Groep 6/7/8

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Cultuur en geloof

Het Klokhuis

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Groep 3/4/5

Heel veel nieuwe gebouwen worden als lego in elkaar gezet. Alleen zijn de stukjes veel groter, complete vloeren, muren inclusief raamgaten en leidingen worden in de fabriek in elkaar gezet: prefab heet dat. Maar hoe maak je zoiets? Beton bestaat uit zand, grint, cement en water. Om het stevigheid mee te geven is er ook een ijzeren vlechtwerk nodig zoals dat hier ligt. Dat noemen ze wapening en daar komt de naam bewapend beton ook vandaan. Zo wapening moet wel eerst gemaakt worden. In deze betonfabriek in Wansum wordt die bewapening helemaal automatisch gemaakt door een machine. Het is eigenlijk een soort ijzervlechter. Eerst worden de ijzeren kabels op maat geknipt. Verschillende diktes door elkaar. Vervolgens worden ze netjes op de juiste plek gelegd. Een lasrobot last de ijzeren kabels aan elkaar. Wat er uit de machine komt zijn gevlochten matten. De gevlochten matten worden hier aan hoekstukken gelast die ook automatisch gemaakt worden. Zo krijg je kant-en-klare elementen die in de gietmal kunnen worden gelegd. Voor elk element wordt een gietmal op maat gemaakt van hout. Dit is de gietmal van de voorkant van een huis. Kijk maar, daar komt de deur en dit hier wordt een raam. In deze mal wordt het vlechtwerk neergelegd en komen eventuele elektriciteits- of waterleidingen. Ook wordt de mal ingevet met olie om te voorkomen dat het beton blijft plakken aan het hout. Dan is de mal klaar voor de betonstort. Moet je kijken. Het beton wordt in de mal gestort en loopt keurig in alle hoeken en gaten. Binnen 3 uur is het beton hard genoeg om overheen te lopen en binnen 2 dagen kan je er al mee bouwen. Ongelooflijk he. Zo ziet de voorgevel er dan uit. Deurtje, raampje. Dit element wordt morgenvroeg opgehaald en gaat rechtstreeks naar een nieuw huis. Misschien wel van jou? Ik ben in ieder geval al binnen geweest. Ding dong. Goedemiddag! Leuk huisje hoor! 

Hoe wordt beton gestort?

Programmalogo's

Om bijvoorbeeld de gevel van een gebouw te kunnen maken van beton, heb je niet alleen beton nodig maar ook een ijzeren vlechtwerk. Hoe ziet dat er precies uit en hoe wordt het beton vervolgens gestort? 

Zand, grint, cement en water

Zo, deze zijn voor straks. Huppakee. Als je aan de brandweer denkt dan denk je al snel aan een man in een groot zwart pak met een mooie helm. Maar iemand die bij de brandweer werkt hoeft natuurlijk helemaal geen man te zijn en net zo goed een vrouw zijn. Mag ik je voorstellen aan Mireille. Deze blauwe combinatie is het kazerne tenue. Als Mireille dienst heeft om uit te rukken dan blijft ze niet de hele dag wachten in een zwaar dik pak. Op de kazerne draagt ze dit donkerblauwe kazerne tenue. Stel nou dat er ergens een brandje is en ik zie en ruik wel een beetje onraad. Kunnen we dan in deze kleding een brandje blussen?
Nee natuurlijk niet. We moeten we beschermende pakken tegen de straling en vlammen. Voordat we uitrukken moet eerst wel de pieper gaan.
Nou.. Gaat net die pieper. We moeten dus echt uitrukken. Wat gaan we doen?
We trekken ons uitrukpak aan. Ik heb er ook 1 voor jou meegenomen, die staat achter je. Je trekt eerst je schoenen uit en stapt in je laarzen. Broek omhoog, bretels om, laarzen dicht, broek vast, jas erover heen en als laatst de helm op. 
Je bent al klaar joh. Als ik alles aan heb, ben ik dan beschermd tegen alle hitte?
Ja, dan ben je in principe beschermd tegen de hitte. Het pak heeft een hitte beschermende laag en die bestaat tussen een binnen- en buitenpak. Dat is voor een isolerende werking. Hoe meer lagen hoe minder de hitte je bereikt.
Ik moet echt wat vaker oefenen. 
In het echt hebben we meer haast Bart.
Dat begrijp ik, ik doe mijn best. Deze rits blijft een beetje hangen. En die flappen achter op mijn helm, waar is dat voor? 
Die zijn er om je te beschermen tegen de hitte straling. Daar waar het pak je huid niet afdekt.
Dus vooral bij mijn nek?
Ja vooral bij je nek.
Ben ik nou helemaal klaar?
Je begint bij je rits en als afsluiting doen we deze.
Waar is dat voor?
Dan komt je veiligheidsbril tevoorschijn.
Als we bij een ongeval auto's moeten open knippen dan heb je kans op glassplinters en scherpe delen dan moeten we de ogen beschermen.
Ja precies, dan komt het niet in mijn oog terecht.
De auto staat nog wel te wachten.
Ja dat begrijp ik. Deze nog dicht. Zijn we helemaal klaar om de brandhaard in te gaan?
Een ademluchttoestel. Dat hebben we nog nodig.
Gaan we halen.
Wat we gaan doen. We draaien eerst de fles open.
Is hij in orde?
Hij is in orde. Wat lees je hier af?
28. 
Dat is de tijd in minuten dat we binnen kunnen zijn.
Dus je kunt 28 minuten met deze lucht de ruimte in lopen. Je legt hem als het ware als een rugzak op je rug. Dan de buikband vast.
Dat ding is nog best zwaar.
We hebben nog een masker. Dus je brengt het masker naar je gezicht, trekt de beugels aan en die haak je in je helm. Ik zal het eerst even voor doen, dan kan je even kijken. Probeer het maar.
Dat zit nog behoorlijk strak zeg.
Dat moet ook wel. Binnen het masker creëer je een overdruk zodat er van buiten nooit lucht of rook naar binnen kan. Je hoort het. Nu haal ik verse lucht uit de fles.
Het is wel lastig om elkaar te verstaan zo.
Precies, wat je moet doen is altijd rustig spreken, duidelijk en geen lange verhalen.
Geen moppen tappen. Zijn we nu klaar?
Ja we zijn nu klaar om de brand in te gaan.
Het begint hier nu wel heel rokerig te worden, het is tijd om de brandhaard te vinden.
Je kan niet zomaar naar binnen rennen.
Ik ken het hier. Het Klokhuis studiootje.
Maar je ziet niks meer. 
Nee dat klopt.
Met je voet de vloer aftasten. Met je linkerhand de muur en met je rechterhand voor langs.
Het ziet er wel een beetje raar uit hé? Ik heb hier iets. Een gitaar.
Laat maar liggen.
Ik ruik iets verbrand.
Weet jij iets van een broodrooster?
Zijn ze al klaar? Lekker.

Wat draagt een brandweerman of -vrouw? 

Als er ergens brand uitbreekt, rukt de brandweer uit om de brand te blussen en mensen te redden. Maar wat moet een brandweerman of –vrouw eigenlijk dragen, om goed beschermd te zijn tegen warmtestraling en rook? 

Beschermende kleding tegen hitte en rook

Hallo ik ben Mats en ik woon in Naarden en ik heb een vraag voor het Klokhuis. Waarom is een breedbeeld tv breder dan een gewone tv? Waarom ik het vraag. Ik heb thuis 2 tv's een breedbeeld en een gewone tv, en ze zeggen dat er een verschil tussen zit, maar het verschil waarom zou ik niet weten. Dus dat vraag ik aan het Klokhuis. 
Nou Mats, het verschil tussen een breedbeeld televisie en een gewone televisie is eigenlijk heel logisch. Een oude tv is bijna vierkant en een breedbeeld tv is veel breder. Kijk maar, dit is oud en dit is breed. Met breedbeeld heb je eigenlijk een soort bioscoopscherm. Het is breder het beeld en je ziet daarom veel meer. Dat kan je goed zien als we lijntjes in beeld trekken. Deze lijnen geven weer wat je ziet bij een oude beeldbuis en deze lijnen wat je ziet bij breedbeeld. Wat een verschil hé? Dat vinden mensen die programma's maken heel handig want zo kunnen ze de mensen thuis veel meer laten zien. Wat eerst buiten shot viel, krijg je nu wel te zien. Hoeveel meer zie je dan? Even iets over hoogte en breedte. Dit is een vierkant en bij een vierkant zijn de hoogte en breedte gelijk. Bijvoorbeeld 9 bij 9. Je zou denken dat een oude televisie een vierkant is maar dat is niet zo.  Het is een rechthoek, net als bij breedbeeld televisie. De oude televisie was 9 hoog en 12 breed en breedbeeld televisie is ook 9 hoog maar 16 breed. Bij breedbeeld zie je dus meer maar is het ook beter? Als je van dichtbij naar de televisie kijkt dan zie je allemaal lijnen en puntjes. Het zijn 576 lijnen en 720 puntjes. Nu zou je denken dat er bij breedbeeld televisie meer puntjes zijn om het beeld breder te krijgen, maar dat is niet zo. Ze hebben die puntjes in de breedte opgerekt. Dat ziet er niet heel lekker uit. Gelukkig zit er op de camera een knopje waarmee we het beeld ook breedbeeld kunnen opnemen. Kijk, dat is beter. Maar hoe weet je televisie nou dat het in breedbeeld wordt uitgezonden? Dat regelen ze hier bij de eindregie in Hilversum. Ze hebben er 1 voor Nederland 1, voor Nederland 2 en heel belangrijk voor Nederland 3. Want daar vandaan wordt het Klokhuis uitgezonden. Hier op de computer kan je dus zien of het programma in breedbeeld wordt uitgezonden. Hier het Klokhuis, 6:2. Dat is de code voor breedbeeld. We zijn dus in breedbeeld op televisie. Dat had je natuurlijk al lang gezien. Dit knopje geeft aan of het in breedbeeld is of niet. Nu gaat het allemaal automatisch via de computer. Vroeger deden de mensen van de eindregie dat gewoon met de hand. Kijk zo. Sorry hoor. Ik zet hem weer terug. Zo dat is beter. Lekker breed.

Hoe werkt breedbeeld televisie?

Vroeger hadden televisies nog een vierkant beeld, tot de komst van de breedbeeld televisie. Nu is het beeld breder en kun je dus meer laten zien dan bij een oude televisie. Hoe werkt dat precies?

Van vierkant naar breder beeld

Hallo ik ben Farah en ik ben 9 jaar oud en ik ga wat vertellen over de cactus. De cactus heet zo omdat alle bruine dingetjes die eraan zitten de stekeltjes zijn. Dat doet heel erg pijn aan je vingertjes. In Marokko groeit de vrucht en die eten we zo. Het is net als dat je een banaan aan het pellen bent alleen heet het geen banaan. Er zitten heel veel pitjes in en als je hem pelt blijft er heel weinig van over. Lekker sappig. Net een vijg. 
Je moet die jongens inderdaad niet zonder handschoentjes aanpakken. Zie je die bobbeltjes? Het lijken wratjes maar er zaten eerst hele grote stekels op. Die hebben ze er vanaf gehaald maar nog steeds zit die vijg onder de hele kleine geniepige jeukende haartjes. Hij groeit boven op de schijfcactus  en die schijfcactus kan wel 4 meter hoog worden. Weet je waar hij vandaan komt? Uit Mexico, hier onder de Verenigde Staten. Weet je hoe ik dat weet? Hij staat namelijk op de nationale vlag. Die dikke adelaar zit boven op de cactus en die rode dingetjes zijn nou die cactusvijgen. Wist je dat die oorspronkelijk gebruikt werd als luizenfabriek? Hij zat helemaal onder de cochenilleluis en de rode kleurstof uit de eitjes en uit het bloed van de vrouwtjesluis werd gebruikt in de textielindustrie om kleding mee te kleuren. En weet je wat ze er nog meer mee kleuren? Muisjes! De roze dan.

Wat is een cactusvijg?

De cactusvijg groeit bovenop de schijfcactus, die oorspronkelijk uit Mexico komt. Maar wat is precies een cactusvijg en waar wordt het allemaal voor gebruikt?

Nationaal symbool van Mexico

In deze broodbakkerij worden elke dag meer dan 100.000 broodjes gebakken voor de supermarkten. Dat is veel. Hoe doen ze dat? Heel veel broodjes betekent heel veel meel: tarwemeel. In deze 2 silo's ligt tarwebloem voor het witte brood, in deze silo volkorenmeel en in deze zit een speciale mix voor tarwebrood. Door middel van luchtleidingen worden al deze meelvormen de bakkerij ingeblazen. Het basisrecept voor brood is eigenlijk heel simpel. Het bestaat uit 4 ingrediënten: meel, water, zout en gebakken lucht. Gist is een legertje bacteriën dat lucht produceert. Het is een vloeistof. De bacteriën eten de suikers uit het deeg op en door die suikers gaan ze koolzuurwinden laten. Door die winden komen er belletjes in het deeg en het deeg wordt daardoor luchtig. Dat is fijn om te weten hé? In de computer staat het recept klaar voor 900 tarwe casinobroden. In deze silo worden alle juiste hoeveelheden van de ingrediënten gedaan en de computer regelt dan precies hoelang en welke temperatuur er gekneed en gemengd moet worden. Plop. Wanneer het deeg gemengd is wordt het geproportioneerd. De afgewogen hoeveelheid van 1 brood gaat straks de reiskast in. Dit is echt een enorme reiskast. Met een heel knap bedacht kiepsysteem blijven de broodjes precies 50 minuten in deze kast. Het is hier behoorlijk vochtig en warm en dat moet om die gistbacteriën aan de gang te krijgen. Bij precies de juiste temperatuur maken ze de perfecte belletjes. Het deeg heeft nu de vorm van een brood gekregen en wordt het in een bakblik gedaan en dan moet het nog een uur worden na gerezen. Dat gebeurt weer in de reistoren. Dan is eindelijk de oven aan de beurt. De oven is een soort straat waar de lopende band heel langzaam doorheen loopt. Moet het brood wat langer in de oven, dan wordt de lopende band gewoon wat sneller gezet. Hier gaat het deeg de oven in. Hier komen de verse, heerlijk geurende, gloeiend hete broden er weer uit. Al het brood komt uiteindelijk in deze gigantisch broodtoren terecht. Het wordt afgekoeld voordat het wordt ingepakt. Zo doen ze dat dus in 1 dag 100.000 broodjes en broden bakken en ze zijn precies op tijd klaar voor de vrachtwagens die ze zo direct naar de supermarkt brengt.

Hoe wordt brood gebakken in de fabriek?

Brood wordt gemaakt van meel, water, zout en gist. Veel broden die uiteindelijk in de supermarkt verkocht worden, zijn in de fabriek geproduceerd. Hoe gaat dat precies? 

Honderdduizend broden en broodjes per dag

Hallo ik ben Yassine en ik ben 9 jaar en ik ga het hebben over de citroen. Mijn moeder gebruikt citroen bij heel veel gerechten zoals salade, vis en het allerlekkerste is bij soep. Niet alleen mijn moeder gebruikt het, maar ik gebruik het ook zelf. Na het voetbal heb ik zo'n dorst en dan neem ik een hap. Een enorme hap en heel erg lekker. Het helpt tegen de dorst, maar als je begint met de eerste hap is het heel erg zuur. De tweede keer is het heel erg lekker.
Terwijl we grapefruit, sinaasappel en mandarijn gewoon zo eten, belandt de citroen bij ons in de cola. Het is dan ook de zuurste van de citrusfamilie. Ze weten eigenlijk niet zeker waar hij vandaag komt, maar wat ze wel zeker weten is dat hij 4000 jaar geleden in China als heel duur, kostbaar product werd gezien. Eigenlijk alleen bestemd voor de keizer en hele hoge ambtenaren. Omdat die citroen rijkdom en aanzien gaf noemde ze die bomen goud getooide slaven. Die gele, goudkleurige kleur krijgt hij pas als hij het een paar nachtjes heel erg koud heeft gehad. Toen Columbus de citroen naar Europa nam, werd het gewoon een ontvettingsmiddel en hingen ze het in de kledingkast tegen motten. Per jaar eet een gezin in Nederland een kilo citroenen. In Arabië en Azië wel 10 keer zo veel. Maar waar zit het niet allemaal in citroen: frisdrank, mixdrank, schoonmaakmiddel, vlekkenmiddel, afwasmiddel, shampoo, in lekker fris voor het toilet, in nagelharder zit het zelfs, in citroenthee en ook in parfum. Ja jongens, hou maar op het zit overal in. Wat wel heel handig is van citroen is dat het helpt tegen verkleuring van groente en fruit. Zo blijft het langer mooi.

Waar komt de citroen vandaan?

De citroen is de zuurste onder de citrusvruchten. Daardoor wordt de citroen meestal niet los gegeten en mandarijnen en sinaasappels wel. Maar waar komt die citroen eigenlijk vandaan?

Een vrucht voor de rijken

Hallo ik ben Yassir en ik ben 11 jaar. Ik ga het hebben over couscous. Couscous ziet er zo uit en is zoiets als rijst met kleine korreltjes. Couscous wordt veel gegeten met groente en vlees maar ik eet het met karnemelk. Even roeren. Het is echt heerlijk en het smaakt naar zuur en het is heerlijk. 
Hier komt couscous nou vandaan, uit Noord-Afrika. Het is daar een beetje zoiets als rijst in Azië en aardappelen in het westen. Couscous wordt gemaakt van durumtarwe. Zo ziet dat er uit. Het wordt net zo lang gebroken totdat je daar griesmeel van overhoudt. Het is heel klein, zo'n 1 a 2 mm. Weet je wat er ook van durumtarwe wordt gemaakt? Noedels, spaghetti en het wordt vooral in warme landen verbouwd zoals bij ons in Zuid-Europa. Ze verbouwen het het meest in Noord-Dakota in de VS,  in Argentinië en helemaal in Rusland. In landen waar het veel gegeten wordt, maken ze het nog helemaal zelf. Net zoals met pasta in Italie. Dan moet je het eindeloos stoven en daar hebben we helemaal geen tijd meer voor. Nu alleen wat warm water erop en klaar. Je hoeft er ook niet meer voor naar een Marokkaans winkeltje maar staat het gewoon in de supermarkt naast de toverrijst. Afgieten, scheutje olijfolie erbij, even roeren en klaar. Marokkanen eten couscous vaak op vrijdag na het moskee bezoek. Dat is bij ons zoiets als op zondag. De hele familie en vrienden en dan gezellig uit 1 grote schaal eten. Ik vind het wel wat zo met je handen eten. Nou jongens dit vind ik nou leuk. Dat moeten we vaker doen.

Wat is couscous en waar komt het vandaan?

In Azië eten ze veel rijst, in het westen veel aardappelen en in Noord Afrika veel couscous. Het wordt gemaakt van durumtarwe, net als pasta en noodles. Maar waar wordt couscous nu nog verbouwd? 

Kleine korreltjes tarwe

Hoe kun je een baardagaam het best verzorgen en naar de zin maken? Om dat goed te kunnen doen moet je eerst iets weten of de baardagaam. Het is een hagadissensoort en hagedissen zijn koudbloedig. Dat betekent dat ze hun lichaamstemperatuur aanpassen aan de temperatuur van hun omgeving. Baardagamen komen uit Australie en leven dan het liefst in de woestijn. Om het de baardagaam een beetje naar zijn zin te maken, moet je de woestijn thuis een beetje nabootsen. Leg bijvoorbeeld grote stenen neer voor schaduw, lekker koel, en hang speciale lampen op voor de warmte. De lampen mogen best heet zijn want 45 graden vinden baardagamen heerlijk. In de bak moet het ook donker kunnen zijn. Baardagamen hebben een strak dag- en nachtritme. Ze hebben iets bijzonders waarmee ze dag en nacht kunnen onderscheiden. Dat is het derde oog boven op hun kop.
Dat zijn lichtgevoelige cellen dit zitten boven op de kop. Die geven overdag een extra prikkel aan de hersenen om extra actief te worden.
Dat hebben ze echt nodig?
Dat hebben ze echt nodig om actief te worden.
Zo voedertijd! Baardagamen eten zowel groente als vlees. Als je echt goed voor je baardagaam wilt zorgen moet je hem af en toe iets geven wat nog leeft zoals een sprinkhaan. Het lijkt een beetje wreed maar in de natuur werkt het ook zo. Baardagamen leven graag in een groep, maar zet nooit meerdere mannetje bij elkaar want dat wordt vechten. Mannetjes zijn dominant. Ze willen laten merken dat ze de baas zijn. Dat doen ze op verschillende manieren. 1 Daarvan is met hun kop knikken. Een andere manier is een baardje opzetten. Dat doen ze ook om te laten zien dat ze bang zijn, maar de mannetjes doen het ook omdat ze heel stoer zijn.

Hoe verzorg je een baardagaam?

De baardagaam leeft het liefst in de woestijn, het dier houdt namelijk erg van de warmte. Maar hoe verzorg je een Baardagaam als huisdier en hoe zorg je ervoor dat de hagedis het warm genoeg heeft? 

Een hagedis uit Australië 

Ja daar zijn we weer en dit is de altijd gezellige vuurtoren van Stavoren. Volgens de bouwtekeningen en is hij precies 15 meter en 20 centimeter. Wij gaan hem nameten maar dan zonder liniaal. De vraag van vandaag is: Kunnen we de vuurtoren meten met een aardbol? De aarde lijkt plat maar is natuurlijk een bol. Daarom kun je nooit in 1 keer de hele aarde zien maar kun je alleen kijken tot de horizon. Ik heb hier een cameraatje en een potloodje. Als we de camera zo neerzetten dan ligt de horizon ongeveer hier. Als je verder dan de horizon wilt kijken dan zul je omhoog moeten. Bijvoorbeeld door op een berg te gaan staan. Dan zie je meer. Maar je kunt ook achter de horizon kijken maar dan zie je alleen echt grote dingen. Ik heb hier mijn cameraatje en een mini vuurtoren. Als ik die vuurtoren achter de horizon zet dan zie je alleen nog het topje. Zet ik hem nog verder dan verdwijnt ook dat topje achter de horizon. Maar verwijder ik deze mini vuurtoren voor een grote mini vuurtoren en zet ik die op dezelfde plek dan zie ik het topje weer wel. Dan zal ik de camera er nog verder vanaf moeten houden om hem echt niet meer te zien. Er bestaat dus een verband tussen de hoogte van een vuurtoren en de afstand waarop ik hem nog kan zien. Sterker nog, hoe groter de vuurtoren hoe groter de afstand dat ik hem nog kan zien. Dat is logisch. Daar is ook een formule bij gemaakt. De formule zie je in deze grafiek. Stel de vuurtoren is 40 meter, dan hoort daar een afstand bij van 27 km. Wat we nu aan het doen zijn is het bepalen van de afstand waarop we onze vuurtoren nog kunnen zien. Als we dat weten, kunnen we in onze grafiek terugvinden hoe hoe hij is. Ik zie hem nog hoor. Volle kracht vooruit. Wat een beest is dit. Wacht even,  wel in de gaten houden of ik hem nog zie. Wacht stop! Mijn enige echte Bart de Meter helm! Oh gelukkig. Mijn logo'tje is eraf maar dat maakt niet uit. Even kijken hoor. Nu ben ik hem kwijt achter de horizon. Stop maar hoor. Schipper, hoever zijn we nu van Stavoren vandaan?
Dat is 20,5 km.
Dan pak ik mijn grafiekje er even bij want bij 20,5 zichtbare km hoort de hoogte van de vuurtoren van 20 meter. Dat vind ik helemaal niet slecht. Volgens de officiële bouwtekeningen is ons vuurtorentje precies, maar dan ook precies, 15 meter en 20 centimeter. Met de methode van vandaag kwamen we op 20 meter dat is dus een verschil van bijna 5 meter. Maar ons vuurtorentje staat dan wel op een dijkje en ik deinde lekker op de golven. Echt nauwkeurig is het niet maar in de buurt kom je wel. Doei! 

Kun je hoogte meten met behulp van de kromming van de aarde? 

Omdat de aarde rond is, kunnen voorwerpen achter de horizon verdwijnen. Je kunt de hoogte van een toren berekenen, door eerst de afstand te meten waarna je de toren niet meer kunt zien. Hoe werkt dat? 

Achter de horizon

Van deze grote denker heb je vast wel eens gehoord. Hij is geboren in Engeland in 1643 en was heel slecht op school. Maar toch wordt hij door sommige wetenschappers de grootste geleerde uit de geschiedenis van de wetenschap genoemd. Over wie we het hebben? Isaac Newton. Die Newton hield zich met allerlei dingen bezig. Het schijnt dat hij vooral is gaan nadenken over waarom een appel naar beneden valt en niet omhoog. Ja duh zal je denken, maar tot die tijd had er dus niemand over nagedacht en Newton bedacht dat er een kracht moest zijn die de appel naar beneden trok. Hij noemde die kracht de zwaartekracht. Newton dacht verder na en bedacht dat er overal om ons heen krachten werken want om een massa in beweging te brengen heb je een kracht nodig. Spierkracht. Over die krachten schreef hij 3 wetten. De eerste wet van Newton: massa is traag. Daar bedoelt hij eigenlijk mee dat iets wat massa heeft, in dit geval het servies, nogal traag reageert als daar een kracht op uit wordt geoefend. Daar gaan we. Gelukt. Newton dacht verder en bedacht zijn tweede wet. Die zou je kunnen omschrijven als hoe zwaarder iets is, hoe moeilijker het is om die massa versnelling te geven. Makkelijk en moeilijk. Maar ook hoe meer massa hoe moeilijker te stoppen. De derde wet van Newton: actie is min reactie. Dat betekent dat een kracht een tegengestelde kracht heeft die de andere kant op werkt. Door de zwaartekracht, verzwaart de energie en val ik naar beneden. Dan rekt de trampoline uit, die geeft de energie weer terug aan mij en ik ga weer omhoog. De lucht gaat er aan de onderkant uit en de ballon gaat omhoog. Ik spuit naar achter en beweeg naar voren. Actie naar achter spuiten, reactie naar voren bewegen. Eigenlijk heeft Newton ons bewust gemaakt van de krachten om ons heen en we gebruiken het dagelijks. Bij een lancering van een raket bijvoorbeeld kan er exact berekend worden hoeveel brandstof er nodig is. Door de brandstof ontstaat er en steekvlam naar beneden en schiet de raket omhoog. Net niet gelukt in 2 minuten, maar het was dan ook een groot denker die Newton.

Wie was Isaac Newton?

Isaac Newton wordt door vele wetenschappers ook wel gezien als de grootste geleerde aller tijden. Hij was de eerste wetenschapper die bedacht dat er een kracht is, die voorwerpen naar de aarde trekt. Hij noemde die kracht de zwaartekracht. Waar kwam hij precies achter en wat zijn de drie wetten van Newton?

Uitvinder van de zwaartekracht

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de La Rive Box. Hallo allemaal. Welkom bij Waarom Daarom. Vragen die in 1 minuut zijn  uit te leggen, beantwoorden of op te lossen. Eens even kijken. Een goede vraag. Waarom dragen we eigenlijk onderbroeken? Ja, waarom eigenlijk? De belangrijkste reden is natuurlijk om het daar onder een beetje schoon te houden voor de hygiëne, de frisheid. Maar 100 jaar geleden was dat wel anders. Vrouwen droegen bijvoorbeeld helemaal geen onderbroek, maar een onderrok. Die hadden ze soms wel weken achter elkaar aan. Ze frissen zich alleen af en toe op met parfums zodat je die vieze luchtjes daar onder niet meer kon ruiken. Lekker fris is dat. Ook was ondergoed super duur. Daarom droegen alleen rijke mensen ondergoed. De bovenkleding was in die tijd nog gemaakt van hele ruwe stoffen. Dat schuurde langs je lichaam en dat was niet fijn. Het ondergoed beschermde je lichaam dus tegen die ruwe laag. In die tijd bestond de wasmachine nog niet en was kleding moeilijk te wassen. Door ondergoed werd de bovenlaag minder snel vies en dat scheelde weer een wasbeurt. De onderbroek voor mannen was vroeger vaak een lange witte broek die onder een gewone broek werd gedragen. Dit veranderde tijdens de eerste en tweede wereldoorlog. Toen werden voor het eerst korte onderbroeken gedragen zodat soldaten zo sneller konden bewegen. De korte soldaten onderbroeken waren de voorlopers van het ondergoed van vandaag. Met de komst van de wasmachine in de jaren '50 werd het wat makkelijker om vaker van ondergoed te wisselen. Tegenwoordig is het maar net waar je zin in hebt en wat er in de mode is. Je hebt allerlei mooie kleurtjes, geinige modellen, lange onderbroek, de boxer, de gewone onderbroek, de tangaslip, het stringetje of heb je liever strepen, stippen of iets pikants? Dat was hem weer. Tot de volgende Waarom Daarom.

Waarom dragen we een onderbroek?

Tegenwoordig draagt iedereen een onderbroek, maar dat was vroeger wel anders! De korte boxershort voor mannen, zoals w ‘m nu ook kennen, bestaat pas sinds de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Maar waarom dragen we eigenlijk een onderbroek? 

Beschermend ondergoed

EN uw gastheer van vandaag is Bart Meijer. Hallo allemaal. Welkom bij Waarom Daarom. Vragen die in 1 minuutje zijn te beantwoorden, op te lossen of uit te leggen. De vraag van vandaag die is Waarom wordt een paard een edel dier genoemd? Goede vraag. Ja waarom heeft een paard eigenlijk geen bek maar een mond? Geen kop maar een hoofd, geen poten maar benen? Waarom is een paard eigenlijk edel? En een koe of een varken niet? Omdat het paard eeuwenlang heel veel voor de mens in allerlei landen en culturen heeft betekend. Tot de komst van de auto in 1885 was het paard het meest gebruikte en allerbelangrijkste vervoermiddel van de mens. Duizenden jaren geleden, in de oertijd dus, werden wilde paarden voor het eerst door mensen gevangen om tam te maken. Vanaf die tijd hielpen paarden mensen met het zware werk op het land. Mensen gingen ook paarden berijden. Paarden werden gebruikt in het leger tijdens oorlogen. Keizer Napoleon Bonaparte van Frankrijk heeft bijvoorbeeld vele veldslagen gestreden op zijn paard. Wel een wit paard want alleen daarop wilde hij rijden. Shakespeare en vele andere dichters en schrijvers schreven zelfs liefdesgedichten over paarden. Over hun prachtige lichaamsbouw, hun kracht en hun schoonheid. Voor edellieden zoals koningen, hertogen en graven waren paarden heel belangrijk. Ze hadden de paarden niet alleen nodig voor vervoer maar kregen er ook een hele deftige en voorname uitstraling door. Paardrijden werd in de 16e eeuw zelfs tot kunst verheven. Er ontstonden rijscholen om deftig te leren paardrijden. Dat werd hogeschool rijden genoemd. Juist in die tijd spraken mensen met elkaar af dat paarden als een edel dier gezien zou worden. Zo is dat eigenlijk tot op de dag van vandaag gebleven. Het paard wordt dus edel genoemd als eerbetoon omdat hij al eeuwenlang zo veel voor de mens heeft betekend. Dat was hem weer Waarom Daarom. Tot de volgende keer.

Waarom is een paard een edel dier?

Een paard heeft geen bek, maar een mond. Geen kop, maar een hoofd. En geen poten, maar benen. Dat komt, omdat een paard edel is. Maar waarom is dat eigenlijk? 

Een belangrijk dier

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos