Groep 6/7/8

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Cultuur en geloof

Het Klokhuis

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box.
Hallo allemaal ja hoor daar zijn we weer voor een volgende Waarom Daarom. Vragen die in 1 minuutje zijn uit te leggen, op te lossen of te beantwoorden. En de vraag van vandaag: Ja inderdaad, hoe zit dat eigenlijk? Waarom vallen kippen niet van hun stok als ze slapen? Terwijl wij liggen te draaien en te woelen in bed zit de kip muurvast op de stok. Dat komt omdat hun tenen niet loslaten als ze slapen. Sterker nog, de grip wordt juist steviger. Dat komt omdat die houding voor de kip de meest relaxte toestand is. Als een kip lekker ontspannen door de knietjes zakt dan gebeurt er iets in de poot dat haar tenen automatisch in de grijpstand gaan. Het gekke is dus dat een kip juist moeite moet doen om de spieren aan te spannen om haar tenen weer los te laten. Jonge kuikentjes zijn er iets minder goed in. Die vallen nog wel eens om in hun slaap. Die hebben te korte tenen en die kunnen nog niet zo goed klemmen. Net zoals wij graag op een heerlijk bed op een mooi matras liggen, hebben kippen ook wel hun voorkeur voor een bedje. Ze hebben het liefste een stok van hout en dat komt omdat kippen in de natuur in bomen of takken slapen. Die stok mag niet helemaal rond zijn en vooral niet te dun want dat zit namelijk niet zo lekker. Een cm of 6/7 breed en afgeronde hoeken dat is favoriet. Als die stok dan net als in een boom ook nog op een veilige hoogte boven de grond hangt dat vossen en andere roofdieren er niet bij kunnen dan is dat gewoon een kippenhemelbedje. Kippen moeten trouwens in hun slaap wel alert blijven voor het geval er een hongerig roofdier voorbij komt. Daar heeft de kip een heel slim trucje voor. Ze slaapt namelijk met 1 hersenhelft tegelijk. Zo kan het dat een kip nog steeds 1 oog open heeft tijdens het slapen. Na een tijdje wisselen de hersenhelften en dan kan het andere deel van het brein gaan slapen. Voor een kip is dat echt een eitje. Dat is hem weer. Tot de volgende Waarom Daarom.

Waarom vallen kippen niet van hun stok als ze slapen?

Programmalogo's

Wij slapen lekker onder de dekens in ons bed. Kippen slapen staand op een stok, zonder eraf te vallen. Dat komt doordat hun tenen automatisch dan in de grijpstand gaan.

Ze hebben klemmen als pootjes

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box.
Hallo allemaal ja hoor daar zijn we weer. Tijd voor een nieuwe Waarom Daarom? Vragen die in 1 minuutje zijn uit te leggen, op te lossen of te beantwoorden. En wat is de vraag van vandaag? Inderdaad, waarom hebben we eigenlijk nagels? Alleen apen en mensen hebben nagels. Terwijl de meeste andere zoogdieren klauwen of hoeven hebben die ze gebruiken om te klauwen, te krabben, te grijpen of te graven. Nagels zijn eigenlijk een soort afgeplatte klauwen. Onze nagels zitten op brede vingertoppen. Dat is voor mensen en apen veel handiger dan klauwen. Met klauwen heb je dan wel weer meer grip als je tegen een boomstam opklimt. Dankzij onze nagels en brede vingertoppen kunnen wij onze vingers veel preciezer gebruiken. We hebben meer gevoel in onze vingertoppen en we kunnen hele kleine priegeldingetjes vastpakken. Onze nagels zijn gemaakt van keratine en dat is ook het stofje waar ons haar van is gemaakt. Omdat keratine hard is beschermen nagels onze vingertoppen tegen stoten en andere beschadigingen. Wist je trouwens dat je ook aan je nagels kunt aflezen of je gezond bent? Gezonde nagels zijn roze en glad. Als je nagels van kleur veranderen of je krijgt blosjes in je nagels dan kan dat komen omdat je ziek bent of dat je ziek bent geweest. Dus in dat geval beter even checken bij de dokter. Nagels zijn ook gewoon heel mooi. Veel vrouwen zouden echt een moord doen voor van die lange gelakte nagels. Dat komt door vroeger. Toen waren vrouwen met lange nagels heel chic. Als je lange nagels had dan kon je niet met je handen werken. Dan had je dus personeel in dienst en dan was je van stand. Maar je kan ook wel een beetje overdrijven. Dat was hem weer. Tot de volgende Waarom Daarom.

Waarom hebben we nagels?

De meeste zoogdieren hebben klauwen of hoeven. Maar wij mensen hebben nagels. Je nagels beschermen je vingertoppen tegen beschadigingen. En je kan ze natuurlijk ook mooi lakken. 

Handiger dan klauwen

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box.
Hallo allemaal ja hoor daar zijn we weer. Tijd voor een nieuwe Waarom Daarom? Vragen die in 1 minuutje zijn uit te leggen, op te lossen of te beantwoorden. En de vraag van vandaag: Waarom is roze eigenlijk een meidenkleur? Je kunt jongens- en meisjeskleding al van een afstand aan de kleur herkennen. Maar dat is niet overal zo. Alleen in de westerse wereld worden meisje in het roze gehesen en de jongetjes in het blauw. In de rest van de wereld doen ze daar eigenlijk helemaal niet aan. Daar dragen jongens en meisjes alle kleuren van de regenboog. Mannelijke en vrouwelijke kleuren bestonden heel vroeger al en dat kwam door de kerk. Jezus was vaak in het rood dus rood stond voor mannelijkheid. Maria had vaak een blauwe jurk aan dus blauw was vrouwelijk. Toen was het dus precies andersom. Babykleertjes waren tot het begin van de vorige eeuw nog gewoon wit. Dat had er vooral mee te maken dat je vroeger stoffen alleen maar kon kleuren met giftige verf. Dat is dus levensgevaarlijk voor een baby. Dat begon te veranderen in de jaren '20. Toen stuurden mensen voor het eerst geboortekaartjes. Die kregen toen een roze of een blauw strikje. Roze voor de meisjes en blauw voor de jongens. Maar hoe kwam dat nu? Blauw is de kleur van de bescherming. Jongens waren toen nou eenmaal meer waard dan meisjes dus blauw werd de kleur van jongens. Stoere jongens. Roze werd gebruikt voor meisjes want dat doet denken aan lieve, zoete dingen. Bovendien was het een mooi contrast met blauw. Die traditie hebben we vandaag de dag nog steeds. Alhoewel, sommige ouders maken het wel heel bont. Dat was hem weer. Tot de volgende Waarom Daarom!

Waarom is roze een meisjeskleur?

Roze hoort bij meisjes en blauw bij jongens, vinden we. Vroeger was dat nog niet zo: toen droegen alle baby’s witte kleertjes. Pas toen er geboortekaartjes kwamen, gingen mensen daar roze en blauwe kleurtjes op gebruiken.

Maar alleen in de westerse wereld

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box.
Hallo allemaal ja hoor daar zijn we weer. Welke vraag gaan we vandaag weer behandelen in Waarom Daarom? Vragen die in 1 minuutje zijn uit te leggen, op te lossen of te beantwoorden. En wat is de vraag van vandaag? Waarom zien baby-dieren er altijd zo schattig uit? Ah schattig. Dat is toch het eerste wat in je opkomt als we katjes, kuikentjes, puppy's, pandabeertjes, leeuwtjes, olifantjes en andere babydieren zien. Maar wat maakt iets nou schattig? Dat heeft te maken met bepaalde kenmerken en vormen die bij baby, puppy en schattig horen. Bijvoorbeeld een groot rond hoofd op een klein lichaampje of grote ogen die laag in het gezicht zitten. En wat dacht je van al die zachte, ronde vormen. Als we dat zien roepen we allemaal ahhh en ahhh. Maar waarom vinden we dat nou allemaal zo schattig? Dat komt omdat je al deze eigenschappen terug kunt vinden in de baby. Iedereen, overal te wereld vindt baby's schattig. Dat zit er bij ons ingebakken. Dat is wel zo handig want baby's kunnen niet voor zichzelf zorgen. Omdat ze er zo lief uitzien doen wij dat graag. Striptekenaars maken er namelijk ook gebruik van. Stripfiguren hebben allemaal een groot hoofd, klein lichaampje, ronde vormen en grote ogen. Het is wel schattig hé? Maar wist je dat als wij baby's niet schattig hadden gevonden dat de kans groot was dat de mens allang was uitgestorven? Dus het feit dat wij onszelf hebben aangeleerd baby's schattig te vinden, daardoor heeft onze soort het overleefd. Dat is toch bizar? En omdat babydieren dezelfde kenmerken hebben als mensenbaby's, vinden we babydieren ook super schattig en lief. Maar soms schiet het wel een beetje door hoor. Het blijft schattig. Dat was hem weer! Tot de volgende Waarom Daarom.

Waarom zien baby-dieren er altijd zo schattig uit?

Puppy’s, kuikens, kittens: zo schattig! Dat komt doordat ze ons doen denken aan baby’s. Die kunnen niet voor zichzelf zorgen, maar omdat ze er zo lief uitzien, doen wij dat graag! 

Grote ogen en zachte vachtjes

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box.
Hallo allemaal ja hoor daar zijn we weer. Welke vraag gaan we vandaag weer behandelen in Waarom Daarom? Vragen die in 1 minuutje zijn uit te leggen, op te lossen of te beantwoorden. Ja inderdaad ja. Waarom is de zee bij ons niet blauw maar grijs/bruin? In warme landen is de zee altijd lekker blauw. Bij ons is de zee niet blauw maar grijzig bruin. Soms bijna zwart. Hoe komt dat toch? Dat komt omdat het zeewater de kleur krijgt door de zon. Water zelf heeft helemaal geen kleur maar is doorzichtig. De kleur van de zee bestaat namelijk voor een deel uit licht dat via het wateroppervlak terugkaatst. Eigenlijk als een soort spiegel. Je ziet dus eigenlijk de spiegeling van de lucht daarboven. Als hij blauw is dan is de zee dat ook of grijs. En als de lucht wit is, dan wordt de zee dat ook. 's Avonds heeft hij de kleur van de ondergaande zon. 's Nachts is hij gewoon zo zwart als de nacht. Het deel van het licht dat niet wordt teruggekaatst door het spiegelende oppervlak dringt door in het water tot soms wel 100 meter diep. Als het water heel troebel is door bijvoorbeeld veel plantjes of zand of modder dan botst het licht er tegen aan en wordt het teruggekaatst. Dus als er veel plantjes zijn dan wordt het water groen. Is er veel modder en zand? Precies, dan wordt het zeewater bruin. Dat is dus ook het geval bij de Noordzee. De bodem wordt steeds omgewoeld door golven en daardoor wordt er veel bruin zand en kleideeltjes in het water zweven. Licht dat tegen die deeltjes botst en dus wordt teruggekaatst ziet er dus bruin uit. En omdat wij niet zo vaak van die prachtige blauwe luchten hebben, maar meer van die grijze witte luchten dan krijg je dus die schitterende, diepe grijsbruine zeewater. Dat was hem weer! Tot de volgende Waarom Daarom!

Waarom is de zee bij ons niet blauw maar bruin?

Als je op vakantie gaat naar Spanje of Griekenland, ziet de zee er heel anders uit dan bij ons. Het water is schitterend blauw, en niet zo bruinig als onze Noordzee. Is ons zeewater dan zo vies? 

De zee weerspiegelt de lucht en de bodem

Hallo ik ben Daan en ik reis vaak met het openbaar vervoer. Dus mijn vraag is: hoe werkt een ov-chipkaart en wat gebeurt er als je incheckt of uitcheckt?
Dat is een goede vraag. Dit is namelijk een hele bijzondere kaart. Je kunt ermee reizen met alle soorten openbaar vervoer in Nederland. Het enige wat je hoeft te doen is inchecken en uitchecken. Maar wat gebeurt er dan bij het in- en uitchecken? Dat gaan we je uitleggen bij de testopstelling van de NS. Dit is een nog onbedrukte ov-chipkaart. Hier in het hoekje zit een chiphoudertje, daarin zit een chip in ter grootte van een zandkorrel. Maar daar komt straks wel alle informatie op die je nodig hebt om te kunnen reizen. Meneer de conducteur, wat weet de chip allemaal?
Dat ga ik je laten zien. Alles in het zwart en zwart is ingecheckt en rood is niet ingecheckt. Je reist nu vol-tarief 2e klas. De historie kunnen we zien, waar je geweest bent maar ook hoeveel geld erop staat.
En dat staat allemaal op dat hele kleine chippie?
Ja mooi hé, en dan staat er ook nog op wat voor abonnement je hebt.
Deze koperdraad, die hele dunne van 125 cm is de antenne van je ov-chipkaart. Dit is het houdertje van de chip die in de ov-chipkaart zit. Dat ziet er zo uit. De antenne is helemaal opgerold en hier zit het houdertje. Als jen nou je chipkaart voor die speciale palen houdt dan leest die paal je kaart. Die weet wat voor abonnement je hebt maar hij weet ook nog hoeveel geld er op je ov-chipkaart staat. Bovendien als je incheckt maakt de antenne via radiosignalen contact met de paal en de paal haalt er alvast een bepaald bedrag van je ov-chipkaart af. Als je uit-checkt weet de paal waar je bent en dan kan hij ook uitrekenen of je geld bij moet betalen of dat je geld terugkrijgt. Dat doet hij razendsnel ter plekke. Die paaltjes sturen elk kwartier informatie naar het vervoersbedrijf waarmee je hebt gereisd. Die sturen alle reisgegevens weer naar de computers naar het ov-chipkaartbedrijf Translink in Amersfoort en 's nachts wordt dan weer het geld naar de vervoerder overgemaakt. In deze super beveiligde ruimte worden de ov-chipkaarten gemaakt. 5000 per dag en dat gaat razendsnel. Deze machine kan alle kleuren en logo's die je maar hebben wilt op de kaartjes branden. Die komen hier langs en hier worden de kleuren als het ware op de kaart gesmolten met deze lamp van 200 graden. Daarna komt er een laagje folie overheen en dat geeft niet alleen een mooie glans en bescherming maar in dat laagje folie zit ook het echtheidskenmerk verwerkt. Pas in de laatste stap wordt het pas een echte ov-chipkaart. De chip is beveiligd en beschreven en je ziet ook niks meer van de antenne. Dan gaan we nu de speciale ov-chipkaart maken met het Klokhuis logo. Mooi is ie hé?

Hoe werkt de OV-chipkaart?

Als je met de trein, bus of metro reist, heb je een ov-chipkaart nodig. Als je incheckt, leest de incheckpaal de informatie die op je kaart is opgeslagen. Je hoeft er zelf niet meer bij na te denken. Vergeet alleen niet om uit te checken!

Van inchecken tot uitchecken

Groep 3/4/5

Oh wat leuk. Ik ben helemaal niet jarig. Welk dier wordt het oudst? De oudste mens is in ieder geval 122 geworden. Ik moet er niet aan denken. Dieren kunnen ook ouder worden dan je denkt. Dat heeft ook te maken met of je in gevangenschap leven of in het wild. Dat is logisch. Als ze in gevangenschap leven dan is er altijd eten, geen gevaar en als ze ziek zijn komt de dierenarts. Dat is in het wild niet zo. Neem nou de mus die buiten leeft. Hoe oud denk je dat hij kan worden? Nee ouder, nog ouder, veel ouder. Hij kan wel 13 worden. De merel 15, de zwaan zelfs 20 jaar en deze vale gier wel 45 jaar. Dit zijn ook wel hele sterke dieren die niet snel ziek worden en ze hebben weinig vijanden. Zullen we nog een aantal insecten doornemen? Bijvoorbeeld de vlieg leeft 20 dagen, de mug 40 dagen (dat vind ik persoonlijk 40 dagen te lang) dan zijn er ook een aantal vlinders en insecten die maar een paar dagen leven zoals bijvoorbeeld dit gentiaanblauwtje. Die wordt geboren, moet een partner zoeken, gaat paren, legt eitjes en vervolgens gaat hij dood. Ik zou na die paar dagen ook gesloopt zijn. Dit zijn nijlkrokodillen. Levensgevaarlijk. Hoe oud worden ze eigenlijk?
Zo'n jaar of 80, maar lang niet alle krokodilletjes overleven hun eerste levensjaar. Ze worden vaak gepakt door roofdieren of grote vissen. De moeder probeert ze dan nog wel eens in veiligheid te brengen in de grote bek, maar dat lukt lang niet altijd. Schildpadden worden het alleroudst. De oudste schildpad is 176 jaar oud geworden.
Worden die kleintjes ook zo oud?
Ja. Die kleintjes ook.
Hoe kan dat dan?
Mensen en dieren bestaan uit cellen. Die cellen delen zich. Als je ouder wordt gaat dat delen steeds langzamer.
Totdat je uiteindelijk dood gaat?
Ja. Bij schildpadden gaat dat delen van cellen vanaf het begin al heel erg traag.
Dus die kunnen veel ouder worden.
Ja, die kunnen veel ouder worden. Schildpadden zijn niet alleen dieren die het oudst kunnen worden, het zijn ook de dieren die het langst bestaan. Er waren al schildpadden voordat er dinosaurussen waren.

Welk dier wordt het oudst?

De oudste mens is 122 geworden. Lang niet alle dieren worden zo oud. Een mus kan bijvoorbeeld 13 jaar worden en de krokodil zo’n 80 jaar. Het dier dat het aller-oudste kan worden is ook gelijk het dier dat al het langst op de aarde rondloopt. Welk dier zou het zijn? 

Maar liefst 176 jaar oud

Mmm, dat ziet er echt heerlijk uit. Oh oh, een borborygmi. Een borborygmi? Haha. Een knorrende maag dus. Dat kennen we allemaal. Maar waarom doet je maag dat? Dat heeft allemaal te maken met eten. Alles wat je doorslikt komt in je maag terecht. Het begint natuurlijk met je mond. Via je mond komt het eten in je slokdarm. Dat is een elastische pijp die het eten naar beneden je maag in duwt. Je slokdarm kan het zo goed dat je zelfs op de kop kan eten. Dan nog stuurt je slokdarm je eten naar je maag. Je maag zit hoger dan de meeste mensen vaak denken. Namelijk net onder je middenrif. Zo ziet hij er van binnen dus echt uit: je maag. Leeg is je maag niet veel groter dan de hand van een volwassene en toch kan je er een hele maaltijd in kwijt. Dat komt omdat je maag net als een ballon uit kan rekken totdat hij wel 3 keer zo groot is geworden. Maar dan zit je wel helemaal vol. Nog een beetje maagsap erbij. Je gelooft het niet maar per dag maak je 2 liter maagsap aan. Dat zorgt ervoor dat je eten wordt voor verteert. Samen met die sappen wordt het eten in je maag tot een brij gekneed. Dat doet hij helemaal zelf. Je maag bestaat namelijk uit sterke spieren die krachtig samentrekken en daardoor ontstaat die kneedbeweging. Dat fijn kneden van het eten dat duurt wel eventjes. Met een ontbijtje ben je zo'n 1 a 2 uur mee bezig, maar met een hamburger kan je wel 3 uur aan het kneden zijn. Als het een gladde brij is, dan knijpt je maag het beetje bij beetje (zo'n 3 keer per minuut) in je darmen. Die darmen knijpen ook weer samen en zo wordt het eten steeds verder naar beneden geduwd. Dat heeft nou alles te maken met een knorrende maag. Je darmen en maag zijn namelijk altijd aan het kneden. Als er nou eten in zit of niet. Als je maag leeg is, en ook een beetje hol, dan hoor je dat gekneed. Je maag werkt dan als een soort klankkast. Dat gekneed hoor je dan als geknor.

Waarom knort je maag?

Als je maag knort, dan heet dat ook wel een borborygmi. Het eten dat in je maag terecht is gekomen, wordt gekneed tot een massa. Vervolgens wordt het de darmen in geperst. Maar waar komt dat geknor eigenlijk vandaan?

De maag als klankkast

Ik ben Jannes, ben 7 jaar en kom uit Amsterdam. Mijn moeder zoent me heel vaak en daarom wil ik weten wie de zoen heeft uitgevonden. Je kent het wel: ben je jarig, willen alle ooms en tantes je een kus geven. Jannes, er wordt heel wat afgezoend op verjaardagen, feestjes of begroetingen of afscheid. De paus, misschien heb je het wel eens gezien, die kust zelfs de grond als hij uit het vliegtuig stapt of voetballers die kussen hun bal vlak voor het nemen van een penalty. Het is allemaal bijgeloof, let op. Er zijn landen waar ze zoenen met hun neus. Hier de lappen en de vuurlanders doen een soort van snuffelkus. Ze snuiven een beetje aan elkaars gezicht. Eskimo's en Polynesiërs die drukken de puntjes van hun neus tegen elkaar aan. Deze kus kent bijna iedereen, de kus van prins Willem Alexander en Maxima op hun huwelijksdag op 2 februari 2002. Dat ze dat toen in het openbaar deden en iedereen dus lekker kon meegenieten was nieuws in de hele wereld. In de Arabische landen is het heel ongepast als een man en vrouw elkaar een zoen geven op straat. Daar geven ze elkaar eerder een knikje. Mannen mogen daar wel mannen zoenen op straat en vrouwen vrouwen. We kussen al heel erg lang. Op eeuwenoude afbeeldingen zie je mensen elkaar al lekker vastpakken. Dieke van Ewijk heeft dit boek geschreven over zoenen. Hoi Dieke, hoi. Waarom geven wij elkaar nou 3 kussen?
Nog niet zo lang geleden gaven we elkaar 1 of 2 zoenen en dat we elkaar 3 keer zoenen hebben we overgenomen van de Brabanders.
Echt waar? Dat zijn stevige zoeners geweest?
Ja die lusten er wel pap van. Nu doen we het in heel Nederland zelfs. Het oudste plaatje wat er gevonden is van een zoen is 3500 jaar oud. We weten ook dat de Romeinen er lustig op los zoenden die waren blijkbaar gekker op zoenen dan wij. Die hadden allemaal verschillende namen voor verschillende zoensoorten. Sommige mensen geloven dat we zijn gaan zoenen omdat mensen elkaar vroeger besnuffelde toen ze elkaar tegenkwamen. Als ze dan een nieuw iemand in de groep kwam dan moest er even aan geroken worden om te kijken of hij niet ziek was of gekke eetgewoontes had. Blijkbaar zijn ze daar steeds meer de lippen bij gaan gebruiken. Dat vonden ze zo prettig dat ze dat erin hebben gehouden. Een andere verklaring is weer dat het ons doet herinneren aan dat we vroeger aan de borst van de moeder zogen. Dat we dat zo lekker vonden dat we dat weer terug proberen te krijgen. Wat nou precies de waarheid is weten we gewoon niet.
Let goed op want dit kan je heel goed van pas komen op vakantie.
In Frankrijk gaat het begroeten veel meer om lichamelijk contact. Ze noemen een begroetingskus La bis, vertaald windvlaagje. Afhankelijk van de streek geef je er 2, 3 of zelfs 4. In België geef je juist maar 1 kus. In Spanje en Italië zoen je elkaar 2 keer. De Duitsers geven ook 1 zoen, maar nog vaker geven ze elkaar gewoon een hand. Finland is helemaal saai, daar zoenen ze elkaar vrijwel nooit. Heel jammer.
Zonde zeg. Jannes, er wordt dus al heel lang gezoend. Al duizenden jaren alleen ieder land heeft zijn eigen gebruik. Dat zoenen van je moeder is dus al een eeuwenoude traditie. Dieke, we hebben het nu steeds over de gezelschap kus gehad, maar er zijn toch veel meer soorten zoenen? Daar wil ik nou wel wat meer van weten. 
Ja heel veel. Bedoel je misschien de handkus?
Nee, nee geen handkus.
De zuigzoen misschien.
Nee gadverdamme nee. Ik dacht misschien meer aan die. 
Oh die wil jij wel weten.
Die gaat jullie lekker niks aan.

Waarom kussen mensen met elkaar?

Mensen kussen elkaar heel vaak. Bijvoorbeeld als ze elkaar begroeten, als er iemand jarig is of zelfs als bijgeloof. Maar waarom kussen mensen elkaar en welke verschillende kussen bestaan er?

Begroeten, feliciteren of afscheid nemen

Wie heeft de langste tong? Nou zo'n centimeter of 6. Ik denk een slang. Dit is een rattenslang. Wij mensen kunnen ruiken, horen, zien, voelen, proeven. Een slang heeft nog een extra zintuig. Het orgaan van Jacobsen. 
Dat orgaan zit in zijn bek. Als hij zijn tong naar buiten steekt, dan merkt die tong alles wat er buiten gebeurd. Dan brengt hij hem weer terug in zijn bek en dan voelt het orgaan wat er buiten aan de hand is.
Dus dan weet hij ook waar zijn prooi zit?
Ja. Hij weet precies waar zijn prooi zit.
Oh wat handig. Maar is zijn tong dan ook de langste?
Nee het is niet de langste tong.
Wat kan je nou  nog meer met je tong? Wassen. Poezen wassen hun jongen schoon, die wassen ze met hun tong. En zweten met je tong. Een nijlkrokodil houdt van heet, van hoge temperaturen. Alleen heeft hij een hele harde huid. Dus via de huid kan er geen zweet uit zijn lichaam. De enige plek waar het zweet naar buiten kan komen is via zijn tong. Daarom ligt hij ook de hele dag een beetje zo met zijn bek open. Zweten. Maar ja, niet de langste.
Flamingo's hebben een hele grote tong. Hun hele bek zit vol met tong en als hij een slok water neemt dan duwt hij met zijn tong het water eruit. Dan blijven de eetbare diertjes achter de randjes hangen.
Dus die snavel en tong werken als een vergiet?
Ja, hij zeeft uit het water wat hij lekker vindt.
Heeft hij dan ook de langste tong?
Nee. Hij heeft niet de langste maar wel de dikste tong.
Dat is leuk om te horen, maar ik heb er niks aan.
Maar de langste tong heeft de giraf.
En de kameleon dan?
Ook, maar de giraf heeft een tong van wel 50 cm lengte en bovendien een hele harde tong met eelt erop. Giraffen eten bladeren van de akasiaboom en die hebben scherpe doorns en met zo'n harde tong heeft hij er geen last van. Weet je trouwens waarom die tong blauw is?
Nou. De zon is nogal fel in Afrika. Het is een soort zonnebrand Erik.
Ja dat klopt wel.

Welk dier heeft de langste tong?

Een tong kan heel veel verschillende functies hebben. Bijvoorbeeld om mee te ruiken, in eten te zeven of om mee te zweten. Maar welk dier heeft uiteindelijk de langste tong?

50 centimeter lang

Het schemert hier in Utrecht, het is bijna donker. Het is nat, regenachtig. Het zal niet lang meer duren of ze gaan aan. In Nederland staan er in totaal bijna 3 miljoen lantaarnpalen of lichtmasten moet je eigenlijk zeggen. Dat is het officiële woord. Hier in Utrecht alleen al zijn dat er al 58000. Ineens gaan ze aan maar er is niemand te zien die op een knopje drukt. Hoe gaan ze aan en wanneer gaan ze aan? Kijk ik heb hier een lijstje er daar staat precies bij elke dag vermeld hoe laat de zon op komt en ook hoe laat hij weer onder gaat. Ongeveer een kwartier na zonsondergang zouden hier de lichten aan moeten gaan. De zon gaat onder rond 20:04. Dat betekent dat de inschakeltijd 20:29 is. Dat is over een paar minuten. Ik ben benieuwd. Mooi hé. Maar nog steeds niemand die op het knopje drukt. Het gaat helemaal automatisch. Deze kast regelt de verlichting van een klein stukje Utrecht. Hier op de kaart kun je zien welk stukje. We zijn hier nu bij deze busbaan, de bushaltes, hier loopt een fietspad en de stoep wordt ook verlicht. Al die lichtpunten zijn verdeeld in lichtgroepen die je hier in de kast kunt zien zitten. Maar hoe gaan die lichten nou allemaal aan? Vaak wordt er een toon meegestuurd met een elektriciteitskabel. Zodra die toon hier binnenkomt in de kast, gaan de lantaarnpalen aan. In Utrecht gebruiken ze een ander systeem. Ze werken namelijk met gsm'etjes. Iedere kast hier heeft een eigen 06-nummer. De centrale computer stuurt dan een code, een berichtje, naar deze kast met bijvoorbeeld de tekst 'ga aan'. Dit is een mooi plekje hier. Mooi uitzicht op de busbaan. Laat ik nou de code en het nummer hebben van de kast. Let op. Een berichtje.Niet kijken anders doen jullie het ook. Verzenden. Let op hé. Ik zet de lantaarnpalen uit met mijn mobiele telefoon. Mooi hé? En nog iets. Ik heb hier de mobiele telefoon van de storingsmonteur. Berichtje: storing uithof. Op autowegen is het licht een beetje oranje/geel-achtig. Dat is rustiger voor je ogen en veiliger, maar het verkleurt wel. Een wit tasje als deze wordt onder zo'n lamp ontzettend oranje. Mensen en kleuren herkennen is onder zo'n lamp dus veel moeilijker. Vandaar dat ze op fiets- en wandelpaden en zoals hier op de bushalte wit licht gebruiken. Zo zie je meer details en kunnen mensen elkaar makkelijker herkennen. Geeft een veilig gevoel. Even kijken. 58000 lantaarnpalen gaan morgen aan op 20:26. Dat is 3 minuten vroeger. Mocht je dat nou toevallig zien dan weet je nu hoe ze dat doen.

Hoe en wanneer gaan lantaarnpalen aan?

In Nederland staan er in totaal zo’n drie miljoen lantaarnpalen. Deze lichtmasten gaan ongeveer een kwartier na zonsondergang aan en dit gebeurt automatisch. Maar hoe werkt dat precies? 

De verlichting van straten en wegen

Wie is het liefst? Dat zijn er zo veel. Toen ik klein was was dat mijn teddybeertje en nu is het mijn katje Simba. Maar wie is het dan in de dierentuin? Weet je trouwens waar de naam teddybeer vandaan komt? Hij is vernoemd naar een Amerikaanse president van begin 1900: Theodore Teddy Roosevelt. Die president was dol op beren jagen. Nou bedachten zijn vrienden op een dag, weet je wat, we gaan een beer vastbinden aan een boom en het enige wat de president nog moet doen is richten en de trekker overhalen. Dan kon hij de beer zo als trofee mee naar huis nemen. Dat wilde de president absoluut niet. Een speelgoedfabrikant hoorde dat verhaal en vond dat zo bijzonder. Hij heeft de president een brief geschreven en vroeg of hij zijn beren voortaan teddyberen mocht noemen. En dat mocht.
Ja in speelgoedland mogen beren dan wel de liefste zijn, in de natuur moet je er echt voor oppassen. Beren kunnen levensgevaarlijk zijn. Hun enige vijand is eigenlijk alleen de mens. Mensen jagen nog steeds op beren omdat ze er bang voor zijn. 
Beertjes zijn dus helemaal niet zo lief, maar wie dan wel. Hier zijn de stokstaartjes en die zien er heel lief, heel schattig en heel aaibaar uit, maar dat zijn ze beslist niet. Moet je maar eens opletten. Met zijn allen erboven op. Kamelen kunnen best heel lief zijn, maar ze zijn het over het algemeen niet. Vooral die mannetjes kamelen kunnen uithalen, trappen, bijten. Nee het zijn geen knuffelbeertjes. Nou ik weet het niet meer hoor, schiet mij maar lek. Er zijn zoveel lieve dieren. Wie is nou het liefst? Zijn jullie dan misschien de liefste dieren van de dierentuin? 
Ik denk het wel. Vari's zijn niet alleen heel vriendelijk en zacht. Ze hebben een heerlijke knuffelvacht. Weet je hoe dat komt? Ze horen eigenlijk thuis op het Afrikaanse eiland Madagascar. Daar zijn helemaal geen grote roofdieren dus ze hoeven nergens bang voor te zijn.

Welk dier is het liefste?

Dieren kunnen heel gemeen of gevaarlijk zijn. Een wilde beer proberen te knuffelen, zou dus niet zo’n goed idee zijn. Veel dieren zien er misschien lief uit, maar zijn het eigenlijk niet. Welk dier is er wel lief en knuffelbaar?

Zacht, sociaal en vriendelijk

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos