Groep 6/7/8

Logo Omroep KRO-NCRV - Bont

LOGO OMROEPEN

KRO-NCRV

Willem Wever is het populair-wetenschappelijke programma dat antwoord geeft op brandende vragen van kinderen. Hier vind je de leukste clips uit Willem Wever. (KRO-NCRV)

Programmaheaders

Techniek

Willem Wever

Programmalogo's

Zoek in alle vragen van Willem Wever

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Zo, Roos...dit is wat ik nou een hagelslag-douche noem. Dat heeft iets te maken met je vraag, toch? Ja. Stel maar, dan. Hoe wordt hagelslag gemaakt? Wat zeg je? Hoe wordt hagelslag gemaakt? We beantwoorden de vraag van Roos door onze eigen hagelslag te maken. Dan beginnen we met het zwarte goud: onze cacaoboon. Dat is niet echt hagelslag, he? Deze ingrediënten hebben we nodig: cacaomassa, persboter en cacaopoeder. Om hagelslag te maken, missen we de suiker nog. Voordat we hagelslag maken, nemen we een kijkje in de fabriek. Roos, hier kijken we of de suiker erbij gekomen is. Kun je het zien? Klaar? Hopsa... Wauw. Dat is veel lichter. Dit is de suiker bij het poeder? Ja, en nu kunnen we aan de hagelslag. Wat gebeurt hier? Dat ruikt sterk. Is dit wat we op de band zagen? Op de band zaten droge stoffen en hier wordt er vloeistof bij gegooid. Hij is nu hard aan het mengen? Dit is een soort hagelslagdeeg wat we net geproefd hebben? Klopt. Als we deze nu even stilzetten. Dat mag alleen ik doen. En dan pak ik er een beetje uit. Proef maar een beetje. Het lijkt op aarde. Maar het smaakt wel beter. Het smaakt beter, he? Hoe maak je hier nu hagelslag van? Want dat is veel kleiner. Ja, dat zijn kleine, harde stukjes. Hij krijgt nog een behandeling. Van onderen wordt hij gelost. Het gaat via lopende banden naar boven toe naar een molen, waar hij klein wordt gemaakt. Dan komt hij in strootjes en valt in een korrelpers. Daar persen we de hagelslag. Dat is nog een hele tocht. Nou, hier gebeurt dan het volgende…Hier komen allemaal mooie keuteltjes uit en die vallen in een pers. En dan maken we hagelslag. Dit zijn de keuteltjes. Wauw. Nee, het is oke. Het is wel lekker. Ja, lekkere keutels. Roos, de keutels vallen hier in de trechter. Dan vallen ze in de korrelmolen en worden ze tot hagelslagjes geperst. Dan krijgen we lange sliertjes. Hier gebeurt het dan. Hier worden de korrels kleingemaakt. Hier voorzien we het ook mooi van een glanslaagje. Zo, hier zie je de hagelslag. DIT lijkt nou op hagelslag. Ja, dit is al beter, he? Hoeveel pakken passen daar ongeveer in? Oei, hoeveel pakken? Boterhammen heb ik wel uitgerekend; 375.000 op een dag. 375.000...Dat is echt HEEL veel. Dat is veel, ja. HEEL veel. In EEN keer...En dan is het inpakken en wegwezen...en kunnen we aan onze eigen hagelslag beginnen. Om Willem Wever-hagelslag te maken, beginnen we met 200 gram suiker. 50 gram cacaopoeder om de lekkere hagelslag te maken. Ho... Dan moet er nog persboter bij. 50 gram. Dan hebben we nog 150 gram cacaomassa nodig. Oke. En als laatste: 15 gram lecithine. Wat is dat laatste dan? Lecithine is een bindmiddel. Anders blijft het niet bij elkaar? Om te plakken en ook het vocht eruit te halen. Dan gaan we mengen tot een deeg. Chocola met sneeuw. Ja. Floor, we staan hier bij de kleine versie van de drageerpan. Het glimt allemaal hartstikke mooi... maar wij willen Willem Wever-hagelslag. Wat hoort daar volgens jou bij? Een kleurtje. Voila. Goud. We willen gouden hagelslag. Dat is Willem Wever waardige hagelslag. Wauw, die is echt mooi. HEEL erg mooi. De hele bak wordt geel. Dat is echt vet. Het wordt echt goud. Zo... Het is wel echt goud. Het is echt mooi. Mooi, he? Het is ook echt wel goud. Gouden hagelslag. Nu moeten we de doos maar eens vol gaan scheppen.

Hoe wordt hagelslag gemaakt?

Roos is gek op hagelslag. En dus wil ze graag weten hoe haar favoriete broodbeleg wordt gemaakt. Het begint allemaal met de cacaoboon.

Glanzende hageltjes van chocola

Finn en Jesse mogen vandaag mee op heimelijkheidsoefening van de Landmacht. Heimelijkheid betekent ook wel stiekem, of verborgen. En dat is precies wat er moet gebeuren. Ze moeten informatie inwinnen over de vijand, zonder gezien of gehoord te worden. Goed, mannen. We hebben de opdracht gekregen van de luit om te infiltreren in vijandelijk gebied. Kijk allemaal even mee. Bij deze weg gaan we omhoog, rechtsaf en dan gaan we omhoog. Dan komen we bij dit boscomplex aan. Voor iedereen duidelijk wat hij nu moet doen? Ja. -Ja. -Ja. -Ja? Jesse en Finn ook? -Ja. -Ja. Dan gaan we beginnen. Oke. Het is nogal een bakbeest, he. Ja. Heb je ooit zo'n ding gezien? Nee. Ik ook niet. Dat was ook een vraag. Ze kunnen maar 90 kilometer per uur. Is dat zo? Dat weet je dan wel al. Ja. Oke. Heb je wat gehad aan de briefing? Ja. Wat heb je allemaal opgeschreven? Ik heb niet alles onthouden. We moeten op verkenning. Met de radio. Dat begint voor die brug, toch? Ja. De opdracht voor vandaag is om met de Fennek, want zo heet dit voertuig, zo stil mogelijk een brug te naderen om te kijken of daar een vijand zit. Wat doe je hier mee? Daar kan de commandant eventueel dingen mee regelen, zeg maar, in het voertuig. Kan hij dan ook communiceren met andere mensen? Ja. Dan zetten we een headset op en dan kan hij praten met een andere bak. Wat voor voorbereiding moet ik dan hebben? Dit is een mono. En die versterkt eigenlijk het nachtzicht. Dus je kan dan kijken in het donker, zeg maar. Ja. Dus als je veel maan hebt zie je heel veel. Heb je wat minder maan, dan zie je nog steeds wel goed, maar wel iets minder goed. Hou maar even voor je oog. Kan je mij zien? Ja. Wat voor kleur beeld heb je? Groen. Deze doen het in ieder geval voor vannacht. Ik heb voor jou hier een magazijn. We gaan natuurlijk vijandig gebied in. Dan moeten we munitie hebben. Je kan er gewoon eentje aftrekken. Ja, trek er maar eentje af. Het meest belangrijke zo meteen is dat we gewoon zo stil mogelijk zijn. We gaan straks richting vijandelijk gebied. Eventueel is de vijand aanwezig. Wat heel belangrijk is is dat we zo stil mogelijk zijn. Doen jullie dit altijd 's avonds? Of als 't donker is? Bij voorkeur wel. In 't donker ben je toch minder snel zichtbaar dan overdag natuurlijk En we hebben goede nachtzicht, zoals je net kon zien. Ja. Dus het is wenselijk dat we dit bij nacht doen. Ben je wel eens bang als je op verkenning gaat? Bang niet. Wel dat ik af en toe denk van: Het is wel spannend. Ja, als je hier zijn nek nog een klein beetje bij camoufleert...dan is hij goed, Finn. Dan gaan we zo meteen in het voertuig. En dan gaan we richting de eerste locatie. Zo dicht mogelijk naar de brug toe en vanaf daar starten we met de verkenning. Zijn we er klaar voor? Jazeker. Ja. Yes. Ja. Even kijken, hoor je mij nu? Ik hoor je. Oke, top. Oeps...We zijn nu op de eerste locatie aangekomen. De voertuigen blijven hier staan. Wij gaan zo beginnen met onze verkenning. Yes. Yes? Oke. Hier Alfa 1. Check. Romeo hier, Alfa 1. Wij starten met verkennen. Over. Vier, vijf meter. Dick, waarom lopen we nu op een open pad? Waarom gaan we niet door de bossen? Omdat geluid 's nachts heel ver draagt. En aangezien we in het bos minder goed kunnen kijken waar eventueel een tak ligt of iets...Als je daarop stapt, dan breekt het, maakt heel veel kabaal. Dan kun je beter een heel stuk over de weg heen lopen en alsnog eigenlijk in het bos zitten dan dat je echt daadwerkelijk door het bos zelf heen gaat. Er komt een auto. De berm in! De berm in! Snel, de berm in! Ja. Ga maar weer. Dat kan natuurlijk de vijand zijn. Ja. Vandaar dat we zo snel mogelijk van de weg af moeten, plat in het bos liggen. Ja. Finn, ben jij oke? Ja. Niks aan de hand? Nee. Top. Dit zou kunnen beteken dat daar eventueel de vijand zit. Ik keek opzij en ik zag in de verte licht aan en toen uit. Daar, daar! Ja. O, ja, check. Oke, dat is zeer vermoedelijk de locatie van de brug. Er is vijand aanwezig op deze brug. Dus deze brug kunnen we eigenlijk niet overgaan. Vier man. Ze besluiten om naar een andere brug te gaan. En daar blijken geen vijanden aanwezig te zijn. Wat moeten we nu gaan doen? Jij zei al: De brug veilig gaan stellen. Opletten op boobytraps of zo. Ja, inderdaad. Ik zie een soort van draad lopen. Zie je een draad? Ik zie het voor me, maar dat is bij mij hier voor me. Het lijkt op een touw of zo. Nee, we zijn veilig. Hier recht voor me. Hier Alfa 1, de brug is veilig. Ik ben zojuist de brug gepasseerd. Ik heb een positie ingenomen, 100 meter verder, over. Alles wat ik heb gezien was veilig. Oke, top. Ja, aan die kant ook. We zijn nu natuurlijk in vijandelijk gebied. We zijn al een tijdje bezig nu met de opdracht. Iedereen begint een beetje moe te worden, dus we gaan zo meteen de voertuigen in. Gaan we een stukje verplaatsen naar een boscomplex. Daar gaan we op zoek naar een locatie waar we de nacht kunnen gaan doorbrengen. De voertuigen worden gecamoufleerd voor de nacht. Waarom is dit de meeste geschikte locatie? We zitten een heel stuk in het bos, van de weg af. Geen verkeer in de buurt. Geen andere dingen. Alles wat opvalt qua geluid horen we hier ook gelijk. En tot slot wordt de slaapplek klaargemaakt. Hoe vond je het? Cool! Heb je een beetje geleerd hoe je nou verborgen kunt blijven voor de vijand? Ja. Ja? Zullen we dan maar gaan proberen te slapen? Proberen. Slaap lekker.

Hoe blijven militairen verborgen voor de vijand?

De Landmacht gaat regelmatig op oefening. Finn en Jesse mogen mee tijdens een nachtoefening. Ze moeten informatie over de vijand inwinnen, zonder gezien of gehoord te worden. Hoe doe je dat?

Camouflerende kleding en muisstil zijn

Daylyonne vraagt zich af: Waarom krijg je kriebels in je buik als je in de achtbaan zit? Je gaat omhoog, omhoog, omhoog...En dan ga je met volle snelheid naar beneden. Van achtbanen krijg je vaak een grappig tintelend gevoel in je buik. Maar waar komen die kriebels vandaan? Je hebt twee verschillende soorten kriebels. Oorzaak nummer 1: In een achtbaan wordt de snelheid steeds afgewisseld. Zodra het karretje harder gaat krijgen je organen zoals je hart, darmen en longen, ook te maken met verschillende snelheden. Je organen zijn alleen wat aan de zware kant en blijven dus als het ware achter op de rest van het lichaam. De organen drukken tegen dan elkaar en tegen de buikwand. En dat geeft kriebels! Een beetje alsof je gekieteld wordt. Je kunt het kriebelende gevoel ook krijgen als je lichaam adrenaline aanmaakt. Dit gebeurt bijvoorbeeld in een hele enge situatie of als je heel erg schikt. Je lichaam staat op scherp en is klaar om in actie te komen. Het bloed uit je organen trekt weg naar je spieren en je hersenen. De spieren en hersenen hebben het bloed op dat moment harder nodig dan je organen. Het wegtrekken van het bloed zorgt voor een kriebelend gevoel in je buik. Het stofje komt trouwens ook vrij op hele blije momenten. Als je bijvoorbeeld verliefd bent!

Waarom krijg je in de achtbaan kriebels in je buik?

Als je in een snelle achtbaan zit, kan dat een gek gevoel geven in je buik. In je buik zitten een heleboel organen die door de snelheid van het karretje tegen elkaar en je buikwand worden gedrukt. Ook het stofje adrenaline kan zorgen voor kriebels in je buik.

Je organen worden tegen je buikwand gedrukt

We hebben allemaal wel eens iets in spiegelbeeld geschreven, toch? Als ik mijn naam normaal opschrijf dan komt het er anders uit te zien als ik het voor de spiegel hou. Zie je? Dan zie je dat het in de spiegel in spiegelschrift staat. En hier gewoon nog normaal, toch? Maar ik kan het ook andersom doen, dat ik mijn naam in spiegelbeeld schrijf. Dan staat het ineens bij de spiegel goed maar hier staat het in spiegelbeeld. Huh? Huh? Huh? Ja, maar dat is toch eigenlijk heel raar? Waarom draait een spiegel links en rechts om maar niet boven en beneden? Mijn R, daar gaan de pootjes niet ineens van omhoog staan. Toch? Hoe doet een spiegel dat? Hoe maken ze nou een spiegel? Kijk, om te laten zien waar een spiegel uit bestaat ga ik er eentje stuk maken. Dit moet je thuis niet doen! Kijk. Top. Voor een spiegel heb je een stuk glas nodig.. zoals ook in je ramen zit, gewoon normaal glas. En aan de achterkant, daar doen ze een heel dun laagje zilver, of aluminium. En dat zorgt er uiteindelijk voor dat je een spiegel krijgt. En dit reflecteert gewoon licht hartstikke goed. Maar waarom draait een spiegel alleen links en rechts om en niet boven en onder? Nou, om heel eerlijk te zijn... Dat doet een spiegel helemaal niet! Een spiegel draait niet links en recht om en ook niet boven en onder. He?! Absoluut, is raar. Maar, let op, ik kan het je laten zien. Als de echte Diederik omhoog wijst dan wijst spiegel Diederik ook omhoog. Als de echte Diederik naar de grond wijst dan wijst spiegel Diederik ook naar de grond. Als de echte Diederik naar links wijst dan wijst hij naar de werkbank. En waar wijst spiegel Diederik naartoe? Ook naar de werkbank. Als de echte Diederik die kant op wijst, wijst hij naar de ladder. En waar wijst spiegelbeeld Diederik naartoe? Ook naar de ladder. Een spiegel draait voor en achter om. Dat kan ik laten zien. Als de echte Diederik wijst naar de deur hier achter de spiegel waar wijst spiegel Diederik dan? Die wijst niet naar de deur achter de spiegel. Die wijst naar de kat die hier voor de spiegel staat. Zeg maar, in de echte wereld. Dus wij wijzen de andere kant op! Voor en achter worden omgedraaid bij spiegels. Maar niet links, rechts of boven, beneden. Maar hoe zit het dan met spiegelschrift?  Om te snappen waarom een spiegel links- en rechtsom lijkt te draaien...] moet je even goed bedenken wat je doet als je wilt kijken of iets een spiegelbeeld wordt? Ik zal het in slow motion doen. Ik schrijf iets op. Nou ben ik benieuwd hoe het in spiegelbeeld eruit ziet. Ik draai hem om. Links, rechts. Ik ben zelf nu van links naar rechts aan het draaien. Ik draai het om. En tot mijn stomme verbazing zijn links en rechts omgedraaid! Terwijl ik het zelf net deed! Ik heb links en rechts omgedraaid toen ik het papiertje omdraaide! Ik zal het je laten zien. Als ik een D op een glasplaatje zet dan is die D voor mij niet in spiegelbeeld. En inderdaad, als ik nu in de spiegel kijk zie ik dat de D niet in spiegelbeeld is. Het is niet in spiegelbeeld, omdat ik hem niet omgedraaid had! En nu, inderdaad, toen ik hem omdraaide, is links en rechts omgedraaid. Je doet het gewoon zelf!

Hoe werkt een spiegel?

In een spiegel zie je alles in spiegelbeeld. Dat is logisch. Maar waarom is dat eigenlijk zo? En waarom draait een spiegel alleen links en rechts om en niet onder en boven? Diederik legt uit hoe het echt zit.

Een spiegel draait voor en achter om

Hee, Maurits, weet jij wat voor film dit is? Een stomme film. Oke, sorry...Ehm, wat is dat dan precies, een stomme film? Een film waarin de acteur niet praat. Nou, ze praten wel, toch? Hoor jij geluid dan? Nee, ik hoor geen geluid. Maar ik zie ze toch praten! Ik zie hun monden bewegen. Het is toch saai als je geen geluid hoort? Je bedoelt dat wij het niet horen. Ja. Oke. Dat heeft alles te maken met jouw vraag, toch? Ja. Mijn vraag is: Hoe neemt een acteur een animatiefilm op? Hoe hij dat inspreekt. Ja, hoe hij dat inspreekt. Nou, dat vind ik een goede vraag. Zullen we het uitzoeken? Ja. Dit is toch een stomme film. Oke. Maurits en Jesse mogen bij het inspreken van de nieuwe animatiefilm Early Man zijn. Deze film speelt zich af in de tijd dat er prehistorische schepsels en mammoeten over onze planeet wandelden. Stemregisseur Daan is druk bezig met de laatste opnames. Kijk, kom eens hier. Zie je daar...? Hallo, goedemiddag! Hallo. Hallo. Mogen wij weer hard praten? Ja. We waren heel stil aan het fluisteren. We dachten: Straks horen jullie ons. Kom binnen. Heel mooi. Hallo. Jij wilt ons loslaten op een vijf ton botten krakende mammoet?! Iets meer tijd in de eerste zin daar, Arjen. Jij wilt ons loslaten op een vijf ton botten krakende mammoet?! Is dat een verrassing. Hai! Eindelijk frisse lucht! Dank je wel. Hoi, ik ben Arjen. Ik ben Maurits. Hoi. Kom je even kijken? Ja. Wat leuk. 't Ziet er echt heel mooi uit hier. Jij bent dus het stamhoofd. Ja, ik ben het stamhoofd. Ze dachten: Een oude, kale man die een beetje chagrijnig klinkt: Arjen Lubach. Heb je een andere onderbroek aan? Ja, ik heb hem met Thongo geruild! Kampioenen! M-hm. Is het nou moeilijk om zoiets in te spreken? Eh...Het is soms wel eens lastig. Want je moet wel echt even zoeken naar...Als hij zo staat van: Hee, hierheen! Dan kan je niet zeggen: Hierheen. Dus je moet eigenlijk aan vier dingen tegelijk denken. Maar gelukkig, het voordeel is, het hoeft niet live. Dus als ik het fout doe mag het nog een keer en dat gaat zo maar door. Tot ik op een gegeven moment vijf dagen extra moet komen, dan bellen ze iemand anders. Maar als je het een beetje beperkt, dan kan het. Als ik mijn arm omhoog doe, dan doet-ie zeer! Dan moet je dat niet doen. In Early Man moeten meer dan 100 verschillende karakters worden ingesproken. En Daan heeft een verrassing voor Maurits. Lijkt het je eigenlijk niet hartstikke leuk om misschien zelf wat te proberen in deze film? Ja! Mag hij iets...? Ik denk dat we dat gewoon moeten gaan proberen. Dat is echt supervet! Ja. Dat vind ik ook supervet! Je krijgt mij niet uit dit hokje! Koptelefoon op. En dan hoor je dus de regisseur. Kan je me horen? Ja. En je hoort jezelf, als het goed is. Ook. Ja, lekker hard? Ja. Het bovenste scherm is dus de film. Het onderste scherm is jouw tekst. De groene dingen, dat mag jij doen. Ik ga die kant op. Ja. Ik doe de deur dicht. Succes. Dank je. Je hoort dat hele stadion, je ziet alle handen omhoog gaan. We gaan juichen: Hoi, hoi! Nou mag jij het gevoel tot je nemen dat je in een voetbalstadion zit...en iemand roept: Ole, ole, ole! En jullie gaan met z'n allen daarop reageren. Ja. Ole, ole, ole! Hoi, hoi, hoi! Ole, ole, ole! Hoi, hoi, hoi! Ja, probeer, he...Om dat gevoel te benaderen, van dat 'hoi, hoi, hoi'... je armen mee te nemen van: Hoi, hoi, hoi! Ja. Dan zit je meteen lekker in de sfeer. Oke. Ole, ole, ole! Hoi, hoi, hoi! Helemaal mooi! Maurits, het lukt wel zo, he? Ja. Top! Ik zie je bij de premiere, he? Ja! Leuk! Doei! Goed gedaan! Doei! Doei! Ik heb voor jou ook een rolletje, daar ben je echt alleen te horen. Want je gaat geen mens, geen man, geen jongetje spelen...maar je wordt een oer-rups. Een wat?! Een oer-rups. Wat je hoort, de eerste keer is dat een wat langer geluidje. Probeer dan de lengte van de geluidjes die je hoort over te nemen. Je hoort een beetje dat het een soort moeilijk geluid is. Ja. Gaan we nog een keertje proberen. Zullen we samen hier even kijken en beoordelen of die eh...of die mooi geworden is? Ja. Goed. Kom lekker deze kant op. Ik vind hem eigenlijk best grappig. Ik ook. Je ziet hem vooruit kruipen. Ja. Ik wil eigenlijk wel heel graag jouw bijdrage bewaren...en gebruiken voor de film! Nou, dat wordt lachen tijdens de premiere. Dat denk ik ook. Een paar weken later is het zover. De premiere van Maurits als oer-rups. Leuk je weer te zien. Ja. Alles goed? Hoe gaat-ie? Ja, goed. Mooi. Zullen we naar binnen, het is ijskoud en ik heb een gat in mijn broek. Snel. Wat is nou het nut van een premiere? Een premiere is eigenlijk de eerste keer dat de film wordt vertoond. Daar heet het ook premiere. De eerste. De premiere is ook HET moment om de film bij de pers te promoten. Ik heb een jongen van Willem Wever bij me. Maurits. Hij heeft namelijk de oer-rups ingesproken. De oer-rups? Ja. Doe eens een stukje. Dat mag ik niet zeggen. Nee? Nee. Hij heeft een heel zwaar contract getekend. Ik merk het. Dan moeten we het zo maar gaan zien, he. Ik ben helemaal schor van al die pers! Hoe was het nou met al die pers? Ik vond het wel leuk. Ja, weet ik veel. Het... Het hoort erbij. Het hoort erbij. En dat is ook zo...Als je goed oplet, dan merk je dat ze tien keer hetzelfde vragen. Dus dan moet je elke keer weer vrolijk hetzelfde zeggen. Ja. Jesse! Hee, man! Hoe is het? Goed! Ja? Voelde je jezelf een beetje een ster? Ja. Heel erg? Heel erg, eigenlijk wel, ja. Cool! En zie je jezelf dit later nou ook doen? Ja. Acteur. Dat is nummer 1. Ja. En als dat nou niet zou lukken, dan zou ik wel doorgaan, achter, in de techniek. Oke, maar dat is plan B. Ja. We gaan er in eerste instantie vanuit dat je acteur wordt. Ja. Zullen we dat afspreken? Afgesproken. Dan komen we elkaar later tegen en dan ben jij beroemd. Hopelijk wel.

Hoe wordt een animatiefilm ingesproken?

Veel animatiefilms worden vertaald uit het Engels. En dus moeten ze door Nederlandse stemmen worden ingesproken. Maurits en Jesse kijken mee met de opnames van Early Man met stemacteur Arjen Lubach.

Acteren met je stem

Hoe weten we hoe mensen er vroeger uitzagen?

Mensen stammen af van apen. Vroeger leken we dus ook veel meer op apen. Maar door de eeuwen heen zijn we geëvolueerd. We zijn niet meer zo behaard en we hebben grotere hersenen en schedels gekregen. Uiteindelijk bleef er een mensensoort over: de homo sapiens.    

De evolutie van het uiterlijk van de homo sapiens

Hoe werkt geluid?

Hoe harder je de muziek op je radio of stereo zet, hoe meer het vel op je speaker gaat trillen. Luister je te lang naar te harde muziek, dan kan je gehoor beschadigd raken. Dus als je geen gehoorapparaatje wil, kun je je muziek maar beter niet te hard zetten!  

Zo raakt muziek overstuurd

Lars vraagt zich af: wie is Joost in de uitdrukking Joost mag het weten? Als iemand zegt: Joost mag het weten betekent dat dat diegene geen flauw idee heeft waar iets over gaat en eigenlijk ook niet zoveel zin heeft om het uit te zoeken. Best vervelend dus als iemand een vraag stelt en die ander zegt: Joost mag het weten. Ja hallo. Lekker dan! Nouja, weet je wat? Geef zijn telefoonnummer maar, dan vraag ik joost zelf wel hoe het zit? Maar wie krijg je dan aan de lijn en welke Joost is het? Sommigen zeggen dat de naam verwijst naar de beroemde schrijver Joost van den Vondel. Maar volgens anderen bel je naar een houten kistje waarin een Boeddhabeeldje zit. En niemand weet het precies. De meeste experts denken dat je helemaal niemand te pakken krijgt omdat Joost helemaal geen persoon is: Joost is de duivel. Volgens taalexperts komt de naam Joost van het Javaanse woord Joos, een Chinese god. De Chinezen die op het eiland Java woonden, geloofden dat Joos een machtige en geweldige vorst van de hel was. Zij brandden kaarsen om deze god te eren. De Nederlanders die op Java woonden begrepen hier helemaal niets van en zagen Joos niet als god, maar als duivel. Door de jaren heen is de naam Joos veranderd in de bekende Nederlandse voornaam Joost. Bijna alle namen hebben wel een betekenis, maar wat die zijn? Joost mag het weten.

Wie is Joost in ‘Joost mag het weten’?

Wanneer je iets niet weet, kun je zeggen: ‘Joost mag het weten’. Maar wie is die Joost eigenlijk? Daarover zijn allerlei theorieën. Misschien is het een verbastering van Joos, de Chinese god van de hel. Gezellig.

Niemand die het weet

Wie is Joost in 'Joost mag het weten'?

Mmm, een heerlijke boterham met pindakaas. Veel kinderen zijn er dl op. Maar hoe wordt pindakaas gemaakt? Nou, met heel veel pinda’s. Even een rekensommetje: er zitten 585 pinda’s in een potje pindakaas en we eten per jaar 25 miljoen potten leeg. Dat is 14.625.000.000 pinda’s per jaar. Wauw. Als al die pinda’s in de fabriek komen moeten ze eerst gebrand worden op 168 graden. Hoe langer de pinda’s gebrand worden, hoe bitterder de smaak. Na het branden is het een kwestie van malen en roeren. Tja, en dan moet al die pindakaas natuurlijk nog in potjes. Als de potjes gevuld worden is de pindakaas 38 graden. De deksels worden erop gedraaid en de etiketten geplakt. En dan is het een kwestie van inpakken en wegwezen. De potten gaan in dozen en ze zijn klaar om vervoerd te worden. Doei! Tot in de winkel.

Hoe wordt pindakaas gemaakt?

In één pot pindakaas zitten maar liefst 585 pinda’s. De pinda’s worden gebrand, vermalen en in potjes gedaan. Zo krijg je dus pindakaas die jij elke ochtend op je brood kan smeren!

Broodbeleg van gebrande pinda’s

Vandaag moeten wij helaas te vroeg afscheid nemen van onze Knorrie. Plotseling werd je uit ons midden weggerukt. Jouw afwezigheid doet ons beseffen hoe intens dierbaar jouw aanwezigheid was, Knorrie. Angela, wat denk jij wat voor dag we gaan beleven vandaag? Een trieste dag. Ja, denk je dat wel? Ja. Want wat is jouw vraag? Hoe worden dieren begraven? Ja, dat is inderdaad niet het meest vrolijke onderwerp. Nee. Maar jij hebt vandaag je knuffel ter beschikking gesteld om te begraven. Ja. Wat vind je daarvan? Dat vind ik wel fijn. Want wat betekent Knorrie voor jou? Veel. En wat vind je fijn daaraan? In plaats van dat we met echte dieren werken gewoon met knuffels. Met echte dieren is het toch een beetje anders dan met dode dieren. Knorrie zal worden begraven op een speciale dierenbegraafplaats. Daar zijn er meer dan twintig van in Nederland. Er zijn veel mensen die hun huisdier een mooie laatste rustplaats willen geven. Zullen we even een beetje doorspreken hoe we dat kunnen doen. Want we hebben een aantal mogelijkheden hoe we Knorretje kunnen begraven. Moet-ie ook zo in dat... Hoe heet het ook alweer? In de grond of zoiets? Uiteindelijk wel. Maar omdat het nu in een kistje gaat... krijgt Knorretje niet gelijk de grond op zich. Als Knorrie in het kistje ligt dan gaat-ie wel de grond in? Ja. Hier heb ik een paar plekjes naast elkaar waar we...Dus ik weet niet of je zegt van: Ik vind dit een mooi plekje zo? We zitten een beetje dicht bij de natuur. Ja.
Ik weet niet of dat je aanspreekt? Ja. ] Die dan. -Toch wel er tussen in?Die. Deze. Dat ziet er heel verzorgd uit dan, he? Ja. Dan gaan we straks hier begraven. Ja. Wat hebt u hier liggen? Wat zegt u? Wat hebt u hier liggen? Ik heb hier twee hondjes. De ene dat is Boris. Die is 14 jaar geworden. Deze is 12 en een half jaar geworden. Ze hebben 10 jaar samen geleefd. En neemt u dan ook elke dag of elke maand bloemen mee? Nee, ik neem geen bloemen mee. Het is hier mooi begroeid. Het wordt altijd bijgehouden. Ja. Wat vond u het moeilijkst aan uw hondjes begraven? Je moet afscheid nemen. Je moet je koesteren in de herinneringen die je hebt. Van de afgelopen jaren dat je ermee geleefd hebt. En dat moet je koesteren. Heb je goede herinneringen aan Knorrie? Ja. Ik moet je er veel sterkte bij wensen want dat heb je nodig. Maar, regelmatig bezoeken geeft steun. Dan heb ik hier al wat neergezet. Dit is een standaardkistje. En ik heb deze. Dat is een gevoerd kistje. Ja. Zie je? Dat is het verschil. Die is echt veel mooier. Ja, he? Ja. Alleen is deze iets te klein voor Knorrie, denk ik. Dan heb ik nog een iets grotere staan. Zal ik gelijk verwisselen. Dan zal ik de iets grotere pakken. Het dekseltje gaat er al een beetje half af. Kijk. Ik denk dat Knorrie hier wel inpast. Ja. Ja, dat denk ik ook wel. En blijft het ook altijd wit? Of is 't wel eens 'n andere kleur? We hebben alleen witte bekleding. Zullen we voor de zekerheid even kijken of Knorrie hier in past? Toch? Even dat we geen fouten maken? Ja. Volgens mij gaat dat echt goed lukken. Zal ik het mandje vasthouden? Dan kan jij Knorrie erin leggen. Goed. Pak ik Knorrie beet. Haha. En, wat denk je zelf? Hij past heel goed. Ja. Ruimte genoeg? Ja! Wat vind je dan het moeilijkste aan dat je 'm nu niet meer gaat zien? Ik kan 'm niet vasthouden en hij is opeens gewoon dood. Ja, haha. Ja. Bij een begrafenis, zeggen ze altijd, hoort een plakje cake. Ik weet niet of jullie er trek in hebben? Ik wil het wel. Ik ook wel. Kijk eens, alsjeblieft. Dank je. Plakje cake. Dank je. Gebeurt het vaker dat dieren zo snel begraven worden? Knorrie is vanochtend overleden. Is het gebruikelijk nu al te begraven? In de meeste gevallen is het wel zo dat het direct gebeurt. Mensen willen 'm meestal niet zo lang in huis hebben. Dat is een beetje een eng idee. Dat je een dier dat overleden is, in dit geval Knorrie, dat je die dan heel lang thuis moet houden. Dan bel je vaak op dat moment en dan kijken we wanneer komt het uit. Dan proberen we het zo snel mogelijk te regelen. Zullen we Knorrie in het kistje leggen? Wil je dat zelf doen? Ja. Zelf. Wil je het zelf doen? Dan zal ik het mandje overpakken, kan jij 'm er netjes inleggen. Ja. Lieve Knorrie, je was roze, lief, grappig en aardig. Je sliep elke avond bij mij in bed. Ik kon jou alles vertellen. Rust zacht. Kus Angela. Ja. Knorrie, je was een enthousiast knorrend maatje voor Angela. Zolang wij over je blijven praten ervaren wij een gemis. Maar zolang wij je missen ben je nog niet dood. Want dood dat ben je pas als iedereen je vergeten is. En vergeten, dat zullen wij je nooit. Toch? Ja. Ben je het er mee eens? Ja. Kan hij nu waardig de grond in? Ja. Het voelt gek dat-ie met aarde wordt begraven. Ja. Er leven ook wormen in en alles. Prachtig. Een mooi eigen plekje. Had ik alleen nog een registratienummer. Dat is belangrijk dat jullie weten waar je naar terug kunt komen. Hier staat het grafnummer DD183. Ja. Die zet ik erbij. Zo. Waarom staan er eigenlijk letters en getallen op? Omdat de dieren die hier komen natuurlijk geen nummer zijn. Doordat je de combinatie van letters en cijfers maakt, dan is het geen nummer. Anders zou het misschien graf 4000-zoveel zijn. Klinkt natuurlijk heel anders dan: DD183. Dat is net iets persoonlijker. Net even wat vriendelijker vinden wij.

Hoe worden dieren begraven?

Als je huisdier doodgaat, is dat natuurlijk heel verdrietig. Er zijn speciale dierenbegraafplaatsen waar je jouw huisdier zijn laatste rustplaats kunt geven. Je kiest een kistje en een mooi plekje op de begraafplaats. Hoe gaat zo'n dierengrafenis in zijn werk? En is er ook cake na afloop?

Een plekje op de dierenbegraafplaats

Hoe worden huisdieren begraven?

En nu snel naar Victoria die iets voor ons gaat factchecken. Mijn moeder zegt altijd dat ik meer worteltjes moet eten. En dat ik daar dan betere ogen van krijg. Dan ga ik vandaag onderzoeken of dat echt waar is. Mevrouw. U heeft vast weinig worteltjes gegeten? Hoezo? Want u heeft een bril. Haha. Was het maar zo makkelijk. U heeft vast weinig worteltjes gegeten? Valt wel mee, hoor. Want u heeft een bril. Dat heeft niets te maken met worteltjes. Waar heeft 't wel mee te maken? Denk 'n stuk erfelijkheid. We gaan het even aan de expert vragen. Klopt het dat je van worteltjes eten betere ogen krijgt? Dat klopt. Het is niet zo dat je van worteltjes eten opeens veel betere ogen krijgt. Je hebt niet opeens ogen als een uil. Haha. Maar een worteltje eten is wel goed voor de gezondheid van je ogen. Er zit namelijk heel veel vitamine A in. Vitamine A zit ook in boter, lever en vis. Als je te weinig vitamine A eet dan kun je minder goed zien overdag. En je ogen worden droger. Dus, worteltjes eten, hartstikke goed voor je. Alleen roken, dat is wel gevaarlijk. Haha. Dus, van worteltjes eten krijg je niet betere ogen.

Zijn wortels goed voor je ogen?

Worteltjes zijn natuurlijk heel gezond. Ze zeggen wel eens dat je er zelfs betere ogen van krijgt. Is dat ook echt zo? Victoria zoekt het uit.

Vitamine A voor gezonde ogen

Da's vaag. Op elke verrekijker staan twee getallen met een kruis er tussen. Bijvoorbeeld 8 keer 32. Dat eerste getal geeft aan hoe vaak de verrekijker vergroot. Onze camera kan allerlei verschillende vergrotingen aan. Nu, hier ben ik niet vergroot. Maar we kunnen ook 8 keer inzoomen. En dat ziet er dan zo uit. Je ziet dat ik groter ben geworden. Maar onze camera kan rustig 16 keer inzoomen. Dat ziet er zo uit. Langzamer zeker wordt de wereld om mij heen kleiner en word ik langzaam maar zeker groter en groter op het scherm. Onze camera is zo goed, die kan zelfs 22 keer inzoomen. En dan heb je dit. Dat tweede getal op een verrekijker dat zegt iets over hoe groot het glas is van de verrekijker. Je kan je wel voorstellen dat hoe groter dat glas is, hoe meer licht in die verrekijker kan vallen. Dat zorgt ervoor dat je ook als het wat donkerder is of als het voorwerp wat kleiner is, dat je alles scherper en beter kan zien. Een vergrootglas bestaat uit twee lenzen. En dit is een lens. Zie je dat? Ik word eigenlijk al groter. Dit wordt 'n vergrootglas genoemd. Het is een bol stuk glas. En als je naar de verrekijker kijkt, ik heb 'm uit elkaar gehaald. Doe dat thuis niet. Dan worden papa en mama boos. Als je 'm uit elkaar haalt, zie je dat er twee bolle lenzen inzitten. Daarmee kan je dingen superveel vergroten. Je kunt zelf thuis ook een lens maken. Moet je een stuk karton pakken, daar een gat inmaken, wat huishoudfolie er overheen. En als je dan 'n druppel water op het gat laat vallen. Dan heb je je eigen vergrootglas gemaakt. Twee van die lenzen achter elkaar, dat vergroot heel erg goed. En dan heb je dus een verrekijker. Maar, dan ben je er niet helemaal. In een verrekijker, als je twee lenzen achter elkaar zet is dat links en rechts omgedraaid wordt en boven en beneden. Wat doen ze dan in verrekijkers? Dan stoppen ze twee van dit soort driehoekige stukken glas erin. En dat worden prisma's genoemd. En wat daar gebeurt! Die draaien alles weer om, links en rechts, boven en onder...en uiteindelijk is alles weer goed. Dan heb je gewoon een verrekijker en kun je kijken of er iets aankomt. 'n Schip, bijvoorbeeld.

Hoe werkt een verrekijker?

Met een verrekijker kun je veel verder kijken dan met het blote oog. Je zoomt als het ware in op je omgeving. Diederik laat zien hoe zo’n verrekijker dat doet.

Twee bolle lenzen en prisma’s

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.