Groep 6/7/8

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Cultuur en geloof

Het Klokhuis

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Seksisme, wat is dat? Stel, je bent jarig. 'Hoera!' Je hoopt dat je een pop krijgt. 'Zo cute!' Maar je krijgt een boormachine. 'Dat is meer iets voor jongens.' Die wil je helemaal niet. Sterker nog, je vindt het een seksistisch cadeau. 'Huh?' Seksisme is discriminatie vanwege je sekse. Seksisme heeft niks met seks te maken, maar met je geslacht. Je sekse dus. Het betekent dat je iemand onterecht anders behandelt omdat hij een piemel of een vagina heeft. 'Hij zei piemel en vagina! Hahaha'. Seksisme ontstaat omdat we ideeën hebben over wat een echte man is of een echte vrouw. Als jij vindt dat sommige eigenschappen of gedrag vrouwelijk zijn... 'Koken is voor meiden.' En andere mannelijk... 'En da's voor jongens.' 'Gescoord.' En als jij vindt dat iets niet mag of juist moet omdat je een jongen of een meid bent... 'Doe eens meisjesachtig.' 'Hoezo?' 'Je mag wel wat meer glimlachen trouwens!' Dan is dat seksistisch. In onze maatschappij worden dingen die als meisjesachtig worden bestempeld vaker als minder goed en minder belangrijk gezien. 'Wat een suf speelgoed!' Meiden hebben dus meer last van seksisme dan jongens. Voor hetzelfde werk krijgen ze minder betaald. 'Hoezo?' 'En nu wil ik de baas zijn!' Ze worden minder serieus genomen. 'Hoezo?' 'Zo, jij ziet er echt niet uit.' En ze worden vaker en harder veroordeeld. 'Dat is niet eerlijk!' En toch wil je nog steeds liever een pop. 'Ja!' En daar heb je groot gelijk in. Want waar jij mee speelt, dat moet je toch gewoon lekker zelf weten?

Wat is seksisme?

Programmalogo's

Seksisme heeft niks te maken met seks, maar met je sekse: of je een jongen of een meisje bent. Als iemand vindt dat poppen voor meisjes zijn, is dat seksistisch. Meisjes hebben meer last van seksisme dan jongens.

Iemand anders behandelen vanwege zijn of haar geslacht

Ik vind dit zo vet! En ik ben heel excited, want vandaag ga ik meedansen met de pro's. Ik heb het over house dance. Zo vet! Ik herken het van die filmpjes die ik heb gezien. Maar wat is housedance nou precies? House is een dansstijl, dat is ontstaan in de late jaren zeventig, begin jaren tachtig. Het is ontstaan in Chicago en New York. En ja, het is vooral een clubstijl. Dat betekent dat mensen vooral samenkwamen in de clubs. Mensen hun garages, leegstaande gebouwen zoals dit om vooral de hele nacht te genieten van housemuziek. Housemuziek was nieuw. DJ's en producers gebruikten elektronische geluiden in plaats van muziekinstrumenten. En dat klonk ongeveer zo. En het dansen ging echt om je vrij voelen. Daarom trok de housescene zien ook heel veel mensen aan die zich in hun echte leven helemaal niet vrij voelden omdat ze bijvoorbeeld zwart of niet hetero waren. Maar als ik me laat gaan op housemuziek, dan ziet het er echt totaal niet zo vet uit als bij jullie. Zijn er dan ook echt specifieke housedancepasjes? Ja, je hebt verschillende pasjes, je hebt de heel-toe, de shuffle, farmer, crossstep. Verschillende steps eigenlijk. Het is echt de bedoeling dat je deze stappen neemt om te gebruiken hoe jij dat wilt en in welke volgorde je dat wilt doen. Het is freestyle. Ik wil eigenlijk ook wel zo'n pasje leren. Nou, dan gaan we je de shuffle leren. Rechts, links. Achter en links, rechts, achter. Nog een keer. Rechts, links, achter. Links, rechts, achter. Oké, oké. Volgens mij zit ie erin. Ik heb ook een beetje. Ik heb maar één pasje, maar ik heb wel dat clubgevoel. Ik wil nu ook wel op muziek dansen. Let's go, let's go! Meedoen hé? Nu wil ik eigenlijk echt dansen, kom, kom! Ik zei toch dat het een vette dans was?

Wat is house dance?

In de jaren 80 van de vorige eeuw wordt housemuziek heel populair. Op deze elektronische muziek kan je gewoon niet stil blijven staan! Tirsa leert uit welke pasjes house dance bestaat, zoals de shuffle en de cross-step.

Dansen op elektronische muziek

Vandaag ga ik op bezoek bij iemand met een wel heel bijzonder vak. Een vak wat ook niet zoveel meer wordt uitgeoefend. Martijn Krabman is namelijk letterschilder en dat is een eeuwenoud ambacht. Dus heb je een historisch pand en moet daar een naam op worden geschilderd? Of heb je een origineel uithangbord nodig? Of heb je een kapperszaak of een kroeg en hoort daar een mooie raamschildering bij? Dan kom je dus terecht bij een letterschilder. Maar letters schilderen, hoe doe je dat eigenlijk? Hey Martijn! Goeiemorgen Sera. Goedemorgen! Leuk dat je er bent, welkom. Ja. Nou, kom maar mee naar mijn atelier. Ja, ik ben benieuwd. Leuke plek. Nou, dit is mijn schilderkist. Hier zit eigenlijk alles in wat ik nodig heb om aan de slag te kunnen. Er zit bijvoorbeeld een schilderspalet in en daar kun je je verf op paletten. Een kistje met verschillende soorten penselen, verschillende typen haar, bijvoorbeeld eekhoorntjeshaar, marterhaar. Die zijn allemaal voor verschillende ondergronden. De schilder tok om je hand rustig te houden tijdens het schilderen en om te zorgen dat je niet met je handen door je werk heen veegt. Je kunt hem ook als liniaal gebruiken, maar ook om rondingen mee te schilderen. Het is eigenlijk multifunctioneel. Ik maak eerst een ontwerp. Belangrijk daarbij zijn natuurlijk de lettertypen, de letterstijlen. Ja. Bijvoorbeeld voor een hamburgerzaak of café gebruik je weer andere lettertypen of bijvoorbeeld een bord voor een motoronderdelenzaak. Daar hoort een ander type letter bij. Een wat stoerdere letter. Oké, het ontwerp is klaar. En dan? Dan is het handig dat ik er een priktekening van maak. Wat is dat? En priktekening, dat houdt in dat je de contouren, dus de de lijnen van de letters doorprikt. En daar heb ik een handig apparaat voor een elektropouncer. Die brandt allemaal kleine gaatjes in het papier. En dan klop ik met een klein zakje vol met talkpoeder klop ik talkpoeder door de gaatjes en dan zie ik mijn tekening in allemaal stippeltjes op de ondergrond en die kan ik vervolgens netjes inschilderen met de kwast. De schilderstok is eigenlijk onmisbaar geworden, zeker voor strakke lijnen zoals dit. Rechte streep is eigenlijk één van de moeilijkste dingen. Ik vind het zelf het lastigste van letters schilderen, de o's en de s'en eigenlijk omdat daar rondingen in zitten en als je daar ook maar iets mee de fout in gaat, zie je dat gelijk. Eigenlijk zet ik de penseel vast, mijn hand vast op de stok en dan beweeg ik de schilderstok voor de ronding zo. Wauw, ja, het ziet er echt zo goed uit. Maar ook hoe precies jij het doet. Het is echt een soort monnikenwerk eigenlijk. Ja, het is zeker heel precies werk. Ja, ik voel me soms ook wel een monnik. Ja, zo doen ze dat dus. Letters schilderen.

Wat doet een letterschilder?

Als je het moeilijk vindt om netjes te schrijven, kun je beter geen letterschilder worden! Serah gaat langs in het atelier van Martijn Krabman. Hij schildert de mooiste letters op bijvoorbeeld uithangborden of gebouwen. Hoe zorgt hij dat hij niet uitschiet?

Handgeschilderde letters op gevels of borden

Als een dier doodgaat, blijft het in de natuur natuurlijk niet gewoon liggen. Nee, er komen andere dieren op af om het dier op te ruimen. Die heten aaseters. De beroemdste en beruchtste aaseter van de Afrikaanse savanne is de hyena. Ja, ik vind het zulke geinige beesten. Als ze je aankijken lijkt het echt alsof ze zo een hele smile op mijn gezicht hebben. Sterker nog, als de hyena's met elkaar communiceren, dan lijkt het gewoon alsof ze keihard aan het lachen zijn. Maar dat betekent niet dat het lieverdjes zijn, want van alle soorten hyena's is deze soort, de gevlekte hyena, het meest luidruchtig en agressief. En in die savanne zijn hyena's samen met gieren echt wel de belangrijkste schoonmakers. Zij zorgen ervoor dat rottende karkassen niet te lang in de brandende zon blijven liggen, zodat ze daardoor minder ziektes verspreiden. Mark, ik hoor wat kraken. Breken ze hun tanden nou niet aan die botten? Nee, nee. Hun kaken en hun tanden zijn enorm sterk en die zijn er speciaal voor gemaakt om de botten van de prooidieren helemaal op te eten. En daar zitten juist heel veel voedingsstoffen in. Dat kan je hier mooi zien. Dit is witte poep van de hyena en dat komt door de kalk van die botten. Dus ze vermalen echt het hele dier. Jazeker, tot op het laatste bot. De tanden van hyena's moeten wel echt supersterk zijn om botten te kunnen fijnmalen. Bot bestaat namelijk uit extreem sterk materiaal. Hier, moet je eens even zien. Kijk nou, het kan gewoon met gemak veertig kilo vasthouden zonder dat het breekt. En hier is het bewijs dat ze die botten echt opeten, want door de botkalk kan ik hun poep gebruiken als krijt.

De gevlekte hyena

De hyena is de beruchtste aaseter van de Afrikaanse savanne. Hyena’s zorgen ervoor dat karkassen van dode dieren worden opgeruimd. Ze vermalen het hele dier, met botten en al.

Een Afrikaanse aaseter

NOJ, NOJ, NOJ, nee of ja? Waarom zit er een telefoon in de magnetron? Oh, die is van mij. Wat was je aan het maken? Een nieuw gerecht? Telefoon met tomatensaus? Nou ja, ik heb dus ergens gelezen dat je niet gebeld kan worden als je telefoon in de magnetron ligt. En waarom zou je dat doen? Je kan toch ook gewoon je telefoon op vliegtuigstand zetten? Ja, maar is toch leuk om te kijken hoe dat werkt? Wel een goede NOJ. Ben je niet te bellen met je telefoon in de magnetron? NOJ, NOJ, NOJ, nee of ja? Nou, ik zal je even bellen. Zou het werken? Oh! Beste mensen, de kortste NOJ in de Nederlandse geschiedenis. NOJ, NOJ, NOJ, een dikke vette nee. Mattie van de materie. Ik zie dat dus helemaal stress oplevert. Je bent helemaal verward. Weet je wat wij gaan doen? We zoeken dit uit tot op het bot. Waarom, wetenschap? Waarom? Hoe zit het nou met die mobieltjes? Toen ik jou belde maakte mijn telefoon contact met de zendmast en die maakte weer een connectie met jouw telefoon. En dat doet ie door middel van elektromagnetische straling, in dit geval radiogolven. Elektromagnetische straling, wat is dat? Ja, dat klopt. Er zijn heel veel verschillende soorten elektromagnetische straling. Sommige kan je ook zien, bijvoorbeeld licht, dus zonnestraling. Die kan je gewoon zien. Andere kan je niet zien maar wel voelen. Bijvoorbeeld infraroodstraling. Oh dat ken ik. Ik ben wel eens in een infraroodsauna geweest en dat voelt heerlijk warm, maar je ziet geen licht of zo. Ja, precies, dat dus. En andere kan je niet zien en ook niet voelen, bijvoorbeeld radiogolven. Maar je kan er wel lekker mee bellen. Wat heeft dit dan allemaal te maken met die magnetron? De magnetron, die gebruikt straling, net als je mobieltje en het is een kooi van Faraday. Sorry, wat? Een kooi? De kooi van Faraday dat is vernoemd naar de ontdekker van dat natuurkundige fenomeen, Michael Faraday. Oké, dus als ik dat natuurkundige fenomeen had ontdekt, dan heette het De Kooi van Cleve. Oh, dat klinkt eigenlijk wel lekker. Klinkt vooral plakkerig. Maar goed, terug naar die kooi van Faraday. Hij ontdekte dat als je een kooi maakt van metaal, dus staal of koper of zo, dat elektromagnetische straling dan niet binnenkomt. Het bekendste en leukste voorbeeld: bliksem. Wow, spectaculair! De kooi van Faraday houdt dus elektromagnetische straling tegen. Maar hoe kan het dan dat als mijn telefoon in de magnetron ligt, hij gewoon nog steeds gebeld kan worden? Niet elke vorm van straling is hetzelfde. De magnetron is gebouwd om een hele specifieke vorm van straling binnen te houden, namelijk de microgolf die gebruikt wordt om je eten warm te maken. Natuurlijk, in het Engels is een magnetron microwave, oftewel microgolf. En de telefoon gebruikt weer andere golven. Dus de telefoongolven kunnen die magnetron wel in en ook weer uit. Precies. Maar ik heb ook gelezen dat aluminiumfolie zou werken. Je geeft echt niet op, we doen gewoon nog een checking is facting. Ingepakt. Komt ie. Hallo? Ja. Ja! Ja! Dan komt die straling hier dus niet doorheen. Het werkt gewoon, dit lekkere topkooitje van Faradaytje voor je telefoontje. Ciao for now en tot de volgende NOJ!

Doet je telefoon het nog in de magnetron?

Je telefoon maakt gebruik van elektromagnetische straling. Tirsa en Eva zoeken uit of je die straling kunt blokkeren met een magnetron.

Verschillende soorten straling

Huh? Nuanceren? Wat is dat? Stel. 'Ik haat honden.' 
Je haat honden. Maar...'Dat hoorde ik! Niet lief.' Misschien had je die opmerking beter een beetje kunnen nuanceren. 'Huh?' Als je iets nuanceert, dan leg je iets preciezer uit wat je bedoelt. Dankzij de nuances is je verhaal minder heftig. 'Huh?' Een nuance is een detail, een klein verschilletje dat iets net een beetje anders maakt. Deze pony's lijken sprekend op elkaar, maar als je op de nuances let, dan zie je dat ze verschillend zijn. Net als deze twee pinguïns en deze twee kinderen. Een kleine toevoeging kan voor een klein verschilletje zorgen. 'Ietsie pietsie verschil.' Hallo? Dokter, ik zie helemaal groen!' Maar een nuance kan ook een groot verschil maken. 'Hallo, je bent een kikker.' Dankzij nuances heb je soms meer begrip voor mensen. 'Groen!' 'Kijk uit, pannenkoek!' De nuance: ze waren boeven aan het vangen. 'Hij krijgt altijd meer snoep.' De nuance: hij is een olifant. 'Pannenkoek!' 'Bal gehakt!' Als je niet nuanceert, begrijp je elkaar minder goed. Daardoor kun je zelfs ruzie krijgen. Of erger. 'Ik heb een hekel aan enge honden. Jouw hond is heus wel lief.' En dankzij die nuance loopt alles toch nog goed af. 'Fieuw!'

Wat betekent nuanceren?

Een nuance is een detail, dat iets net een beetje anders maakt. Door je mening te nuanceren, kun je dus preciezer uitleggen wat je bedoelt. Je hebt geen hekel aan honden, maar alleen aan enge honden. Heel genuanceerd!

Kleine nuance, groot verschil

NOJ, NOJ, NOJ, nee of ja? Mijn mattie van de materie. Ik kon niet slapen vannacht. Ik stond helemaal wetenschappelijk versteld. Oh? Ja, ik had een filmpje gezien. Moet je kijken. Oh. Maar dit is toch nep? Dit kan toch niet? Fiets, die rijdt gewoon in zijn eentje. Nou, hij gaat wel echt lang door. Maar is het echt? In deze tijd hadden ze toch helemaal geen special effects? Nou maar mattie van de materie. Het is wel een hele goede NOJ. Dat dacht ik dus ook. Samen komen we er wel uit. Is deze zelfrijdende fiets nep? NOJ, NOJ, NOJ, nee of ja? Checking is facting. En nou snap ik geloof ik ook waarom. Ik heb het gewoon gezien. Het is namelijk zo als die fiets ook maar een beetje dreigt te vallen, dan slaat het stuur die kant op en daardoor zwiept hij eigenlijk weer terug recht. Ik snap het niet. Nee. Nou, het stuur corrigeert het wiel en daardoor valt de fiets niet. Ik snap het niet. Ik heb heel lang op circusles gezeten en daar heb ik van alles leren balanceren. Oh vet! Ja, zo hou ik hem in balans. Maar stel, hij valt nou naar rechts, dan ga ik ook snel naar rechts of hij valt naar links, dan ga ik ook snel naar links. Door die snelle beweging corrigeer je de stok en blijft hij in balans. En dat doet je stuur dus ook. Je hand werkt dus eigenlijk als het stuur. Snap je? Ja. Wil je het ook eens proberen? Top. Valt ie die kant op, beweeg dan snel die kant op. Ja, goed. Is dat goed? Ja, ik voel het ook. Snap je? Ja. Yes, je hebt hem, hè? Ja. En je fiets doet dit dus ook. Maar je fiets moet wel in beweging zijn. Ik laat het zien. Men neme een kruk waarvan de bovenkant kan draaien. Dan ben jij het stuur van de fiets. Je armen zijn de voorvork en dit is het voorwiel van de fiets. Oké. Nou geef ik er een lekkere zwaai aan. Hoppa! Oké, we hebben een heel hard draaiend wiel, maar er gebeurt nu nog niks. Nee, dat klopt. Je gaat nu als het ware gewoon rechtdoor. Stel, je fiets dreigt naar rechts te vallen, dan ga jij, omdat het voorwiel beweegt als stuur daar ook achteraan. Kijk maar eens. Rechts. Kijk, dan zul je zien dat jij als stuur. En dan weer naar oh! Je voelt ook echt die kracht zo. Oh! Hahaha. En zo corrigeert je stuur de val. Dat is het zelfcorrigerend vermogen. Ja, wij zijn niet de enigen die dit gecheckt en gefact hebben. De universiteit in Delft en in Cornell, die hebben dat ook gedaan. Onderzoekers hebben daar een rijdende fiets een duwtje gegeven en dan zie je dat het stuur net iets sneller ook die kant op valt en daardoor de fiets weer recht gaat. Ja, vet toch? Is deze fiets in het filmpje nep? NOJ, NOJ, NOJ, een dikke vette nee. 
Tot de volgende NOJ.

Kan een fiets zelf blijven rijden?

Als je je fiets een zetje geeft, valt hij niet meteen om. Je stuur corrigeert het wiel waardoor hij niet omvalt. Ingewikkeld? Tirsa en Eva laten zien hoe het werkt.

Zo houdt je fiets zichzelf in balans

Gelijkwaardig? Wat is dat? Stel, je werkt in een fabriek en daar ben je behoorlijk goed in. Net zo goed als je collega. En toch krijgt die collega veel meer betaald dan jij. 'Dat is niet eerlijk!' Nee. Je wil graag gelijk beloond worden, want jullie doen gelijkwaardig werk. 'Huh?' Iets wat gelijkwaardig is, heeft eenzelfde waarde. Het werk dat jullie doen is even moeilijk en jullie doen het even goed. Dat is evenveel waard. Gelijkheid en gelijkwaardigheid worden nogal eens door elkaar gehaald. Eigenlijk is iedereen anders. 'Echt he?' Ongelijk dus. Ja, maar dat betekent niet dat de één meer waard is dan de ander. 'Inderdaad!' Als olifanten heel de dag tv mogen kijken, maar robots niet... 'Ik wil gelijke rechten!' En als pinguïns naar school kunnen maar uiltjes niet... 'Ik wil gelijke kansen!' Of als blauwe poppetjes alles mogen bepalen en de gele niet. 'Wij weten het beter!' Dan is er geen gelijkwaardigheid. 'Luister ook eens naar mij!' Maar als jij moeite hebt met lopen en iemand anders niet, dan krijg jij een rolstoel, en die ander niet. Soms is ongelijke behandeling nodig om gelijkwaardigheid te krijgen. Op je werk kan dat ook zo zijn. Jouw collega krijgt een krukje om bij de lopende band te kunnen en je andere collega zelfs twee. 'Ik wil ook twee krukjes!' Ja, dat slaat dus helemaal nergens op. 'Nu is ie te hoog'. Als het resultaat van hoe je met iemand omgaat gelijkwaardig is, dan ben je goed bezig. Hoe ongelijk die behandeling ook is.

Wat betekent gelijkwaardig?

Iedereen is anders. Maar dat betekent niet dat de één meer waard is dan de ander. We zijn allemaal gelijkwaardig. Maar soms is ongelijke behandeling nodig om gelijkwaardigheid te krijgen. Hoe zit dat?

Even belangrijk, maar niet gelijk

Het Concertgebouw. Volgens velen dé plek waar muziek het allermooiste klinkt. Ook de plek waar wereldberoemde musici optreden als ze in Nederland zijn. Nou nemen alle muzikanten die hier komen spelen via de artiesteningang hun eigen instrumenten mee. Eén uitzondering: de pianisten. Vandaar dat het Concertgebouw speciaal voor de pianisten negen van de allerbeste piano's in bezit heeft. Allemaal concertvleugels. Dit is de schatkamer waar die kostbare instrumenten stand-by staan. De temperatuur en luchtvochtigheid worden hier precies in de gaten gehouden. Dat is ook belangrijk, want als dat te veel verandert, dan raken de vleugels ontstemd. Dan worden ze vals. Het zijn net kasplantjes. Voor ieder concert wordt een vleugel geselecteerd. Die wordt vervolgens uitermate voorzichtig door een wirwar van gangen en liften naar de concertzaal vervoerd. En eenmaal in de zaal wordt elke vleugel voor elk concert iedere keer weer helemaal klaargemaakt door een pianostemmer. Ehud, jij bent dus verantwoordelijk hoe die piano klinkt vanavond? 
Ja, dat klopt. Even heel kort he, wat is piano stemmen eigenlijk? De piano is in wezen een grote klankkast en met behulp van deze glimmende gietijzer plaat, waarover worden de snaren gespannen, kunnen wij diverse toonhoogten bereiken. Voor de hogere tonen hebben wij kortere snaren en voor de lage bastonen hebben wij een lange besnaring. En zelf bij het stemmen, zoals je ziet hebben we hier de stempennen, dan kan ik aan meedraaien met de klok mee om de spanning omhoog te brengen en op deze manier kan ik alle 243 snaren op toon stemmen. Dus je hebt ook 243 kansen om deze piano vals te laten klinken. Ja. Bepalen nou alleen de snaren en de toonhoogte hoe de piano klinkt? Of is er meer? Er is veel meer. Ik laat je zien. Zoals je weet zijn er 88 toetsen en elke toets correspondeert met een heel ingenieus mechaniek met heel veel onderdelen en afstelmogelijkheden die de mogelijkheid geven om zacht en hard te spelen. Piano van de Italiaanse zacht en forte, hard, en eigenlijk heet zo'n instrumenten forte piano. In totaal zijn er hier meer dan 2000 onderdelen verdeeld over deze 88 toetsen en ik moet zorgen dat het allemaal even goed reageert. Door de constructie en de materialen en akoestiek van de zaal en de aanslag van de pianist of hij of zij hard of zacht spelen. Al deze factoren bij elkaar zijn verantwoordelijk voor het gehele klankbeeld van het instrument. Oh zo mooi heb ik het nog nooit gehoord. Deze is klaar voor vanavond. Denk ik ook.

Wat doet een pianostemmer?

Een concertvleugel moet voor elk optreden gestemd worden. Dat betekent dat alle 243 snaren op spanning gebracht moeten worden, zodat ze de juiste toon laten horen als ze bespeeld worden.

Zo stem je een concertpiano

Goed, de bedoeling is dus dat ik het balletje vanaf hierzo helemaal daar naar die rooie vlag van hole 2 sla. 
Kak, in het water jongens. Balletje kwijt. Balen. Maar goed, nou kan ik natuurlijk ook echt helemaal niet golfen, maar er zijn ook genoeg getrainde golfers die hier dus heel vaak een balletje in dat water verliezen. Dat is hartstikke zonde, toch? Maar wat gebeurt er allemaal met die balletjes? Wow joh Zo, die had ik even niet aan zien komen. Hallo. Duikers, hallo. Jeetje, hoeveel zijn het er? 
Ik denk wel 200 ballen ongeveer in 1 net. 200 ballen. Ja. Nou dat vind ik best wel aardig aantal. Dus ik heb nu eindelijk heel de buitenkant heb ik nu afgezwommen en dan straks moeten we het midden gaan doen. Maar er zijn heel veel planten onder water dus dat zie je natuurlijk niks. Dus daar gaat wel wat tijd inzitten dus je ziet echt niks nu. Maar er liggen veel golfballen. Is het niet hartstikke koud? Ik sta hier nu met een sjaal en een dikke jas en jij ligt gewoon in het water. Nu valt het nog mee, maar als je al tijdje in het water zit dan krijg je wel echt koude vingers. Maar doe je het in de winter dan dus ook gewoon? Dan is het zelfs als er ijs ligt zitten we onder het ijs Echt? We hebben thermokleding onder onze pakken aan. Oh ja. Dat houdt ons lekker warm. En lekker dikke sokken. Ja. Dus dan is het uit te houden. En hoe ziet dat er dan uit onder water? Hoe ga je te werk? Je traint jezelf dat je net boven de bodem hangt. Oke. En dan heb je in één hand een. Dus je gaat eigenlijk door de blubber met je handen. En dan meestal wat je voelt dat hard is, is een golfbal. Om hoeveel ballen gaat het dan? In Nederland zo'n miljoen ballen per jaar duiken we op. Dat is toch niet normaal? Wow wat een ballen. En dit zijn dus allemaal tweedehands ballen. Zo, hoeveel ballen heb je hier wel niet liggen joh? Ik denk dat we ook rond 1 miljoen golfballen hebben liggen. Zoveel? Ja. En dit is een bak met vieze ballen, neem ik aan. Ja, deze golfballen, die zijn afgelopen week op de golfbaan opgedoken. Die komen eigenlijk echt allemaal uit de sloot. Ze stinken ook als je ze ruikt. En wat ga je hier dan nu mee doen? Deze golfballen, die worden allemaal gewassen. Ze worden gereinigd, dus gaan ze eerst in het schoonmaakmiddel zodat ze lekker weer helemaal lekker fris en proper eruitzien en dan worden ze nog een keer gewassen om het puntje op de i te zetten. Ja. Dan worden ze op merk uitgesorteerd en dan worden ze op kwaliteit geselecteerd. Ook nog? Dus we hebben iets van 300 soorten golfballen. Allemaal soort bij soort? Bij soort en dan worden die weer verkocht via een webshop. Maar wat een werk. Ja, dat is heel veel werk, dus elke golfbal gaat 3 tot 4 keer door je handen. Wauw! Ja. Nou, moet je kijken. Twaalf spierwitte golfballetjes, gisteren nog in de sloot en nu weer als nieuw. Dat noem ik nog eens recyclen. Zo doen ze dat dus. Golfballen duiken.

Wat doet een golfbalduiker?

Elk jaar belanden er meer dan een miljoen golfballen in de sloot. Dan denk je misschien; jammer dan. Maar golfbalduiker Nicky heeft er zijn werk van gemaakt. Hij duikt de ballen op, maakt ze schoon en verkoopt ze in zijn webshop.

Golfballen opduiken en verkopen

Huh?! Perspectief, wat is dat? Stel. 'Honger!' Je hebt zin in iets lekkers, net als je vriendin. 'Mjam mjam mjam.' 'Ik zit vol.' Jij vindt appels veel te groot en je vriendin vindt ze te klein. Jullie perspectief op appels verschilt dus nogal. Je perspectief is je blik of je gezichtspunt. Het punt van waaruit en hoe je naar iets kijkt. 'Te veel!' 'Te weinig'. Vanuit een andere hoek kan iets er heel anders uitzien. 'Leuk huis hè?' Je kunt iets echt van een andere kant bekijken. 'Dat is de achterkant.' Maar je kunt ook naar iets kijken door een andere bril. Daar bedoelen we mee dat je let op andere dingen. Op hoe duur het huis is bijvoorbeeld. 'Financieel perspectief.' Of je kijkt of het goed bereikbaar is. ‘Praktisch perspectief.' Vanuit jouw perspectief is vlees eten misschien een goed idee, maar vanuit het perspectief van de koe waarschijnlijk niet. Je perspectief bepaalt wat je ergens van vindt. Jij bent niet blij met die fabriek in je achtertuin, maar de fabrieksdirecteur heeft een heel ander perspectief op de zaak. 'Pannenkoek!' Als je dan ruzie krijgt, dan kan het helpen om je te verplaatsen in het perspectief van de ander. 'Oh, nu begrijp ik je.' 'Te veel!' 'Te weinig!' 'Te veel!' 'Te weinig!' Als jullie die appels nu eens bekijken vanuit een gezamenlijk perspectief. 'Samen delen!' Dan is er precies genoeg voor jullie allebei.

Wat betekent perspectief?

Jij kijkt met een andere blik naar de wereld dan je buurvrouw of je meester. Iedereen heeft zijn eigen perspectief. Als je door een andere bril kijkt, kun je iets op een andere manier bekijken. Best verfrissend!

Hoe jij naar iets kijkt

Ja, hier ergens moet het zijn. Er zijn er niet heel veel meer, maar gelukkig wordt het eeuwenoude ambacht nog steeds uitgeoefend. IJzer smeden, een stuk ijzer met vuur en een hamer helemaal naar je hand zetten. We gaan vandaag op bezoek bij ijzersmid Martijn. Met een missie: kan hij voor ons een origineel klokhuis smeden? Martijn en Johan, ik heb jullie gevonden. Goedemiddag. Kunnen jullie vanmiddag een origineel smeedijzeren klokhuis maken? 
Dat zou kunnen. Dan moeten we eerst een schetsje gaan maken met z'n drieën. We hebben een schets, dus aan de slag. Hoe werkt dat smidsvuur precies? Nou ja, we hebben speciale vetkolen, dit soort kolen. Het zijn geen geen barbecuekolen, maar speciaal voor het smeden. Die worden heel heet. Hieronder hebben we een ventilator zitten. Die blaasr dan onder de tafel lucht door en door deze gashandel kunnen we het vuur harder en zachter zetten. Ja, en dan wordt het daar dus flink heet. Ja, ja, een kleine 12, 1300 graden. Eerst wordt het ijzer opgewarmd. Het moet op temperatuur komen, Zo rond de 1100 graden is ideaal. En het leuke is dat je aan de kleur van het ijzer kan zien hoe heet het is. En aan de hand van dit kleurenkaartje kunnen we zien welke kleur bij welke temperatuur past. Dus 1100 graden. Ja, we komen al aardig in de buurt. Ja toch? Wat gebeurt er nou precies bij dat smeden? Door de hitte gaan de kleine deeltjes, de metaalatomen, bewegen. Op dat moment wordt het ijzer vervormbaar. Als je er dan op gaat slaan, dan krijgen die atomen een nieuwe rangschikking. Het ijzer krijgt dan gewoon een nieuwe vorm. Het begint al aardig op een klokhuis te lijken. Ja, klopt. Een originele ambachtelijke smeedijzeren klokhuis. Johan, Martijn. Hier is er echt maar eentje van hè? Ja, zeker weten. Dat klopt. Nou, zo doen ze dat dus. IJzer smeden.

Wat doet een ijzersmid?

Een smid is iemand die dingen maakt van ijzer. Daarvoor heb je vuur nodig, een hamer en een aambeeld. Door op het hete ijzer te slaan, kun je het in allerlei vormen smeden. Een klokhuis bijvoorbeeld!

IJzer verhitten en vervormen

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos