Groep 6/7/8

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Cultuur en geloof

Het Klokhuis

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Dit is het weiland van Elly en Gert. Zij hebben honderd koeien. Het is nu winter en niet zo lekker weer, dus de koeien staan op stal en die worden twee keer op een dag gemolken. En die melk, die verkopen ze. Hallo allemaal. Maar een groot deel gebruiken ze ook zelf. Ze maken hun eigen zuivelproducten voor hun eigen boerderijwinkel. Denk aan kaas, room, karnemelk en boter. En dat doen niet zo heel veel boeren meer. Boter maken: hoe doe je dat? Kijk eens aan. Verse melk van de koe en 350 liter 
van deze melk wordt straks hierin gepasteuriseerd zoals ze dat noemen. Het wordt dan verwarmd op 75 graden en hierdoor kun je het langer bewaren. Daarna worden de melkzuurbacteriën toegevoegd. Die worden speciaal gekweekt om boter mee te maken en dat maakt die vloeibare melk eigenlijk wat dikker. En één zo'n klein potje is genoeg voor 350 liter melk. Elly, wat doen die melkzuurbacteriën nou precies? Die melkzuurbacteriën, die hebben we nodig om de melk te laten verzuren. Die groeien zo bij zo'n 25 graden en dat laten we ze voor 36 uur doen. Ze gebruiken dan de suiker in de melk om zuur van te maken. Dus de zoete melk wordt zuur en dat is weer goed om de melk houdbaar te maken. En voor de smaak en de melk wordt er heel veel dikker van. Oh ja. Kijk, het is een soort pudding. Dat melkzuur, dat doet nog iets anders. In de melk zitten allemaal vetbolletjes die zien er even zo uit en aan de buitenkant zit een dun vliesje. Dat noem je het membraan en dat melkzuur. Dat zorgt ervoor dat dat membraan dunner en slapper wordt. En dan gaat het er een beetje zo uitzien. En tijdens dat roeren, karnen, dan kan dit makkelijker worden kapot gemaakt en komt dat vet vrij. En zo maak je dan boter. De aangezuurde melk wordt nu gekarnd met behoorlijk wat geweld wordt die melk geroerd en er wordt lucht in geslagen. Nou eens kijken. Het moet nu langzaam in beweging gehouden worden zodat de boter naar boven  kan komen en bij elkaar kan drijven tot het één grote klont is. Maar dit is eigenlijk maar zo'n laagje. Maar het grootste gedeelte hieronder, dat is iets anders. Lekker glaasje karnemelk en het heet dus karnemelk omdat het gekarnde melk is. 300 liter he. Je ziet het is echt een serieuze klont boter geworden. En hoeveel boter komt er nou uit die 350 liter melk? Daar halen we ongeveer vijftien kilo boter uit. Dat is een van deze pakjes zestig. En ook nog eens een keer 300 liter karnemelk. Boter maken. Zo doe je dat dus.

Hoe wordt boter gemaakt?

Programmalogo's

Het maken van boter begint met melk. Na het pasteuriseren worden er melkzuurbacteriën aan de melk toegevoegd. Daarna wordt de melk gekarnd. En behalve verse boter krijg je dan ook verse karnemelk!

Melk met bacteriën

Dit is echt heftig. Gelukkig ben ik helemaal ingepakt met een helm schouder-, elleboog-, knie- en heupbescherming en zelfs piemelbescherming onder m'n broek, namelijk een toque. Dit schijfje, de puck, moet in de goal van de tegenstander met een stick. En daarbij mag best veel, fysiek gezien. Ik denk dat het een van de snelste en hardste sporten is ter wereld. IJshockey. Woeh! We zijn op bezoek bij een training van Tilburg Trappers. Zij spelen in de eredivisie. Ze staan hoog en over een paar dagen spelen ze tegen de koploper. Een belangrijke wedstrijd. Je hoort het, hard tegen hard. Ik ben benieuwd hoe ze het gaan doen. Let's go, iedereen hier. Ok, boys. Opstellen, blauw aan een kant, wit aan de andere. IJshockey is een keiharde, maar ook gedisciplineerde sport waarbij tactiek belangrijk is. Daarom krijgen ze allemaal heel precieze opdrachten. Ze zitten nu voor de coach met een knie op het ijs. Dat betekent: coach, ik luister. En dat kunnen ze maar beter doen want anders krijgen ze gelijk een flinke uitbrander. Laten we beginnen met een superbasic, korte cursus ijshockey. Een team bestaat uit 22 man, maar er staan er maar 6 op 't veld. Namelijk een goalie, misschien wel de belangrijkste speler dan heb je nog twee verdedigers en drie aanvallers. Namelijk de center en twee wingers. Het veld is verdeeld door een rode middellijn en je hebt drie zones: een verdedigingszone, een neutrale zone in het midden en een aanvalszone. En 't doel is om de puck in de goal te krijgen van de tegenstander. Verder zijn er een paar regels zodat het niet te gemeen wordt. Je mag iemand een bodycheck geven dus expres hard met je bovenlichaam tegen iemand aan botsen maar alleen als diegene de puck heeft. En het is ook niet de bedoeling dat je je stick gebruikt als wapen. Dat spreekt een beetje voor zich. Dus het is niet de bedoeling dat je hier iemand mee gaat slaan, prikken of haken. Wordt het toch te gemeen, dan kan de scheidsrechter affluiten. Vrije trappen worden genomen als een face-off op een van deze plekken op het veld. De puck wordt erin gebracht door de scheidsrechter en twee spelers strijden erom. De scheidsrechter kan ook tijdstraffen uitdelen waarbij een speler twee of soms vijf minuten van het veld af moet. En dan is het echt aan, want wat doet de tegenstander dan? Die gaat 'powerplayen'. Die zet z'n beste spelers in het veld om die snel te laten scoren, en dat is altijd spectaculair. Dat was een spoedcursus, dan gaan we nu weer aan de bak. Poeh. Hop!

Hoe wordt ijshockey gespeeld?

IJshockey is een snelle, harde sport die gespeeld wordt op schaatsen. De spelers zijn flink ingepakt met bescherming. Het doel is om de puck in de goal van de tegenstander te krijgen. Bodychecks zijn toegestaan, dus expres hard tegen iemand aanbotsen met je bovenlichaam, maar alleen als diegene de puck heeft.

Stevige teamsport op het ijs

Janouk en Bram gaan in Den Bosch op zoek naar een meerkoet. Een diertje wat er misschien heel lief uit ziet, maar dit lang niet altijd is. Zullen ze veilig de meerkoet spotten?

Op zoek naar de meerkoet | SoortSafari

Klokhuis SoortSafari

Op zoek naar de meerkoet

Fosfaten uit poep. Het grootste gedeelte van de fosfaten die we eten, poepen ook weer uit. En als we het hebben over fosfaten in poep, moet je hier zijn. Alle poep en plas van een miljoen Amsterdammers wordt hier verwerkt. Het komt binnen als rioolwater, wordt vervolgens gezuiverd en gaat dan als schoon water de haven in. Alex is onderzoeker en weet alles over afvalwater en ook wat we daar nog van kunnen hergebruiken. Fosfaten uit poep, hoe zijn die daar terecht gekomen? Ja, wij eten natuurlijk gewoon thuis en dat voedsel, dat wordt gemaakt met fosfaat. En als we klaar zijn met eten dan gaan we ook weer naar de wc. Dus al die al die poep en plas komt op deze installatie en zo komen de fosfaten hier. En hoeveel is dat dan? Dat is ongeveer 80% van wat we opeten. Dat komt uiteindelijk hier terecht en ja, daar kunnen we leuke dingen mee doen. Hier in deze grote bakken komt het water binnen. En ja, daar vindt het echte werk plaats. Dus hier wordt het afvalwater schoongemaakt door onze miljarden werknemers, de bacteriën. Dat doen we door poep en plas als voedsel te gebruiken voor die bacteriën. En daar hebben ze ook lucht bij nodig en dat kan ik je even laten zien. Hoe is dat gebeurd? Ja, graag.  Ja? Zo, dit is het. Dat stinkt een beetje. Ja, dit zijn onze miljarden werknemers die het afvalwater schoonmaken. De bacteriën.  Ja, de bacteriën. Ja, daar hebben ze lucht bij nodig. Dat zie je ook heel duidelijk. Wat gebeurt er dan met die bacteriën? Uiteindelijk? Als ze zich vol hebben gevreten, dus hun werk hebben gedaan dus het afvalwater is schoon, dan zakken ze naar de bodem. Het is een soort vette drab eigenlijk, die naar beneden zakt in die tank en het bovenstaande water, dat is dan schoon en dat we dat lozen we dan weer op het oppervlaktewater. Dat kun je zien in de tank hiernaast. Dat ziet er gewoon netjes schoon uit. En kan ik ook de drab zien? Ja, de drab kunnen we zien, daar breng ik je zo naar toe. Dit is het dan. Dit is wel poep, ja. Ja. Ja, dit is nou de drab. Dit zijn nou de volgevreten met fosfaat bactieriën. En hoe haal je dat fosfaat er dan uit? Halen we eerst het gas eruit, uit de bacterie massa en daarna halen we het fosfaat met het met het fos vaatje eruit. So this is where the magic happens?  Ja. Hier gebeurt het. Hier maken we de fosfaat kunstmest. Ja, door wat magnesium toe te voegen en een beetje te beluchten, maken we hier hele mooie kristallen. Kristallen groeien. En als de kristallen groot genoeg zijn Dan zakken ze naar het tuutje en dan tappen we ze af dan wassen ze nog een beetje en dan stoppen ze in de container. Mag ik?  Ja, ga maar even kijken. *zingt een deuntje* Dit is wel echt heel veel, man. En dit was eerst gewoon poep. Eigenlijk, gewoon onze poep en plas. Ja dat is echt zo mooi. Een hele mooie vorm van kristallen. Kan ik dit gewoon over het land strooien? Nee, dit kun je niet zo over het land strooien. Er moet wel eerst gewoon kunstmest korrels van gemaakt worden. Oh. Maar dat doen wij niet hier.

Hoe wordt kunstmest gemaakt van poep?

In deze video leer je hoe rioolwater, met alles wat je daarin tegenkomt, wordt getransformeerd tot kunstmestkorrels. Bacteriën spelen hier een hele grote rol bij.

Bacteriën zorgen ervoor dat de fosfaatdeeltjes uit het rioolwater worden gehaald

Wow, Nizar. Ja. Moet je kijken. Als ik met die ballon over mijn haar ga, dan gaat mijn haar echt zo knetterhard overeind staan. Zie je? Grappig he? Maar moet je kijken als ik dit filmpje zo zie dan zie ik nergens een ballon of iets aan te pas komen en dat haar staat echt nog veel harder overeind. Wat? Raar toch? Hoe dan? Kijk, als je over een ballon wrijft, wordt die elektrisch geladen. Dat noem je statische elektriciteit. Daardoor kan die verschillende dingen aantrekken. En dat is niet alleen jouw haar maar ook, kom eens mee? Een waterstraal. Kijk. Zie je? Nou ja! Ik zei het je toch. Hij gaat gewoon in een bochtje. Ja, hij komt er gewoon naar toe. Hoe kan dat nou? Dat komt dus door dat die elektrisch geladen is. Ja, ik vind het allemaal leuk en aardig, maar kijk, in dit filmpje is helemaal geen ballon te zien en ook geen andere objecten die statisch geladen zijn. Ja, maar kijk naar wat daarboven hangt. De lucht. In de lucht? Wolken? Precies! Donderwolken zijn ook statisch geladen. Oh, dat is onweer. Denk maar aan de bliksem die daarbij komt kijken. Één en al elektriciteit. Echt superstatisch en dat zorgt ervoor dat je haar overeind kan staan. Maar dat is vet! Dat wil ik ook wel een keer meemaken. Lachen. Hallo, niet lachen, het is levensgevaarlijk. Met zo'n coupe is het eigenlijk een teken dat je zo snel mogelijk weg moet gaan omdat de bliksem kan inslaan. Dus dan moet je eigenlijk wel maken dat je wegkomt. Ja. En goed, een schuilplaats zoeken. Kijk. Knip hier een reepje uit. Statische energie kan dingen aantrekken, maar ook afstoten. Oké, ik heb een reepje. Oké, kom naar achter. Oké, Even statisch maken. Ja. Oké, let's go. Kom maar. Nou! Dit is toch een geweldige truc als je indruk wil maken op iemand die je aantrekkelijk vindt. Nou ja, afstotelijk in dit geval. Kijk! Wat goed!

Wat gebeurt er als je haar recht overeind staat?

Als je over een ballon wrijft, wordt die elektrisch geladen. Janouk en Nizar laten zien dat statische energie dingen kan aantrekken, maar ook afstoten.

Statische elektriciteit in actie

Dit is het weiland van boerin Lydia, midden in het Groene Hart, vlakbij Woerden. Het is nu winter, dus alle koeien staan daar op stal. Er lopen hier bijna tachtig koeien rond. Ze kunnen hier een beetje rondwandelen en af en toe eten als ze er zin in hebben. Maar ja, al die koeien zijn hier natuurlijk niet voor niets, want het gaat om de melk. En deze koeien hebben allemaal een kalfje gekregen zodat ze melk gaan produceren. Die melk, die gaat natuurlijk lang niet allemaal naar het kalfje, maar die gaat ook voor een groot deel naar ons. Want ja, wij drinken ook van die melk en dat betekent dat de koeien gewoon een aantal keren per dag gemolken moeten worden. Dat is echt een flinke klus. Maar boerin Lydia heeft daar een hele slimme oplossing voor namelijk een melkrobot. Ja, een melkrobot, hoe werkt dat? Kijk eens even dames. Heerlijk! In de meeste stallen worden de koeien twee keer per dag allemaal tegelijkertijd gemolken. Maar niet in deze stal. Hier wandelen de koeien zelf op hun eigen moment naar de melkmachine toe om gemolken te worden. Elke koe heeft een halsband om haar nek met daarin een klein kastje, een tekst en in die tekst staat alle informatie over de koe en de melkmachine kan die informatie uitlezen en zo weet ie precies welke koe er gemolken gaat worden. Eerst worden de uiers schoon gemaakt met ronddraaiende borstels en dat geeft de koe ook meteen het signaal om haar melk te laten stromen. En daarna worden de spenen heel precies gescand met een laserstraaltje. Zo weet de machine namelijk precies waar de spenen hangen en waar die moet zijn. En door middel van een heel slim vacuümsysteem. In die melk beker wordt dan de koe gemolken. En het mooie is dat meteen ook in de machine de melk wordt geanalyseerd. En zodra er dan iets mis is met de melk, dan wordt de melkbeker meteen afgekoppeld en wordt de melk apart gehouden zodat het niet bij alle goede melk in de tanks terecht komt. Kijk, hier wordt alle melk verzameld en kun je ook meteen zien hoeveel een koe gegeven heeft. En uiteindelijk wordt al die melk dan opgeslagen in een grote koeltank die eens in de zoveel dagen geleegd wordt. Maar natuurlijk niet voor niets. Als beloning krijgt de koe tijdens het melken een goede hap krachtvoer. Want ja, ze moet het natuurlijk wel leuk vinden om de volgende keer weer terug te komen. Lydia, het lijkt me best wel spannend om het melken gewoon helemaal over te laten aan de machine. Ja zeker! Dat was ook wel even, het was erg wennen. Voor de koeien, maar ook voor de boer. Maar ze doen het er echt heel goed op. Ze kunnen hun eigen ritme bepalen. Ja. Ze kunnen gewoon lekker hun eigen gang gaan. En neemt het voor jullie nou heel veel werk uit handen? Ja, we lopen nu meer tussen de koeien om weer te focussen op de gezondheid en het is anders werken is het één keer, dus voor ons heel prettig, maar ook voor de koeien. Ja en hier is het allemaal om te doen. De melk. Nou proost! Proost!

Hoe werkt een melkrobot?

Melkkoeien moeten twee keer per dag gemolken worden. Dat is veel werk. Maar met een melkrobot gaat het allemaal automatisch. De koeien bepalen zelf wanneer ze gemolken willen worden en de melkrobot doet de rest!

Koeien worden gemolken door machines

Ja, Eva hier. Vandaag verwachten we koud weer, een ijzige wind en een gevoelstemperatuur van -25 graden. Terug naar de studio. Als je het ijskoud hebt, bijvoorbeeld in de winter is het soms moeilijk om weer warm te worden. Je kan bijvoorbeeld gaan rillen en daarbij kan je ook gaan klappertanden. Maar waarom helpt dat eigenlijk tegen de kou? Dat heeft te maken met je spieren. Denk maar eens aan als je gaat hardlopen of fietsen en veel spieren gebruikt. Dan krijg je het al snel warm. Als je spieren veel bewegen, verbranden ze voedingsstoffen die ons lichaam binnenkomen door te eten. En je verbranding het woord zegt het eigenlijk, al brand, daar komt warmte bij vrij. Van bewegen krijg je het dus warm. Maar als je het echt koud hebt, heeft je lichaam een trucje. Het gaat dan uit zichzelf rillen zonder dat je wat hoeft te doen. De spieren in je lichaam trekken zich steeds kort samen en ontspannen weer. En dus ook de spieren van je kaak waardoor je gaat klappertanden. Zo krijg je het zelfs als je stilstaat nog lekker warm. Maar hoe kan het dan dat we soms ook klappertanden in de zomer? Nou, dat komt bijvoorbeeld door ziekte. Als je ziek bent en bijvoorbeeld koorts hebt, dan kan je lichaam gaan rillen en door het rillen krijg je een hogere lichaamstemperatuur. Ziektemakers kunnen niet zo goed tegen die hogere lichaamstemperatuur en zo word je dus sneller beter. Daarnaast kun je ook gaan klappertanden als je bang bent. Hallo? Is daar iemand? Je spieren kunnen zich door spanning afwisselend aanspannen en ontspannen, waardoor je rillingen kunt krijgen. Soms dus in de vorm van klappertanden. Ja Eva hier. Lieve mensen, nu vragen jullie je vast af hoe ik -25 graden Celsius overleef zonder te klappertanden. Nou, kleed je warm aan. Beweeg lekker je spieren of ga net als ik gewoon lekker relaxed op vakantie naar de zon. Terug naar de studio.

Waarom ga je klappertanden als je het koud hebt?

Klappertanden is eigenlijk een trucje van je lichaam. Als je het heel koud hebt, gaat je lichaam uit zichzelf rillen. Je spieren spannen zich steeds kort samen en ontspannen weer. Door die kleine beweging van je kaak probeert je lichaam zich op temperatuur te houden.

Van bewegen krijg je het warm

Janouk en Bram hebben deze week de opdracht om de huismus te vinden. En hoewel ze de vogel overal horen, is het vinden van de dit kleine vogeltje toch een lastige opdracht. Zal de missie mus slagen?

Op zoek naar de huismus | SoortSafari

Op zoek naar de huismus

Denk jij dat je buik knort als je megahonger hebt? Dat hoeft niet. Als je hebt gegeten, dan blijft het eten eerst vier uur in je maag, waar het eten verkleind wordt tot stukjes van één à drie millimeter. Daarna wordt het eten naar de dunne darm geknepen en daar blijft het ongeveer 6 uur. Vervolgens reizen de overgebleven resten een dag door de dikke darm om daarna als poep je lichaam weer te verlaten. Je spijsverteringskanaal heeft dus een handig doorschuifsysteem wat ervoor zorgt dat er steeds weer plek is voor nieuw eten. Elke keer als het eten, lucht en vloeistoffen zich verplaatsen kun je een knorrende of borrelend geluid horen. Bovendien vindt er twee keer per dag een hele grote schoonmaakbeurt plaats. Het is alsof met een bezem al het eten en de resten in één keer ver worden doorgeschoven. Dit gebeurt door een samentrekking van de maag tot aan de dikke darm. Vaak zijn deze momenten tussen twee maaltijden door en geven ze meer geluid. Je maag en darmen ruimen dus lekker op  en dit zegt niets over of je honger hebt, maar omdat dit langere knorgeluid vaak wordt gemaakt als je maag al een tijdje leeg is heb je dan soms toevallig net honger gekregen.

Waarom maakt je maag soms een knorrend geluid?

Alles wat je eet en drinkt, komt terecht in je maag. Daarna reist het door je darmen en uiteindelijk poep je het weer uit. Steeds als die etensresten, lucht en vloeistoffen zich verplaatsen door je darmstelsel, kun je borrelende geluiden horen. En dat gebeurt niet per se als je trek hebt.

Je spijsvertering in actie

Kak! Kak kak. Kakkerdekak. Het is weer zo ver, een lekke band. Iedere keer weer naar de fietsenmaker. Terwijl het helemaal niet moeilijk is om je fietsband zelf te plakken. Dus wat heb ik geregeld? Ik krijg een spoedcursus banden plakken bij de fietsenmaker zelf. Dit is de werkplaats van fietsenmaker Koen. En ja, dit is natuurlijk de perfecte plek om te leren hoe je je band plakt. Drie, twee en hoppa! Nou, het allerbelangrijkste is een bandenplaksetje. Er zit van alles in. Plakkertjes, lijm, een klein stukje schuurpapier en bandenlichters. Check. Je steekt het platte kantje van de bandenlichter tussen de velg en de buitenband. Dan wip je hem omhoog. Haak je ‘m aan de spaak. Nou, iets van tien centimeter verderop de volgende en met de derde schuif je een kant van die buitenband los. Dan draai je het ventiel los en dan trek je eigenlijk zo de binnenband eruit. Wauw! Hoppa. Eerst het ventieltje terug erin en dan moeten we de band een beetje oppompen. Soms, als het echt een groot lek is, dan stroomt de lucht er wel uit. Ik hoor wel iets, maar…Nou, ik ben nog niet zeker. Als het echt niet lukt dan biedt een bak water altijd uitkomst. Haal de band rustig… he bubbeltjes! Door de bak heen. Dan is het handig om met een pen meteen een kruisje erbij te zetten, dan weet je waar die zit. Eerst het gebied rondom het gaatje goed opruwen. Eerst smeer je de solutie mooi op het gaatje en dan maak je een mooi rondje zodat je weet dat het gaatje straks in het midden zit. Dan heel belangrijk: wachten. Oh ja? Ja. En je kan zien dat ie gedroogd is doordat de oppervlakte een beetje dof wordt. Nou, heel even wachten. Mooi in het midden en met twee duimen. Kan ik? Goed aandrukken. Yes! He, lekker gedaan! Ventiel door het gat en dan is het heel belangrijk om de band een klein beetje op te pompen. Dat voorkomt dat ie straks gedraaid of gevouwen in de buitenband zit. Als ie er helemaal netjes in ligt dan kun je de buitenband weer op zijn plek gaan leggen. Dat doe je met je handen. Huppakee. Dank je wel! Veel fietsplezier. Top. Ja, zo doen ze dat dus!

Hoe plak je je fietsband?

Als je fiets een lekke band heeft, hoef je niet naar de fietsenmaker. Met een bandenplaksetje en een teiltje water kun je het helemaal zelf.

Stap voor stap je lekke band repareren

Hè? He, kom eens even kijken. Ik heb hier een gekke goocheltruc gevonden. Echt serieus, dit ga je niet geloven. Let op. Zie je die vissen? Flats? Pats, ineens andersom. Dat is gekke beeldmanipulatie of zo toch? Nee, nee, nee. Dit is 100% geen beeldmanipulatie en geen truc. Hoe dan?
Is het een ton? Not! Hoe kan dat nou? Magic! Nee, natuurlijk niet. Het is gewoon pure natuurkunde. Leg uit. Kijk, als ik dit rietje pak en ik zet hem zo in het water en je vergelijkt het gedeelte onder het water met die daarboven, wat zie je dan? Ja, het lijkt wel op een andere plek te zitten, alsof het los van elkaar zit. Ja, bizar hè? Ja. Licht, het komt zo en het schijnt op het rietje dat weerkaatst naar onze ogen. Alleen het licht in het glas moet door water heen, terwijl het bovenste gedeelte alleen door de lucht hoeft te reizen. En laat het licht nou een stuk sneller door de lucht reizen dan door het water. Op zich ook wel logisch, want je rent ook veel makkelijker door de lucht dan door een zwembad gevuld met water. Precies. Precies, daar heeft licht dus ook last van. Het licht wordt dus ineens afgeremd als het door water moet. Het buigt een beetje af en daarom zie je het dus op een andere plek. Kijk, je kan het een beetje vergelijken met een auto  die schuin een modderig veld oprijdt. Het wiel dat als eerste het modderige veld bereikt remt af en trekt de auto scheef en daardoor verandert het van richting. En dat effect, dat heeft water dus ook op licht. Maar kan het zo veel buigen dat je zo'n pijl dan helemaal omgedraaid ziet? Ja, dat kan door de bolling van het glas en dus het water dat erin zit. Daardoor buigt het licht zo ver dat je de pijl omgekeerd ziet. Wauw. Sick he? Ja, en toch ook wel een beetje magie. Well, het is echt magic.

Kun je een tekening omdraaien met water?

Heb je wel eens een plaatje achter een glas water gehouden? Door het water verandert het licht van richting. En door de bolling van het glas kan de tekening zelfs helemaal omdraaien.

Licht verandert van richting

Deze week een kletsnatte zoektocht voor Janouk en Bram. In Ede gaan ze op zoek naar een hazelaar. Janouk is er nog niet helemaal over uit of het nou een boom of een struik is.

Op zoek naar de hazelaar | SoortSafari

Op zoek naar de hazelaar

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos