Name: Hokje
Uploaded: 2025-11-18T00:00:00+01:00
Duration: 2 min 16 s
Description: Hokjesdenken gaat meestal vanzelf. Zonder dat je het doorhebt, stop je mensen in een hokje op basis van hun uiterlijk, zoals een bril of een tattoo. De Klokboys willen niets liever dan stoppen met hokjesdenken.

Groep 6/7/8

Oh dokter, dokter help. Ik weet niet hoe het komt maar in mijn hoofd gaat het vanzelf. En het is echt superstom. Maar ik hoef maar naar je te kijken, naar je bril of de kleur van je haar, naar de tattoo op je arm of de ring in je neus. En meteen heb ik mijn mening klaar. Ik stop je in een hokje. Ik plak meteen een label op je. In een jeans of een rokje. Ik vink gelijk een hokje aan. Oh ik zie je. Ik maak meteen categorieën. Misschien is het een ziekte. Dokter help me, help me. Want ik stop alles in een hokje. Ik stop alles in een hokje. Die is slim, en die is dom. Die is gevaarlijk, dus ik loop een blokje om. Ben je een kakker, ordi, alto of student? Dan weet ik al precies hoe je bent. He, nou doe ik het weer. Wanneer is dit begonnen? Vroeger was ik nog een oordeelloze jongen. Het wordt alleen maar ongezonder. Oh, ik kan er niks aan doen, maar ik stop je in een hokje. Ik plak meteen een label op je. Draag je nou een blouse of een topje? Ik vink gelijk een hokje aan. Is er misschien een medicijn om hokjesvrij te kunnen zijn en jou te zien zoals je bent, zonder mijn vooroordelen. Dokter, help me alsjeblieft. Ik stop je in een hokje. Ik plak meteen een label op je. Ik zou wel willen, maar het gaat niet uit mijn kopje. Ik vink gelijk een hokje aan.  Oh, ik zie je, ik zie je. Ik maak meteen categorieën. Dokter help me, want ik stop alles in een hokje.

Die ziet er gevaarlijk uit! Hij weet vast niet hoe dat ding werkt. Zo! Zij is knap! Ze heeft vast veel vrienden. Tongejonge, die toeristen ook altijd. Hokjesdenken. We doen het allemaal. Je kijkt naar iemand en hebt meteen bepaalde gedachtes. Die is slim, die is niet zo slim. Die is gevaarlijk, die is lief. Dat is voor jongens, dat is voor meisjes. Zonder dat je het doorhebt, deel je mensen in in groepen waar je allerlei ideeën over hebt. Waarom doen we dat eigenlijk? En is dat wel zo handig? Dat ga ik vandaag uitzoeken. Hee Gijs waarom stoppen we mensen in hokjes? Je kunt ons brein zien als een soort voorspellingsmachine. Alles wat we zien, delen we in in categorieën, in hokjes. Dat doen we om de wereld overzichtelijk te maken. Te versimpelen. Hoe bedoel je precies? Stel je voor dat je ergens voor het eerst bent en je ziet een stoel die je nog niet eerder hebt gezien. Je brein vertelt jou direct wat je ermee kunt. Je kunt er namelijk op zitten zonder ervan af te vallen. Zo heb ik er nog nooit over nagedacht. Hetzelfde geldt voor een pen. Als je die ziet, weet je: Ik kan ermee schrijven en niet opeten bijvoorbeeld. Je hersenen maken direct deze koppeling. Dat gaat gewoon automatisch. Precies. Stel je voor dat je bij alles wat je tegenkomt opnieuw moet nadenken wat je ermee kunt doen. Oef dan kom je de dag niet door! Precies. Eigenlijk deel je alles in wat ongeveer dezelfde eigenschappen heeft. Dat doe je ook bij dieren. Stel dat je een klein, lief konijntje ziet. Dan weet je dat je dat kunt aaien. Een heel ander verhaal is het wanneer dat een leeuw is. Je brein maakt ontzettend snel een inschatting of iets gevaarlijk is of niet. We maken dus telkens een voorspelling, bij alles. Bij dieren, bij spullen, maar dus ook bij mensen. Dat doen we ook bij mensen. Vaak automatisch. Zonder dat we het doorhebben. Op basis van hoe iemand eruit ziet, wat voor kleding iemand aan heeft of hoe iemand zich gedraagt. Zo kun je de gedachte hebben dat iemand gevaarlijk is. Of rijk en slim. Of juist minder slim. Of niet alles meer kan. Je hebt meteen een gedachte over hoe iemand is zonder dat je weet of het klopt of dat je het ermee eens bent. Dat noemen we een vooroordeel. Je baseert het idee dat je hebt over iemand op allerlei dingen die je eerder hebt gezien. Bijvoorbeeld van mensen die op deze persoon lijken. Of wat je hebt geleerd op school, van je ouders of televisie.

Waarom delen we mensen in hokjes in?

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Het Klokhuis

Zonder dat je het doorhebt, deel je mensen in in groepen waar je allerlei ideeën over hebt. Alles wat we zien, delen we op in categorieën, hokjesdenken dus. Je hersenen proberen op die manier snel te bepalen wat je kunt verwachten. Je kan zo bijvoorbeeld snel inschatten of een situatie gevaarlijk is of niet. Ook over mensen proberen onze hersenen snel een voorspelling te doen op basis van dingen die je eerder hebt gezien.

Hokjesdenken om de wereld overzichtelijk te maken en te versimpelen

Gijs, hoe is dat als je mensen in een hokje indeelt? Dat kan soms heel handig zijn. Als je in de supermarkt staat en je bent op zoek naar chocoladepasta dan kun je op basis van bedrijfskleding zien wie je wel en niet aan moet spreken. Als er brand is, kun je maar beter die mensen met die zware, rode slang en die helm op hun hoofd vlug voorbij laten gaan. Ons brein maakt direct deze koppeling. Maar soms is het helemaal niet handig. Want bij mensen heb je het veel vaker mis. Hoe komt dat? Mensen verschillen vaak veel meer van elkaar dan bijvoorbeeld voorwerpen. Als je de informatie die je hebt over een bepaalde groep plakt op één persoon, is dat vaak niet zo precies. Wanneer gaat het bijvoorbeeld mis? Stel je voor dat je een groep jongens ziet die een bushokje vernielen. Ze hebben een hoodie aan. De volgende keer dat je iemand ziet met zo'n hoodie kan je brein denken: Deze persoon is agressief of crimineel. Terwijl dat helemaal niet hoeft te zijn. Dus in dat geval is het niet fijn om in hokje geplaatst te worden. Dat denk ik ook niet.

Wat zijn de voordelen en nadelen van hokjesdenken?

Mensen in hokjes indelen kan soms handig zijn om snel beslissingen te kunnen nemen. In de supermarkt zie je bijvoorbeeld aan de kleding wie er in de winkel werkt en wie je iets kan vragen. Maar soms gaat dit mis. Als je bijvoorbeeld iemand met een hoodie een bushokje ziet slopen, wil dat nog niet zeggen dat alle mensen met een hoodie crimineel zijn. Als je informatie over één persoon op een hele groep plakt, klopt dit niet altijd.

Snel beslist, maar gaat ook wel eens mis

Gijs, wat kunnen we eraan doen? Kunnen we hokjesdenken stoppen? Dat is best lastig. We kunnen het hokjesdenken in het brein niet uitzetten. Het gaat immers automatisch. Wat wel helpt, is dat je je bewust bent van de hokjes die je hebt. En de vooroordelen die je hebt. Soms moet je iets meer tijd nemen om een mening te vormen over een ander. Wat ook kan helpen, is dat je je voorstelt hoe het is om in de schoenen van iemand anders te staan. Hoe doe je dat? Beeld je in hoe het zou zijn als jij de andere persoon bent. Wat zou jij ervan denken als iemand over jou denkt dat je niet zo slim bent of agressief bent? Dat lijkt me niet fijn als iemand zo over je denkt. Precies. Een laatste vraag: Wie houdt er van dansen? Als laatste denk ik dat het belangrijk is om contact te maken. Dat je meer over elkaar komt te weten. En een beter beeld van elkaar hebt zodat je ook kunt zien wat de overeenkomsten zijn. Zoals ze vandaag met zijn allen hebben gedaan.

Hoe kan je hokjesdenken stoppen?

Hokjesdenken gaat automatisch. Je hebt bijvoorbeeld een idee over iemand op basis van hoe diegene eruit ziet. Wat helpt is om je ervan bewust te zijn dat je dit doet en dat je hierdoor vooroordelen kunt hebben. Ook helpt het om je te verplaatsen in iemand anders: zou jij het fijn vinden als iemand denkt dat je niet zo slim of agressief bent, zonder je te kennen?

Wees je bewust van je vooroordelen

Influencers houden van kleding en make-up, motorrijders luisteren naar harde muziek, verpleegkundigen zijn lief. Of klopt hier helemaal niets van? Zonder dat je het door hebt, deel je mensen in hokjes in. Is dat erg? Nizar laat zich verrassen. Donnie en Chelsey moeten allebei even wennen aan een nieuwe look.

Influencers houden van kleding en make-up, motorrijders van harde muziek, verpleegkundigen zijn lief. Zonder dat je het door hebt, deel je mensen in hokjes in. Is dat erg? Nizar laat zich verrassen.

Hokjesdenken

Hokje

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Nizar Klokhuis

Programmalogo's

Hokjesdenken gaat meestal vanzelf. Zonder dat je het doorhebt, stop je mensen in een hokje op basis van hun uiterlijk, zoals een bril of een tattoo. De Klokboys willen niets liever dan stoppen met hokjesdenken.

Cultuur en geloof

Liedje over hokjesdenken

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.