat is zo’n beetje de allerdroogste plek op aarde. Daar is lang niet altijd en overal eten en drinken maar als het er een keer gaat regenen regent het behoorlijk en moet je er snel bij zin. Dan vreet en drinkt een kameel zich in korte tijd helemaal propvol. Dat voedsel en water wordt in de bulten opgeslagen en omgezet in vet. En als er dan weer een hele tijd geen voedsel te vinden is en die kameel krijgt een enorme honger, gebruikt ie gewoon het vet uit zijn bulten. Hoeft ie zelf niks voor te doen. Dat vet wordt dan omgezet in energie en vocht voor zijn lichaam. Zodat ie kan lopen, werken, bagage dragen, whatever een kameel doet in zijn leven. Een soort woestijntaxi. Maar na een weekje of twee is die voedselvoorraad echt een beetje op en gaan de bulten slap hangen. Dan is het tijd om te eten en drinken. En dankzij deze reservevoorraad in hun bulten kan de kameel of dromedaris een lange tijd zonder eten of drinken. Zelfs in de hete, kurkdroge woestijn. Het zijn eigenlijk gewoon een soort broodtrommeltjes op hun rug. Handig toch? Tot de volgende Waarom? Daarom!

Waarom heeft een kameel bulten?

Een kameel heeft twee bulten en een dromedaris heeft er een. Die zitten niet vol met water, maar met vet. Handig voor als ze een paar weken niet kunnen eten of drinken. In de woestijnen waar ze leven is het namelijk superdroog.

Een reservevoorraad eten en drinken

Een flinke lepel: hummus. Lekker! Misschien heb  je er wel eens van gehoord. Dit sausje is gemaakt van kikkererwten. Hoe maak je nou van dit soort erwten zo’n lekker sausje? In deze fabriek hebben ze een hele lading aan kikkererwten. Ze groeien in onder andere India, Australië en Canada. En als eerste worden al die kikkererwten zorgvuldig bekeken. Als er nog steentjes of takjes in zitten worden die er hier uitgehaald. Wat een werk. Die zijn allemaal goed. Die kikkererwten zijn nu keihard. Als je die zou fijnstampen zou het een soort gruis worden en dat wil je niet. Dus ze moeten eerst in bad. IN bad worden ze niet alleen lekker schoon, ze nemen ook water op en worden ze groter en zachter en zijn ze makkelijker te verwerken. Dekentje erover en dan kunnen ze de hele nacht lekker slapen. Wakker worden! Koken met die hap. Moet je kijken wat een enorm ding. Kookpan, er gaat ongeveer 100 kilo erwten in een keer in. Ze zijn bijna gaar, in principe kun je hier een papje van kneden. Hummus bestaat dus uit kikkererwten maar om het extra smaak te geven zit er citroensap in, zout, peper, knoflook en tahina, dat is een pasta gemaakt van gemalen sesamzaadjes en dat maakt humus extra lekker. Maar er gaat ook nog water bij en ze hebben hier ook nog een vaatje olie staan. Alles komt bij elkaar in deze grote menger. Hierin wordt gemengd, gemixt en gesneden. Hierachter zitten een paar grote messen die alles tot pulp snijden. En na tien minuten hebben we onze humus. Superlekker! En zo simpel eigenlijk. Hij is nog niet helemaal klaar, hij moet nog worden verpakt. En zodra het in het bakje zit gaan ze door naar de volgende ruimte. En hier is het een stukkie kouder. Logisch ook want dit is een grote koelkast. De bakjes worden in een doosje gedaan, stickertje erop en weer een lading geplette kikkererwten die naar de winkel kan.

Hoe wordt hummus gemaakt?

Hummus wordt gemaakt van kikkererwten. Die worden eerst geweekt en gekookt. Daarna worden ze geplet en gemengd met lekkere kruiden. En daarna kun je het op je brood smeren!

Een sausje van kikkererwten

Golven in de zee is een heel normaal gezicht maar in een zwembad zie je eigenlijk nooit golven, behalve in een golfslagbad. De meeste golven op zee, worden veroorzaakt door de wind. De wind is niks anders dan de verplaatsing van lucht. Dat zie je niet, maar de lucht die tegen je aan duwt, ervaar je als wind. Die lucht duwt ook tegen het water en dan krijg je golven. Water genoeg hier, maar halen we wind vandaan? Van deze grote machines. Het zijn eigenlijk gewoon ventilatoren die heel veel wind kunnen maken. Die windmachines staan hier recht onder. Maar tussen de windmachines en het zwembad staat nog een belangrijke ruimte, namelijk de bufferkelder. Dus windmachines, bufferkelder. Het water uit het zwembad loopt door in de bufferkelder en daarboven, dus eigenlijk onder mijn voeten, zit een lege ruimte met lucht. Op het moment dat die windmachines wind gaan maken, blazen ze extra lucht in de bufferkelder en die extra lucht duwt het water naar beneden en het water kan maar een kant op namelijk het zwembad in. Dat ziet er dan zo uit. Stel, dit is het zwembad en dit is de bufferkelder. Door grote windmachines wordt er lucht op het water geduwd. Dit is even de lucht. Die duwt het water naar beneden. Lucht erop, lucht eraf. Je ziet meteen golven ontstaan. IN deze bak botsen ze tegen de zijkant en rollen ze terug maar in het zwembad wordt het steeds ondieper dus rollen ze mooi uit. Dat lucht erop en lucht eraf, dat gaat niet door de machine steeds aan en uit te zetten maar boven de machine zitten grote kleppen. Dit is er een, meer een koker, die gaat heen en weer zodat de lucht dan weer in de ene en dan weer in de andere kelder terecht komt. Er is dus niet maar een bufferkelder maar wel drie. Een grote in het midden en twee kleine aan de buitenkant. Er is dus ook niet maar een golf, maar midden, buitenkant, midden, buitenkant. Badmeester, golven! Lekker zwemmen! He badmeester, mogen we nog een keer? Ja!

Hoe werkt een golfslagbad?

Op zee heb je golven. Maar in het golfslagbad kunnen ze ook golven maken, met een druk op de knop! Daar zit een slim systeem achter van hele grote ventilatoren en kelders met lucht.

Golven uit ventilatoren

Nederland is een echt fietsland. Er zijn hier meer fietsen dan mensen. Op zich prima maar dan moet je ze wel netjes wegzetten. En dat gebeurt niet altijd. En daarom heb je in veel grote4 en middelgrote steden een enorme fietsenstalling waar alle verkeerd geparkeerde fietsen naartoe worden gebracht. En daar komt nogal wat bij kijken. Het is natuurlijk totaal niet leuk als je fiets weg wordt gehaald. Maar het is ook niet leuk als een fiets de hele tijd in de weg staat of als er een fiets midden op een blindengeleidelijn is geparkeerd. Je fiets is dan hinderlijk geparkeerd en de controleur mag hem zonder waarschuwing weghalen. Die staat goed, die ook. Als je je fiets in het rek plaatst moet je alsnog goed opletten want op veel plekken geldt een maximale parkeerduur. Kijk maar. Als een fiets niet vast staat aan een paal, boom, brug of rek gaat ie zo mee de auto in. Staat ie wel vast, komt er een slijptol aan te pas. Ze slijpen de ketting doormidden maar ze proberen het slot te sparen want de eigenaar kan dan met de sleutel aantonen dat de fiets van hem is. Er worden bij het weghalen van de fietsen altijd foto’s gemaakt. Dat is namelijk het bewijs dat de fiets verkeerd geparkeerd stond en de controleur het recht had om de fiets weg te halen. De wagen is vol. Rijden maar. Zohee! Wat een fietsen. Eigenlijk ook wel logisch want er worden hier jaarlijks 70.000 fietsen binnengebracht. Niet normaal! Nouja, fietsen. Hier staan de verwaarloosde fietsen. Die haalt niemand meer op dus die gaan na twee weken naar het oud ijzer. De andere fietsen worden weg geregistreerd. Eerst wordt er een foto gemaakt en daarna wordt de streepjescode op de sticker gescand en daarmee verschijnen de gegevens die de controleur op de locatie al heeft ingevuld zoals de kleur van de fiets en het type fiets. Daar komen nog wat gegevens bij zoals het kleur van het slot, het framenummer, zit er een bakje voor op, enzovoort. Dan krijgt de fiets een plekje toegewezen, K39. Hier moet ie staan. De fietsen blijven hier maximaal 6 weken staan. Na zes weken wordt de gemeente eigenaar van de fiets. Dan gaat de fiets naar een goed doel of een handelaar. Als je bij de receptie aangeeft hoe je fiets eruitziet en waar en wanneer je hem kwijt bent geraakt kunnen ze hem heel snel voor je opzoeken. Want alles staat in het systeem. Meld je je binnen zes weken met aankoopbewijs of fietssleutel, dan krijg je je fiets terug. Maar wel voor 15 euro. Jij gaat vast naar de stad. Nee.

Hoe werkt een fietsdepot?

In grote en middelgrote steden zijn er strenge regels voor het parkeren van je fiets. Staat ie in de weg, dan kan je fiets zomaar worden meegenomen naar een fietsdepot. Hier kun je je fiets weer ophalen. Maar hoe vind je je fiets terug tussen 70.000 andere fietsen?

Opslagplaats voor verkeerd geparkeerde fietsen

Ah moet je zien. Was ik net geboren. Of deze, een jaar of een. En hier, met mijn moeder. Is toch leuk om die foto’s aan mensen te kunnen laten zien. Maar het is een gedoe om de hele tijd een fotoalbum mee te zeulen. Gelukkig heb ik deze foto’s ook digitaal op een usb-stick staan. Maar als ik die vergeet kan ik nog geen foto’s laten zien. Daarom bewaar ik mijn foto’s in de cloud. Ja, je hoort het goed ja. In de cloud. Dat is geen echte wolk natuurlijk maar dat heet zo omdat je digitale foto’s net als wolken niet kunt aanraken en overal kunnen zijn. Mijn foto’s worden bewaard ergens op een supercomputer in de wereld. Het kunnen ook verschillende supercomputers tegelijk zijn in China of Amerika, Frankrijk of in Nederland. Het kan overal zijn. Dat maakt ook niet uit want alles wat je in de cloud opslaat, muziek, documenten, filmpjes of foto’s daar kan je altijd bij, waar je ook bent. Thuis, bij vrienden of op vakantie in China. Ook op elk apparaat. Je tablet, smartphone of de computer van iemand anders. Heb je natuurlijk wel een internetverbinding nodig. Eigenlijk is internet een grote cloud informatie, neem Youtube of Facebook. Je kunt er altijd overal bij. Hoe dan ook, mijn foto’s zijn alleen voor mij toegankelijk, dan moet je eerst mijn wachtwoord voor weten om toegang te krijgen tot mijn digitale fotoalbum. Ach die was ik vergeten. Helemaal in de wolken. Nouja, in de cloud dan.

Wat is de cloud?

Al je foto’s, filmpjes en documenten kun je tegenwoordig bewaren in de cloud. Ze staan dan niet op je eigen computer, maar op een van de vele supercomputers ergens ter wereld. En toch kun je er altijd en overal bij.

Een virtuele opslagplaats

Onze woonkamer is net nieuw behangen. Daarom is mijn vraag aan het klokhuis: hoe wordt behang gemaakt? Wat een leuke vraag! Behang kan je huis gezelliger maken en bijna iedereen heeft wel behang aan de muur. Om er achter te komen hoe behang wordt gemaakt lijkt me deze behangfabriek in Huizen de perfecte plek. Het begint allemaal op de ontwerpafdeling, de kraamkamer van het behang. Behang is heel mode- en trendgevoelig en om zich te laten inspireren bezoeken ze woonbeurzen en ze letten heel goed op toekomstige trends zodat ze daar op in kunnen spelen. Mooi houten wandje. Neejoh, is gewoon behang. Spijkerbroek, kun je ook een prima behangetje van maken. En moet je kijken behang van de schilder Vincent van Gogh. Met behulp van een spirograaf kan ik ook een leuk behangetje ontwerpen als zeg ik het zelf. Claudia, kan je hier iets mee? Jazeker wel. Top. Claudia, ik vind hem echt supermooi geworden, deze wil ik wel op mijn slaapkamer. Als het ontwerp klaar is wordt er eerst een proefdruk gemaakt. Ze mengen en testen de kleuren en maken met een zeefdruk de allereerste afdruk. Is eigenlijk gewoon een doek met piepkleine gaatjes waar het patroon op staat. En die zeef laat alleen op de lichte delen de verf door. Dan krijg je dus dit. ZO is er voor iedere kleur verf een andere zeef. Het duurt natuurlijk veel te lang om kilometers behang te maken met zo’n zeefraam. Daarom zit hetzelfde patroon op een zeefrol. Hierop zit op dezelfde plekken gatjes als op het zeefraam. De verf wordt in de rol gespoten. Dus als het behang langs de rol rolt, komt er verf uit de gaatjes en komt het patroon op het behang te staan. We beginnen met de rode verf. Alles op het behang wat rood wordt, wordt door deze eerste zeefrol erop gedrukt. Als de verf erop zit is het nog een beetje nat dus de volgende laag kan er niet meteen overheen worden gedrukt. En daarom zit hierboven een grote droogmachine die de verf droogt. Ons behang bestaat uit zes kleuren dus hierna moet ie nog langs vijf andere zeefrollen en ook vijf keer worden gedroogd. Met deze grote installatie wordt per uur acht kilometer behang gedrukt. Het is nog wel een beetje breed dus het wordt hier nog in tweeën gesneden. Is thuis toch wat handiger behangen. Iedere rol in de winkel is precies 10 meter lang en deze machine meet dat precies op. Daarna worden de rollen verpakt en is het behang klaar om op de muur geplakt te worden. Zo even testen. Nou moet je kijken wat mooi. Bij dit patroon is het heel belangrijk dat alles naadloos op elkaar aansluit. Hebben ze toch goed gedaan met mijn ontwerp!

Hoe wordt behang gemaakt?

Elk behang begint met een ontwerp. Daarna wordt het patroon in de fabriek met zeefrollen op het behang gedrukt. Nienke kijkt hoe dat gaat en behangt daarna een muurtje met haar eigen behang.

Van ontwerp tot behangrol

Heerlijk, een kopje thee met een koekie erbij. Het liefst een chocoladekoekje maar spritsen vind ik ook heel lekker. Veel sites die ik bezoek vragen ook of ik cookies wil. En wat dat dan weer voor cookies zijn… Als ik sites bezoek zie ik boven of onderin het scherm ‘wij maken gebruik van cookies’. Dat is een computerprogrammaatje wat op je computer komt dat verklikt aan de website die je bezoekt bijvoorbeeld hoe oud je bent, welke taal je spreekt of waar je woont. Als een cookie op je computer staat houdt ie alles over je bij, ook wat je leuk vindt. Als ik bijvoorbeeld gek ben op kleren en je bezoekt een aantal sites omdat je iets zoekt komen cookies daar ineens tussen met reclames, filmpjes of informatie over kleding. Ook al ben je daar niet naar op zoek, cookies weten dat je kleding heel leuk vindt dus die brengen het even onder je aandacht. Je zal het maar vergeten. Je hoeft dus zelf niet meer te zoeken, dat doen cookies voor je. Of je het nou wil of niet. Cookies onthouden ook je wachtwoord. Als je de volgende keer die ene site opent hoef je niet opnieuw je gebruikersnaam en wachtwoord in te vullen, je bent direct binnen. Kan heel handig zijn. Maar een website moet je eerst om toestemming vragen. Ja ik accepteer cookies. En je mag altijd weigeren. Want een cookie die alles over je weet kan ook heel irritant zijn, het voelt alsof er altijd iemand over je schouder met je meekijkt en alles over je weet. En dat is eigenlijk ook zo. Dus accepteer zo veel cookies als je wil maar weet wel dat het allemaal kleine verklikkertjes zijn.

Wat zijn cookies?

Veel websites op internet maken gebruik van cookies. Zo’n cookie komt op jouw computer te staan en onthoudt waar je bent geweest en wat je leuk vindt. Dat kan heel handig zijn, maar het kan ook irritant zijn om overal dezelfde reclames tegen te komen bijvoorbeeld.

Kleine verklikkertjes die onthouden wat je doet op internet

Vandaag in Doen ze dat zo? gaan we kijken hoe appelstroop gemaakt wordt. We hebben het toch over appelstroop? Oh, om Rinse Appelstroop te maken heb je appels nodig en suiker. Zo goed? Tijdens de oogstmaanden, augustus tot november, wordt het fruit verwerkt. En het is maar goed dat ze geen gevoel hebben want ze worden gelijk tot mootjes gehakt. Dan wordt wat er van over is drie uur lang gekookt. Deze pulp stroomt van bovenaf in deze persdoeken. Dan wordt het systeem als een harmonica in elkaar wordt gedrukt en het sap eruit wordt geperst. Dat pulp blijft achter en het sap stroomt verder. Door water te later verdampen wordt dat sap ingedikt zoals dat heet. Dat gebeurt in deze buizen, in totaal vijf keer. Hoe meer water je verdampt, hoe dikker dat sap wordt. Kijk nu hebben we een tank vol ingedikt sap van appels. Maar om dit potje stroop te maken hebben we ook het ingedikte sap van suikerbieten nodig. Laten ze dat net vorige week gedaan hebben! zit hierin. Uiteindelijk komt dat allemaal in deze machine bij elkaar. Mengen maar. Dan is de stroop bijna klaar maar om zeker te weten dat alle bacteriën eruit zijn wordt het nog een keer verhit en dan… wordt hier het laatste beetje vocht eruit gehaald zodat de stroop ook echt stroperig wordt. De juiste dikte. De juiste smaak. Ik zeg in de blikjes ermee. Kijk dan wat een achtbaan aan blikjes! Maar de stroop is nog erg warm, zo’n 65 graden. Dus rolt ie nog een kwartier door deze achtbaankoelkast. Koud! Nu is het afgekoeld tot zo’n 20 graden en klaar voor de supermarkt. Zo, dan is het nu tijd voor een heerlijk broodje appelsuikerbietenstroop. Goh, lekker.

Hoe wordt appelstroop gemaakt?

Lekker op brood: een flinke lik appelstroop! Dolores neemt een kijkje in de fabriek waar appelstroop wordt gemaakt. De twee hoofdingrediënten: appels en suikerbieten.

Ingedikt appelsap met suiker

Hallo allemaal, wat goed dat jullie er allemaal zijn voor een nieuwe Waarom? Daarom! Vragen die in een minuut zijn uit te leggen, te beantwoorden of op te lossen. En wat zou de vraag zijn van vandaag? Ja, inderdaad! Waarom loopt er altijd water in je mond als je aan lekker eten denkt? Heb je dat ook altijd dat als je trek hebt en dan aan een patatje denkt, een hamburger, een kroket, pannenkoeken, poffertjes of een gebakken eitje, dat het water je in de mond loopt? Maar dan ook echt. Hoe kan dat? Als jij eten ziet gaan je hersenen denken er komt eten! Die geven dan een seintje aan de speekselmakers in je mond, joehoe er gaat eten aankomen, speeksel maken! Waarom is dat speeksel nodig? Die hamburger moet er uiteindelijk ook weer uit op de wc. En die grote happen kunnen niet in een keer door je keel. Daar heb je tanden en kiezen voor. Door te kauwen wordt alles een stukje kleiner. Om goed te kunnen kauwen moet het wel een beetje smeuïg en sappig zijn daar binnen. Wat is daar goed voor? Speeksel. Verder zitten er in speeksel ook nog stoffen zoals enzymen die al in je mond beginnen met het verteren van je hamburger. En dat prakkie in je mond heeft nog een hele lange weg voor de boeg voordat het via je slokdarm in je dunne darm en je dikke darm terechtkomt, moet je het eerst nog even doorslikken. Daarvoor is speeksel dus het wondermiddel. Het zorgt ervoor dat het boeltje een beetje soepel verdwijnt. Wees dus maar blij met al dat water in je mond want anders wordt die hamburger nooit een stevige drol. Nou dat was het, genoeg gekwijld, tot de volgende Waarom? Daarom!

Waarom loopt het water je soms in de mond?

Begin jij al te kwijlen als je aan chocoladetaart denkt, of een patatje met? Dat speeksel verschijnt automatisch in je mond als je hersenen denken dat er eten aan komt. En het heeft best een belangrijke functie!

Als je aan lekker eten denkt

Wie doet hier eigenlijk wat? Het Metropole-orkest bestaat uit veel verschillende muzikanten met allemaal hun vaste taak en een vaste plek. En degene die precies weet wat iedereen doet, dat is de dirigent. In de 17e en 18e eeuw werd nog met een staf op de grond gestampt om de maat aan te geven. En rond 1850 wordt het dirigeerstokje populair. Het stukje heet ook wel een baton. Het is een dunne stok, gemaakt van hout, glasvezel of koolstofvezel van 25 tot 26 cm lang. De stok wordt gebruikt omdat muzikanten het puntje beter zien dan de handbeweging van de dirigent. Pff. Nou, ik denk dat ik het liever aan jou overlaat. De techniek die de dirigent gebruikt, noem je de dirigeerslag. Ja, zo hoort het te klinken, heerlijk. Die baton, waar gebruik je die precies voor. Daar kan ik mee laten zien hoe snel het gaat en in welke maatsoort het stuk staat. Bijvoorbeeld een stuk in vieren of een stuk in drieën. En die andere hand zie ik ook bewegen. Daar kan ik het orkest harder en zachter mee laten spelen. Zullen we dat eens een keer overdrijven? Wauw. Maar dat is niet het enige. Kijk, iedere muzikant heeft de muziek uitgeschreven voor zich liggen. Dat van de strijkers ziet er heel anders uit dan dat van de blazers. En dat van de drummer ziet er weer helemaal anders uit. Iedere muzikant heeft zijn eigen stukje muziek, maar de dirigent stuurt het allemaal aan dus die heeft echt boekwerken vol met alle partijen voor zich liggen. Dat kost dus heel veel tijd aan voorbereiding en oefening. Nou kom op, we gaan weer. Kijk, weten we dat ook weer. Nu eens luisteren hoeveel dynamiek hij aan het geheel geeft.

De dirigent van het Metropole-orkest

De dirigent staat aan het hoofd van het orkest. Hij weet dus precies welk instrument wat moet spelen. Met een stokje, de baton, stuurt hij de muzikanten aan. Hij geeft aan hoe snel ze moeten spelen en hoe hard.

Hij bepaalt de maat en de dynamiek van de muziek

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos