Groep 6/7/8

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Cultuur en geloof

Het Klokhuis

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Ja, wie was er dan? Zegt u het maar. Mag ik een kaassoufflé en een patatje met. Pardon? Praat jij altijd zo? En een vegetarische kroket? Yes! Ik zit met een probleem. Het is zo irritant. Het begon ooit zo onschuldig. Maar nu loopt het uit de hand. Ik stop niet meer met zingen. Non-stop maak ik geluid. Alles wat ik zeggen wil, dat komt er zingend uit. ‘s Ochtends vroeg begint het al. Ik zing altijd en overal. Ben ik op straat of in de bus of bij de kassa in de rij. Iedereen kijkt naar me om en wordt helemaal gek van mij. In de sportschool of bij vrienden thuis of aan de telefoon. Ik praat niet meer gewoon. Ik zing non-stop. Ik zing non-stop. Ik hou niet meer op. Met Remco. He hoe is het met jou? Ja, doei! Uw vervoersbewijs alstublieft. Alstublieft mevrouw. Schatje, hoe heb je geslapen? Niet zo goed. Doe nou eens normaal. Vrienden lopen weg en het is klaar met mijn relatie. Ze kunnen niet meer tegen deze hele situatie. Ze trekken het niet langer. En wat dacht je van m’n buren? De hele dag maar door klinkt het dwars door alle muren. Want als ik vrolijk of verdrietig ben vermoeid, verbaasd of boos. Maakt niet uit hoe ik me voel. Ik zing hard en eindeloos. En vanavond met een schorre stem lig ik in mijn bed en klinkt het zoveelste couplet. Ik zing non-stop. Ik hou niet meer op, non-stop. Ik hou niet meer op. Zingen is het mooiste wat er is, maar dit is zo extreem. Dit gaat volledig mis. Dus volgens mij moet ik in therapie zodat ik weer kan praten zonder melodie. Psychologenpraktijk Jansen, u spreekt met Bob. Ik wil graag nog een afspraak want ik zing non-stop! Yeah! We zijn gestopt. We zijn gestopt. Dank je wel.

Ik zing non-stop

Programmalogo's

Zingen is leuk, maar je kunt ook overdrijven! Wat als je niet meer gewoon kunt praten maar alleen maar kunt zingen? De Klokboys moeten misschien wel in therapie want ze zingen non-stop.

Liedje over niet meer kunnen stoppen met zingen

Lieve allemaal. Alle fans van dit juicekanaal. Ik moet jullie wat bekennen. Het is misschien wel even wennen. Maar ik kan het niet meer aan om hiermee door te gaan. Want ik kijk in de spiegel, zie nu pas wat ik heb gedaan. Al die honderden BN’ers. Ik maakte ze kapot door het verspreiden van verhalen waarvan ik weet dat het niet klopt. Zo heb ik heel veel geld verdiend, maar ik ben mijn trots volledig kwijt. Nu heb ik spijt. Zo verschrikkelijke spijt. Maar ik ga veranderen. Ik roddel niet meer over anderen. Ik ga stoppen met de juice, stoppen met de juice, stoppen met de juice. Alle BN’ers kunnen ademhalen. Het is klaar met al mijn kletsverhalen. Ik ga stoppen met de juice. Stoppen met de juice, stoppen met de juice. Vanaf nu. Ronnie Flex of Enzo Knol, Roxy, Freek, Janouk, Linda de Mol. Geen BN’er was nog veilig. O, wat was ik toch venijnig want ik deed alles voor de views. Steeds krankzinnigere juice. Was mezelf volledig kwijt. Dat is nu verleden tijd. En ik weet dat het heel moeilijk wordt want ik ben zo verslaafd. Dus als ik straks een roddel hoor weet ik al hoe het gaat. Mijn hart begint te kloppen, mijn hand gaat naar de knop. Maar dan zeg ik stop! Stop! Ik hou er echt mee op. Ik ga echt veranderen. Ik roddel niet meer over anderen. Ik ga stoppen met de juice. Stoppen met de juice, stoppen met de juice. Alle BN’ers kunnen ademhalen. Het is klaar met al die nepschandalen. Ik ga stoppen met de juice. Stoppen met de juice, stoppen met de juice. Vanaf nu. Ciao.

Stoppen met de juice

Juicekanalen brengen roddels over bekende personen die vaak helemaal niet waar zijn. De makers verdienen er veel geld mee, maar maken ook veel kapot. Waarom is juice zo verslavend? De Klokboys zingen over hun voornemen om te stoppen met de juice.

Liedje over juicekanalen die roddels verspreiden

Een symfonieorkest kan uit meer dan 100 verschillende muzikanten bestaan. Ze spelen meestal klassieke stukken, zoals Romeo en Julia van Tsjaikovski. Het orkest is opgedeeld in vier secties: de houtblazers, de koperblazers, de strijkers en het slagwerk.

Het symfonieorkest

Achter de schermen bij het Radio Filharmonisch Orkest

Yo, hoe was je dag? Niet goed. Net betrapt op spieken tijdens een proefwerk wiskunde. Een jaar lang had ik de perfecte methode, alle formules in mijn pen. En nu moet ik drie weken lang nablijven. Ja, gevalletje boontje komt om zijn loontje. Wat? Boontje komt om zijn loontje is een uitdrukking die je gebruikt als je vindt dat iemand zijn verdiende straf krijgt. Eigen schuld, dikke bult. Lekker voor je. Het spreekwoord is hartstikke oud. Het is voor het eerst teruggevonden in dit toneelstuk uit 1662, de klucht van Oene. Vanaf dat moment kwam het sprookje terug in veel meer boekjes. Mag ik je voorstellen aan de drie hoofdpersonen? Strootje, kooltje en boontje. En ze gaan vandaag gezellig even wandelen. Maar plotseling komen ze een hele grote rivier tegen. Hoe komen ze nou aan de overkant? Ze bedenken een slim plan. Strootje gaat over het water liggen, maar dan moet Kooltje erover heen lopen. En daar gaat het mis. Door de enorme hitte van Kooltje vliegt het strootje in brand en valt Kooltje plons in het water. Maar wat doet Boontje hier? Hij begint keihard te lachen. Heerlijk natuurlijk even lachen om de pijn van een ander. Maar ja, boontje ging zo hard lachen dat hij openscheurde, hij moest zelfs weer gehecht worden. Had Boontje maar niet zo hard moeten lachen. Dit is de kern van de uitdrukking: boontje komt om zijn loontje. Je kunt niet iemand ongestraft uitlachen, dan komt het vanzelf bij je terug. Dus als je vindt dat iemand een verdiende straf krijgt, zeg je boontje komt om zijn loontje. Ja precies. En die drie weken nablijven vind ik ook wel terecht.

Boontje komt om zijn loontje

Als je vindt dat iemand zijn verdiende straf krijgt, kun je zeggen: boontje komt om zijn loontje. Maar hoe is die boon eigenlijk in deze uitdrukking terechtgekomen?

Wat betekent deze uitdrukking?

Hallo, ik ben Marie. Ik ben heel graag in het bos, maar ik heb een vraag. Wat moet ik doen als ik een wolf tegenkom? Goede vraag. Ik vind het ook echt heerlijk om lekker door het bos te wandelen. Maar als ik een wolf tegen zou komen, zou ik echt niet weten wat ik zou moeten doen. Wolven zijn 150 jaar weggeweest uit Nederland, maar sinds 2015 lopen ze weer rond hier in onze natuur. Het grootste roofdier dat we hebben. Wolven leven in een familiegroep. Dat noemen we een roedel. Wetenschappers verwachten dat er steeds meer roedels zullen komen. De kans is dus best aanwezig dat je een keer een wolf tegenkomt. Maar ja, wat doe je dan? Gelukkig weet bioloog en wolfexpert Diederik van Liere wat je dan moet doen. He Diederik, sleutels kwijt?  Neehoor, ik kijk naar wolvensporen. Het is hier lekker modderig, dus je kunt ze goed zien. Ze vinden het leuk om langs een pad te lopen. Dus ja. Hier waar wij zijn, zitten wolven? Ja, ja, we zijn hier nou op de Veluwe en daar leven zeven wolvenroedels dus de kans is aanwezig dat je ze tegenkomt. Nou zou het natuurlijk wel heel toevallig zijn als er net een wolf voorbij kwam lopen om mee te oefenen. En dus hebben we onze collega Ties, kom erbij. Onze collega Ties gevraagd om wolf te spelen. Het is weergaloos, niet van echt te onderscheiden. Ik zou zeggen masker weer op en de game is on. Oké, dus wij zijn een lekker wandelingetje in het bos aan het maken en ineens staat daar een wolf. Wat moeten we doen? Ja, nou ja, wat zou je als eerste willen doen? Wegrennen! Nee nee nee! Dat moet je juist niet doen. Oh nee, want hij gaat achter me aan. Hij gaat achter je aan en het is eigenlijk net als een spelende hond. Ik bedoel, je gooit een stok en die hond die rent er keihard achteraan. Nou, dat vindt een wolf ook hartstikke leuk.  Jonge wolven zijn nieuwsgierig, he er gaat iets weg. Dat wil je gewoon helemaal niet doen.  Een wolf is wel gevaarlijk, die kan je bijten. Niet wegrennen? Oké, nee. Want hoe ziet een wolf ons eigenlijk? Als een lekker hapje? Wil die ons eten? Wat wil die? Nee, maar hij is wel nieuwsgierig. Hij vindt het wel leuk om ergens achteraan te rennen dus als je dat doet, dan loop je gevaar. Dan moet je dus niet doen. Wat moet ik dan wel doen? Goede vraag. Wat moet je wel doen? Nou, je moet in ieder geval blijven staan. En dan moet je eigenlijk de wolf aankijken alsof je boos bent. En je kunt ook je wenkbrauw omhoog trekken. Die wolf die ziet dat, jij doet ondertussen een stapje achteruit en dan zeg je eigenlijk tegen de wolf: ik hou je in de gaten maar je moet wel wegwezen, want ik wil je niet in de buurt hebben. En dan zie je dat die wolf weggaat, want die vindt het gewoon niet echt heel erg leuk om in de buurt van een dreigend gezicht te komen. Wat als dit niet werkt? Dan moet je groot worden. Whaaa! Wegwezen! Een stok pakken. En dan kan je op de grond gaan slaan. Wegwezen wolf! Ik ben Nienke! Ik vreet je op! Nou ja, in ieder geval zo Lekker. Dit moet lukken. Je hebt veel goede tips, heb je nog meer adviezen? Ja, als je gaat wandelen in een in een gebied waar wolven voorkomen ga dan in een groep. Dat is veel beter. Een wolf vindt een groep helemaal niks en als je een hond aan de lijn hebt. Hou hem strak aan de lijn. En wat het meest belangrijk is, is dat we de wolven leren dat mensen gewoon helemaal niet leuk zijn en dat ze echt op afstand moeten blijven. Dat is heel erg belangrijk. Ja. He Ties, kom maar hoor, we doen je niks meer, het is veilig. Dank je wel Diederik. Wij kunnen weer veilig een boswandeling maken. En applaus voor Ties de wolf! Nou, boswandelingetje maar? Leuk, hartstikke leuk! Mag ik ook mee? Als je niet bijt.

Wat moet je doen als je een wolf tegenkomt?

Nu er steeds meer wolven in Nederland leven, is het handig om te weten wat je moet doen als je er één tegenkomt. Een paar tips van de wolfexpert: niet wegrennen, maak je groot en ga niet alleen het bos in.

Maak jezelf groot en hou afstand

Ik zit in een boyband. Dat is mijn baan. Ik heb er altijd van gedroomd om in de spotlights te staan. Met strakke moves en mooie kleding. Altijd fresh en clean. Maar het is niet zo diepgravend wat de mensen van mij zien. In een boyband doen we alles voor de shine. Maar soms denk ik bij mijzelf hoe zou het zijn? Als ik een heel ander beroep had? Heel iets anders deed. Als ik zou mogen kiezen, denk ik dat ik het weet. Geen buschauffeur, geen buschauffeur. Gynaecoloog, gynaecoloog. Niet bij de brandweer, bij de brandweer, geen piloot, geen piloot, geen hondentrimmer. Of astronoom, of astronoom. Maar weet je waar ik af en toe van droom? Wat ik maar een baggeraar. Dan kwam ik op mijn boot. Megagroot en dan ging ik door het slib in een wip. En zo zet ik de rotzooi opzij. Opzij. En maakte ik de weg voor je vrij. Was ik maar een baggeraar. Dan ging ik tot de bodem 24 hours a day. En zo konden alle schepen er weer makkelijk doorheen. Of dan maakte ik een eiland. Dat kon ik dan namelijk ook. Het was allemaal een eitje met mijn eigen baggerboot. Ik weet dat het niet realistisch is voor mij want ik zing in een boyband dus die boot die vaart voorbij. Toch droom ik verder als ik straks weer slapen ga. Hoe ik stralend van geluk op een sleephopperzuiger sta. Was ik maar een baggeraar. Dan kwam ik op een boot, megagroot. En dan ging ik door het slib in een wip. En zo zet ik de rotzooi opzij en maakte ik de weg voor je vrij. Was ik maar een baggeraar.

Was ik maar een baggeraar

De Klokboys zingen een gevoelig liedje over hun droombaan: werken op een baggerschip. Maar helaas, ze zitten al in een boyband.

Liedje over werken op een baggerschip

Klas 1/2/3

Het internet staat vol met AI-video’s. Soms hilarisch, soms superlief, en vaak zó echt dat je het verschil met échte video's niet meer ziet. Maar hoe weet je nu of wat je kijkt door AI is gemaakt of door een mens? En hoe erg is het eigenlijk dat deze video's online staan?

Bron: Mabri

Kan je zien of een filmpje nep is? | Het Klokhuis over AI #4

Het Klokhuis over AI #4

Kan je zien of een filmpje nep is?

Hier begint het allemaal. In deze enorme zak komen de pinda's binnen. Je ziet hem daar hangen en dan komt het zo hier in deze bak terecht. In een andere fabriek zijn de pinda's al gepeld en dan komen ze hier met het vliesje er nog omheen aan. Maar voordat deze pinda's verwerkt worden, moeten we ze eerst nog even keuren. Van elke lading pinda's die binnenkomt wordt een monster genomen en dat wordt hier in het laboratorium getest. Wat ze in de fabriek in het groot doen, doen ze hier in het klein, namelijk de pinda's branden. Maar waar letten jullie dan precies op? Voordat we de pinda's gaan gebruiken voor onze pindakaas, moeten we weten of de pinda's goed zijn van smaak, dus dan branden we ze eerst voor om ze te keuren. Dan pakken we een handje. Dan doen we ze een beetje in onze hand, zodat de vliesjes er een beetje afgaan. Ja, ja, inderdaad. En dan eten we de pinda en dan checken we of de smaak goed is. Nou, ik vind hem lekker. Hij is heerlijk. Geschikt? Hij is helemaal geschikt. Nou, top! De pinda’s zijn goedgekeurd in het lab dus op naar de volgende ronde. Vanuit die zakken gaan ze zo naar de oven. Maar eerst worden de vuilrestjes eruit geschud. Dus planten, aarde en steentjes, die worden eruit geschud want de pinda’s moeten wel zo schoon mogelijk zijn. Ja, die doet het wel. De pinda's worden bij een temperatuur van 165 graden gebrand en ze worden lekker heen en weer geschud zodat ze mooi rondom branden. Dat branden is een heel belangrijk deel van het proces om de juiste kleur en smaak te krijgen. Ze worden er lekker smeuïg van en krijgen die pindakaaskleur. Nu ze gebrand zijn, kunnen ze ook gegeten worden. Zo vers heb ik ze nog nooit gehad. De gebrande noten gaan deze notenkraker in. Deze machine zorgt ervoor dat de vliesjes eraf gaan. Rollers kraken de noten, de vliesjes laten los en die worden afgezogen en verwerkt tot veevoer. Daarna blijft er dit van over. Allemaal gebroken noten en de vliesjes die hier nog inzitten mogen gewoon de pindakaas in. De pinda's worden naar het hart van de fabriek getransporteerd. En dan komen ze terecht in de pindamolen. Zonder deze molen geen pindakaas. Hier komen namelijk alle ingrediënten samen en worden ze fijngemalen tot pindakaas. We kunnen niet in de molen kijken, maar we hebben hier wel een model waardoor we toch kunnen zien wat er precies gebeurt. Nou, dit is ons tafelmodel pindamolen. Hier zie je dus eigenlijk wat er dus in de molen zit. Dat zijn molenstenen, die zetten we op elkaar en hier worden zo meteen alle ingrediënten vermalen tot pindakaas. Welke ingrediënten zitten er allemaal in behalve die pinda's? We hebben een heel klein beetje plantaardige olie, wat gehard vet, een snufje zout en natuurlijk het belangrijkste, ongeveer 585 pinda's voor en potje pindakaas. Oké, dus we kunnen het hier nu in vermalen. Dat klopt, dus gooi er maar in en dan kunnen we er pindakaas van maken. De olie, het vet en het snufje zout zit al in de molen. Pinda's erbij en malen maar. Wauw! Nou, pinda's gemalen in het klein. Terug naar de fabriek. De pindakaas wordt vanuit de molen door de leidingen geperst en dan komt-ie terecht in deze enorme menger met een schroef erin. Dan wordt de pindakaas gelijk verdeeld. Kijk hoe dat eruit ziet. Zo, ik heb nog nooit zoveel pindakaas gezien. Het is nog heel erg vloeibaar, maar je kan al wel checken of de pinda's fijn genoeg zijn gemalen. Beetje goed gelukt? Ja, prima. Nou, top. Het is een kwestie van afkoelen en dan de potjes vullen. En vullen maar. Hier gaat de pindakaas eindelijk in de potten. Ze worden gevuld. Dan gaat het deksel en het etiket erop. Ze worden verpakt in dozen en dan kunnen ze naar de winkel. En zo worden er 440.000 potjes per week gevuld. Daar kan je heel veel boterhammen van smeren.

Hoe wordt pindakaas gemaakt?

Pindakaas wordt in een fabriek gemaakt. De gepelde pinda’s worden eerst gebrand en het vliesje wordt eraf gehaald. In een grote molen worden de pinda’s fijngemalen met wat olie en zout. Vervolgens worden de potjes pindakaas gevuld.

585 pinda's voor en potje pindakaas

Mi Kondre hoe ver ik ook ga, ik neem je mee in mijn hart. Jij bent waar ik thuis kom. O mi Switi Switi Sranan. Al je flora en je fauna en je kauna en je grond. Jij bent waar ik thuis kom, jij bent waar ik thuis kom. Jij bent waar ik begin. Alle kracht van de wereld heb je in je bodem. Ik ben een deel van jou, je ziet jou in m’n ogen. Op een dag heeft dit lichaam voor het laatst gevlogen. Omhels me met jouw grond, ik hoef niet eens naar boven. Mi Kondre hoe ver ik ook ga. Ik neem je mee in mijn hart. Jij bent waar ik thuis kom. O mi Switi Switi Sranan. Al je flora en je fauna en je kauna en je grond. Jij bent waar ik thuis kom, jij bent waar ik thuis kom. Jij bent waar ik begin. Al je gezichten en je stemmen alle pijn die je verbergt. Maar meer dan dat al je reserves we gaan weer een dagje verder. Mi Kondre hoe ver ik ook ga, ik neem je mee in mijn hart. Jij bent waar ik thuis kom. O mi Switi Switi Sranan. Al je flora en je fauna en je kauna en je grond. Jij bent waar ik thuis kom, jij bent waar ik thuis kom. Jij bent waar ik begin.

Mi Switi Sranan

Tot 1975 was Suriname een kolonie van Nederland. Veel Surinamers zijn daarna na Nederland gekomen. Maar Suriname zit voor altijd in hun hart. Over dat gevoel zingt Aïcha Gill in dit liedje.

Liedje over Suriname

Lokaal. Wat is dat?  Stel, je hebt honger. Je kunt kiezen tussen een appel of een kokosnoot. Je neemt de appel, want je eet het liefst lokale producten. Lokaal betekent plaatselijk iets dat bij een bepaalde plek hoort. Appels groeien gewoon bij jou in de buurt. En kokosnoten doen het hier niet. Iets wat lokaal is, is dichtbij. Ik ga naar de lokale school. Ik ga in de stad. Die school is dus niet lokaal. Maar hij heeft wel een lokaal. Hoewel een klaslokaal eigenlijk een ander soort lokaal is, gaat het wel over een plek. De plek waar je les krijgt. En ik zit in het lokale klaslokaal. Auwie, m’n vinger! Als je pijn hebt op een bepaalde plek dan heb je lokaal pijn. En een lokale verdoving verdooft alleen dat stukje. Lokale regels gelden niet overal. Hier mag dat niet. Er bestaan lokale tradities en gewoontes. Hier doen we geen carnaval. En er zijn lokale trends. Wat heb je een leuk outfitje aan! Thanks girl! Doordat we sneller en beter met de rest van de wereld verbonden zijn leren we steeds makkelijker dingen van andere plekken kennen. Maar als je een lokaal product overal kan kopen, is het dan nog wel lokaal? Intussen heb je je appel helemaal op, dus je begint toch maar aan die kokosnoot.

Wat betekent lokaal?

Lokaal betekent plaatselijk. Lokale producten komen uit je eigen buurt. Een lokale verdoving verdooft alleen een bepaald lichaamsdeel. En de plek waar je les hebt heet natuurlijk ook een lokaal.

Dingen die plaatselijk zijn

Met onze ogen kunnen we heel veel zien. Ver af van dichtbij, in kleur en ook aardig rond om ons heen. Maar we zien ook heel veel niet. Als je met andere ogen naar de wereld kijkt ziet hij er echt totaal anders uit. Zoals met de ogen van een Sint Jacobsschelp. Die leeft hier tussen de haaien en de roggen. Ja, en misschien denk je nu wel wacht even hoor, een schelp met ogen? Ja, het diertje dat in de schelp leeft heeft ogen en dat zijn er niet één of twee, maar wel honderd prachtige blauwe ogen. En dat is nog niet alles. Die werken heel anders dan onze ogen. Kijk, dit is ons oog, hier zit je pupil. En als ik hem dan openmaak, dan zit daar achter de lens. Het lijkt ook wel een beetje op een stuk gebogen glas. Het licht komt via de pupil naar binnen en de lens buigt het licht dan zo dat het achter in je oog precies op de juiste plek valt. Op speciale ontvangertjes. En die geven dat dan weer door aan de hersenen. En zo wordt er dan een beeld van gemaakt. Een fototoestel werkt ongeveer als ons oog, namelijk met een lens. Dat licht komt hierbinnen en komt dan terecht op een sensor en kun je zien als een soort elektronische versie van die ontvangertjes in onze ogen en die sensor. Die maakt van dat licht een beeld, namelijk een foto. Maar de Sint Jacobsschelp, die heeft geen lenzen in die honderd oogjes, maar spiegels. Kijken met spiegels. Dat lijkt raar, maar die gebruiken ze ook in telescopen om naar de sterren te kijken. Dit is een spiegeltelescoop en even checken. Ja, daar zit de spiegel. Hallo! Maar waarom een spiegel? Nou, met een telescoop wil je eigenlijk heel ver wegkijken. Dat kan met een lens zoals in jouw fototoestel. Alleen heb je eigenlijk een hele grote nodig, maar die is ontzettend zwaar, duur en onhandig. En een spiegel is makkelijker om te maken en makkelijk om heel groot te maken. Zo vang je meer licht op. Het werkt zo. Het licht van heel ver weg, bijvoorbeeld van een ster valt op deze grote spiegel die weerkaatst dan naar deze tweede kleinere spiegel. Ja, er zit er nog eentje. En die weerkaatsen licht. Dan naar achteren naar de sensor. En ditzelfde spiegel systeem zit dus in elk van die piepkleine oogjes van de Sint Jacobsschelp. Bizar. Waarom deze schelpen spiegels in hun ogen hebben in plaats van lenzen. Dat weten we niet, want vissen die leven ook onderwater en die hebben wel lenzen. En waarom het zo veel ogen zijn weten we ook niet. Wel weten we dat ze behoorlijk ver kunnen zien. Duikers hebben ook aangegeven dat als ze alleen al in de buurt komen van deze schelpen, ze al gauw dichtklappen. Of, want ze kunnen nog iets bijzonders, ze zwemmen weg. Gemene duikers! Ik zie jullie heus wel hoor! Ja, ehh…De Sint Jacobsschelp dus. Met wel honderd spiegels als ogen.  Doei doei!

Hoe ziet een sint-jakobsschelp?

Je zou het misschien niet zeggen, maar de sint-jakobsschelp heeft ogen. Niet twee zoals wij, maar wel honderd. In de ogen zitten geen lenzen, maar spiegels. Daarmee kunnen ze heel ver kijken.

Een schelp met honderd spiegelogen

Hoe kijkt een sint-jakobsschelp?

We zijn vandaag in Museum Speelklok in Utrecht en in deze zaal staan enorme draaiorgels. Tussen 1920 en 1940   waren draaiorgels in Nederland ontzettend populair. Zodra er wat te vieren viel, dansten mensen op straat op de muziek van het draaiorgel. Wat moet dat ontzettend gezellig geweest zijn. He Anton! Hoi. Jij weet veel over draaiorgels, maar hoe komt hier nou geluid uit? Het begint eigenlijk allemaal bij dit wiel. Het is natuurlijk een draaiorgel, dus daar moeten we aan gaan draaien. Maar volgens mij hoor ik nog helemaal niks. Nee, dat klopt. Dat is omdat het orgel eigenlijk nog helemaal niet weet wat hij moet spelen. Daarvoor hebben we een orgelboek nodig.  Oh ja, Old McDonald had a farm. Dus deze kan dus   hiermee dit spelen? Ja, ja, gek genoeg, al die gaatjes. Dat is dus de muziek. Daardoor weet het orgel wat hij moet spelen en elk orgelboek is dus een liedje. Dit is één liedje? Ja. Nou, laat maar horen dan. Mag je nog een keer draaien. Alright. Oké, maar hoe werkt dit dan precies?  Doordat je draait aan dat wiel zorg je ervoor dat met zo'n soort blaasbalg de lucht door het orgel wordt gepompt.  Dus die gaat zo op en neer. En dit zit hierin? Ja, dit is eigenlijk een hele kleine, maar er zit dan een hele grote hier in het orgel en dan komen er hier bovenin allemaal   slangen uit, die zie je hier ook van die buizen en die buizen. Die gaan dan naar de orgelpijpen en daardoor kan de lucht door de orgelpijpen. Maar hoe weet ie dan welke orgelpijp wanneer aan moet? Ja, dat zit hier en dan zie je hieronder een rij met metalen toetsen. Dit is het klavier.  En die toetsen, dat zijn eigenlijk dus een soort knopjes.  Daar kan je het boek bovenop leggen. En als ik deze dan omlaag druk dan worden al die toetsen ingedrukt en dan gaan alle orgelpijpen dicht. En als je dan gaat draaien aan het wiel dan gaat het boek erdoorheen. En dan elke keer als er een gaatje is dan gaat de toets omhoog en gaat de orgelpijp open en dan kan die spelen. Je ziet hier onderaan de trommelstok een soort zelfde blaasbalg als die we eerder al hebben gezien. Die loopt vol met lucht en als hij dan weer leegloopt slaat de stok tegen de trommel. Oh ja!  en zo gaat het ook bij de bellen en de bekkens. En dat dan de hele dag, best zwaar! En ook dat ritme aanhouden is niet makkelijk. Nee, zeker niet. Het is echt een vak.

Hoe werkt een draaiorgel?

Een draaiorgel is een bijzonder muziekinstrument uit de vorige eeuw. Door te draaien aan een wiel komt er lucht in het orgel. De orgelpijpen gaan open als er een gaatje in het orgelboek staat.

Muziek uit een orgelboek

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos