Groep 6/7/8

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Cultuur en geloof

Het Klokhuis

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Een lekker bakkie erwtensoep. Bij erwtensoep hoort natuurlijk worst. Veel worst. Maar wacht heel even, deze heb ik al een tijdje geleden gekocht. Hoe weet ik nou eigenlijk of hij nog houdbaar is? Straks kan ik mijn hele soep weggooien. Hier bij de Wageningen Universiteit wordt er heel veel onderzoek gedaan naar de voedselkwaliteit en de voedselveiligheid van producten. Heidi, hoe weet ik nou of ik deze nog kan eten? 
Je kan met je ogen en met je neus ruiken en zien of iets bedorven is. Ons lichaam is ook zo ingesteld dat we iets niet lekker vinden, we iets vies vinden. We kunnen het natuurlijk testen op micro-organismen.
En dan weet je of het bedorven is?
Precies.
Oké, goed idee. Als voedsel bederft dan wordt het opgegeten en verteerd door micro-organismen: bacteriën en schimmels. Dat is op zich heel goed want zo ruimen ze de troep op. Maar net zoals jij ook plast en poept, laten zij ook dingen achter. In ons eten dus. Als wij dat weer opeten dan kunnen we daar ziek van worden. Mag ik je voorstellen aan de lactobacilles, de psuidomonas en de aspergilles. Deze laten je voorgesneden groente bederven, deze je vlees en deze bijvoorbeeld je uien. Ondanks dat je ze niet hebt uitgenodigd, eten deze het vaakst met je mee. Weg met die bacteriën en schimmels zou je denken. Soms wil je ze juist wel in je eten. Neem nou bijvoorbeeld deze melk. Voeg daar bijvoorbeeld een beetje melkzuurbacterie aan toe, zet het op een lekkere warme plek, wacht een dagje en wat krijg je? Dit, een wat dikkere, klonterige bedorven melk. Maar dat is het niet. Het is namelijk yoghurt. De melk is niet bedorven maar gefermenteerd zoals dat heet. Deze micro-organismen hebben geholpen om yoghurt te maken. Zo kan je heel veel dingen maken want als je naast de melkzuurbacterie ook nog wat andere stofjes toevoegt zoals bijvoorbeeld deze schimmel: de penicillium roqueforti, dan krijg je dit. Blauwe kaas. Heidi, hoe kan het nou dat we door dit bederven niet ziek worden en bij andere bedorven producten wel?
Je hebt heel veel soorten bacteriën. Van de meeste word je niet ziek. Van een klein aantal word je wel ziek. Die maken gifstoffen in je voedsel en die zorgen voor een infectie in je lichaam.
En mijn worst? Was die eigenlijk bedorven?
Nee.
Aha, nou dan heb ik thuis nog een hele lekkere pan snert staan. Ga je mee een kommetje eten?
Ja, dat lijkt me lekker.

Wat gebeurt er als voedsel bederft?

Programmalogo's

Op bijna alle voedingsmiddelen staat een houdbaarheidsdatum. Na die datum kan het onveilig zijn om het nog te eten of drinken. Vaak kun je het ook zien en ruiken: er zit dan bijvoorbeeld schimmel op, of het stinkt. 

Bacteriën en schimmels in je eten

Hallo ik ben Charlotte en ik was laatst in de dierentuin. Toen zag ik een uil heel ver zijn kop draaien. Nu is mijn vraag: Waarom kunnen uilen zover hun kop draaien? 
Dat zou echt super handig zijn. Dat je ook gewoon altijd kunt zien wat er achter je gebeurt. Door alleen maar even met je hoofd te draaien. Wij mensen kunnen dat helaas niet maar uilen wel. Die kunnen gewoon zien wat er achter hen gebeurt door heel ver met hun kop te draaien. Wij kunnen 90 graden naar links en 90 graden naar rechts, 180 graden draaien. Terwijl de uil doordraait, wij kunnen niet verder, tot 270 graden. Dit ga ik niet redden. Wat de uil met zijn nek en koppie kan dat kan echt geen enkel ander dier. Echt elke uil kan dat. De uilenfamilie is opgedeeld in 2 groepen: De kerkuilen daarvan zijn er 16 soorten en de gewone uilen, daarvan zijn er bijna 200 soorten. Heel veel van die verschillende soorten zijn hier in Avifauna te zien. Bijvoorbeeld de steenuil, de bosuil, de kerkuil en de ransuil. Persoonlijk vind ik dit de allermooiste uil die er is. De Europese Oehoe, de grootste soort die er bestaat. Groot of klein, elke uil kan zijn kop ver doordraaien. Wat een prachtig dier met die ogen. Die oor-pluimen. Welke uil is dit?
De konijnenuil.
En kunnen die hun kop ook ver ronddraaien?
Ja die kunnen net als alle andere uilen hun kop 270 graden ronddraaien.
Wij kijken zo. Onze oogspieren zorgen ervoor dat we onze ogen alle kanten op kunnen bewegen. Uilen kunnen dat niet, hun ogen zitten vast. Zij kijken recht vooruit. Dus om alles in de gaten te houden moeten ze hun hoofd meedraaien. Waarom zitten uilenogen vast en zijn ze naar voren gericht? Dat komt omdat uilen hele grote ogen hebben. In hun schedel hebben ze geen ruimte voor spieren en daarom kunnen ze hun ogen niet naar rechts, links, naar boven of naar beneden bewegen zoals wij, daarom kijken ze altijd recht vooruit. Als wij net zulke grote ogen zouden hebben als uilen dan zouden wij in verhouding ogen hebben zo groot als sinaasappels. Het geheim van dat enorme draaien zit hem in de nek van de uil. Wij mensen hebben 7 nekwervels en de uil kun je op dit plaatje van het skelet van de uil goed zien, die heeft er maar liefst 14. 14 Nekwervels! En daardoor kan de uil zijn koppie zo ver draaien, door die nek. Nou denk je misschien, raken de aders van een uil door al dat gedraai niet in de knoop? Raakt er niks beschadigd en stroomt er wel genoeg bloed door naar de hersenen. Ook daar heeft het uilenskelet een oplossing voor. De gaten in de nekwervels zijn namelijk heel erg groot. Zo  groot dat er genoeg ruimte is voor de aders om vrij rond te bewegen. De laplanduil, ook al zo'n pracht exemplaar. Wat zijn ze bijzonder hé. Door 14 nekwervels hebben ze zo'n flexibele nek dat ze hun koppie bijna helemaal rond kunnen draaien. Terwijl ik na 3 keer heen en weer kijken al last van mijn nek heb. Respect hoor voor die uilen.

Waarom kunnen uilen hun kop zover draaien?

Uilen zijn nachtdieren. Ze hebben grote ogen om goed in het donker te kunnen zien. Maar ze kunnen hun ogen niet bewegen zoals wij dat kunnen. Daarom moeten ze hun hoofd mee draaien. Gelukkig hebben ze een hele lenige nek!

Handig en lenig

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box.
Hallo allemaal ja hoor daar zijn we weer voor een volgende Waarom Daarom. Vragen die in 1 minuutje zijn uit te leggen, op te lossen of te beantwoorden. En de vraag van vandaag: Waarom fietsen Nederlanders eigenlijk zo ontzettend veel? In Nederland zijn ongeveer 18 miljoen fietsen. Dat zijn dus meer fietsen dan mensen. Maar bijna iedereen fietst ook in Nederland. Ik ook. Het meest fietsen we naar school en naar ons werk. Maar we fietsen ook graag gewoon voor de lol. Dat is niet alleen maar bij mooi weer, ook in de regen vinden we fietsen heerlijk. Dat doen we al jaren. Gemiddeld fietst elke Nederlander zo'n 9000 km per jaar. Dat is dus een afstandje van Maastricht tot Milaan. Dat vele fietsen doen we niet voor niks. Fietsen is gezond, fietsen is goedkoop en binnen de grote steden ben je op de fiets vaak sneller dan met de auto. We fietsen vooral zoveel in Nederland omdat fietsen in Nederland zo makkelijk is. Nederland is hartstikke plat dus je hoeft niet keihard tegen een berg op te fietsen. Dat scheelt. Wat fietsen vooral zo makkelijk maakt zijn de fietspaden. Die hebben we te danken aan de actievoerders uit de jaren '70. In die tijd stapten mensen veel liever in de auto. Maar met auto's gebeurden veel ongelukken. Zelfs zoveel dat mensen in Nederland de straat op gingen om te demonstreren. Mensen wilden meer ruimte krijgen om veilig te fietsen. En dat werkte. Overal door Nederland werden fietspaden aangelegd. Zo'n 35000 km fietspad, dat is bijna de omtrek van de wereld. En dat in een piepklein landje als Nederland. Op de fiets dus. Tot de volgende Waarom Daarom.

Waarom fietsen we in Nederland zo veel?

Nederland is een echt fietsland. We vinden het heel normaal om met de fiets naar school of de sportclub te gaan. Maar we doen het ook gewoon voor ons plezier. Waarom eigenlijk?

Nederland is plat en er zijn overal fietspaden

Kasteel de Haar

Kasteel de Haar zoals we dat nu kennen is in de 19e eeuw gerestaureerd tot het prachtige kasteel zoals we dat nu kennen. Compleet met ophaalbruggen, torentjes en een ouderwetse plonsplee.  

Het grootste kasteel van Nederland

We zijn in San Francisco aan de westkust van de Verenigde Staten. Daar achter mij ligt de beroemdste gevangenis ter wereld. Het is maar een klein eilandje. Ook wel the rock, de steen genoemd. Wel eentje met een grote reputatie. Beroemd om de locatie en de vele ontsnappingspogingen. Ieder jaar komen er meer dan een miljoen bezoekers naartoe. Dit is Alcatraz. In 1775 was het de Spanjaard Juan Manuel de Alaia die op een eiland een heleboel pelikanen zag landen. Hij noemde het eiland la isla de las alcatrazes. Oftewel het eiland van de pelikanen. Alcatrazes werd Alcatraz. Alcatraz is de gevangenis voor de allerzwaarste criminelen. De beroemde Amerikaanse gangster Al Capone zat hier bijvoorbeeld vast. Alcatraz is maar 29 jaar als gevangenis gebruikt. Alcatraz kent bijna 300 van zulk soort cellen. Het regime in Alcatraz was streng. Heel streng. Kleine cellen en in de eerste paar jaar mochten gevangenen niet eens met elkaar praten. Ze mochten geen brieven schrijven of bellen. Wat voor de gevangenen misschien wel het zwaarst was, ze konden de stad San Francisco zien liggen. Ze keken letterlijk naar de vrijheid. Als de wind goed stond, het kan hier behoorlijk waaien, dan hoorden ze de auto's toeteren en de muziek uit de barretjes komen. Ze roken de koffie uit de fabriek. Daar wilden ze ook naartoe. Als je zo kijkt dan lijkt het ook dichtbij. Maar vergis je niet, San Francisco lijkt dichtbij maar dit is wel mooi 2,4 km zwemmen. De stroming hier is sterk, het water koud en er zijn zelfs hongerige haaien gesignaleerd. Dan nog de bewakers in hun toren. Ondanks dat alles durfde 36 gevangenen toch een poging te wagen. Sommigen vluchten alleen, sommigen vluchten samen. Van de 36 werden er 25 al gepakt tijdens de poging en teruggebracht naar hun cel. 6 Vonden de dood en 5, daarvan hebben ze nooit meer iets gehoord. Of ze het gehaald hebben weet niemand. 3 van de 5 en misschien wel de beroemdste ontsnappingspoging ooit is bedacht in deze cel. Dit is de cel van Frank Morris en de gebroeders Engling. Ze maakten hun hoofden na van papier maché en vluchtte via het ventilatiesysteem. Eenmaal buiten maakten ze een vlot van verschillende regenjassen en roeiden in de donkere en vochtige nacht zo het eiland af. Of ze het gehaald hebben weet niemand. Of ze nog leven? Dat weet ook niemand. Maar het was wel een belangrijke reden om Alcatraz te sluiten. Vluchten van Alcatraz, het is maar weinigen gelukt. Gelukkig kun je tegenwoordig gewoon met een kaartje terug.

Alcatraz

Alcatraz was een gevangenis in Amerika voor de allerzwaarste criminelen. Het ligt op een eiland en was heel streng beveiligd. Toch waren er gevangenen die probeerden te ontsnappen. Nu is het een beroemde toeristische attractie. 

De beroemdste gevangenis ter wereld 

Ik ga vandaag schuimpjes met chocolademousse maken. Lekker! Maar wat is schuim eigenlijk? Schuim bestaat uit gasbelletjes gevangen in een vloeistof of een vaste stof. Scheerschuim is schuim, zeepsop is schuim, in een brandblusser zit schuim. Maar piepschuim of een krentenbol is ook schuim. Schuim is dus lekker luchtig. Maar hoe krijg je die lucht er nou in? Met water en lucht alleen krijg je geen schuim. Daar heb je namelijk nog iets voor nodig. Deeltjes die lucht kunnen vasthouden zoals koolhydraten, vetten of eiwitten. Laten we beginnen met eiwitten. Stel nou dat dit zakje een eiwit is. Terwijl je aan het kloppen bent vangt dat eiwit lucht en houdt het vast. Zo komen er steeds meer eiwitten, dus zakjes met lucht, in de vloeistof te zitten. Dit gebeurt er dus als je eiwit opklopt. Hier zitten allemaal hele kleine luchtbelletjes die niet weg kunnen omdat ze worden vastgehouden door de eiwitten. Zo, de oven in. Maar we zijn nog niet klaar. Slagroom is ook een schuim. Dat maak je door geen eiwitten maar room te kloppen. Room is een mengsel van eiwitten, vetten en water. We mengen de slagroom voorzichtig met het opgeklopte eiwit. We roeren er gesmolten chocolade doorheen en dan de koelkast in. Schuimpjes zijn klaar. Ons eigengemaakte schuim. Lekker luchtig feestmaal.

Hoe maak je schuim?

Schuim bestaat voor een groot deel uit lucht. Als je eiwitten of slagroom klopt, houden die de lucht vast waardoor het gaat schuimen. En daar kun je lekkere dingen mee maken. 

Van opgeklopt eiwit of slagroom

Vandaag in Etenschap een eiwitrijke maaltijd. Eiwitten zijn de regelaars in ons lichaam. Ze zorgen voor stevigheid in de cellen en ons slaapritme, hongergevoel, onze spijsvertering en ons afweersysteem worden geregeld en gestuurd door eiwitten. Dit ei is niet gekookt. Dit ei is kort gekookt. Dat geeft al minder rotzooi. Dit ei heeft 7 minuten in kokend water gelegen. Kijk, die is veel harder. Hoe langer een ei gekookt heeft hoe harder hij wordt. Veel andere stoffen worden juist zacht als ze warm worden, bijvoorbeeld chocolade, ijs, boter wordt zacht en zelf aardappelen worden zacht. Wat is er dan zo bijzonder aan die eiwitten? Je zou het kunnen vergelijken met bolletjes wol. Als die heet worden gemaakt vormen die hele lange slierten. Die slierten zoeken houvast bij elkaar. Die vormen een soort raster. Door het raster van eiwit is er een eenheid ontstaan die stevigheid geeft. Bij een zachtgekookt eitje zit er nog heel veel water in het raster. Hoe heter het wordt, hoe steviger het raster wordt hoe meer water daar uit loopt. Hetzelfde geldt voor vlees. Dat kan wel voor 70% uit water bestaan. Ook hier weer houdt het eiwitraster het water goed vast. In de pan krimpt het eiwitraster en dat perst de vleessappen naar buiten. Als je dit te lang doet dan krijg je dit, alsof je trui te heet gewassen is. Helemaal gekrompen. Daarom is een rauw stuk vlees ook altijd groter dan een gebakken stuk vlees. Die eiwitten mogen stevig worden maar niet te veel want dan krijg je een rubberen lap. Zo, een lekkere gezonde maaltijd met veel van die gekke eiwitten. Harinkje vooraf, daar zitten heel veel eiwitten in. En een eiwitshake als toetje. Het schijnt trouwens dat eiwitten heel erg goed zijn voor je spierballen. Eet smakelijk.

Eiwitten

Je spijsvertering, je afweersysteem: ze worden geregeld door eiwitten. Eiwitten zitten bijvoorbeeld in eieren, vlees en groente. En je wordt er ook nog eens heel sterk van.

Belangrijke voedingsstoffen

In ons land staan al eeuwen deze prachtige molens. Dat is de moderne windmolen en niet zomaar eentje, dat is de ambtenaar. De allergrootste windmolen ter wereld. Door de aandrijving van de wind gaan de wieken draaien. Daardoor kan de traditionele molen graan draaien, hout zagen of bijvoorbeeld water verplaatsen. Maar deze windmolen, of hoe ze ook wel genoemd worden: windturbine, wekt heel veel elektriciteit op. De meeste windmolens rond het IJsselmeer leveren energie voor ongeveer 1000 inwoners. Maar de ambtenaar kan energie opwekken voor 13000 mensen. Hij kan dag en nacht draaien en levert stroom voor heel Medemblik, vlakbij de windmolen. Het is dus echt de allergrootste windmolen ter wereld. De kop daar helemaal bovenin is het gondelhuis met daarin de turbine waar energie wordt opgewekt. Aan het gondelhuis zit de rotor, het ronddraaiende gedeelte. Daar zitten de rotorbladen, oftewel de wieken, aan vast. Die zijn elk 60 meter lang. Dit is de dwarsdoorsnede van het gondelhuis. Die ronddraaiende grote wieken die staan in verbinding met een generator. Die generator zet de beweging van de wieken om in elektriciteit. Dat kunnen we eigenlijk vergelijken met een fietsdynamo. Je band draait, het generatortje vangt het op en je hebt licht. De opgewekte energie gaat via dikke stroomkabels naar beneden. Die stroom kan niet zo naar de huizen toe. Deze omvormers zetten de stroom om in gebruik op ons stroomnet. De omgevormde stroom gaat dan via transmotoren en ondergrondse kabels naar Medemblik. En nu boven een kijkje nemen. Wow, dit is echt heel erg hoog. Zo hé, en wat een uitzicht. Dit is duidelijk het IJsselmeer en daar ligt Medemblik waar de windenergie naartoe gaat. Het was ook echt een enorme klus om hem te bouwen. Over grootste gesproken, daar was de grootste mobiele hijskraan voor nodig. In Duitsland en België staan ook al een paar van deze molens. In ons land is dit de enige voorlopig maar in de toekomst zullen er rond het IJsselmeer er nog meer van deze reuzen molens bij komen. Dat levert dan stroom op voor ongeveer 400000 huishoudens. Dat is een grote stad. Wie weet komen er nog grotere windmolens voor nog meer energie. Voor nu is dit type echt de allergrootste ter wereld.

Waar staat de hoogste windmolen?

Windmolens maken energie van wind. De allergrootste windmolen ter wereld staat in Noord-Holland. De Ambtenaar levert energie voor maar liefst 13.000 mensen, dag en nacht.

De Ambtenaar in de Wieringermeer 

Heel veel dijken beschermen Nederland tegen water. Er is maar 1 waar je heel lang op kunt rijden. Hij is 90 meter breed, hij brengt je van Den Oever in Noord-Holland tot Zurich in Friesland. Hij is daarmee 32 km lang en de langste dijk van Europa: De Afsluitdijk. Dat is de Waddenzee en voor de aanleg van de Afsluitdijk heette het water aan de andere kant de Zuiderzee. Schepen konden van de Waddenzee naar de Zuiderzee varen en andersom. Vissen konden vrij heen en weer zwemmen. De Zuiderzee was heel erg belangrijk voor handel en visserij. Er waren vaak ook rampzalige overstromingen, hele dorpen stonden onder water. Ingenieur Cornelis Lely, die meneer, bedacht een geniaal plan. De Zuiderzee moest worden afgesloten. Vanaf 1927 werkten duizenden mensen aan de bouw van de Afsluitdijk. In 1932 werd het laatste gat gedicht. Door de Afsluitdijk is de Zuiderzee nu het IJsselmeer. Onze Afsluitdijk is eigenlijk helemaal geen dijk. Het is een dam. Een dijk scheidt water van het land zoals hier. Een dam scheidt water van water. Dit is dus eigenlijk de Afsluitdam. Maar goed, laten we de naam maar niet gaan veranderen. Er stroomt continu rivierwater het IJsselmeer binnen waardoor het waterpeil in het IJsselmeer stijgt. Daarom zijn er hele grote spuisluizen in de dijk gebouwd zodat het water van het IJsselmeer toch nog naar de Waddenzee kan. Als het water van de Waddenzee laag staat dan worden de spuisluizen open gezet en kan er water geloosd worden. Deze enorme stalen schuiven gaan na het spuien, het water lozen, direct dicht. Als het vloed wordt mag er geen zout water uit de Waddenzee het IJsselmeer binnenstromen. Daar zwemmen namelijk zoetwatervissen en dat water wordt gebruikt voor het drinkwater van 1 miljoen mensen. Er mag dus geen zout water bij. De scheepvaart kan via de schutsluizen heen en weer zoals bij deze sluit in Kornwerderzand. De spui- en schutsluizen worden allemaal bediend door de sluismeester. Via deze controleruimte kan hij alles heel goed in de gaten houden. De Afsluitdijk is en blijft belangrijk. Er wordt gewerkt aan een vernieuwde Afsluitdijk. Zo wordt voor de veiligheid de dijk steviger gemaakt om ons nog beter te beschermen tegen de zee. Van alle dijken in Europa is en blijft de Afsluitdijk echt de langste.

De Afsluitdijk

De Afsluitdijk verbindt Noord-Holland met Friesland. Hij is maar liefst 32 kilometer lang en daarmee de langste dijk van Europa. Maar wist je dat de Afsluitdijk eigenlijk een dam is? 

De langste dijk van Europa

Op zoek naar het drukste treinstation ter wereld zijn we in de hoofdstad van Japan. Dit is Tokio. Nergens ter wereld is de stad groter dan Tokio. Er wonen hier 36 miljoen mensen, dat is meer dan 2 keer zoveel als in Nederland. Veel daarvan gaan met het openbaar vervoer. We zijn er bijna, kijk! Die kant. We zijn er. Je zou het niet zeggen maar dit is echt het drukste treinstation ter wereld: Shinjuku station. Shinjuku heeft niet 1 grote ingang maar wel 200 kleintjes. Je kunt hier naar binnen of hier, of hier, deze, of deze. En zo ziet Shinjuku er van binnen uit. Het is hier altijd druk en dit is nog maar 1 van de centrale hallen. In totaal is Shinjuku meer dan 60 voetbalvelden groot. Er zijn hier maar liefst 35 perrons en let op nu komt het, iedere 3 seconde komt er op 1 van de perrons een trein aan. Dat zijn 25000 treinen per dag. Zet je die nou allemaal achter elkaar dan krijg je 1 lange trein, niet van hier tot Tokio, dat is niet zo ver, maar van Amsterdam tot Istanboel en weer terug. Gigantisch lang. Ik kan ze niet allemaal voor jullie tellen maar 3,6 miljoen mensen reizen iedere dag via Shinjuku. Dat past allemaal maar net. Maar waarom is Shinjuku nou het drukst? Shinjuku verbindt de voorsteden van Tokio met het centrum van de stad. Eigenlijk komt alles hier samen. 5 Grote spoorwegmaatschappijen hebben hier hun station. De lijn van Japan rail, de Odakya lijn, de Keio lijn, de Toei subway en de Tokyo metro. Maar er is nog iets. Tokio heeft niet 1 spitsuur maar wel 5. 2 Spitsuren zijn voor de scholieren en de mensen die werken. 1 Spitsuur is voor de toeristen. Nog eentje voor de feestgangers en het vijfde spitsuur is om 1 uur 's nachts, de allerlaatste treinen. Die wil niemand missen. Iedere dag meer dan 6,3 miljoen mensen, dan ben je echt het drukste treinstation.

Het drukste treinstation

In de Japanse hoofdstad Tokio wonen maar liefst 36 miljoen mensen. Een groot deel daarvan gebruikt het openbaar vervoer. Je kunt je dus wel voorstellen hoe druk het is bij het grootste treinstation: Shinjuku station. 

In Tokio

Wie doet er hier eigenlijk wat? Het Metropole-orkest bestaat uit veel verschillende muzikanten. Ze hebben allemaal een eigen taak en vaste plek. Laten we eens gaan kijken naar de grootste groep: de strijkers. Ze zitten in een waaier-vorm. Belangrijk, zo kunnen ze elkaar en de dirigent goed zien. Heel handig als ze tegelijkertijd moeten beginnen of eindigen. Ze zitten dicht bij de dirigent omdat de slag van een strijker minder ver reikt dan de klank van bijvoorbeeld een trompet. Om toch flink volume te krijgen zitten er vaak meer strijkers in een orkest dan bijvoorbeeld blazers. Er zijn verschillende strijkinstrumenten en hebben allemaal een eigen plek. De contrabas, het grootste instrument van alle strijkers. De cello, al een stuk kleiner maar hij past nog steeds niet onder je kin. Dat kan weer wel met de altviool. En dan de kleinste viool, de viool. De viool is opgedeeld in de eerste viool en de tweede viool. Dat zijn dezelfde instrumenten alleen spelen ze andere noten. Dan zijn we aangekomen bij de concertmeester. De aanvoerder van het hele orkest. De eerste violist. Zij zorgt dat er van tevoren goed wordt gestemd, zij speelt de solo's en zij kan de dirigent vervangen als hij ziek is. Voor het concert schudden de dirigent en de concertmeester elkaar plechtig de hand. Daarmee begroet de dirigent eigenlijk het hele orkest. Prachtig hoe dat in het geheel klinkt.

De strijkers van het Metropole-orkest

Strijkers vormen de grootste groep in het orkest. Je hebt violen, cello’s en contrabassen. Samen klinkt het als een heel mooi geheel.

Van viool tot contrabas

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box.
Hallo allemaal ja hoor daar zijn we weer voor een volgende Waarom Daarom. Vragen die in 1 minuutje zijn uit te leggen, op te lossen of te beantwoorden. En de vraag van vandaag: Waarom is vet eten vaak zo lekker? Waarom lusten bijna alle kinderen patat, pannenkoeken, poffertjes en pizza? Hartstikke vet en ongezond maar toch vinden we het allemaal lekker. Het gekke is, we vinden ongezond eten juist lekker omdat het vet is. De voorliefde voor vet eten hebben we namelijk geërfd van onze voorouders. Het zit in onze genen om vet te eten. Maar waarom is dat eigenlijk? In vet eten zit namelijk veel energie. Vroeger moesten mensen jagen en verzamelen om aan hun eten te komen. Ja en dat was niet altijd makkelijk. Er was niet altijd genoeg te eten en omdat je nooit wist wanneer de volgende maaltijd was had je dus de beste kansen als je in 1 keer lekker vol kon stouwen. Dat gaat het snelst als je energierijk voedsel eet. Vet dus. Het was dus eigenlijk gezond om van energierijk vet voedsel te houden. Diegene die graag vet aten hadden hogere overlevingskansen. En daar stammen wij van af. Dat kun je dus nog terugzien in onze hersenen. Bij het zien van vet voedsel wordt het beloningscentrum in onze hersenen actief. Dat zorgt ervoor dat je een fijn gevoel krijgt als je iets vet's eet. hierdoor kun je zelf als je hartstikke vol zit trek krijgen in een lekker vet stuk pizza. Tijden zijn veranderd. Nu is er eten in overvloed. We hoeven niet meer achter een patatje aan te jagen want dat kopen we gewoon bij de snackbar om de hoek. Die eetgewoontes van onze voorouders daar komen we niet zo snel vanaf. Die voorkeur voor vet eten zit er diep ingebakken. De neiging om zoveel mogelijk naar binnen te stouwen ook en daar gaat het nou net mis. Dat is hem weer. Tot de volgende Waarom Daarom.

Waarom is vet eten zo lekker?

Bijna iedereen houdt van patat, chips en pizza. We weten dat het niet gezond is, maar het is toch lastig om er vanaf te blijven. Dat komt doordat ons instinct zegt dat we vet eten nodig hebben om te overleven. 

Juist omdat het zo vet is

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos