Groep 6/7/8

KRO-NCRV

Willem Wever is het populair-wetenschappelijke programma dat antwoord geeft op brandende vragen van kinderen. Hier vind je de leukste clips uit Willem Wever. (KRO-NCRV)

Programmaheaders

Techniek

Willem Wever

Programmalogo's

Zoek in alle vragen van Willem Wever

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Zeggen jouw ouders ook weleens iets waarvan je denkt: Ja hoor, echt? Maakt u soms een kruisje in een muggenbult? -Ja, doe ik. Waarom doe je dat? -Ehm, dan gaat de jeuk weg. Geloof je dat het dan de hele dag weg is...Ik denk dat het daarna weg is, ja. Het werkt voor geen meter. -Heb je het uitgeprobeerd? -Ja. En zijn er ook andere manieren die wel werken? Ja, je kan er zo'n stift op doen en dan wordt het minder. Ik krab het gewoon open en dan haal ik het pus eruit. Dus helpt een kruisje in de muggenbult tegen de jeuk? Een kruisje op een muggenbult doet pijn. Kijk, en die pijnprikkel gaat van je hersenen...En die pijn...Die pijnprikkel gaat naar je hersenen...en die is sterker dan de prikkel van jeuk. Mis. Hetzelfde geldt als je 'n ijsklontje op je muggenbult doet. Dat doet ook een beetje pijn, en die is sterker dan de jeuk. En krabben! Eh, krabben doet ook een beetje pijn, dus dat helpt ook een beetje. Maar niet te veel krabben, want dan krijg je daar weer... pijn van. Eindconclusie: Een kruisje zetten helpt heel even tegen de jeuk, maar daarna komt het weer terug.

Helpt het om een kruisje in je muggenbult te zetten?

Een muggenbult kan enorm jeuken. Sommige mensen drukken met hun nagel een kruisje in hun muggenbult. Maar helpt dit ook echt tegen de jeuk?

Een pijnprikkel in plaats van een jeukprikkel

Gebeurt er wat? Met Ravi. -Met treinstel 2960. Wat is er aan de hand? -We hebben een kapotte trein. Brandt er een meldlamp? -Ja, kun je me komen helpen? Oke, tot zo. Wat was dit, joh? Het lijkt wel alsof je alles al weet. Maar dat is volgens mij niet zo, he? Want jij hebt een vraag. -Ja. M'n vraag is: Wat gebeurt er als een trein pech heeft? Hoi. -Hoi. Daar is Ravi. Kom binnen. Lukt-ie? -Ja, dat lukt. Wat is er aan de hand? -Ik vermoed dat de motoraansturing kapot is want we hebben een lampje van de ED-rem branden. -En nu? Wat moeten we doen? Laptop aansluiten en de elektronica uitlezen. En dan gaan we naar: ophalen registraties. En dan gaat hij alle fouten nu binnenhalen. -En? Zo te zien is er een motor die sluiting maakt. Dus dat houdt eigenlijk in dat er een motor kapot is. Is dat veel werk? -Hij moet vanaf hier naar de werkplaats. Dan gaan we kijken of de motor echt kapot is... want we kunnen hier buiten niet onder een trein gaan liggen. We gaan nu naar... -Leidschendam, de werkplaats. -Oke, kom. Ontvangen, 2912. -Dat wordt leuk vanavond. Zoals je ziet, komt Richard de trein rijden. Daar hebben we machinisten voor. Wij mogen zelf niet rijden. Hoe vind je dat zo, voor in de trein? -Leuk. Eens een keer wat anders, he? -Ja. Een van de motoren is kapot, maar gelukkig heeft de trein er meer en kan dus zelf naar de onderhoudshal rijden. Pas op het afstapje. -Ja. Ravi mag de motor van de trein inspecteren. Met een speciale stoot-cap en veiligheidshandschoenen kan hem niks gebeuren. Wow. Ziet het er een beetje schoon uit, Ravi? Nee. -Hahaha. Nou, Ravi. Dit is de tractiemotor. Daar zit waarschijnlijk de storing in. -Ravi, kun jij hem even openmaken? En, Ravi? Zie je wat? -Ja. Waar? -Daar. O ja, dat ziet er zwart uit. Zie je dat? Ja. Op het moment dat de stroom niet door de motor is gegaan maar eromheen, om het zo te zeggen, dan zijn al je isolatoren helemaal zwart gebrand. En nu? -Dan moet er een nieuwe motor in. Voor een nieuwe motor moet de trein weer naar een andere werkplaats. Maar voordat het zover is, checkt Pascal de trein nog op eventuele andere gebreken. We controleren eerst de rest van de trein. Zijn de brandblussers er, de EHBO-dozen, doet de verlichting het? Eigenlijk of alles goed functioneert. Ravi, lichtjes? -Check. EHBO? -Check. Ruitenwisser? -Check. Nou, deze kant is goed. -Hoppetee, doorpakken. De rest van de trein is oke. De trein wordt nu verplaatst naar de hal waar de kapotte motor vervangen kan worden. Hij is van de stroom afgehaald en kan dus zelf nu niet meer rijden. Aan het werk, jongens. Ravi, gaat het? -Ja. Kijk, daar gaat-ie, hoor. Hee, Pascal. Het misstaat hem niet, he? Nee, ik zie een toekomstige collega komen. En de laatste. -Kijk, super. Ravi heeft het draaistel losgemaakt. Daarin zit de motor. Het oude draaistel wordt afgevoerd en een nieuwe wordt binnengereden. Nou, hij staat. -Super. Tik 'm aan, vriend. Boem. Hij staat, inderdaad. En wij hangen hier nog steeds heel relaxed... maar hoe krijgen we dit ding nu onder de trein? We gaan hem eigenlijk laten zakken door de vloer heen. Dan schuiven we hem onder de grond op en dan halen we hem daar omhoog. En... vast! De trein kan bijna weer rijden. Maar Tess en Ravi moeten eerst nog even de handen uit de mouwen steken en de kop van de trein wassen. Oe! O, o. Wat zijn die ruiten smerig. -O, chips. Gaat het? Een, twee, een, twee, een, twee. En nu wordt het lachen. Een, twee. Ik vind het wel prima zo. -Hij is schoon. Ja, toch? Geef die doek hier. Hoppetee. Hij is klaar om het land in te gaan. Heeeee!

Wat gebeurt er als een trein stuk is?

Treinen kunnen net als auto’s ook wel eens pech hebben. Ravi wil graag weten wat er dan met een trein gebeurt. Samen met Tess gaat hij kijken bij een kapot treinstel. Op naar de werkplaats!

Repareren in de werkplaats

Hoi, Willem Wever. Hoe komen landen aan hun naam? Goeie vraag, Jasmijn. Nederland, Frankrijk, Rusland en Spanje...Mexico, India, China, Thailand, Kirgizië, Canada, Oezbekistan...en ga zo maar door. Alle landen hebben een naam. Vaak wordt een land vernoemd naar degene die het land heeft ontdekt, zoals Tasmanië vernoemd is naar Abel Tasman, Colombia naar Christoffel Columbus en Amerika naar Amerigo Vespucci. Vespucci was een Italiaanse ontdekkingsreiziger. Tijdens een van zijn reizen voer hij op een Portugees schip langs een Caribisch eiland. Een aantal bemanningsleden had enorm last van scheurbuik en was zo ziek dat ze niet verder konden varen. Vespucci liet ze achter op het eiland. Op de terugweg pikte hij ze weer op en wat bleek? Ze waren allemaal genezen. Het Portugese woord voor 'genezing' is 'curar'. Vandaar de naam voor het eiland: Curacao. Er zijn ook experts die denken dat Curacao aan z'n naam is gekomen door de groene vrucht die de zieke bemanningsleden er aten: de corossol. Deze vrucht zit vol vitamine C en dat was precies wat ze nodig hadden om van de scheurbuik af te komen.

Hoe komen landen aan hun naam?

Alle landen op de wereld hebben een naam. Maar wie heeft die namen bedacht? Vaak zijn landen vernoemd naar degene die ze ontdekt heeft. Amerika is bijvoorbeeld vernoemd naar de Italiaanse ontdekkingsreiziger Amerigo Vespucci. Hij ontdekte trouwens ook het eiland Curaçao. Hoe komt dat dan aan zijn naam?

Vernoemd naar hun ontdekker

Zo! Yeah! Mwah! Je denkt natuurlijk: jeetje, wow, Diederik, 120 kilo? Maar dit is dus piepschuim. En het is veel lichter dan je denkt. Maar wat is het eigenlijk? Piepschuim is superlicht, dat komt omdat er heel veel lucht in zit. En met een leuk experimentje met nagellakremover of aceton kan ik dat laten zien. Want aceton lost namelijk piepschuim op. Nou moet je eens goed kijken...Je ziet allemaal belletjes omhoogkomen. En die belletjes, dat is lucht die ontsnapt uit het piepschuim. En als je nou heel erg ver inzoomt in dat piepschuim, dan zie je dat er lucht tussen lange ketens van moleculen zit. Dit wordt polystyreen genoemd, en 'poly' betekent heel erg veel. En elk zo'n poppetje bestaat hieruit. Dit is een molecule genaamd styreen, en zo, flop, flop, flop...vormt dat een lange ketting, en dat wordt uiteindelijk piepschuim. Maar ja, hoe krijg je die lucht erin? Dit zijn balletjes van dat polystyreen. En als ik daar stoom bij doe, dan moet je eens kijken wat er gebeurt. De polystyreenballetjes zuigen zich vol met stoom en langzaam maar zeker gaat er steeds meer lucht in en wordt het piepschuim. Omdat er zo veel lucht in zit, kan je het gebruiken als isolatiemateriaal. Het zorgt ervoor dat koude dingen koud blijven en warme dingen warm blijven. En dat is superhandig als je een koud blikje hebt want als je heel erg aan het work-outen bent, dan is het lekker om een lekker koud blikje cola te hebben.

Wat is piepschuim?

Piepschuim is superhandig: het isoleert en het weegt bijna niks. Maar hoe kan dat eigenlijk? Diederik laat zien hoe je piepschuim kunt oplossen en hoe je piepschuim maakt.

Kleine balletjes met lucht

We staan hier op Keti Koti, en als ik om me heen kijk, denk ik aan een feest maar het gaat om een heftig thema: de afschaffing van de slavernij. En wat is jouw vraag? Wat is Keti Koti? -Waarom wil je dat weten? Omdat ik heel erg van cultuur hou, en ik vind de slavernij erg interessant...en ik wil wel graag weten wat voor feest het is in Suriname. Oke. Je hebt je outfit al klaar. -Ja. Keti Koti wordt elk jaar gevierd op 1 juli. Keti Koti betekent: kettingen gebroken. Daarmee zeggen we eigenlijk: De slavernij is voorbij. Om Juliana echt uit te laten zoeken wat Keti Koti is, gaat ze mee met Rowan en haar zusjes. Zij zijn afstammelingen van slaven die 150 jaar geleden nog voor Nederlanders moesten werken. Bij Keti Koti hoort traditionele kleding. Dit vroeger de slaven vroeger. Hadden ze het dan niet heel warm? -Ja, daar kun je wel van uitgaan. Oh... -Het zijn veel laagjes, want je hebt nog een onderrok. Sommigen hadden zelfs nog een lange broek eronder. En dan nog dat jasje. En je krijgt ook iets op je hoofd. Onmogelijk om eruit te halen. Heb je een schaar? Ja, sorry, een schaar. Uit het plastic...Mooi, zeg. Ho, voorzichtig. O, dat is echt goed ingepakt. Wordt dit ook helemaal met de hand gemaakt? -Ja, zeker. Dit is eigenlijk gewoon normale stof, net zoals wij hier dragen. Het is gesteven met gomma. Guma? -Gomma. -Wat is dat? Hoe kan ik dat uitleggen? Een soort van lijm waardoor je, wat wij ook hebben...dat het stevig wordt en dat het beter blijft zitten. Voelen jullie je mooi als jullie dit aanhebben? -Ja, zeker. -Als je dit draagt, voel je je wel echt speciaal. Ik denk, ik hoop dat hij je past. Als m'n oma dit doet, is het echt met heel veel 'aaarh'. Zit ie goed? -Ja. Gaat hij niet afwaaien? -Nee. De voorouders van Rowan kwamen oorspronkelijk uit Afrika. Nederlandse slavenhandelaren brachten ze per schip naar Suriname, dat toen bij Nederland hoorde. Daar moesten ze werken op plantages. En als niet gehoorzaam waren, kregen ze een lijfstraf. Met de zweep bijvoorbeeld. Veel slaven werkten zich letterlijk dood. Even over jouw familie gesproken: Klopt het dat zij nog steeds op de plantages wonen? Ja, het is eigenlijk zo dat de nazaten van slaafgemaakten nog op die grond wonen...en in principe hebben familieleden nu nog steeds recht op die grond. Dus als ik daarheen ga om grond te claimen, dan kan ik dat krijgen. Is dat niet gek? Want er zijn daar heel heftige dingen gebeurd, en dan blijf je daar wonen. Dat is inderdaad misschien een beetje raar. Maar die eigenaren wonen daar niet meer. Het is grond die je nog steeds kunt gebruiken. Gaan jullie soms terug naar die plek om te herdenken? Ik wel. Jullie ook? -Ja, dat hebben we weleens gedaan. Hoe voel je je? -Mooi. Ja, toch? -Ja. -Helemaal klaar voor de dag. Ik voel me een beetje Surinaams. -Ja, hahaha. Het is een moment om stil te staan en voorouders te gedenken. Ze te eren ook vooral, want zonder hen was ik niet hier geweest. We zijn met een hele stoet, en je vraagt ook echt aandacht voor wat er is gebeurd. Ik zie niet heel veel blanke Nederlanders hier rondlopen. Je zou kunnen zeggen: Witte Nederlanders hebben hier eigenlijk ook een plek. Het is een gedeelde historie, een gedeelde geschiedenis. Dus eigenlijk zou iedereen hier onderdeel van moeten zijn...en je zou zeggen: Het is eigenlijk een nationale herdenkingsdag. En dat is het niet? -Dat is het niet. Dus als 1 juli op een doordeweekse dag valt, dan moet je vrij vragen. Is het niet zo dat veel blanke mensen zich hiervoor schamen? Ik denk dat veel witte Nederlanders niet eens echt weten wat dit is. Als je niet in Amsterdam of Rotterdam bent op deze dag heb je denk ik geen idee dat dit zich nu afspeelt. En ja, dat is eigenlijk wel spijtig. Ik denk dat heel veel mensen niet weten wat er is gebeurd...of wanneer de slavernij officieel is afgeschaft. Het is een 400-jarige geschiedenis, dus dat is best wel lang. Het heeft best wel wat impact gehad. Wat betekent Keti Koti voor u en wat vindt u zo belangrijk eraan? Ik vind het belangrijk dat onze geschiedenis niet vergeten wordt. Je schaamt je er eigenlijk voor dat er zo weinig bekend is onder de witte Nederlanders van wat er gebeurd is in de slavernijperiode. -Ja. Daar moet veel meer aandacht aan besteed worden. Doordat we vandaag, 1 juli, het herdenken, voel je je extra blij dat je die vrijheid hebt.  Net zoals je op je verjaardag blij bent dat je leeft, en er een jaartje bij hebt gekregen. Keti Koti betekent voor ons eigenlijk vrijheid, blijheid. De oudere generatie zoals ik, is misschien een verloren generatie maar op de basisscholen moet er veel meer aandacht aan besteed worden. De optocht eindigt in het Amsterdamse Oosterpark waar het naar het Nationaal Monument Slavernijverleden staat. Hier gaat de officiële herdenking plaatsvinden. Een Surinaamse wintipriesteres zal de herdenking openen met een speciaal ritueel. Ik heb hier mijn eigen altaartje gemaakt. Zie je? Met de bel, daarmee ga ik de voorouders vertellen: We zijn er. En ik heb dit drankje. Dit gebruiken we om onze overledenen te balsemen, om ze ook weg te sturen. Dus dit is een belangrijk middel, het is sterke alcohol. -Ja, rum. Rum, ja. En ik heb hier natuurlijk mijn awidja. Dit is een symbolisch teken van spiritueel leiderschap. Zijn dat echte haren? -Ja, het zijn haren van een paard. Marian, u bent wintipriesteres. -Klopt. -Wat is dat precies? Winti is de godsdienst die onze voorouders gedurende de slavernij gecreëerd hebben waarbij de bouwstenen afkomstig zijn uit de verschillende West-Afrikaanse landen waar de voorouders vandaan gekomen zijn.
Wat gaat u precies doen? Wat ik ga doen, is een plengoffer brengen met water bedoeld voor Moeder Aarde en de voorouders. Om hun vandaag te zeggen dat we blij zijn dat we afstammen van hen en dat het sterke mensen waren die de slavernij hebben overleefd. En dat wij er vandaag zijn om hun verhaal te vertellen. Als de herdenking klaar is, wordt de vrijheid gevierd. Met optredens en met heel veel Surinaams eten. Oh, yes. Goed, lieve mensen, wat is dit voor lekkers? Een broodje bakkeljauw. Oke, en wat is dat? Een broodje met vis. I like it. Cheers! -Proost. Ik heb de pikante versie, dus ik ben benieuwd. Hee, lekker! -Ja. Wel heet, hoor, deze. We kwamen hier natuurlijk met jouw vraag. -Ja. Wat is Keti Koti? -Ja, en wat is het antwoord geworden voor jou? Nou, het is een herdenkingsdag over de slavernij. Het wordt op EEN dag gevierd. Eh, herdacht. -Haaah... Sorry.Poeh! Oke, ik ga dit broodje even niet meer verder eten. Het is heel lekker, maar heel heet. Haaa... Sorry. Er moet wel meer aandacht voor komen, want het wordt nog niet overal gevierd. We moeten 't meer op school krijgen, er moet meer over gesproken worden. Ga jij het volgend jaar vieren? -Ja, want Nederland heeft hier ook een rol in gespeeld. Helemaal goed. Goed gesproken. En dank je wel dat jij 'm afmaakte, want ik kan niet meer praten. Ik voel mijn tong niet meer. -Ik dacht dat het wel meeviel. Echt heel heet. Misschien moet ik... Er is water. Dank je wel. Zij heeft me gered.

Wat is Keti Koti?

Op 1 juli gaan veel Surinaamse Nederlanders in kleurrijke kleding de straat op. Ze vieren dan dat de slavernij voorbij is. Er is een herdenking, er zijn optredens en er is natuurlijk veel Surinaams eten. Maar voor Tess is het broodje bakkeljauw iets te pikant. 

Het herdenken en vieren van het einde van de slavernij

Ik neem aan dat dit de zon is. Prima. Die moet in het midden. -Ja. -Yes, dit wist ik. Oke, maar nu de planeten. Weet jij wat welke planeet is? -Ja, dit is aarde. O, DIT is de aarde! Een, twee, drie... De derde planeet, dat is meestal aarde. Hoe weet je dat het de derde planeet is?
Nou ehm, dat hoop ik. -Oke, het is gewoon een gokje. -Ja.
Nog een kleintje naast Mars. -Ja, en ook een kleintje bij de zon? En nog een blauwe erbij, aarde. Wat vind je ervan? -Ik vind het wel...Ik vind het geslaagd. -Ja? -Alleen is het vast fout. Maar dit heeft alles te maken met jouw vraag. Dat zit hier niet in, want wat is jouw vraag? Wat is een zwart gat? En wat zou daarin gebeuren? Waarom wil je dat weten? -Omdat ik veel sciencefictionfilms kijk...en daarin zie je vaak... Dan komen ze zo langs in het heelal...en dan zie je zo'n zwart gat voor ze en dan gaan ze eromheen en weer verder. En jij wilt weten wat daar gebeurt. -Ja, ga er niet omheen, ga kijken. Laten we de deskundige erbij halen. -Ja. -Oke. Hee! Wat goed! Dit is ons zonnestelsel volgens ons. -Hartstikke netjes. Je hebt de zon, in het midden. De aarde heb je op de goeie plaats. BEIDEN: -YES!] High five, we hebben punten gescoord. -Top! En dan heb je hier dus het zonnestelsel. Dus dat is de zon en alle planeten daaromheen. Zit er eigenlijk in ons zonnestelsel een zwart gat?
Heel goed, direct op je doel af. -Ja. Nee, in ons zonnestelsel niet. Maar in ons sterrenstelsel wel. Dus dit is de zon, en onze zon is gewoon een ster. En 's avonds als het donker is, zie je nog veel meer sterren. Allemaal bij ons in de buurt. Dat is ons sterrenstelsel. Dat zijn wel een miljard sterren, en DAAR in het midden staat een zwart gat. Het dichtstbijzijnde zwarte gat is echt enorm ver weg. -Hoe ver? Ja, ik sta nou hier...maar op de schaal van dat zonnestelsel dat daar staat...staat het dichtstbijzijnde zwarte gat helemaal in New York. En hoelang zou je daarover doen? Met de snelste raket die we hebben uitgevonden zou je er 600 miljoen jaar over vliegen. Dus nu hebben we een platte ruimte nagemaakt. -Oke. En dat is de ruimte als er geen zwaartekracht is. De ruimte als in: ons heelal? -Zo kun je het zien. En als er geen zwaartekracht is, dan gaan dingen gewoon rechtdoor. Niks aan de hand. Als er wel iets is wat zwaartekracht maakt, bijvoorbeeld de aarde... -Ja. Dan gaan dingen niet meer vanzelf in een rechte lijn. Dan...komt hij weer terug en gaat hij rondjes draaien om de aarde. Onze maan draait iedere maand een rondje om de aarde. Door de zwaartekracht van de aarde valt alles erop. We zien dat het doek krom is, daarom lijkt het logisch dat alle knikkers in ronde banen gaan. Zo is ook onze echte ruimte krom en daarom draait de aarde om de zon. Als zo'n ster als onze zon, maar dan veel groter, ontploft...dan knalt die binnenkant in elkaar, en die wordt heel klein en zwaar. Dat gaan we proberen na te maken. Als jij die binnenkant van 't zwarte gat erop wilt leggen... -O, jemig! Dus die is enorm zwaar. -Ah! Als jij naar de maan zou vliegen, zou je heel hoog kunnen springen. Daar is de zwaartekracht niet zo sterk. Vanaf aarde heb je al een raket nodig om eraf te komen...en in een zwart gat gaat zelfs licht niet snel genoeg om eraf te komen. Het rare is nou, als je daarop staat en je probeert er licht uit te sturen, dat kan niet. Dat licht gaat omhoog en stort weer neer. Dus we gaan het verbergen, dat zwarte gat.
Als je nou probeert rechtdoor te gaan...Dan gaat het in een bochtje steeds verder...en na een tijdje verdwijnen ze dan. Die zwaartekracht is zo sterk dat er alleen nog maar dingen in kunnen vallen. Dan kan je je afvragen: Hoe zie je dat zwarte gat dan? In zo'n zwart gat valt allemaal gas, net zoals bij ons de knikkers...en als die botsen...Iedere keer als het gas tegen elkaar aan botst, dan maakt dat licht. En als dat dan om dat zwarte gat heen draait...dan zie je een enorme lichtgevende schijf om zo'n zwart gat. En zo kan je dan toch zo'n zwart gat zien. Dus het mooie is dat het radiolicht maakt. Dat is geen geluid maar echt licht, en daarom kan je dat zien met een radiotelescoop. En dat licht wordt gezien op een manier net zoals met je oog. Net zoals je oog gewoon licht ziet, zo ziet een radioschotel radiolicht. En zoals je oog een netvlies heeft, zo hebben we hier allemaal ontvangers: die grote witte dozen. En zoals je hersens van wat je ogen zien een plaatje maken...zo maakt een enorme supercomputer een plaatje, een foto van een zwart gat in radiolicht. Kunnen wij dat radiolicht ook zien? -Heel goed. Maar met onze eigen ogen. -Ja. Nee, jammer genoeg net niet. Er zijn allerlei soorten licht die mensen niet kunnen zien...zoals infrarood van de afstandsbediening...of ultraviolet, waar je bruin van wordt, die zien wij ook niet. En er is ook een kleur licht, radiolicht, die onze ogen niet zien, maar deze telescopen wel. Oke. We deden net voor hoe je rond zo'n zwart gat een schijf hebt met lichtgevend gas. Als je daar met een radiotelescoop een plaatje van maakt, krijg je dit. Dus dit is een schijf met allemaal lichtgevend gas...dat hier in een enorm zwart gat aan het vallen is. Dit is dus wat de telescopen hebben waargenomen...maar als wij dat zouden zien, zou dat er dan hetzelfde uitzien? Ook al zien we die kleuren niet? -Wij zouden dit meer zwart-wit zien. Dus nu we heel veel kleur samengeperst. We hebben een radiokleur naar rood vertaald en een röntgenkleur naar blauw…en daarom lijkt het nou enorm kleurig. Als je het met je eigen ogen zou zien, zou het meer grijs zijn.
Maar ik zie nergens een zwart gat. Bijna altijd zie je het zwarte gat zelf niet. Daaromheen zitten al die felgekleurde ballen, het middelste blijft altijd zwart...en het wordt eigenlijk overschenen door het licht daaromheen. We hebben nu een zwart gat gezien, we hebben gezien hoe het werkt...waar het mee te maken heeft, waarom we het wel kunnen zien...Ja, voor mij is het wel duidelijk. -Ja?

Wat is een zwart gat?

In sciencefictionfilms blijven mensen altijd uit de buurt van zwarte gaten. Maar wat gebeurt er dan eigenlijk in zo’n geheimzinnig zwart gat? Bregje en Jesse roepen de hulp in van sterrenkundige Joeri. Hopelijk weet hij of je nou wel of niet in een zwart gat kunt verdwijnen!

Een plek in de ruimte met superveel zwaartekracht

Ra ra ra, wie is het Willem Wever-kind? Is een beetje te jong denk ik, he. Wie is het? Steek je hand maar de lucht in. Wat is je vraag dan? Wat doen ze allemaal bij de Voedselbank? En jij wil dat weten omdat? Nou ja, ik weet al wel wat van de Voedselbank...alleen, ja, hoe dat allemaal in het proces gaat dat weet ik nog niet. Dus dat lijkt me wel leuk om te weten te komen. En daarom zitten we hier bij jullie, he. Want we gaan naar de Voedselbank voor jullie. Waar hebben we trek in? Chocola! Pannenkoeken! Poffertjes! Pindakaas met nootjes. Beh! Dat is mijn lievelings! Hoe kun je niet van pindakaas houden? Hands together als je akkoord bent. Vigo is niet akkoord. Oke, we gaan hem inleveren. Dit willen we eten. Kan dat? We zullen gaan kijken wat er weer is bij de Voedselbank, he. Dus dit is niet per definitie wat we kunnen halen? Nee, het is maar net wat de Voedselbank te bieden heeft. Dani, heb je er een beetje vertrouwen in? Ik denk het wel. Ik hoop dat zeker de helft te vinden is. Eerst gaan we kijken hoe het werkt bij de Voedselbank. Komen jullie met me mee? Ja. Tot later. Fingers crossed. Doei. Doei. De bedoeling is dat je een kratje pakt en het op de band zet en er van alle artikelen er EEN in doet. En dat Tess aan de andere kant twee komkommers erin doet en drie citroenen. Ja, heel goed. En nog een brood. Moet het in hetzelfde krat? We moeten twee kratjes vullen tegelijkertijd. Oke. Ja, maar jij moet dus dit brood in dat andere kratje… Een beetje verwarrend. Een van beide of een van een? Ehm...O, twee komkommers. Zie je, jij let goed op. Wat is de Voedselbank eigenlijk? Een Voedselbank is een vrijwilligersorganisatie die voedselverspilling tegengaat en armoede wil bestrijden. Ondertussen zijn we hier met 400-500 vrijwilligers om iedere week dit soort pakketten klaar te maken voor mensen die anders te weinig te eten hebben. Wat vind je daarvan, Dani? Supergoed dat jullie dit doen. Wanneer krijg je dan zo'n voedselpakket? Als je arm bent en heel weinig inkomen hebt. De Voedselbank krijgt producten gratis van supermarkten. Het zijn dingen die overblijven of waarvan de verpakking kapot is. Alles wordt gecontroleerd of het nog goed is. Dit is dan zo'n voorbeeld. Je kunt je wel voorstellen dat je dit niet zou kopen in de winkel. Je wel iets hebben wat veel mooier is qua verpakking. Dat het er gewoon netjes uitziet. Ja, maar deze is nog wel helemaal goed? Dit product hierin is helemaal goed. Maar deze hele pallet wordt weggegeven. De leverancier bepaalt dan: We gaan alles uitsorteren want dat kost ook een hele hoop geld. En die zeggen dan gewoon: De hele pallet weg.
Joep, ik heb hier soep. Dat is heel flauw, sorry. Oh wat erg. We komen helpen. Doet hij gewoon even. Dat was 'm. Oh nee. Pas op het allerlaatste moment worden de verse producten opgehaald. Vlees, melk, kaas en alles wat in de koeling moet. Hallo, goeiedag. Goeiedag. Niels. Heb je slagroomtaarten? Nee. Geen slagroomtaarten. Dat valt tegen. Dani. Ja. Hoofd voedsel. Hoofd voedselinbreng. Wat is dit? Melk en groenten met de datum van vandaag. Wat is hier dan mis mee? Na deze datum mogen wij ze niet meer verkopen. Dus er is een verschil tussen de houdbaarheidsdatum en de datum dat het verkocht kan worden. Dus we kunnen dit nog gewoon veilig eten. Ja hoor. Oke. Ik voel me of een gangstermuziekje hier overheen. Zitten we allemaal in dezelfde wijk? Let's go.Oh shit. Oke, rust en regelmaat. Dit hebben we verkeerd aangepakt. Is niet erg. Het leeft nog. Niet. Het was nooit levend. Heb je wel eens van vloerbrood gehoord? Hier heb je vloerbrood. Ik vind het wel een hele goede grap. Ik denk dat wij hier niet meer mogen blijven. De gevulde kratjes gaan naar het uitdeelcentrum. Daarnaast heeft de Voedselbank tegenwoordig ook iets nieuws. Een nieuwe ronde, nieuwe kansen. Een weggeefwinkel. Waar mensen de producten zelf kunnen uitkiezen. Dit is dan de winkel, Dani. Zo. Zullen we er eens langslopen? Ja. We hebben alles bij elkaar gezet. Wat is er nieuw aan dit concept? Vanmorgen waren jullie op het grote distributiecentrum. En daar pakten wij de kratten in. Dus bepaalden wij wat de mensen meekregen. En straks komen hier de mensen en dan zien ze deze bordjes. Als ze van een klein gezin zijn, een man en een vrouw bijvoorbeeld, dan mogen ze hier EEN product uitkiezen. En grote gezinnen mogen dan twee producten uitkiezen. En zo gaan ze straks door de winkel. En dan mogen ze weer uit elk soort product een keus maken. Nou, we gaan winkelen. Is het moeilijk om hier wel eens wat te kiezen…terwijl je eigenlijk twee dingen wil maar dat kan dan niet? Nee, ik vind dat niet moeilijk want ik ben al blij met wat ik krijg. Ik zou satésaus wel heel lekker vinden. Oh dat is heel lekker. Welkom in de winkel. Dit is vandaag jullie assistent, die krijg je er gratis bij. Hallo. Welke, de blauwe? Hotdogs! Hotdogs! Hotdogs! Oke, en door. Hoe zijn jullie eigenlijk hier terechtgekomen? Ja, dat is eigenlijk een beetje mijn schuld. Het is niemands schuld volgens mij toch. Nee. Nee, ik ben mijn werk verloren. En vlak daarna ben ik ernstig ziek geworden. En ehm... Wat heb je als ik vragen mag? Kanker heb ik gehad. Ja, dat was uitgezaaid. En ja, dan kom je niet meer aan het werk. Hoe gaat het nu met jou? Nu gaat het goed. Ja, we gaan goed. We zijn nu een jaar schoon. Dus we hebben feest. Jaaa! Oke, gang, we zijn terug. Tevreden met de buit? Ja. Waar ben je het meest blij mee? Met de pannenkoeken. En met de dubbelvla. Gaan jullie dat vanavond eten? Ja. Ik denk het wel, he. Yes, pannenkoeken! Pannenkoeken! Wat ik me nog afvroeg, he meiden, want jullie zitten ook op school...zijn jullie daar dan open over dat jullie bij de Voedselbank zitten? Ik wel. Toen zag je wel allemaal gezichten kijken van… wat is dat, waarom gaat ze erheen? Vond je dat moeilijk? Je hebt wel het gevoel dat kinderen je daarmee gaan pesten. Maar dan even later dan gebeurt het niet en dan ben je wel gewoon opgelucht. Dus dat is wel fijn. Ik vind je stoer, echt. Ik bedoel, om zoiets te doen voor al je klasgenoten. Dat is wel spannend, toch? Lijkt mij. En jullie hebben een trampoline. Ben ik een beetje jaloers op. Jaaaaaaaaaa!

Wat doet de voedselbank?

Mensen die weinig geld hebben, kunnen voor hun boodschappen naar de voedselbank. Hier zorgen vrijwilligers voor voedselpakketten met producten die in de supermarkt niet meer verkocht kunnen worden, maar nog hartstikke goed zijn. Dani en Tess gaan kijken of ze bij de voedselbank ook pannenkoeken hebben. 

Armoede bestrijden en voedselverspilling tegengaan

Klaar is Kees! Als iemand dat zegt, weet je: Die heeft een klusje geklaard. Maar wie is toch die Kees? Sommige taalexperts denken dat met 'Kees' kaas wordt bedoeld. In een aantal dialecten wordt 'kaas' namelijk uitgesproken als 'kees'. Wanneer iemand 'klaar is Kees' zegt, bedoelt hij dus: Klaar is de kaas. Hij wil daarmee zeggen dat het werk af is. Anderen denken dat Kees bij Veluwse boeren vandaan komt. 'Kees' is Veluws voor een mannetjesvarken. Nadat Kees een romantische nacht had beleefd met een vrouwtjesvarken zeiden de boeren: Klaar is Kees. Van EEN idee weten we zeker dat het in elk geval NIET waar is: in de vorige eeuw kwamen veel Hongaarse kinderen naar Nederland. Een Hongaars woord voor 'klaar' is 'kesz'. Dat klinkt als 'klaar is Kees'. Maar de uitdrukking 'klaar is Kees'...en kan dus niet uit het Hongaars komen. Naar het echte verhaal kunnen we alleen maar gissen. Maar ik weet wel dat deze animatie nu is afgelopen. Klaar is Kees!

Wie is Kees in ‘klaar is Kees’?

Als je huiswerk af is, kun je zeggen: klaar is Kees! Maar waarschijnlijk heet jij geen Kees. Wie is die Kees dan wel? Willem Wever geeft antwoord.

Kaas of een mannetjesvarken

Wie is Kees in 'klaar is Kees'?

Ik ben hier op zijne Majesteit Schiedam. Dat is een prachtig schip van de marine. Ik sta bij de radarinstallatie. Dat is heel gaaf, zelfs als het mistig is, zijn dit als het ware je ogen. Je ziet hier een bewegend geel stipje. Dat is dat schip wat je daar ziet varen. Maar hoe werkt zo'n radarinstallatie eigenlijk? De RA in radar staat voor 'radio'. Dan moet je niet denken aan dat ding waar thuis muziek uitkomt. Het heeft er wel een beetje mee te maken. Een radio thuis krijgt de muziek binnen, omdat er overal om ons heen een soort onzichtbaar licht hangt: radiostraling.
Dat is eigenlijk vergelijkbaar met groen, geel en rood en dat soort licht. Alleen radiolicht kun je niet zien met je ogen. Het is onzichtbaar, maar het is er wel. En dat draaiende ding stuurt het radiolicht uit. Ik sta nu naast dat draaiende ding. Ik moest hem even stilzetten, omdat al dat radiolicht veel energie bevat. Als ik hem niet uit zou zetten, zou er hetzelfde gebeuren als ik op een hele, hele zonnige dag mezelf niet zou insmeren. Ik zou ontzettend verbranden. Maar goed, hij staat nu uit. En hier komt die radiostraling uit. En als daar dan bijvoorbeeld een bootje voorbij gaat, dan vliegen die radiogolven er zo uit, ketsen tegen dat bootje aan, komen weer terug en worden door datzelfde ding weer opgevangen. De radar houdt bij hoe lang die signaaltjes onderweg zijn en als dat langer duurt dan betekent dat zo'n schip verder weg was. Zo kan hij een kaart maken van alles om ons heen in de omgeving. En alle informatie van al die radiogolven die er in- en uitvliegen, die komen er uiteindelijk hier uit en worden door een computer samengebracht tot dit beeld. En dan zie je dus alles om je heen en of er iets aankomt. Weet iemand dit? Moet ik iemand bellen?

Hoe werkt radar?

Op zee heb je niet altijd goed zicht. Daarom zijn grote schepen uitgerust met radar. Radiosignalen kaatsen tegen andere schepen en worden op een scherm weergegeven als gele blokjes. Diederik laat op een marineschip zien hoe dit werkt.

Een kaart op basis van radiosignalen

Wessel, goeiemorgen. We hebben vandaag een bijzondere beveiligingsopdracht...namelijk EEN van Willem Wever. Vandaag gaan we Froukje beveiligen. Froukje is 12 jaar en die heeft de vraag: hoe is het om de hele dag beveiliging te hebben? Froukjes hobby's zijn: hardlopen, dansen, zwemmen, zeilen en winkelen. Ik ben er klaar voor. Heb jij genoeg informatie? -Ja. Dan gaan we de auto klaarmaken en haar ophalen. Hallo. -Hoi. Goeiemorgen, Froukje. Goeiemorgen. -Hoi, ik ben Michael. Ik ben de persoonsbeveiliger van vandaag en ik ga jou beveiligen. Want jij wilde weten hoe het is om een hele dag beveiligd te worden, toch? Daar is Michael onder andere voor. -Leuk. Zullen wij naar school gaan en je fietsje pakken? We gaan niet met de fiets. Ik heb een speciale auto bij me... en daarin gaan we je de hele dag vervoeren. -Leuk. Cool. Dus we gaan niet fietsen? -Niet op de fiets. Ja, Wessel. We komen naar buiten. Goeiemorgen. -Goeiemorgen. Wow. Alsjeblieft. -Wat een mooie auto. Weten jullie waar m'n school is? Ja, dit is wel een brede. Froukje, je moet ook vandaag lekker je ding doen, dus ook op school. Gewoon je eigen gang gaan, en ik volg je wel. En als ik iets vraag aan je, wat je misschien van plan bent...dan zal ik dat doen. -Ja, dat is goed. En als jij in EEN keer zegt: Ik moet toch ergens anders heen...hoor ik dat ook graag. -Ja, oke. -Nou, mooi. En heeft u ook echt iemand bewaakt die heel belangrijk was? Eigenlijk moet ik dan zeggen: Dat is iedereen die wij beveiligen. Maar sommige mensen zijn wat bekender. Heeft u ook presidenten... Mark Rutte of Wilders bewaakt? Onze dienst, daar praat ik nou eventjes over, die beveiligt inderdaad dat soort mensen. Dus het is best wel speciaal werk. -Heel speciaal. Wij beveiligen vaak politici, diplomaten. En die worden eigenlijk vanwege hun functie... en de bedreiging die dat kan meebrengen, beveiligd. Maar ook mensen die minder bekend zijn, die ook bedreigd worden. Als je beveiligd wordt, doen wij ook de deur gewoon open, want wij bepalen wanneer het veilig is om uit te stappen. Ja, voor de omgeving ook. -Ja. En dan loopt er net een vreemde man of een mevrouw langs en dan wacht ik tot die voorbij is en dan doe ik de deur open. Loop maar naar school. Goeiemorgen. -Goeiemorgen. Wessel, Froukje is aangekomen in de klas. Ja, ontvangen. Dank je wel. En hoe vind je het tot nu toe? -Spannend. -Ja? -Ja. Wel gek, he? Vind je het gek dat er aldoor iemand met je meeloopt? -Ja. Heb je het idee dat andere mensen er erg op letten? Ja, iedereen kijkt naar me en zo. -En voelt dat gek of leuk? Ja, leuk. En gek. Michael, zullen wij nu gewoon even een bakkie gaan halen? Jij kan best een bakje koffie gaan drinken, maar ik blijf hier staan. Nu gebeurt er toch niks? -Toch blijf ik hier staan. Ik ben wel een beveiliger, de hele dag. We kunnen niet even pauze nemen. -Nee, oke. Wessel zit nu buiten in de auto dus die kan goed kijken of daar bijzonderheden zijn. Bijvoorbeeld of die persoon in de briefing of die misschien gesignaleerd wordt. Dan wachten we tot Froukje klaar is. -We kunnen ook een stoel pakken. O, dat mag wel? -Tuurlijk. Laten we dan lekker gaan zitten. Gaat het nog goed, Jesse? -Ja, hoor. Is er nog wat gebeurd? Zo, dat is even lekker, he? Frisse lucht na school. -Ja. Maar moet u nu heel de dag bij mij blijven? Ja, in alle situaties. Dus school, naar sport, hardlopen... Overal zijn we bij. Hee, Froukje. -Ga weg. Politie. Afstand houden, jij. Naar de grond. Auto bij, een aanslag. Auto bij. Blijven liggen, handen op je rug. Wessel, een aanslag. Auto erbij, evaluatie. Daar blijven staan tot de auto er is. Blijven liggen, jij. Liggen. Ja, Froukje. Meekomen. Instappen, doorschuiven, doorschuiven...doorschuiven, doorschuiven. Rijden, rijden, rijden. Froukje, alles goed? -Ja. Jesse, alles goed? -Ja. Oke, dan gaan we nu met spoed ervandoor, weg van deze locatie. O, dat was echt vet. -Wat gebeurde er? Hoe vond je dat? Echt spannend, maar ook wel weer cool. Het had ook wel iets cools. En gelukkig waren we veilig. Ik moet nog 'n cadeautje kopen voor een vriendin. Die is morgen jarig. Moet je nu een cadeautje kopen? -Ja. Oke. Heren, kunnen wij heel misschien straks even langs de stad? Zullen we eerst even omkleden thuis? -Ja, dat zou fijn zijn. Ja, toch? Oke. En even van de schrik bekomen. Ja. -En dan de stad in. -Ja. Hoe rijdt Wessel? -Goed. -Ja? Ja. Gelukkig. -Beter dan je papa of mama? Eh, ja. M'n vader rijdt nogal vaak door rood. Rijdt hij vaak door rood? -Nee, maar…Alles wordt opgenomen. Oppassen, Froukje. Dan is het oranje en dan rijdt hij nog net even door. We zullen eens even met je vader gaan praten. Hebben jullie ook vrouwelijke bewakers? Ja, er werken ook vrouwelijke beveiligers bij ons. En u heeft toch ook wapens? -Wij hebben ook wapens, ja. Veel? -Je moet eigenlijk zo denken: Wij hebben eigenlijk alle wapens op ons lichaam, zeg maar, hangen...Ja. -...die een normale politieagent ook heeft. Alleen bij ons is het wat meer verdekt. -Oke. En heeft u die ook al een keer gebruikt, of kan u dat niet zeggen? Nee, dat mogen we niet zeggen. Wessel, we zijn binnen in de winkel en Froukje zit achter in de winkel. Ja, achter in de winkel. Ontvangen. Michael, is dit nu niet vervelend voor jou...dat wij hier nog even langs moesten? Normaal gesproken wil je dit soort dingen ver van tevoren weten. Wat voor mij nu echt belangrijk is, is om te kijken: Hoe is die winkel opgebouwd, dus waar zijn de uitgangen, de ingangen, waar zijn de medewerkers... hoe zijn ze gekleed, bijvoorbeeld. En gewoon even kijken van: Wat loopt er nu in de winkel rond? Als ik dat helder heb, kan ik meer afstand nemen...en ga ik richting de ingang. En dan laat ik jou wat vrijer. Als er niks is, hoef je er niet heel strak bij te lopen. En je bent nog steeds veilig. -Ja, gelukkig. Zou ze dit iets vinden, denk je? -Nou, ik denk het niet. Moeten we die doen? -Ja, goed. Wessel, we staan in de winkel achterin. We lopen nu richting de kassa om af te rekenen. Ja, richting kassa. Hoi. -Hoi. -Dit is 'm. -Ja, dat is 2 euro 50. Wessel, we komen nu naar buiten. -Ja, kom maar naar buiten. Ja, toe maar. Zo, Froukje. Hoe vind je het nou dat er de hele dag... twee mensen met jou hebben meegelopen? Nou ja, drie, ik ook. Maar twee beveiligers. -Hoe vond je dat? Ik vond het leuk als we in die auto zaten. Ze liepen wel de hele tijd mee, dat was soms irritant. En op school vond ik het natuurlijk heel cool. Dus ik vond het wel echt een leuke dag. En het belangrijkste: Ik heb me ontzettend veilig gevoeld. Ik ook. -Jij ook? Dan vind ik het een geslaagde dag. Hee, proost he, Michael. -Geniet ervan. -Ja, jij ook.

Hoe is het om beveiligd te worden?

Belangrijke mensen zoals politici of diplomaten hebben vaak beveiligers. Ze zijn de hele tijd in de buurt en zorgen dat hen niks overkomt. Hoe is het om de hele dag beveiliging om je heen te hebben? Froukje en Jesse maken het mee.

De hele dag beveiligers om je heen

Hoor jij je ouders ook weleens iets tegen je zeggen waarvan je niet zeker weet of het waar is? Victoria zoekt het uit. Als je voor het zwemmen eet, of je dan kramp krijgt...Als je hard gaat zwemmen wel. Ik geloof het niet. -Waarom niet? Omdat ik het vaak gedaan heb. Als je gaat bewegen en je maag is nog vol, kan het misschien omhoog gaan komen? Omdat het niet verteerd is? -Dat je straks niet gaat kotsen. Dat hoop ik niet, nee. Dat is niet echt fris in het zwembad. Klopt het dat als je na het eten gaat zwemmen, dat je buikkramp krijgt? Het verhaal dat je niet mag zwemmen na het eten, dat stamt af van na de Tweede Wereldoorlog. Men dacht: Als je gaat zwemmen, dan vragen je hersenen, je hart en je spieren om bloed. Men dacht: Als je hele maag vol zit, dan gaat al dat bloed daarheen. Dan krijgen je spieren geen zuurstof en dan zou je kramp krijgen. Wat blijkt nou? Ook met een lege maag krijg je kramp. Hihihi. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat je kramp krijgt met een volle maag. Trouwens, het kan wel een beetje een onprettig gevoel geven, zo'n volle maag. Het beste wat je kan doen, is even wachten tot alles verteerd is. Conclusie: Als je na het eten gaat zwemmen, krijg je geen kramp. Ik zei: geen bommetje.

Krijg je kramp als je na het eten gaat zwemmen?

Ze zeggen wel eens dat je beter niet kan zwemmen vlak na het eten, omdat je dan kramp in je maag krijgt. Maar is dat echt zo? Volgens Peter Beterweter valt dat wel mee!

Kotsend in het zwembad

Bram, zeg het maar. Hoe bestuur je een helikopter? Stap maar in, hier is er eentje. Let's go. Vet. Eerst even wat we allemaal zien. Ken je die knopjes? Nee. Deze niet. Maar ik weet bij deze dat als je de neus naar voren doet, dat de neus zo gaat. Dat... Wil je later piloot worden? Ja. Dus dit is wel handig om te weten alvast. Heel handig. Oke, supervet ding. Maar hoe gaat hij omhoog? Je ziet die grote rotor daarboven draaien. Die rotor zorgt net als de vleugels van een vliegtuig voor een kracht, dat noemen we lift waardoor hij omhoog gaat. Een vliegtuig heeft voorwaartse snelheid nodig, want de vleugels zitten vast. Maar omdat deze ronddraait, heb je al snelheid en kan een helikopter stil hangen en tegelijkertijd omhoog gaan. Waar zorgt de achterste rotor voor? Slim. Als je op een gladde vloer staat en je probeert een zware tafel vooruit te duwen...ga jezelf achteruit, omdat je wegglijdt. Ja. Heb je dat wel eens gedaan? Ja. Dat gebeurt eigenlijk ook met die helikopter. De motor duwt de rotor aan om hem rond te draaien. Maar de helikopter hangt in de lucht dus heeft nergens grip op. Die wil de andere kant opdraaien. De staartrotor zorgt ervoor dat hij dat niet doet. Zoals de hoofdrotor hem omhoog trekt, trekt de staartrotor hem opzij. Daardoor houdt hij hem recht. We staan op de startbaan. We gaan zo de lucht in. Hoe doen we dat? Met dit ding. Inderdaad, met de collective bij je linkerhand. Als we die omhoog trekken, trekken we ook de helikopter omhoog. Maar dan wil hij ook draaien. Met de staartrotor kunnen we dat stoppen, dat doen we met de voeten.
Als je het linker voetpedaal indrukt, draaien we met de neus naar links. En met de rechtervoet naar rechts. Goed? Ja. Probeer maar. Hij gaat draaien, gebruik je voeten. Een beetje het stuur omhoog. Ja. Ja, heel goed. We zijn al in de lucht. We gaan voorzichtig een beetje klimmen. Wat betekenen die metertjes? Die metertjes geven ons informatie over hoe we vliegen. Dit metertje noemen we de kunstmatige horizon. Daar kun je alles zien wat je buiten ook ziet. Dat blauwe is de lucht, het bruine de aarde. Zo zie je of je een bocht draait, en of je klimt of daalt. Ja. Die grote ernaast, met die groene streep...die weet je zelf, denk ik. Ja. Wat is dat? Dat is hoeveel knopen je vliegt. Precies, de snelheidsmeter. Ja. Het makkelijkste is, als je voor je kijkt, zie je een weggetje. Ja. Blijf dat weggetje volgen. Dan is er EEN ding waar je niet op hoeft te letten, en dat is welke kant je op stuurt. Houd je neus de goede kant op. Ho. Ja. Niet de allernetste landing. Geland! Helemaal goed, man. Hij staat nog. Hij is heel. Perfect. Vertel, we hebben de kaart. Wat gaan we doen? Voordat we aan een vlucht beginnen, is er EEN ding heel belangrijk: Waar gaan we naartoe? Essentieel. Wil je ergens naartoe? Naar mijn achtertuin. Je achtertuin. Waar is dat? Is hier Almere? Ja, daar. Waarom is een flightplanner zo belangrijk? We willen graag weten waar we naartoe gaan. Je ziet heel veel lijntjes op de kaart staan. In sommige gebieden mogen we wel vliegen, in sommige gebieden niet. In sommige gebieden alleen op een bepaalde hoogte. Maar hoe weet je waar je wel of niet mag vliegen? Hier zie je een groot blauw vlak. Dat is Schiphol. In dat blauwe gebied mogen we vliegen, maar dan moeten we eerst aan Schiphol vragen: mogen we naar binnen? Anders krijg je een ongeluk met een vliegtuig. Ja. Het is daar heel druk met grote vliegtuigen. Je moet ook vrij van de wolken zijn. We mogen niet in de wolken vliegen. Dat lijkt me ook niet leuk. Er zijn geen wolken. Vandaag niet, het is perfect weer. Hoe gaat het met de zenuwen? Ik ben wel een beetje zenuwachtig. Maar het zijn gezonde zenuwen. Oke, goed zo. We gaan het doen. Go! We gaan naar 100% toeren. Even kijken of iedereen uit de buurt is. Dit is echt heel erg cool! Holy shit, dit is echt vet! Yes, dat is de bedoeling. Wow, dit is echt heel eng. O my! Dit is leuk eng! Moet je kijken, rechts staan allemaal vliegtuigen. Ja, dat is ook cool. Dit is echt EEN van de vetste dingen die ik ooit heb gedaan. Ha, yes! Dit is echt EEN van de vetste dingen ooit. Wat goed om te horen, Bram. Is het anders dan vliegen? Heel anders. Als je naar beneden gaat, voel je dat echt in je maag. Bij vliegen voel je het in je oren. Maar hier voel je het in je maag. Dat is een heel lekker gevoel. Spannend, he? Ja. Toen we net gingen opstijgen, was het heel spannend. Nu vind ik het totaal niet spannend meer. Het is echt een mooi uitzicht. Kijk, daar zijn je ouders! Ja. Zwaaien! Hallo! Dit is echt heel geinig. Tik hem aan, vriend. Joepie! Nog EEN rondje dan! Om het huis!

Hoe bestuur je een helikopter?

Bram wil graag helikopterpiloot worden. Maar hoe ingewikkeld is het om een helikopter te besturen? Samen met Tess maakt hij een vlucht in een simulator. Daarna gaan ze met helikopterpiloot Elma de lucht in.

Heel anders dan een vliegtuig

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.