Groep 6/7/8

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Cultuur en geloof

Het Klokhuis

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Klas 1/2/3

Waar vrienden soms onbereikbaar zijn of traag reageren, staat ChatGPT altijd voor je klaar. Handig als je snelle tips wil om bijvoorbeeld je skatewieltjes te vervangen. Maar als je persoonlijke dingen gaat delen wordt chatten met een machine gevaarlijker.

Het Klokhuis over AI.
In deze uitlegvideo’s gaan Klokhuis-presentatoren op zoek naar antwoorden op vragen die te maken hebben met het dagelijks gebruik van AI, zoals bijvoorbeeld: Mag AI jouw gezicht gebruiken? En kun je ChatGPT het nieuws vragen? Deze serie is niet alleen leerzaam voor kinderen, maar ook een aanrader voor ouders en leerkrachten die zich graag zich in deze materie willen verdiepen.

Is het gevaarlijk om te chatten met chatGPT? | Het Klokhuis over AI #3

Programmalogo's

Waar vrienden soms onbereikbaar zijn of traag reageren, staat ChatGPT altijd voor je klaar. Handig als je snelle tips wil om bijvoorbeeld je skatewieltjes te vervangen. Maar als je persoonlijke dingen gaat delen wordt chatten met een machine gevaarlijker.

Het Klokhuis over AI #3

Is het gevaarlijk om te chatten met chatGPT?

Van Zeeland tot en met de Waddeneilanden grenst ons land aan de Noordzee. Dat is maar liefst 350 kilometer. We worden bijna omringd door de Noordzee, die grote zoute plas tussen Nederland, Frankrijk, Engeland en Noorwegen. En de Noordzee die is geweldig. Want je kan er lekker in zwemmen en watersporten. Maar vooral in de zomer hoor. Nu is het water zo’n achttien graden. Maar normaal gesproken is het water in de Noordzee echt zo'n 7 tot 9 graden. Als je daar te lang in blijft liggen, raak je onderkoeld en kan je zelfs doodgaan. En ook dat zoute zeewater, daar kunnen wij als mens helemaal niet zo goed tegen. Als je daar te veel van drinkt kan je heel ziek worden. Maar toch leven er in de Noordzee miljoenen planten en dieren. En honderden diersoorten uit verschillende groepen dieren. Bijvoorbeeld weekdieren als mosselen en schelpen. Stekelhuidigen als zeesterren en brokkelsterren. Kreeftachtigen als krabben en kreeften. Vissen als schol, haring, zeebaars. En natuurlijk ook zeezoogdieren zoals bruinvissen en zeehonden. En dat allemaal in onze Noordzee. Maar wat ik me nu afvraag is hoe ziet de Noordzee er onder water uit en hoe hebben al die dieren zich aangepast aan het koude zoute water? En daarvoor moet ik hier zijn. Bij ecomare op Texel. Hier hebben ze een zeehonden opvang en verschillende leefgebieden van de Noordzee nagebouwd. Ze liggen er zo relaxed bij hè? En dierverzorger Jarco, jou moet ik hebben. En als je vanaf de kust de Noordzee ingaat, wat kom je dan allemaal tegen? Nou, daar kom je eigenlijk de dieren tegen die je hier in het aquarium ziet. Op de bodem zien we jonge platvisjes, de schar, de schol en de bot. En we zien hardertjes en we zien krabben en garnalen. Dus als je niet heel diepgaat, dan kom je deze dieren tegen. Ja,want die gaan in dat ondiepe water leven omdat het daar veilig is voor ze. De grotere roofvissen die leven vooral in de diepere wateren van de Noordzee en langs de kust is er ook veel te eten voor ze. Bijvoorbeeld de garnaaltjes. In de Noordzee leven miljoenen dieren. Dicht bij de kust leven de kleinere en jonge dieren. Maar wat kom je eigenlijk tegen als je verder de Noordzee ingaat? Verder van de kust wordt het dieper. Gemiddeld is de Noordzee zo'n honderd meter diep en dan kom je een deel van de soorten tegen die je hier in het aquarium ziet. Deze langwerpige zilverkleurige vis is de zeebaars die daarachter met die hele grote kop is de dorade en op de bodem zien we de grote platvissen zoals de tarbot. Oh, die is echt groot geworden. Ja, die worden een meter lang ongeveer. In de hele Noordzee leven zo'n 220 verschillende soorten vissen. En ook bijvoorbeeld deze leuke roggen, die je zelfs kan voeren. Ja. Dit zijn jonge golfroggen. Dat is een van de soorten die in de Noordzee leeft. En zie ik daar ook haaien? Zeker. Ja, dit zijn hondshaaien en hier voor ons ligt een kathaai. En ook dat zijn allemaal soorten die gewoon voorkomen in onze eigen Noordzee. En in de Noordzee heb je ook bijvoorbeeld de gladde haai en zelfs de reuzehaai, maar die zijn allemaal vrij ongevaarlijk voor de mens. Gelukkig maar.

Welke dieren leven er in de Noordzee?

In de Noordzee kom je veel verschillende diersoorten tegen, bijvoorbeeld weekdieren, stekelhuidigen, kreeftachtigen, vissen en zeezoogdieren. Tirsa leert op Texel een hoop over al deze verschillende dieren.

In de Noordzee leven er honderden diersoorten

Ik sta hier in een stripwinkel met duizenden stripboeken. Waaronder superheldenstrips. Ja, want superhelden worden natuurlijk eerst getekend. En een van die tekenaars is Irene. Hoe ziet een superheld er eigenlijk uit? Nou, iedereen weet inmiddels wel hoe een superheld eruitziet. Met een cape, stoer, spieren en sterk. Er zijn zoveel verschillende opties. Ik ben wel benieuwd hoe ik eruit kan zien als superheld. Nou. Dan moeten we eens even overleggen. Elke superheld heeft krachten. Dan moeten we kijken wat bij jou past. In principe kan iedereen een superheld worden. Zou je willen vliegen, dat is even… Nou... Nee? Zou je onzichtbaar willen zijn? Dat zie ik niet zo zitten. Of elastisch? Mmm nee. Sterk? Dat ben ik nu ook al niet. Snel? Ik ben eigenlijk altijd te laat. Dat lijkt me best lastig. Het lijkt me wel vet, wat ik zo leuk bij Het Klokhuis vind is de nieuwsgierigheid en alles kunnen snappen. Dus als daar een gadget bij zou kunnen helpen dat zou echt top zijn. Ja. Dan kom je toch uit bij gadgets. Dat lijkt me een goed begin dan. Laten we dat gaan doen. Hoe gaaf zou het zijn als je een soort röntgenogen hebt zodat je alles kunt zien. Ja. Dat je alles kunt scannen en precies ziet hoe alles om je heen werkt. O, wow. Wat gaaf. Ja, hij is klaar. Daar is ze. Oooo! Wow! O, dat is echt supervet! Met het logo. En de gadget. Een granaatappel. O, ik vind het echt zo gaaf. Die vlechten zijn ook heel cool. Ik dacht gelijk: dat haar is hartstikke mooi. En in een staart. Want als je dan toch, weet ik veel, aan het springen en vliegen bent moet je natuurlijk wel praktisch je haar in een staart hebben. Exact.

Hoe wordt een superheld bedacht?

Elke held heeft bijzondere krachten, voor elke held verschillend. Ze kunnen vliegen, zijn heel sterk, of zijn onzichtbaar of elastisch. Ook hebben ze soms eigen gadgets. Tirsa wordt getekend als superheld en krijgt een gaaf superheldenpak met eigen logo en een bijpassende gadget.

Een stoere outfit en krachten en gadgets passend bij de persoon

Vroeger werden helden beschreven in verhalen en boeken. Teksten op papier met hier en daar een plaatje. Maar in de jaren 30 van de vorige eeuw werd in Amerika een nieuwe vorm ontwikkeld: de strip. In 1938 verscheen het eerste stripverhaal met de allereerste superheld: Superman. Een buitenaards weeskind dat op aarde terechtkomt en door de kracht van onze zon kan vliegen lasers kan schieten door zijn ogen en supersterk is. En hij is ook de eerste superheld die in een bijzonder, maar ook best wel gek kostuum de wereld redt. Het blijkt een enorm succes dus niet lang daarna volgen veel meer superhelden. Er kwamen zoveel superheldenverhalen uit dat er een heel nieuw genre ontstond: Het superheldengenre. Allemaal met speciale krachten en natuurlijk een eigen superpak. Sinds 2008 zijn superheldenfilms een van de grootste genres in de filmwereld. Maar niet alleen de films. Eigenlijk is de wereld van de superheld een wereld op zich met strips, games, events en merchandise. En die films worden steeds populairder. En er komen nog meer verhalen van steeds meer superhelden. Het lijkt wel alsof iedereen stiekem een superheld wil zijn. Ik sta hier op Comic Con. En hier wordt wel heel goed duidelijk hoeveel mensen van superhelden houden. Hoe komt het dat superhelden zo populair zijn? Je ziet het overal om ons heen. Iedereen heeft zich uitgedost als zijn favoriete held. De superheld staat voor: Meer kunnen, sterker zijn, stoerder zijn dan een gewoon mens is. Een superheld is een soort ideaal figuur, eigenlijk. En als ik denk aan die helden, dan zie ik gespierde, witte mannen voor me. Hoe komt dat? Toen superhelden voor het eerst als stripfiguren verschenen waren alle artiesten die werden ingehuurd om ze te maken, allemaal witte mannen. Dus die tekende eigenlijk een soort van superversie van zichzelf. Ja. En op het moment dat je ziet dat er ook zwarte artiesten, vrouwen allerlei andere groepen ook superhelden gaan tekenen dat dat beeld echt gaat veranderen en dat je daar meer variatie in begint terug te zien. Ja, want inmiddels zie je echt wel andere typen superhelden. Absoluut. Iedereen kent Black Panther, dat is een van de grootste Marvel successen geweest. Ja. Het idee dat je een soort stoere James Bond-achtige superheld hebt, die ook zwart is. Die uit een Afrikaans land komt. Het is heel belangrijk voor mensen om zich daarin te kunnen herkennen. Thor is in de stripboeken veranderd van een man naar een vrouw. Miles Morales, mijn persoonlijke favoriet, een zwarte Spiderman. Superleuk omdat dat betekent, dat als je niet wit bent en geen man dat je toch ook gewoon een superheld kan vinden die een beetje op jou lijkt en waarin je je fantasie kan projecteren. Ja. Je ziet hier ook echt dat iedereen een superheld kan zijn. En dat is uiteindelijk waar het om gaat bij superhelden en alle oude heldenverhalen: Iedereen wil een soort voorbeeld waar ze zichzelf in kunnen herkennen maar wat ook iets geeft om naar te streven. Ja. Want niemand is een superheld, maar je kan wel fantaseren over hoe je het liefst zou willen zijn. Ja. En het mooie is dat superhelden er tegenwoordig voor ons allemaal zijn. Ze zijn ook een inspiratie voor iedereen. Want een superheld kan misschien zijn speciale krachten gebruiken om de wereld te redden. Maar een echte held schuilt in ons allemaal. Met of zonder superkrachten.

Hoe zijn superhelden zo populair geworden?

Superman was de eerste held, hij verscheen in een stripverhaal. Sindsdien zijn er heel veel verschillende superhelden bijgekomen, ook zwarte en vrouwelijke helden. Voor iedereen is er een superheld te vinden die een beetje op jou lijkt en waarop je je fantasie kan projecteren.

Een voorbeeld voor jezelf om te herkennen en naar te streven

Redelijk? Onredelijk? Wat is dat? Stel, je bent te laat op school. Kom op, beetje tempo! Of wil je soms nablijven? Dat is niet eerlijk. Omdat je een slak bent vind je dat onredelijk. Iets is onredelijk als het oneerlijk is. En je snapt meteen waarom want het is logisch. Iedereen weet dat slakken langzaam zijn. Het is dus redelijk om te verwachten dat een raceauto sneller is. En dat die op tijd is. Iets dat redelijk is, is juist wel eerlijk. En ook dat is logisch. Extra lang nablijven. Dit is een redelijke portie voor een olifant. Ik zit vol! En het is onredelijk om te denken dat zij dit ook op kan. Koud zeg! En dat hij het nu niet koud heeft. Heel onredelijk. Maar soms is het lastiger om te bepalen of iets redelijk of onredelijk is. ls je een boete krijgt als je door rood rijdt is dat redelijk. Maar wat nou als je onderweg was naar het ziekenhuis? De baby komt! Als jij je geld verliest dan vind je het waarschijnlijk onredelijk als iemand dat geld zelf houdt. Maar wat nou als diegene honger heeft? Maar…Hoe is de film? Redelijk. Redelijk betekent soms dat iets niet heel geweldig is, maar ook niet heel slecht. Het is niet heel onredelijk om iets anders te kijken dus. De volgende dag ben je weer te laat op school. Dus dat je na moet blijven is eigenlijk best wel redelijk. Je had gewoon wat eerder moeten vertrekken.

Wat is het verschil tussen redelijk en onredelijk?

Redelijk heeft verschillende betekenissen. Het kan eerlijk betekenen, maar het is ook een waardeoordeel. Een redelijke film is niet geweldig, maar ook niet slecht. Het is soms best lastig om te bepalen of iets redelijk of onredelijk is.

Eerlijk en oneerlijk

Met onze ogen kunnen we heel veel zien. Veraf, van dichtbij in kleur en ook aardig rond om ons heen. Maar we zien ook heel veel niet. Als je met andere ogen naar de wereld kijkt ziet hij er echt totaal anders uit. Zoals met de ogen van een kip. Een kip, en dat geldt trouwens voor alle vogels kunnen hun ogen maar een heel klein beetje bewegen. Kijk, ik kan het veel beter dan een kip. Check wat er gebeurt als er bijvoorbeeld een auto voorbijkomt   hoe ik die volg. Dat kan ik gewoon doen als mens met een simpele oogbeweging. En let op hoe de kip z'n kop beweegt als ik een maaltje voor hou. En let op. Een kip kan ook dit met haar kop. Daar gaan we. Zie je dat? Die kop die blijft echt op dezelfde plek en dat komt omdat ze naar dat eten kijkt en het eten staat stil. Dus om dat eten dan in de gaten te houden, om daar op gefixeerd te blijven   moet ze d’r koppie ook zo stil mogelijk houden, want anders gaat het eten op en neer. Dan ziet het er ongeveer zo uit en dan zie je niks. Hier, hapje vriend. Au. En zoiets doet de kip ook als ie loopt. De kop gaat naar voren en dan volgt het lichaam terwijl de kop op dezelfde plek blijft. Kop naar voren lijf eronder, kop naar voren, lijf eronder.  Hij moet die kopbewegingen maken om alles goed te zien.  Je noemt het hoofdbobben, eigenlijk een soort van headbangen. Dat hoofdbobben doet een kip ook als ie stilstaat, namelijk om diepte te zien. Kijk, als mens heb je twee ogen naast elkaar en daarmee zie je hetzelfde uitzicht net even iets anders. De combinatie van die ogen, die zorgt ervoor dat je diepte ziet. Maar er is een trucje.  Als ik nu naar buiten kijk, dan flitsen die bomen echt aan mij voorbij. Maar die windmolens daar verderop, die bewegen als het ware heel erg langzaam. En daardoor weten mijn hersenen: die bomen, die zijn dichtbij. En die windmolens, die staan daar ergens verderop. En zoiets doet een kip ook met haar kop. Door de kop zo heen en weer te bewegen ziet ze dan dat dit autootje dichterbij staat en het glas water verderop. Misschien kunnen we even een dansje doen. Wat dacht je ervan, een kippendansje. Goed idee. In een drol. In een kippendrol.

Hoe ziet een kip?

Kippen kunnen hun ogen niet zo goed bewegen. Daarom bewegen ze veel met hun kop. Zo volgen ze alles wat er om hen heen gebeurt.

Kijken met kopbewegingen

Hoe kijkt een kip?

Hoi Klokhuis, mijn naam is Lot en ik heb een vraag voor jullie. Hoe komt het dat er geen bergen in Nederland zijn? Goeie vraag, maar ik heb er wel één gevonden namelijk de Grebbeberg. Volgens mij is die wel behoorlijk hoog, dus we gaan hem beklimmen.  Zo. 52 meter. En dan heb je ook een lekker uitzicht ook. Hallo Boris. Hoi Tirsa. Jij bent aardwetenschapper en jij weet alles van bergen en nu heb ik een berg, de Grebbeberg. Ja, dan moet ik je helaas toch teleurstellen. Daar is ie te klein voor. Oh. Een berg is pas een berg als ie 500 meter hoog is. Dat is iets waar we als wetenschappers afspraken over hebben gemaakt. Oké, dus de Grebbeberg is een heuvel. Maar hoe komt het dat we in Nederland überhaupt geen bergen hebben? Om dat te begrijpen zal ik je eerst even uitleggen hoe bergen ontstaan en daarvoor gaan we beginnen met kijken hoe de aarde in elkaar zit. Het binnenste van de aarde is heet. Daaromheen zit vloeibaar gesteente. Dat noemen we magma en aan de buitenkant zit de aardkorst. Die bestaat uit aardplaten, negen grote en een paar kleintjes. En die heb ik meegenomen voor je. Zullen we ze samen in elkaar gaan zetten? Ja. Leuk! Nou, daar ligt ie dan. De aarde. Ja, kijk, hier kunnen we zien hoe de platen over de aarde verdeeld zijn. Die liggen niet helemaal stil. Die drijven namelijk op dat vloeibare binnenste van de aarde, op de magma en op plekken waar die platen dan uit elkaar bewegen kan er wat magma tussendoor omhoogkomen en dan krijg je vulkanisme en dan bouwt zich laagje voor laagje een vulkaan op. Ze kunnen ook naar elkaar toe bewegen en dan tegen elkaar aan botsen. Maar als platen tegen elkaar aan botsen, hoe krijg je dan bergen? Zal ik je laten zien. Als twee aardplaten tegen elkaar aan botsen dan komt er enorme kracht vrij. En dan gebeurt er dit. Wauw. Zo krijg je dus echt hoge bergen. Een soort botsbergen? Ja, eigenlijk wel. Maar waarom hebben we die dan niet in Nederland? Nou, dan haal ik de plaat van Nederland er even bij. Oja, dat is heel Europa. Dit is heel Europa en Azië zit op deze plaat. Nederland is hier en zoals je ziet is dat best ver van de rand van de plaat af, dus daarom hebben we in Nederland geen bergen. Oh jammer. Ja, nou, ik heb wel gelukkig goed nieuws, want in het Europese deel van Nederland hebben we geen bergen, maar in het Koninkrijk der Nederlanden wel. Ja, dus in het Caribische deel. Precies. Oh, die hebben ook echt een eigen plaat en wat hebben we hier dan aan bergen? We hebben hier de eilanden Saba en Sint Eustatius en die hebben allebei een slapende vulkaan en die zijn allebei hoog genoeg om een berg te mogen heten. Zo! Nou, toch twee bergen gevonden en dit mag dan wel geen berg zijn, maar een heuvel, maar dat uitzicht, dat is ook gewoon de moeite waard. Vind ik ook.

Waarom hebben we in Nederland geen bergen?

Voor bergbeklimmers is Nederland een saai land. Het is hier namelijk hartstikke vlak. Zelfs de Grebbeberg is eigenlijk geen echte berg, maar een heuvel. Dat heeft te maken met de aardplaat waar Nederland op ligt.

Nederland is vlak met hier en daar een heuvel

Dus dieren voelen van alles. Maar hoe onderzoek je dat als je ze niks kan vragen? Het begint allemaal met heel goed kijken naar de dieren. Als gedragswetenschappers kunnen wij uren turen naar dieren. M-hm. Dat gaat dan om het gedrag dat dieren vertonen de lichaamshouding. Je luistert naar de geluiden die dieren maken. Meh. Meh. Meh. Meh. Zo proberen we eigenlijk een beeld te krijgen van het gedrag. Hm. Zullen we dat anders eens gaan doen? Ja! Hallo. Hee dames. Haha, oh. Zo. Hallo. Oh. Hahaha. Misschien is het leuk om even te kijken naar deze koeien. Wat valt jou op als we zo hier zitten? Nou, als eerste: heel veel nieuwsgierigheid. Ja, dat klopt. Die nieuwsgierigheid zie je ook terug in de houding van de koe, dus dat hij z'n oren naar voren draait en echt helemaal geïnteresseerd is in wat er gebeurt. Hm. Je hebt zelfs een schaal om naar de gezichtsuitdrukkingen van de koeien te kijken. Gezichtsuitdrukking van koeien? Hier zie je een voorbeeld daarvan. Wat wij net zeiden: Als ze aankomen dat ze zo de oren naar voren doen. Dat is echt die nieuwsgierigheid. Als ze de oren naar achter hebben is dat vaak een teken van meer de negatieve emotie, dat ze zich niet lekker voelen. Hoe voelt zij zich? Je voelt je wel lekker, toch? Ik ben geen hooibaal, hee! Hee. Ja. Als je naar het gedrag van de koeien kijkt het zijn echt kuddedieren, groepsdieren. Je ziet ze hier ook gezellig samen door het weiland bewegen. Ze zijn ook met bepaalde koeien meer bevriend dan met andere. Dat is ook vaak voor het leven, dat ze die vriendschappen vormen. Dat ze elkaar ook in de nek likken. En daarmee laten zien: Wij zijn dik met elkaar. Hè? Ja. Dat deed ze dus net bij jou ook. Ja, een beetje wel, he? Ha, jullie zijn bevriend! Daarom blijft ze ook zo gezellig erbij. Dag dames. Bij varkens kun je goed gebruikmaken van de geluiden die ze maken. Om te weten hoe ze zich voelen. Er is een heel grote wetenschappelijke studie gedaan. Daarbij zijn duizenden geluiden van varkens geanalyseerd. Daar blijkt ook uit dat geluiden die heel hoog zijn (hoog geluid) dit, gillen, schreeuwen. Dat zijn vaak de negatieve emoties. Terwijl knorren en blaffen vaak de positieve emoties zijn. Ja, dat verschil hoor je ook echt. Ja. Je gaat gelijk aan de kant. Ja! Ja, haha. Tenslotte kunnen we emoties ook meten. Bijvoorbeeld door hormonen te meten in het bloed of in het speeksel of door de hartslag te meten. Hier bijvoorbeeld bij de paarden kijken we naar het gedrag en meten we ook de hartslag. O ja, dus door al deze dingen te combineren het gedrag, het geluid, de hartslag, de hormonen kunnen we dus best een goed idee krijgen van hoe dieren zich voelen. Ja, precies.

Hoe worden emoties van dieren onderzocht?

Dieren voelen van alles, maar ze kunnen niet vertellen wat ze voelen. Daarom kijken gedragswetenschappers bij dieren naar hun lichaamshouding, bijvoorbeeld de stand van de oren bij een koe. Ook luisteren ze naar de geluiden die dieren maken.

Kijken naar lichaamshouding en luisteren naar geluiden

Wij mensen leven al eeuwenlang samen met dieren. Denk aan paardrijden, of we bezoeken ze in de dierentuin. En we leven met ze samen voor gezelschap. Maar hoe kunnen we dan het beste rekening met ze houden? Waar moeten we dan op letten? Claudia, jij bent gespecialiseerd in gezelschapsdieren. Hoe kunnen we het beste omgaan met dieren waarmee we in contact staan? Ik vind het belangrijk als je gedrag kan herkennen van je hond en kat. Of ze gestrest zijn, of ze angstig zijn of blij. Wat verder nog belangrijk is: Om een beetje te kijken waar een dier behoefte aan heeft. Er zijn dieren die sociaal contact nodig hebben, zoals paarden. Alleen in de wei, dat is best wel een welzijnsrisico. Een vogel in een kooi: Ja, eigenlijk hoort een vogel natuurlijk gewoon te vliegen. Veel dieren zijn ook nieuwsgierig en die hebben uitdaging nodig. Een beetje hersenwerk en dat soort dingen. Konijnen zijn ook sociale dieren. Dus die moet je eigenlijk met een paar andere konijnen huisvesten. Dat zijn ook dingen waar we bij stil moeten staan en over na moeten denken. Naast gezelschapsdieren houden we in Nederland meer dan 100 miljoen dieren voor hun melk, vlees en eieren. Vroeger hielden mensen weinig rekening met dieren omdat ze dachten dat ze geen gevoelens hadden. En de dieren waren vooral belangrijk voor hun vlees. Nu denken veehouders meer aan de dieren maar ook nu nog zitten er veel dieren opgesloten en kunnen ze niet doen wat ze van nature het allerliefste doen. Zoals lekker buiten baden in de modder. Hee Bibi. Hai, Tirsa. Hallo. Welkom op de boerderij. Ja. Zo. Nou, bij jou zijn de varkens allemaal lekker buiten in de modder. Ja, dat klopt. Dat is hun favoriete plek. Lekker rollen in de modder met hun neus door de grond. Dat kan hier allemaal. Ja. Varkenshouders zoals Bibi zijn in Nederland nog een uitzondering. Het kost meer ruimte en het is duurder. Maar de varkens, die hoor je niet klagen. We hebben hier zelfs een groep varkens die in het bos loopt. Dat is helemaal een natuurlijke omgeving van het varken. Ja! Net wilde zwijnen, eigenlijk. Ja, precies. Oh! Wat schattig. Daar komen ze. Hoe meer we dieren bestuderen, hoe meer we erachter komen dat ze veel meer op ons lijken dan we denken. Ook qua emoties. Dat is ook best wel logisch, want wij zijn ook dieren. Misschien betekent dat ook wel dat zij ook van het klokhuis houden. Even kijken. Wie heeft er zin in het klokhuis? Ja? Ja? Kijk eens. Ja. Lekker he, zo'n klokhuis? Ah, lekker.

Hoe kunnen we het beste rekening houden met gezelschapsdieren?

Als je een huisdier of gezelschapsdier hebt, wil je daar natuurlijk goed voor zorgen. Sommige dieren zijn sociaal en kan je dus beter niet in hun eentje houden, zoals paarden of konijnen. Sommige dieren moeten genoeg beweging krijgen. Varkens willen bijvoorbeeld graag lekker in de modder wroeten.

Sociale dieren niet alleen houden, nieuwsgierige dieren uitdagen

AI (artificiële intelligentie) kan tegenwoordig niet alleen teksten schrijven, maar ook beelden en stemmen namaken. Maar hoe leert AI dat eigenlijk? En mag zo’n programma zomaar jouw gezicht gebruiken zonder dat jij er toestemming voor geeft?

De AI-beelden in deze video zijn gegenereerd met Grok, Midjourney en ChatGPT.  

Het Klokhuis over AI.
In deze uitlegvideo’s gaan Klokhuis-presentatoren op zoek naar antwoorden op vragen die te maken hebben met het dagelijks gebruik van AI, zoals bijvoorbeeld: Mag AI jouw gezicht gebruiken? En kun je ChatGPT het nieuws vragen? Deze serie is niet alleen leerzaam voor kinderen, maar ook een aanrader voor ouders en leerkrachten die zich graag zich in deze materie willen verdiepen.

Mag AI mijn gezicht gebruiken? | Het Klokhuis over AI #2

AI (artificiële intelligentie) kan tegenwoordig niet alleen teksten schrijven, maar ook beelden en stemmen namaken. Maar hoe leert AI dat eigenlijk? En mag zo’n programma zomaar jouw gezicht gebruiken zonder dat jij er toestemming voor geeft?

Het Klokhuis over AI #2

Mag AI mijn gezicht gebruiken?

Hee Eros, hoe is het? Ja. Dat vind je fijn, hè? Ja, ondanks dat mijn kat niet kan praten weet ik ongeveer wanneer hij blij is en wanneer niet. Maar hoe kan dat eigenlijk als we niet dezelfde taal spreken? Toch, Eros? Wij mensen voelen allerlei emoties. We voelen ons soms blij, boos, bang. We zijn soms nerveus, we schamen ons. En heel lang dachten we dat dat uniek was aan mensen. Dieren, die hadden geen emoties. Die voelden niks. Hooguit honger of dorst. Inmiddels weten we wel beter. Dieren voelen veel meer dan we altijd dachten. Maar omdat we niet dezelfde taal spreken als koeien, varkens of honden en vogels moeten we wel wat beter ons best doen om ze te begrijpen. Emoties van dieren ontcijferen doen gedragswetenschappers over de hele wereld. En zo ook hier, op dit terrein van de Universiteit Utrecht. Hee Bas, jij bent gedragsbioloog. Wat ben je precies met deze kippen aan het doen? We kijken hier naar het gedrag van kippen. Aan het gedrag van kippen en dieren kun je heel veel aflezen. Bij de kip als hij bijvoorbeeld lekker aan het stofbaden is. Dat zien we alleen in een situatie waarin die kip zich lekker voelt. Zien we onderlinge pikkerij, dan zien we dat er tekenen van stress zijn, dat het niet zo lekker gaat. O. Maar Bas, hoe weten we nou zeker dat dieren emoties hebben? Laten we het omdraaien: Waarom zouden ze geen emoties hebben? Hm. Emoties zijn ook gewoon belangrijk om te overleven. O. Als je je angstig voelt, dan zorg je ook dat je vlucht en dat je goed reageert op dreigingen. Als je boos bent zorgt dat er ook voor dat je van je af kan bijten als een ander dier agressief tegen je is. Hm. Dus ze hebben wel degelijk ook een functie. Maar wat voelen dieren dan allemaal? Eigenlijk heel veel van dezelfde emoties die ook mensen voelen. Bijvoorbeeld jaloezie, schaamte, liefde, geluk. Dus dat is eigenlijk vergelijkbaar in het dierenrijk. Hm, wat bijzonder.

Hebben dieren emoties?

Lang werd gedacht dat alleen mensen emoties hadden en dat dieren niks voelden, hooguit honger of dorst. Inmiddels weten we dat dieren veel meer voelen dan we dachten, bijvoorbeeld stress, angst, jaloezie of geluk.

Dieren voelen zich ook blij, angstig of boos

Dominant. Wat is dat? Stel het is pauze, maar…Hallo, ik ben er, hoor! Mag ik meedoen? Iedereen doet weer wat zij wil. Zij is behoorlijk dominant. Ik ga weer even die kant op. Als je dominant bent, bepaal jij wat er gebeurt. Anderen doen dus vaker wat jij zegt. Je kunt dominant zijn omdat je groter of sterker bent dan de rest. Ik heb dus een geweldig idee. Ik heb altijd heel veel…Omdat je veel zelfvertrouwen hebt of omdat je doet alsof. Landgenoten! Soms is het best handig om een beetje dominant te zijn. Als je graag wil laten zien hoe machtig je bent bijvoorbeeld. Of als het belangrijk is dat iedereen even goed oplet. Als je dominant bent, dan domineer je. Je overheerst. Je kunt domineren door de beste te zijn. Ik domineer de wedstrijd! Ik domineer het straatbeeld! Of door op te vallen. Niet alleen personen kunnen overheersen dingen kunnen ook dominant zijn. Dominant sausje. Dit flatgebouw domineert het dorp. En met je dominante oog kun je beter kijken. Iets wat dominant is, kan ervoor zorgen dat andere dingen minder aandacht krijgen. En ik dan? Of minder ruimte. Dominante boom he? Ik ga weer even die kant op. Ik ook. Intussen baal je nog steeds van dat ene dominante kind op het schoolplein. Zo dominant. En je bent niet de enige, want als je te dominant bent krijgt iedereen vanzelf zin om iets anders te doen. Nou moe…

Wat betekent dominant?

Een ander woord voor dominant is overheersend. Mensen die dominant zijn, bepalen wat er gebeurt. Bijvoorbeeld omdat ze sterker zijn of denken dat ze beter zijn dan de rest. Ook dingen kunnen dominant zijn. Een sausje kan bijvoorbeeld een dominante smaak hebben.

Een overheersend ding of persoon

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos