Groep 6/7/8

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Cultuur en geloof

Het Klokhuis

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Oké Anne, wat denk jij? Ik, ik…Ik, ik eh… Struikel jij ook wel eens over je woorden? Dat noemen we hakkelen. Bij hakkelen, herhaal, herhaal, herhaal je bijvoorbeeld vaak een woord. Of je zegt…Oh nee, nee, nee, nee, nee. Laat ik het anders zeggen. Je maakt een valse start met een zin waardoor je opnieuw moet beginnen. Dat je weet wat je wil gaan zeggen, maar je struikelt over je woorden. Bijvoorbeeld omdat je het spannend vindt. Of nee, omdat je afgeleid wordt. Je kunt ook beginnen met praten, maar niet de juiste woorden ervoor weten te vinden. In dat geval heb je last van woordvindingsmoeilijkheden. Hoe heet dat beest ook alweer? Zo'n beest met één bult. Niet twee zoals bij een kameel, maar een ehm…Laat maar. Daarnaast heb je nog een andere, extremere vorm van hakkelen en dat is stotteren. Wanneer iemand stottert, verloopt de samenwerking tussen de hersenen, zenuwen en spieren niet helemaal goed. De basis van stotteren is een bepaalde aanleg voor het maken van vloeiende spraakbewegingen, net zoals je wel of geen aanleg kunt hebben voor voetbal. Net als ballet is ook praten een vak apart. Dat de één makkelijk uit z'n woorden komt en de ander niet heeft te maken met neurodiversiteit. Onze breinen verschillen allemaal een beetje en er is veel variatie. Dus als de hersenen van de één nou net iets anders werken dan die van de ander, betekent dat niet meteen dat iemand een stoornis heeft. Wist je dat als je moeilijk op een woord kan komen er allemaal trucjes zijn die je kunnen helpen? Zo kun je bijvoorbeeld het alfabet aflopen om te zien of de eerste letter helpt om het woord te vinden. a, b, c d… Ik weet het, een dromedaris natuurlijk.

Wat is hakkelen?

Programmalogo's

Als je niet uit je woorden komt, een zin halverwege opnieuw begint of niet op een woord kan komen, noem je dat hakkelen. Iedereen hakkelt wel eens. Een extremere vorm van hakkelen is stotteren.

Struikelen over je woorden

Ja, moet je eens kijken. Dit is zo vet! Ik heb echt vaak zulke filmpjes gezien, maar het blijft gewoon bijzonder. Kijk dan. Wat? Whoo. Wetenschappers, die vonden dit zo bizar dat ze er zelfs wetenschappelijk onderzoek naar hebben gedaan. Dit is toch maf? Ik bedoel is dit fake of werkt dit echt zo? Nou, ik ga even kijken of het kan en als het kan…Hoe dan? Hoe dan? Hoe dan? Hoe dan? Hoe dan? Oké, ik zie hier dat die kettingfontein ook wel bekend staat als de zelfhevelende kralen of de Newtonkralen. Newtonkralen? Newton staat toch bekend om zijn kennis over de zwaartekracht? Juist door de zwaartekracht is het gek dat er een lus omhoog gaat in plaats van dat de ketting meteen naar beneden gaat. Klopt, maar het heeft ook wel met de zwaartekracht te maken, want ook al gaat die omhoog, uiteindelijk wordt hij naar beneden getrokken en dat is toch echt de zwaartekracht. Kijk, als je hem eruit trekt dan hangt ie eerst even zo en kan je hem even hier vasthouden? En kijk eens even, welke kant vind jij zwaarder voelen? De kant die in de beker hangt of de kant die eruit hangt? Waar die naar beneden hangt. Ja, dat klopt. Hier is meer ketting dat hangt. Dus meer zwaartekracht, dus zwaarder dan dit korte stukje en dit zwaardere deel trekt dat lichtere deel zo met de zwaartekracht eruit. Oke, logisch.Maar wat ik niet begrijp is waarom die ketting niet langs de rand naar beneden glijdt, maar eerst boven de beker een soort lus gaat maken. Ja, laten we dat even goed bekijken. Ho hij gaat omhoog! Hij gaat omhoog kijken, kijk, kijk! Ja, ja, het werkt! Netjes. Kijken. Ja, het lijkt dus onlogisch, maar het is eigenlijk best logisch. Kijk maar wat er gebeurt. In het begin gaat hij nog heel netjes zo langs de rand van het glas. Maar wat gebeurt er als het sneller gaat? Geen idee. Wat gebeurt er met een auto als je heel hard door de bocht gaat? Dan vliegt ie uit de bocht. Precies. En dat gebeurt hier dus ook. Hoe meer van de ketting er eenmaal uit hangt, hoe meer de zwaartekracht aan dat deel trekt  en daardoor gaat ie steeds sneller en gaat ie uit de bocht natuurlijk. Dus hoe meer die uit de bocht vliegt, hoe hoger die komt. En het blijkt dus dat als je nog hoger staat dan is er dus nog een langer deel voor de ketting om buiten de beker te hangen. Dus meer zwaartekracht gaat ie nog harder en een nog grotere lus. Zie jij wat ik zie? Ja, lachen, naar boven! Ga jij naar boven. Oke, ik sta nu hoger dus de lus moet ook hoger komen. Succes! We gaan het zien. Ja. Het is gelukt! Cool!

Hoe werkt een kralenfontein?

Als je een kralenketting uit een beker trekt, ontstaat er een lus van kralen die eerst omhoog gaan, voordat ze op de grond vallen. Tirsa en Nizar zoeken uit hoe zo’n kralenfontein werkt.

Eerst omhoog, dan pas naar beneden

Kijk, dit hier is Danjo, een hele lieve Oud-Duitse herder en Danjo heeft net als elke andere hond altijd een lekkere natte neus. Maar waarom hebben honden nou eigenlijk altijd een natte neus? Daar weet Froukje van een dierenkliniek hier in Groesbeek alles van. Gaan jullie mee naar binnen? Ja. Kom Danjo. Let’s go! Ja Froukje, voordat we het gaan hebben over de natte hondenneus, eerst even over de neus op zich, want dat is echt het allerbelangrijkste reukorgaan, toch? Klopt ja, een hond kan tot wel tienduizend keer beter ruiken dan mensen en dat komt door alle geurcellen in zijn neus. Een mens heeft 5 tot 6 miljoen geurcellen en een hond heeft tot wel 300 miljoen geurcellen. Maar waar zitten die cellen dan allemaal? Ik kan het aan de hand van dit model laten zien. Oja. Dit is allemaal het geurepitheel. Wat is dan precies het geurepitheel? Eigenlijk zijn dat cellen en die vangen de geurtjes op en worden door middel van zenuwen doorgegeven aan de hersenen. En dan kan een hond ruiken. En speelt die natte neus dan ook nog een rol bij het ruiken? Ja jazeker, ik kan dat aan de hand van dit plaatje laten zien. Hier heb je eigenlijk een doorsnede van de neus van een hond en dit is waar het geurepitheel aan zit. En hier zit ook slijmvlies met cellen die vocht produceren. En dat vocht zorgt ervoor dat de geurtjes worden opgevangen eigenlijk gevangen uit de lucht en dus worden doorgegeven om te ruiken. Maar het zorgt er ook voor dat de neus weer schoon wordt gemaakt dus dat die geurstofjes weer uit de neus gaan. En de neus wordt ook vochtig gehouden door tranen. Door tranen? Ja, er loopt een traanbuis vanaf de ooghoek naar de neus waarbij overtollig oogvocht wordt afgevoerd via de neus. En zo wordt de neus dus ook natgehouden. Ja zeker. Ik kan het met een testje laten zien. We hebben een testje die we wel eens doen bij honden om te kijken of ze een verstopte traanbuis hebben ja of nee. Het is een kleurstofje. Ja, dat druppel ik in het oog en dan komt het vanzelf als de traanbuis goed werkt naar buiten toe. Goed zo. He kijk! Ik zie daar groene druppeltjes uit z’n neus komen. Zo ja. Kijk eens even. Dat klopt. Ja, het werkt, dus de traanbuis doet het goed. We gaan hem zo verdoven om zijn gebitje schoon te maken. Je kunt misschien meteen even met een cameraatje in zijn neus kijken. Oké ja. Wow. Oh, daar zie je al het weefsel zitten. Ja, dit is het eigenlijk allemaal ja.  De opgerolde geurcellen en het slijmvlies met het vocht wat geproduceerd wordt en al die cellen samen, die zorgen ervoor dat dus de geurtjes worden opgenomen en dat hij dat gewoon kan ruiken. Het is ook vochtig, dus je ziet inderdaad daar ook echt. Ja hier ook. Het glimt van het vocht wat je in de neus ziet. Wow! Oké, nou ja, dan nu maar het gebit reinigen. Ja, gaan we doen. Het ziet er weer keurig uit, heel mooi wit. Kijk! Nou, dank je wel, wij gaan weer lekker naar buiten, kun jij weer lekker verder snuffelen. Kom maar. Tot ziens. Veel plezier. Dank je wel. Doei!

Waarom hebben honden een natte neus?

Honden kunnen wel tienduizend keer beter ruiken dan mensen. Hun neus is nat zodat ze geurtjes beter kunnen opvangen. Ook houdt het vocht hun neus schoon. Heel handig dus, zo’n natte neus!

Met een natte neus kun je beter ruiken

Pascal en Bram gaan op een spannende safari vandaag. Ze gaan namelijk op zoek naar spinnen. In Nederland leven ongeveer 700 verschillende soorten, maar hoeveel ze er hiervan weten te vinden is de vraag.

Op zoek naar de spin | SoortSafari

Klokhuis SoortSafari

Op zoek naar de spin

Oh jongens, de Waddenzee. We varen nu van Den Helder naar Texel. Eventjes door dit prachtige en unieke natuurgebied. Het water staat nu best wel hoog dus je kan nog niet zo heel veel zien, maar zodra het zakt krijg je echt een heel mooi kijkje in wat er allemaal leeft en krioelt in dat waddengebied. We hebben zelfs gewoon onze eigen natuurlijke riffen en dat lijken enorme rotspartijen, maar het zijn gewoon schelpen die op het zand liggen en leven. Mosselbanken. En de Waddenzee is een uniek natuurgebied. Waarom? Het is een zogeheten getijdengebied, dus bij elke eb- en vloedbeweging wordt er hier vers en voedselrijk water aangevoerd. En het is hier best wel ondiep en daardoor warmt het water een beetje op. En dat vormt echt de perfecte kraamkamer voor allerlei diersoorten. Dus je vindt hier verschillende schaal en schelpdieren zoals kokkels, Alikruiken krabbetjes zie je hier heel veel maar ook kruipers zoals wad pieren. Dus eigenlijk is het één groot feest. En dat is ook de reden dat vogels hier zo graag naar toe komen. Want ja, zeg nou zelf, het is gewoon één grote gedekte tafel hier. Het mooie is dat hier in die natuurlijke omgeving van het wad een paar soorten zijn die er keihard voor werken om het hier zo goed voor elkaar te krijgen. Dat zijn de zogenoemde bio bouwers. En het zijn die bio bouwers die hier zo'n prachtig en uniek rif bouwen dat dan weer bescherming biedt voor andere soorten. En hele belangrijke bio bouwer hier op het wad zijn mosselen. Kijk, hier zitten er een heleboel en die zul je niet snel alleen tegenkomen, want ze leven namelijk het liefst in dit soort trossen en dit noem je dus al een mosselbank. Maar goed, dit is dan nog maar een heel kleintje, maar moet je daar even kijken, dat is toch niet normaal? Maar wat maakt die mossel nou een bio bouwer? Hier, bij het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee op Texel doen ze onderzoek naar die bio bouwers, want ze zijn heel belangrijk voor de Waddenzee. Maar wat doen ze nou precies? Laten we bij het begin beginnen. Hoe wordt een mossel geboren? In het vroege voorjaar gaan de mosselen, zoals je dat noemt, melken. De vrouwtjes mosselen, Die laten dan miljoenen eicellen zo los in dat zeewater. En de mannetjes mosselen, die doen hetzelfde met hun zaad. En dat zeewater, dat zit dan echt vol met zaadcellen en eicellen die elkaar toevallig tegen kunnen komen. En als dat gebeurt, dan wordt er een jong mosseltjes geboren. Dat jonge mosseltje is eerst een hele tijd een heel klein larfje die met andere larven in een soort wolk door die zee heen zwerft. En op een gegeven moment gaan die larven groeien en krijgen ze al een heel klein schelpje. Kijk, dat schelpje wordt op een gegeven moment zwaarder en dan gaat die mossel naar de bodem zakken. Dat noem je de broedval. En waar zo'n mosseltje dan terecht komt, ja, dat is helemaal afhankelijk van de wind en van de stroming. Maar als de mossel echt geluk heeft, dan komt ie op een rustig plekje in de zee terecht met andere mosselen. En als hij echt geluk heeft dan komt ie misschien zelfs op een mosselbank terecht. Ja en dan kan het bouwen echt beginnen. Eerst gebruiken ze hun voetje, dat is een heel bijzonder voetje. Die voet is een soort spier waar ze zich heel langzaam mee kunnen verplaatsen. Maar dat is niet het enige. In die voet zit een kliertje waarmee ze een speciaal sap kunnen maken. En met dat sap kunnen ze net als een spin draden trekken die vervolgens hard worden. Op die manier kunnen ze zich aan van alles vastbinden, zodat ze niet met de stroming wegspoelen. En vaak doen ze dat dus aan elkaar, zodat ze als een klomp op de zeebodem liggen. En dat is dan een mosselbank. Tjisse, jij doet uitgebreid onderzoek naar deze bio bouwers. Waarom bouwen mosselen zo'n bank? Nou, ten eerste omdat ze zo niet wegspoelen. Je kunt je voorstellen dat als er een enkel mosseltjes op de wat plaat ligt dat de golven dan meteen meenemen. - Ja, precies. En als ze zo'n klompje maken, dan zitten ze stevig aan elkaar vast op die wad bodem. En het wordt ook veel moeilijker voor rovers zoals krabben en garnalen en vogels om die mosseltjes ertussenuit te plukken. Dus dat is ook echt een bescherming voor die mossels. En hoe kan het dan dat ze soms gewoon zo'n grote mosselbank maken dat het er gewoon uitziet als een heel rif? In het begin dan zitten ze in het water en dan zoeken ze een plekje op die wad bodem en dan hechten ze zich al meteen aan elkaar op die bodem. Dan gaan ze filteren, ze filteren de algen uit het water om te groeien dan worden ze groter. Maar ze maken natuurlijk ook poep, mossel poep. En die en die mossel poep, die daalt dan neer in de omgeving tussen die mosselen en die kruipen daar dan weer bovenop. Ze kruipen op hun eigen poep en zo krijg je een heel bulten landschap. Dus ze bouwen met hun eigen poep. Ze bouwen met hun eigen poep eigenlijk een heel nieuw wadden landschap. Wat grappig! Ja, en dat trekt dan ook weer een nieuw leven aan. Er zijn heel veel soorten, die moeten zich ergens aan vast hechten. Denk aan zeepokken en anemonen en er komen ook veel krabbetjes en garnaaltjes op af. Dus je kunt je voorstellen bij laagwater. Dan zijn er heel veel vogels, die zoeken die krabbetjes en die garnaaltjes om die weer op te eten. En bij hoogwater komt er juist heel veel vis op af. Een mooie grote biotoop dus! Ja, het is echt een soort oase van biodiversiteit.

Hoe ontstaan mosselbanken?

De mosselen klimmen op hun eigen poep om de banken te bouwen. Bij hoog water trekken de banken bijvoorbeeld vissen aan, en bij laag water juist vogels. Het is een ware oase aan biodiversiteit.

De koraalriffen van de Waddenzee

Superhelden, wie kent ze niet? Gespierde mensen met bovennatuurlijke krachten die elke dag in hun uppie de wereld redden. En zeg nou zelf, heb jij niet ook wel eens gedroomd om zelf een superheld te zijn? Ik wel. Maar wat maakt nou eigenlijk een superheld? Voor het antwoord op die vraag duiken we de geschiedenisboeken in. Want al zo lang als mensen leven, bestaan er verhalen over helden die we terug kunnen vinden in grottekeningen, oude boeken en op standbeelden. En iemand die me daar meer over kan vertellen is Dan. Hoe lang bestaan er eigenlijk al verhalen over superhelden? Superhelden verhalen bestaan net geen honderd jaar, maar zo lang als er mensen bestaan, vertellen we elkaar verhalen over helden. Wat is een held dan precies? Volgens mij is de beste manier om een held te beschrijven als iemand die het opneemt voor mensen die zwakker zijn. Iemand die dapper is en nobel en de rest die wat zwakker is wil bewaken voor gevaar. Want als je een held hebt, heb je natuurlijk ook een slechterik en die slechterik, die staat voor ‘Waar zijn wij nu bang voor?’ En de held die staat voor ‘wat vinden wij goed?’ En die verhalen, die vertellen ons iets over hoe de wereld in elkaar zit. En die helpen ons begrijpen hoe wij denken over wat goed gedrag is of over wat fout gedrag is. Maar waarom houden mensen nou zo van helden? Het maakt de wereld wat eenvoudiger, want je kan denken over ‘die’ is goed en ‘die’ is slecht. Verhalen over helden die maken dat we ook geloven in figuren die eigenlijk alleen maar goed doen. Of juist schurken die altijd alleen maar kwaad in de zin hebben. Lekker simpel, lekker makkelijk. - Ja. Vroeger werden helden omschreven in verhalen en in boeken. Teksten op papier met hier en daar een plaatje. Maar in de jaren dertig van de vorige eeuw werd in Amerika een nieuwe vorm ontwikkeld: de strip. In 1938 verscheen het eerste stripverhaal met de allereerste superheld: Superman. Een buitenaards weeskind dat op aarde terechtkomt en door de kracht van onze zon kan vliegen lasers kan schieten door zijn ogen en super sterk is. En hij is ook de eerste superheld die in een bijzonder maar ook best wel gek kostuum de wereld redt. Maar het blijkt een enorm succes, dus niet lang daarna volgen nog veel meer superhelden. Er kwamen zoveel superhelden verhalen uit dat er een heel nieuw genre ontstond: het superhelden genre. Allemaal met speciale krachten en natuurlijk een eigen super pak. Sinds 2008 zijn superheldenfilms een van de grootste genres in de filmwereld. Maar niet alleen de films. Eigenlijk is de wereld van een superheld een wereld op zich met strips, games, events en merchandise. En die films worden steeds populairder. Er komen nog meer verhalen van steeds meer superhelden. En eigenlijk lijkt het wel alsof iedereen stiekem een superheld zou willen zijn.

Hoe lang bestaat de superheld?

Mensen vinden het fijn om onderscheid te maken tussen goed en fout, met superhelden en slechteriken is dat snel gedaan. De wereld van de superhelden is onwijs succesvol.

Superman bestaat bijna 100 jaar en er zijn er al veel meer bijgekomen

Ieuw! Was jij dat? Scheten laten is de normaalste zaak van de wereld. Hoppa. Iedereen laat gemiddeld wel 15 tot 25 scheten per dag. Dus ook de koning laat scheten. Maar hoe ontstaan scheten eigenlijk? Scheten zijn alle gassen bij elkaar die vanuit onze maag en darmen samenkomen. Een deel van de gassen komt voort uit de lucht die binnenkomt wanneer je praat, eet of drinkt. Bijvoorbeeld drank met prik. Maar vaak ontsnapt deze lucht al uit je lichaam door middel van een boer. Het grootste gedeelte wordt gemaakt door de darmbacteriën in je dikke darm. Miljarden van deze darmbacteriën breken het voedsel af, waarbij gassen ontstaan. Die bacteriën laten dus ook scheetjes. En al die kleine scheetjes samen vormen één grote mensenscheet. Samen met de ingeslikte lucht gaat die scheet naar de uitgang van je lichaam, richting het poepgat. Soms gebeurt dat heel stil en zacht en soms met een knetterend geluid. Hoe hard je scheet klinkt, wordt bepaald door de snelheid waarmee het gas naar buiten wordt geperst en de vorm van het poepgat op het moment dat het gas langskomt. Naast het geluid heb je natuurlijk ook nog de geur. Die is afhankelijk van het soort eten dat je hebt gegeten. Voorbeelden van echt scheeteten zijn uien, bruine bonen en boerenkool. En het is maar goed dat we scheten laten anders zouden we ontploffen. Zo, hoorde je dat? Ja, maar dit was ik echt niet hoor.

Waarom laten we scheten?

Iedereen laat scheten. Als we dat niet zouden doen, zouden we ontploffen! Hoe je scheet klinkt en ruikt, is afhankelijk van wat je eet en de snelheid van je scheet.

Gassen uit je darmen worden naar buiten geperst

Ja, af en toe een snoepje eten, dat is wel gewoon heel erg lekker. Het meeste snoep wordt gemaakt in de fabriek, maar hier in Zaandam wordt het echt nog met de hand gemaakt. Dit zijn Mika en Dominik. Je kan ze met recht snoepartiesten noemen. Ik mag vandaag met ze meelopen, dus heel veel zin in! Ze maken hier dus deze gekleurde, ietwat glimmende snoepjes in allerlei smaken. Grappig toch? Oké Dominik, waar gaan we mee beginnen als we snoepjes maken? Dus wat is de basis? Wat we nodig hebben is water en suiker. Dat moet in deze grote pan verwarmd worden. Echt een enorme pan dit. En nu hebben we nog suiker nodig. Dat is heel belangrijk. Zo, dat is echt zoveel suiker! En nu? En nu moeten we roeren. Oh ja, die is dus veel vuur. En over 5 minuten komt de glucose, dan zijn we voor nu klaar. Glucose is een soort stroop en dat zorgt  ervoor dat het snoep aan het einde niet uit elkaar valt. De smaak komt erbij. Die ga ik nog een keer goed roeren. En dan kan ik het nu uitgieten. En wat hebben we voor smaakje nu? We hebben meloensmaak want we gaan meloensnoepjes, lekker watermeloensnoepjes maken. En dan moeten we nu de kleur in mengen. Dat hebben we nodig, groen voor de buitenkant. Dus er moet ook nog wit bij. En wat we dan ook nog nodig hebben is de binnenkant van de meloen en die is natuurlijk rood. Dan kunnen we nu de kleuren uitknippen, want die zijn nu een beetje afgekoeld. Het volgende is dat we moeten gaan snoep trekken op een haak en de reden waarom we dat doen is van we willen dat rood graag een beetje meer roze hebben en dat wit willen we gewoon knalwit hebben. We gaan nu alle kleurtjes kneden en dan gaan we er uiteindelijk een watermeloentje van maken. Dit is goed in het rood ingepakt. Dus dat moet hier nog die witte rand omheen. Wat we nodig hebben is een soort strookje. Zo mooi die streepjes! Ja, leuk he, net een watermeloen. Ja. En nu moet de buitenkant eromheen. Kijk. Het is zo cool! Nu is die ene klaar. Alleen willen we graag in plaats van één grote watermeloen een paar duizend kleine. Tadaa! Daar zijn ze dan, onze watermeloensnoepjes. En dan kunnen we er best eentje proeven, toch? Zullen we dat doen? Smaakt gewoon echt naar watermeloen! Ik vind het nog steeds heel lekker. Ik ook.

Hoe wordt ouderwets snoep gemaakt?

Het meeste snoep wordt tegenwoordig in de fabriek gemaakt. Maar in het snoepatelier van Dominik en Mika doen ze alles met de hand. Janouk kijkt mee hoe een pan met water en suiker verandert in zoete watermeloensnoepjes.

Kneden, trekken en hakken

Met onze ogen kunnen we heel veel zien. Veraf, van dichtbij in kleur en ook aardig rond om ons heen. Maar we zien ook heel veel niet. Als je met andere ogen naar de wereld kijkt, ziet hij er echt totaal anders uit. Zoals met de ogen van de vale gier. En kijk, daar zit ie. Hier in een dierentuin in Amersfoort. Een gier is een aaseter en dat betekent dat hij alleen dode dieren eet. En die zoekt hij dan met zijn ogen vanuit de lucht. En dat doet ie van superhoog 2000 meter, 5000, 6000 meter. Het schijnt zelfs dat ze op een hoogte van tienduizend meter kunnen vliegen. Dat is net zo hoog als een passagiersvliegtuig. Op die manier kunnen ze een enorm gebied overzien op zoek naar voedsel. Om het eten goed te kunnen zien gaat hij dan wel wat lager vliegen. Maar ik kan je vertellen, de vale gier kan dode dieren van behoorlijk ver af zien liggen en eigenlijk heeft die gewoon een soort verrekijkers in zijn kop. Misschien heb je wel eens een oogtest gedaan. Dan moet je op drie meter afstand gaan staan en kijken welke regels van deze kaart je kan lezen. De zesde regel, kan je die wel lezen? Heb je prima ogen, kan je niet meer lezen dan moet je eigenlijk toch wel een brilletje. Ikzelf kom tot regel zeven dus prima ogen. De vale gier, die kan zo'n test niet echt doen. Ik bedoel, hij kan niet lezen. Hij kan ook niet praten, dus dat wordt een beetje lastig. Toch denken wetenschappers dat hij de achtste regel makkelijk kan lezen. En zelfs ook nog de negende regel, de tiende, de elfde tot en met de twaalfde regel.Hij ziet dus in ieder geval dubbel zo goed als wij. Als een gier op zoek is naar eten, dan doet hij dat van ongeveer 500 meter hoogte. Dat zijn vijf Eiffeltorens op elkaar gestapeld en vanaf die  hoogte kan hij een dood dier op de grond zien liggen van zestien centimeter. Zo groot dus ongeveer. Kan ik dat niet ook gewoon ik bedoel, ik heb best wel goede ogen dus laten we even een testje doen. Voor het gemak nemen we even deze kleine prooi van één centimeter dus even een rekensommetje. 1500 meter gedeeld door 16 is 93,75. Perfect. Even kijken dus. Laten we het afronden op 94 meter. Een vale gier moet deze prooi zien van 94 meter afstand. Verstop hem maar. Ik draai me even om, zet hem op. Oké, zo! Daar ergens? Ik zie al gelijk, op eigen kracht gaat dit niet lukken. Gelukkig heb ik een hulpmiddel, dus dit, dit zou moeten lukken. Kun je een beetje helpen? Het is echt wel heel moeilijk nog steeds. Ik zie het nog steeds niet. Sjonge jonge dit is wel moeilijk hoor. Ja, ja ja ja ja. Volgens mij zie ik hem nu hoor. Ja, ja, ja, ja, die vale gier die kan wel echt ontzettend goed kijken, zo.

Hoe ziet een vale gier?

Gieren zijn aaseters die van duizenden meters hoogte een prooi kunnen zien liggen. Hun ogen zijn dus veel beter dan die van ons.

Een aaseter met verrekijkers op zijn kop

Het is herfst en dat is het perfecte seizoen om op zoek te gaan naar bladeren en bomen. Pascal en Bram gaan op zoek naar een boom die wel 1000 jaar oud kan worden: de eik. Lukt het ze om deze boom en zijn eikeltjes te vinden?

Op zoek naar een eik | SoortSafari

Op zoek naar een eik

Een taartje moet echt een belevenis zijn en daar kan mondgevoel enorm aan bijdragen. Hidde, waar let jij nou op als jij een taartje gaat maken? Ik wil gewoon dat alles wat je beleeft in je mond, in je neus, alles dat moet in een taartje zitten. Dat is iets krokants, iets zachts, iets luchtig, iets zuurs, iets zoets. Wow! En dat allemaal in één hap, eigenlijk? Het liefste wel. Wat gaan we maken? Ja, we gaan het allerlekkerste chocoladetaartje maken die jij ooit hebt geproefd. Oh, heb ik nu al zin in! OK! En ik begin met een krokant bakje. Een tartelette, en daarin komt de eerste laag en dit is een romige vulling van kokos. Klinkt al zo lekker!  En melkchocolade. Dan krijgen we nog een karamel, maar dan wat lopender. Nou en dat is allemaal vrij zoet dit. Ja.  Dan doen we daar wat zout overheen. Oh, verrassend, verrassend. En hier heb ik dan knetter suiker. Oh, dat kennen we van de knetter ijsjes. Precies. Hier komt ie! Mmm. En die komt er dan weer op. Oh, dat knettert meteen he!  Dat is lekker he? En daarop komt dan een luchtige chocolademousse en dan heb ik hier crumble en dat is dan weer met zwart cacao cacaopoeder gedaan. En het zorgt er ook weer voor dat het weer wat droger wordt in je mond. En ik wil eigenlijk nog een soort van finale krokantheid, crunchy. OK Dus wat ik dan doe? Ik heb hier dan een karamel galette gemaakt. Ook weer met chocolade. Oh die gaat er ook nog op! En die komt er zo precies mooi bovenop. Kijk, en dan kan je hier zo precies en mooi onderdoor kijken. Ja. En je zei natuurlijk net al: het oog wil ook wat. Ja, je bent nog niet klaar. Bladgoud. Zo, maar dit vind ik wel echt next level hoor! Wauw! En daar is ie! De Janouk Chocolate Cake!  Ah hij is zo mooi! Oh je hebt hem naar mij vernoemd! Voel me vereerd.  En hij moet helemaal op. Ja ik wou net vragen nou wil ik hem wel echt heel graag proeven. Kijk Zullen we tegelijk? Proost!  Proost. Oh, dit is nou echt een mondgevoelbommetje. Een ongewone sensatie. Ja!  Heerlijk he. Er gebeurt van alles. Heerlijk!

Hoe creëer je het perfecte taartje?

Bakker Hidde maakt de perfecte chocoladetaart, met van alles wat. Zo ontstaat er een explosie in de mond!

Door verschillende sensaties en smaken in de mond

Kijken hoe ik het ervan afbreng als ik bijna niks meer zie met mijn topografie kennis. OK, dat begint al goed. Wat is dit dan? Wat is dit joh? Groningen? Dit is Groningen. Oh, er is weer een grote. Dit is toch Brabant? Dit is klein. Iets heel langs. Dit heb ik toch al gehad? Wat irritant als je niks kan zien jongens. Dit is toch twee keer hetzelfde? Oh prachtig! Als Nederland er toch zo uit zou zien. En dat voelen is ter voorbereiding om braille te leren. Want wie geen zwart schrift kan lezen en zo noem je het schrift dat meesten van ons wel kennen, moet braille leren lezen. Of nou ja, eigenlijk leren voelen. (leest letters voor vanuit braille) Ja, heel goed. Janouk, vind je het leuk om zelf ook wat braille te leren? Ja. Kan jij de de A maken voor Janouk? - Ja. Gaan we Janouk ABC leren? A, B. Deze is de A. Dat is een pinnetje, dat is de A. Ja. - Hartstikke goed. Dat is de A. De B is puntje één en twee. B is puntje één en twee. OK. En de C dus puntje één en vier. Deze. Ja. Je kunt dus elk brailleteken maken met die zes puntjes. OK. Kijk, Bodi heeft nu ook braille les. Wat is dit voor een speciaal toetsenbord? En hoe werkt het? Dit is een brailleleesregel. Ja, hierop kan je zeg maar lezen wat er op je computer staat. De fee Anamee maakt gelukkig. Supersonisch toetsenbord, eigenlijk. Ja, zeker. - Cool.

Wat is braille?

Als je blind bent kun je niet lezen met je ogen. Daarom is het brailleschrift bedacht, hiermee lees je door te voelen. Blinde en slechtziende mensen leren dit net zoals anderen het zwartschrift leren.

Blinde mensen lezen door het brailleschrift te voelen met hun vingers

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos