Groep 6/7/8

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Het Klokhuis

Cultuur en geloof

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Dit is het weiland van boerin Lydia, midden in het Groene Hart, vlakbij Woerden. Het is nu winter, dus alle koeien staan daar op stal. Er lopen hier bijna tachtig koeien rond. Ze kunnen hier een beetje rondwandelen en af en toe eten als ze er zin in hebben. Maar ja, al die koeien zijn hier natuurlijk niet voor niets, want het gaat om de melk. En deze koeien hebben allemaal een kalfje gekregen zodat ze melk gaan produceren. Die melk, die gaat natuurlijk lang niet allemaal naar het kalfje, maar die gaat ook voor een groot deel naar ons. Want ja, wij drinken ook van die melk en dat betekent dat de koeien gewoon een aantal keren per dag gemolken moeten worden. Dat is echt een flinke klus. Maar boerin Lydia heeft daar een hele slimme oplossing voor namelijk een melkrobot. Ja, een melkrobot, hoe werkt dat? Kijk eens even dames. Heerlijk! In de meeste stallen worden de koeien twee keer per dag allemaal tegelijkertijd gemolken. Maar niet in deze stal. Hier wandelen de koeien zelf op hun eigen moment naar de melkmachine toe om gemolken te worden. Elke koe heeft een halsband om haar nek met daarin een klein kastje, een tekst en in die tekst staat alle informatie over de koe en de melkmachine kan die informatie uitlezen en zo weet ie precies welke koe er gemolken gaat worden. Eerst worden de uiers schoon gemaakt met ronddraaiende borstels en dat geeft de koe ook meteen het signaal om haar melk te laten stromen. En daarna worden de spenen heel precies gescand met een laserstraaltje. Zo weet de machine namelijk precies waar de spenen hangen en waar die moet zijn. En door middel van een heel slim vacuümsysteem. In die melk beker wordt dan de koe gemolken. En het mooie is dat meteen ook in de machine de melk wordt geanalyseerd. En zodra er dan iets mis is met de melk, dan wordt de melkbeker meteen afgekoppeld en wordt de melk apart gehouden zodat het niet bij alle goede melk in de tanks terecht komt. Kijk, hier wordt alle melk verzameld en kun je ook meteen zien hoeveel een koe gegeven heeft. En uiteindelijk wordt al die melk dan opgeslagen in een grote koeltank die eens in de zoveel dagen geleegd wordt. Maar natuurlijk niet voor niets. Als beloning krijgt de koe tijdens het melken een goede hap krachtvoer. Want ja, ze moet het natuurlijk wel leuk vinden om de volgende keer weer terug te komen. Lydia, het lijkt me best wel spannend om het melken gewoon helemaal over te laten aan de machine. Ja zeker! Dat was ook wel even, het was erg wennen. Voor de koeien, maar ook voor de boer. Maar ze doen het er echt heel goed op. Ze kunnen hun eigen ritme bepalen. Ja. Ze kunnen gewoon lekker hun eigen gang gaan. En neemt het voor jullie nou heel veel werk uit handen? Ja, we lopen nu meer tussen de koeien om weer te focussen op de gezondheid en het is anders werken is het één keer, dus voor ons heel prettig, maar ook voor de koeien. Ja en hier is het allemaal om te doen. De melk. Nou proost! Proost!

Hoe werkt een melkrobot?

Programmalogo's

Melkkoeien moeten twee keer per dag gemolken worden. Dat is veel werk. Maar met een melkrobot gaat het allemaal automatisch. De koeien bepalen zelf wanneer ze gemolken willen worden en de melkrobot doet de rest!

Koeien worden gemolken door machines

Ja, Eva hier. Vandaag verwachten we koud weer, een ijzige wind en een gevoelstemperatuur van -25 graden. Terug naar de studio. Als je het ijskoud hebt, bijvoorbeeld in de winter is het soms moeilijk om weer warm te worden. Je kan bijvoorbeeld gaan rillen en daarbij kan je ook gaan klappertanden. Maar waarom helpt dat eigenlijk tegen de kou? Dat heeft te maken met je spieren. Denk maar eens aan als je gaat hardlopen of fietsen en veel spieren gebruikt. Dan krijg je het al snel warm. Als je spieren veel bewegen, verbranden ze voedingsstoffen die ons lichaam binnenkomen door te eten. En je verbranding het woord zegt het eigenlijk, al brand, daar komt warmte bij vrij. Van bewegen krijg je het dus warm. Maar als je het echt koud hebt, heeft je lichaam een trucje. Het gaat dan uit zichzelf rillen zonder dat je wat hoeft te doen. De spieren in je lichaam trekken zich steeds kort samen en ontspannen weer. En dus ook de spieren van je kaak waardoor je gaat klappertanden. Zo krijg je het zelfs als je stilstaat nog lekker warm. Maar hoe kan het dan dat we soms ook klappertanden in de zomer? Nou, dat komt bijvoorbeeld door ziekte. Als je ziek bent en bijvoorbeeld koorts hebt, dan kan je lichaam gaan rillen en door het rillen krijg je een hogere lichaamstemperatuur. Ziektemakers kunnen niet zo goed tegen die hogere lichaamstemperatuur en zo word je dus sneller beter. Daarnaast kun je ook gaan klappertanden als je bang bent. Hallo? Is daar iemand? Je spieren kunnen zich door spanning afwisselend aanspannen en ontspannen, waardoor je rillingen kunt krijgen. Soms dus in de vorm van klappertanden. Ja Eva hier. Lieve mensen, nu vragen jullie je vast af hoe ik -25 graden Celsius overleef zonder te klappertanden. Nou, kleed je warm aan. Beweeg lekker je spieren of ga net als ik gewoon lekker relaxed op vakantie naar de zon. Terug naar de studio.

Waarom ga je klappertanden als je het koud hebt?

Klappertanden is eigenlijk een trucje van je lichaam. Als je het heel koud hebt, gaat je lichaam uit zichzelf rillen. Je spieren spannen zich steeds kort samen en ontspannen weer. Door die kleine beweging van je kaak probeert je lichaam zich op temperatuur te houden.

Van bewegen krijg je het warm

Janouk en Bram hebben deze week de opdracht om de huismus te vinden. En hoewel ze de vogel overal horen, is het vinden van de dit kleine vogeltje toch een lastige opdracht. Zal de missie mus slagen?

Op zoek naar de huismus | SoortSafari

Klokhuis SoortSafari

Op zoek naar de huismus

Denk jij dat je buik knort als je megahonger hebt? Dat hoeft niet. Als je hebt gegeten, dan blijft het eten eerst vier uur in je maag, waar het eten verkleind wordt tot stukjes van één à drie millimeter. Daarna wordt het eten naar de dunne darm geknepen en daar blijft het ongeveer 6 uur. Vervolgens reizen de overgebleven resten een dag door de dikke darm om daarna als poep je lichaam weer te verlaten. Je spijsverteringskanaal heeft dus een handig doorschuifsysteem wat ervoor zorgt dat er steeds weer plek is voor nieuw eten. Elke keer als het eten, lucht en vloeistoffen zich verplaatsen kun je een knorrende of borrelend geluid horen. Bovendien vindt er twee keer per dag een hele grote schoonmaakbeurt plaats. Het is alsof met een bezem al het eten en de resten in één keer ver worden doorgeschoven. Dit gebeurt door een samentrekking van de maag tot aan de dikke darm. Vaak zijn deze momenten tussen twee maaltijden door en geven ze meer geluid. Je maag en darmen ruimen dus lekker op  en dit zegt niets over of je honger hebt, maar omdat dit langere knorgeluid vaak wordt gemaakt als je maag al een tijdje leeg is heb je dan soms toevallig net honger gekregen.

Waarom maakt je maag soms een knorrend geluid?

Alles wat je eet en drinkt, komt terecht in je maag. Daarna reist het door je darmen en uiteindelijk poep je het weer uit. Steeds als die etensresten, lucht en vloeistoffen zich verplaatsen door je darmstelsel, kun je borrelende geluiden horen. En dat gebeurt niet per se als je trek hebt.

Je spijsvertering in actie

Kak! Kak kak. Kakkerdekak. Het is weer zo ver, een lekke band. Iedere keer weer naar de fietsenmaker. Terwijl het helemaal niet moeilijk is om je fietsband zelf te plakken. Dus wat heb ik geregeld? Ik krijg een spoedcursus banden plakken bij de fietsenmaker zelf. Dit is de werkplaats van fietsenmaker Koen. En ja, dit is natuurlijk de perfecte plek om te leren hoe je je band plakt. Drie, twee en hoppa! Nou, het allerbelangrijkste is een bandenplaksetje. Er zit van alles in. Plakkertjes, lijm, een klein stukje schuurpapier en bandenlichters. Check. Je steekt het platte kantje van de bandenlichter tussen de velg en de buitenband. Dan wip je hem omhoog. Haak je ‘m aan de spaak. Nou, iets van tien centimeter verderop de volgende en met de derde schuif je een kant van die buitenband los. Dan draai je het ventiel los en dan trek je eigenlijk zo de binnenband eruit. Wauw! Hoppa. Eerst het ventieltje terug erin en dan moeten we de band een beetje oppompen. Soms, als het echt een groot lek is, dan stroomt de lucht er wel uit. Ik hoor wel iets, maar…Nou, ik ben nog niet zeker. Als het echt niet lukt dan biedt een bak water altijd uitkomst. Haal de band rustig… he bubbeltjes! Door de bak heen. Dan is het handig om met een pen meteen een kruisje erbij te zetten, dan weet je waar die zit. Eerst het gebied rondom het gaatje goed opruwen. Eerst smeer je de solutie mooi op het gaatje en dan maak je een mooi rondje zodat je weet dat het gaatje straks in het midden zit. Dan heel belangrijk: wachten. Oh ja? Ja. En je kan zien dat ie gedroogd is doordat de oppervlakte een beetje dof wordt. Nou, heel even wachten. Mooi in het midden en met twee duimen. Kan ik? Goed aandrukken. Yes! He, lekker gedaan! Ventiel door het gat en dan is het heel belangrijk om de band een klein beetje op te pompen. Dat voorkomt dat ie straks gedraaid of gevouwen in de buitenband zit. Als ie er helemaal netjes in ligt dan kun je de buitenband weer op zijn plek gaan leggen. Dat doe je met je handen. Huppakee. Dank je wel! Veel fietsplezier. Top. Ja, zo doen ze dat dus!

Hoe plak je je fietsband?

Als je fiets een lekke band heeft, hoef je niet naar de fietsenmaker. Met een bandenplaksetje en een teiltje water kun je het helemaal zelf.

Stap voor stap je lekke band repareren

Hè? He, kom eens even kijken. Ik heb hier een gekke goocheltruc gevonden. Echt serieus, dit ga je niet geloven. Let op. Zie je die vissen? Flats? Pats, ineens andersom. Dat is gekke beeldmanipulatie of zo toch? Nee, nee, nee. Dit is 100% geen beeldmanipulatie en geen truc. Hoe dan?
Is het een ton? Not! Hoe kan dat nou? Magic! Nee, natuurlijk niet. Het is gewoon pure natuurkunde. Leg uit. Kijk, als ik dit rietje pak en ik zet hem zo in het water en je vergelijkt het gedeelte onder het water met die daarboven, wat zie je dan? Ja, het lijkt wel op een andere plek te zitten, alsof het los van elkaar zit. Ja, bizar hè? Ja. Licht, het komt zo en het schijnt op het rietje dat weerkaatst naar onze ogen. Alleen het licht in het glas moet door water heen, terwijl het bovenste gedeelte alleen door de lucht hoeft te reizen. En laat het licht nou een stuk sneller door de lucht reizen dan door het water. Op zich ook wel logisch, want je rent ook veel makkelijker door de lucht dan door een zwembad gevuld met water. Precies. Precies, daar heeft licht dus ook last van. Het licht wordt dus ineens afgeremd als het door water moet. Het buigt een beetje af en daarom zie je het dus op een andere plek. Kijk, je kan het een beetje vergelijken met een auto  die schuin een modderig veld oprijdt. Het wiel dat als eerste het modderige veld bereikt remt af en trekt de auto scheef en daardoor verandert het van richting. En dat effect, dat heeft water dus ook op licht. Maar kan het zo veel buigen dat je zo'n pijl dan helemaal omgedraaid ziet? Ja, dat kan door de bolling van het glas en dus het water dat erin zit. Daardoor buigt het licht zo ver dat je de pijl omgekeerd ziet. Wauw. Sick he? Ja, en toch ook wel een beetje magie. Well, het is echt magic.

Kun je een tekening omdraaien met water?

Heb je wel eens een plaatje achter een glas water gehouden? Door het water verandert het licht van richting. En door de bolling van het glas kan de tekening zelfs helemaal omdraaien.

Licht verandert van richting

Deze week een kletsnatte zoektocht voor Janouk en Bram. In Ede gaan ze op zoek naar een hazelaar. Janouk is er nog niet helemaal over uit of het nou een boom of een struik is.

Op zoek naar de hazelaar | SoortSafari

Op zoek naar de hazelaar

Oké Anne, wat denk jij? Ik, ik…Ik, ik eh… Struikel jij ook wel eens over je woorden? Dat noemen we hakkelen. Bij hakkelen, herhaal, herhaal, herhaal je bijvoorbeeld vaak een woord. Of je zegt…Oh nee, nee, nee, nee, nee. Laat ik het anders zeggen. Je maakt een valse start met een zin waardoor je opnieuw moet beginnen. Dat je weet wat je wil gaan zeggen, maar je struikelt over je woorden. Bijvoorbeeld omdat je het spannend vindt. Of nee, omdat je afgeleid wordt. Je kunt ook beginnen met praten, maar niet de juiste woorden ervoor weten te vinden. In dat geval heb je last van woordvindingsmoeilijkheden. Hoe heet dat beest ook alweer? Zo'n beest met één bult. Niet twee zoals bij een kameel, maar een ehm…Laat maar. Daarnaast heb je nog een andere, extremere vorm van hakkelen en dat is stotteren. Wanneer iemand stottert, verloopt de samenwerking tussen de hersenen, zenuwen en spieren niet helemaal goed. De basis van stotteren is een bepaalde aanleg voor het maken van vloeiende spraakbewegingen, net zoals je wel of geen aanleg kunt hebben voor voetbal. Net als ballet is ook praten een vak apart. Dat de één makkelijk uit z'n woorden komt en de ander niet heeft te maken met neurodiversiteit. Onze breinen verschillen allemaal een beetje en er is veel variatie. Dus als de hersenen van de één nou net iets anders werken dan die van de ander, betekent dat niet meteen dat iemand een stoornis heeft. Wist je dat als je moeilijk op een woord kan komen er allemaal trucjes zijn die je kunnen helpen? Zo kun je bijvoorbeeld het alfabet aflopen om te zien of de eerste letter helpt om het woord te vinden. a, b, c d… Ik weet het, een dromedaris natuurlijk.

Wat is hakkelen?

Als je niet uit je woorden komt, een zin halverwege opnieuw begint of niet op een woord kan komen, noem je dat hakkelen. Iedereen hakkelt wel eens. Een extremere vorm van hakkelen is stotteren.

Struikelen over je woorden

Ja, moet je eens kijken. Dit is zo vet! Ik heb echt vaak zulke filmpjes gezien, maar het blijft gewoon bijzonder. Kijk dan. Wat? Whoo. Wetenschappers, die vonden dit zo bizar dat ze er zelfs wetenschappelijk onderzoek naar hebben gedaan. Dit is toch maf? Ik bedoel is dit fake of werkt dit echt zo? Nou, ik ga even kijken of het kan en als het kan…Hoe dan? Hoe dan? Hoe dan? Hoe dan? Hoe dan? Oké, ik zie hier dat die kettingfontein ook wel bekend staat als de zelfhevelende kralen of de Newtonkralen. Newtonkralen? Newton staat toch bekend om zijn kennis over de zwaartekracht? Juist door de zwaartekracht is het gek dat er een lus omhoog gaat in plaats van dat de ketting meteen naar beneden gaat. Klopt, maar het heeft ook wel met de zwaartekracht te maken, want ook al gaat die omhoog, uiteindelijk wordt hij naar beneden getrokken en dat is toch echt de zwaartekracht. Kijk, als je hem eruit trekt dan hangt ie eerst even zo en kan je hem even hier vasthouden? En kijk eens even, welke kant vind jij zwaarder voelen? De kant die in de beker hangt of de kant die eruit hangt? Waar die naar beneden hangt. Ja, dat klopt. Hier is meer ketting dat hangt. Dus meer zwaartekracht, dus zwaarder dan dit korte stukje en dit zwaardere deel trekt dat lichtere deel zo met de zwaartekracht eruit. Oke, logisch.Maar wat ik niet begrijp is waarom die ketting niet langs de rand naar beneden glijdt, maar eerst boven de beker een soort lus gaat maken. Ja, laten we dat even goed bekijken. Ho hij gaat omhoog! Hij gaat omhoog kijken, kijk, kijk! Ja, ja, het werkt! Netjes. Kijken. Ja, het lijkt dus onlogisch, maar het is eigenlijk best logisch. Kijk maar wat er gebeurt. In het begin gaat hij nog heel netjes zo langs de rand van het glas. Maar wat gebeurt er als het sneller gaat? Geen idee. Wat gebeurt er met een auto als je heel hard door de bocht gaat? Dan vliegt ie uit de bocht. Precies. En dat gebeurt hier dus ook. Hoe meer van de ketting er eenmaal uit hangt, hoe meer de zwaartekracht aan dat deel trekt  en daardoor gaat ie steeds sneller en gaat ie uit de bocht natuurlijk. Dus hoe meer die uit de bocht vliegt, hoe hoger die komt. En het blijkt dus dat als je nog hoger staat dan is er dus nog een langer deel voor de ketting om buiten de beker te hangen. Dus meer zwaartekracht gaat ie nog harder en een nog grotere lus. Zie jij wat ik zie? Ja, lachen, naar boven! Ga jij naar boven. Oke, ik sta nu hoger dus de lus moet ook hoger komen. Succes! We gaan het zien. Ja. Het is gelukt! Cool!

Hoe werkt een kralenfontein?

Als je een kralenketting uit een beker trekt, ontstaat er een lus van kralen die eerst omhoog gaan, voordat ze op de grond vallen. Tirsa en Nizar zoeken uit hoe zo’n kralenfontein werkt.

Eerst omhoog, dan pas naar beneden

Kijk, dit hier is Danjo, een hele lieve Oud-Duitse herder en Danjo heeft net als elke andere hond altijd een lekkere natte neus. Maar waarom hebben honden nou eigenlijk altijd een natte neus? Daar weet Froukje van een dierenkliniek hier in Groesbeek alles van. Gaan jullie mee naar binnen? Ja. Kom Danjo. Let’s go! Ja Froukje, voordat we het gaan hebben over de natte hondenneus, eerst even over de neus op zich, want dat is echt het allerbelangrijkste reukorgaan, toch? Klopt ja, een hond kan tot wel tienduizend keer beter ruiken dan mensen en dat komt door alle geurcellen in zijn neus. Een mens heeft 5 tot 6 miljoen geurcellen en een hond heeft tot wel 300 miljoen geurcellen. Maar waar zitten die cellen dan allemaal? Ik kan het aan de hand van dit model laten zien. Oja. Dit is allemaal het geurepitheel. Wat is dan precies het geurepitheel? Eigenlijk zijn dat cellen en die vangen de geurtjes op en worden door middel van zenuwen doorgegeven aan de hersenen. En dan kan een hond ruiken. En speelt die natte neus dan ook nog een rol bij het ruiken? Ja jazeker, ik kan dat aan de hand van dit plaatje laten zien. Hier heb je eigenlijk een doorsnede van de neus van een hond en dit is waar het geurepitheel aan zit. En hier zit ook slijmvlies met cellen die vocht produceren. En dat vocht zorgt ervoor dat de geurtjes worden opgevangen eigenlijk gevangen uit de lucht en dus worden doorgegeven om te ruiken. Maar het zorgt er ook voor dat de neus weer schoon wordt gemaakt dus dat die geurstofjes weer uit de neus gaan. En de neus wordt ook vochtig gehouden door tranen. Door tranen? Ja, er loopt een traanbuis vanaf de ooghoek naar de neus waarbij overtollig oogvocht wordt afgevoerd via de neus. En zo wordt de neus dus ook natgehouden. Ja zeker. Ik kan het met een testje laten zien. We hebben een testje die we wel eens doen bij honden om te kijken of ze een verstopte traanbuis hebben ja of nee. Het is een kleurstofje. Ja, dat druppel ik in het oog en dan komt het vanzelf als de traanbuis goed werkt naar buiten toe. Goed zo. He kijk! Ik zie daar groene druppeltjes uit z’n neus komen. Zo ja. Kijk eens even. Dat klopt. Ja, het werkt, dus de traanbuis doet het goed. We gaan hem zo verdoven om zijn gebitje schoon te maken. Je kunt misschien meteen even met een cameraatje in zijn neus kijken. Oké ja. Wow. Oh, daar zie je al het weefsel zitten. Ja, dit is het eigenlijk allemaal ja.  De opgerolde geurcellen en het slijmvlies met het vocht wat geproduceerd wordt en al die cellen samen, die zorgen ervoor dat dus de geurtjes worden opgenomen en dat hij dat gewoon kan ruiken. Het is ook vochtig, dus je ziet inderdaad daar ook echt. Ja hier ook. Het glimt van het vocht wat je in de neus ziet. Wow! Oké, nou ja, dan nu maar het gebit reinigen. Ja, gaan we doen. Het ziet er weer keurig uit, heel mooi wit. Kijk! Nou, dank je wel, wij gaan weer lekker naar buiten, kun jij weer lekker verder snuffelen. Kom maar. Tot ziens. Veel plezier. Dank je wel. Doei!

Waarom hebben honden een natte neus?

Honden kunnen wel tienduizend keer beter ruiken dan mensen. Hun neus is nat zodat ze geurtjes beter kunnen opvangen. Ook houdt het vocht hun neus schoon. Heel handig dus, zo’n natte neus!

Met een natte neus kun je beter ruiken

Pascal en Bram gaan op een spannende safari vandaag. Ze gaan namelijk op zoek naar spinnen. In Nederland leven ongeveer 700 verschillende soorten, maar hoeveel ze er hiervan weten te vinden is de vraag.

Op zoek naar de spin | SoortSafari

Op zoek naar de spin

Oh jongens, de Waddenzee. We varen nu van Den Helder naar Texel. Eventjes door dit prachtige en unieke natuurgebied. Het water staat nu best wel hoog dus je kan nog niet zo heel veel zien, maar zodra het zakt krijg je echt een heel mooi kijkje in wat er allemaal leeft en krioelt in dat waddengebied. We hebben zelfs gewoon onze eigen natuurlijke riffen en dat lijken enorme rotspartijen, maar het zijn gewoon schelpen die op het zand liggen en leven. Mosselbanken. En de Waddenzee is een uniek natuurgebied. Waarom? Het is een zogeheten getijdengebied, dus bij elke eb- en vloedbeweging wordt er hier vers en voedselrijk water aangevoerd. En het is hier best wel ondiep en daardoor warmt het water een beetje op. En dat vormt echt de perfecte kraamkamer voor allerlei diersoorten. Dus je vindt hier verschillende schaal en schelpdieren zoals kokkels, Alikruiken krabbetjes zie je hier heel veel maar ook kruipers zoals wad pieren. Dus eigenlijk is het één groot feest. En dat is ook de reden dat vogels hier zo graag naar toe komen. Want ja, zeg nou zelf, het is gewoon één grote gedekte tafel hier. Het mooie is dat hier in die natuurlijke omgeving van het wad een paar soorten zijn die er keihard voor werken om het hier zo goed voor elkaar te krijgen. Dat zijn de zogenoemde bio bouwers. En het zijn die bio bouwers die hier zo'n prachtig en uniek rif bouwen dat dan weer bescherming biedt voor andere soorten. En hele belangrijke bio bouwer hier op het wad zijn mosselen. Kijk, hier zitten er een heleboel en die zul je niet snel alleen tegenkomen, want ze leven namelijk het liefst in dit soort trossen en dit noem je dus al een mosselbank. Maar goed, dit is dan nog maar een heel kleintje, maar moet je daar even kijken, dat is toch niet normaal? Maar wat maakt die mossel nou een bio bouwer? Hier, bij het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee op Texel doen ze onderzoek naar die bio bouwers, want ze zijn heel belangrijk voor de Waddenzee. Maar wat doen ze nou precies? Laten we bij het begin beginnen. Hoe wordt een mossel geboren? In het vroege voorjaar gaan de mosselen, zoals je dat noemt, melken. De vrouwtjes mosselen, Die laten dan miljoenen eicellen zo los in dat zeewater. En de mannetjes mosselen, die doen hetzelfde met hun zaad. En dat zeewater, dat zit dan echt vol met zaadcellen en eicellen die elkaar toevallig tegen kunnen komen. En als dat gebeurt, dan wordt er een jong mosseltjes geboren. Dat jonge mosseltje is eerst een hele tijd een heel klein larfje die met andere larven in een soort wolk door die zee heen zwerft. En op een gegeven moment gaan die larven groeien en krijgen ze al een heel klein schelpje. Kijk, dat schelpje wordt op een gegeven moment zwaarder en dan gaat die mossel naar de bodem zakken. Dat noem je de broedval. En waar zo'n mosseltje dan terecht komt, ja, dat is helemaal afhankelijk van de wind en van de stroming. Maar als de mossel echt geluk heeft, dan komt ie op een rustig plekje in de zee terecht met andere mosselen. En als hij echt geluk heeft dan komt ie misschien zelfs op een mosselbank terecht. Ja en dan kan het bouwen echt beginnen. Eerst gebruiken ze hun voetje, dat is een heel bijzonder voetje. Die voet is een soort spier waar ze zich heel langzaam mee kunnen verplaatsen. Maar dat is niet het enige. In die voet zit een kliertje waarmee ze een speciaal sap kunnen maken. En met dat sap kunnen ze net als een spin draden trekken die vervolgens hard worden. Op die manier kunnen ze zich aan van alles vastbinden, zodat ze niet met de stroming wegspoelen. En vaak doen ze dat dus aan elkaar, zodat ze als een klomp op de zeebodem liggen. En dat is dan een mosselbank. Tjisse, jij doet uitgebreid onderzoek naar deze bio bouwers. Waarom bouwen mosselen zo'n bank? Nou, ten eerste omdat ze zo niet wegspoelen. Je kunt je voorstellen dat als er een enkel mosseltjes op de wat plaat ligt dat de golven dan meteen meenemen. - Ja, precies. En als ze zo'n klompje maken, dan zitten ze stevig aan elkaar vast op die wad bodem. En het wordt ook veel moeilijker voor rovers zoals krabben en garnalen en vogels om die mosseltjes ertussenuit te plukken. Dus dat is ook echt een bescherming voor die mossels. En hoe kan het dan dat ze soms gewoon zo'n grote mosselbank maken dat het er gewoon uitziet als een heel rif? In het begin dan zitten ze in het water en dan zoeken ze een plekje op die wad bodem en dan hechten ze zich al meteen aan elkaar op die bodem. Dan gaan ze filteren, ze filteren de algen uit het water om te groeien dan worden ze groter. Maar ze maken natuurlijk ook poep, mossel poep. En die en die mossel poep, die daalt dan neer in de omgeving tussen die mosselen en die kruipen daar dan weer bovenop. Ze kruipen op hun eigen poep en zo krijg je een heel bulten landschap. Dus ze bouwen met hun eigen poep. Ze bouwen met hun eigen poep eigenlijk een heel nieuw wadden landschap. Wat grappig! Ja, en dat trekt dan ook weer een nieuw leven aan. Er zijn heel veel soorten, die moeten zich ergens aan vast hechten. Denk aan zeepokken en anemonen en er komen ook veel krabbetjes en garnaaltjes op af. Dus je kunt je voorstellen bij laagwater. Dan zijn er heel veel vogels, die zoeken die krabbetjes en die garnaaltjes om die weer op te eten. En bij hoogwater komt er juist heel veel vis op af. Een mooie grote biotoop dus! Ja, het is echt een soort oase van biodiversiteit.

Hoe ontstaan mosselbanken?

De mosselen klimmen op hun eigen poep om de banken te bouwen. Bij hoog water trekken de banken bijvoorbeeld vissen aan, en bij laag water juist vogels. Het is een ware oase aan biodiversiteit.

De koraalriffen van de Waddenzee

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Keukenhof

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos