Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Hoe groot is het heelal en hoe warm is het op Mercurius? Alles wat je wil weten over de ruimte, verpakt in korte clips met adembenemende beelden van ESA en NASA.

Spaceclips

Aarde, zon en maan

Kind onder sterrenhemel

Het zonnestelsel

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De Amerikaanse president weet het in 1961 zeker. Binnen een paar jaar zullen er mensen op de maan staan en de Verenigde Staten gaat daarvoor zorgen. Een heel opvallende uitdaging in die tijd, want er is dan nog nooit iemand naar de maan gereisd. 

Er is dus werk aan de winkel. Ruimtevaartorganisatie NASA bedenkt in korte tijd een plan. Een groot team van medewerkers bouwt aan nieuwe raketten en maanlanders en astronauten worden opgeleid voor hun missie.

Het heet het Apollo-programma, vernoemd naar de belangrijke Griekse God van de zon en het licht; Apollo. En een paar jaar later is het zover. De eerste test-raket gaat de ruimte in. Er gaan dan nog geen astronauten mee, want eerst moet gecheckt worden of de ruimtecapsule wel weer veilig terug kan komen op aarde. En dat gaat goed, een volgende stap kan worden genomen.

Er worden nog meer tests uitgevoerd en dan, in 1969 kan de belangrijkste missie beginnen. Apollo 11.

Een raket schiet een capsule met 3 astronauten richting de maan.  Als de capsule daar aankomt stapt Neil Armstrong uit en als eerste mens ooit zet hij de eerste stap op het oppervlak van de maan. 

Het is een kleine stap voor een mens, maar een grote stap voor de mensheid. Zegt hij dan. Het wordt een wereldberoemde uitspraak. Iedereen die deze beelden op de TV ziet, onthoudt dat voor altijd.

Uiteindelijk keren de astronauten weer veilig terug op aarde en het Apollo-programma gaat door. Bij de missies die volgen gaan er nog een paar keer astronauten naar de maan. Ze doen er wetenschappelijke experimenten en verzamelen maanstenen. Met een maanwagentje rijden ze over het maanoppervlak en verkennen de omgeving. 

Het is een groot succes, maar toch stopt het Apollo-programma, omdat de kosten te hoog zijn. Maar de missie is volbracht: de Verenigde Staten hebben de eerste mensen op de maan gezet.

Voor het eerst naar de maan

Spaceclips logo

In 1969 staan voor het eerst mensen op de maan. Het is het hoogtepunt van het Apollo-programma van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA.

Het Apollo-programma

De maan lijkt er iedere nacht anders uit te zien. Soms is-ie vol, soms zie je maar een klein streepje. Maar één ding is elke dag hetzelfde. We kijken steeds naar voorkant van de maan; de achterkant zien we nooit. 

Een paar astronauten hebben ooit met eigen ogen naar die andere kant van de maan kunnen kijken. En doordat er foto’s zijn gemaakt, kunnen wij dat nu ook zien.

Maar eerst: hoe komt het dat we vanuit de aarde maar één kant van de maan zien? Dat zie je in deze animatie. Wij zien altijd de kant waar het gele streepje staat. 
De maan draait rondjes om de aarde. En tegelijkertijd draait de maan zelf ook, heel langzaam. De aarde trekt door de zwaartekracht een beetje aan de maan, en dat zorgt ervoor dat we altijd één dezelfde kant zien. 

Eeuwenlang hebben mensen geen idee wat er dan op de andere kant van de maan te zien was. Want er bestaan dan nog geen raketten om er te gaan kijken. Mensen kunnen alleen maar gokken. Tot het jaar 1959. Een Russisch onbemand ruimtevaartuig vertrekt naar die onbekende kant van de maan. En maakt er déze foto.  
Het is wat korrelig, maar superuniek in die tijd.

De jaren erna vlogen er vaker ruimtevoertuigen langs de maan. En ook astronauten die erlangs kwamen maakten foto’s. De afbeeldingen worden steeds duidelijker. 
En onderzoekers kunnen er veel van leren. Links zie je de voorkant van de maan, rechts de achterkant. Op de achterkant zijn meer kraters, en er zijn juist weer minder donkere vlekken, die worden maanzeeën genoemd. Door meer onderzoek proberen ze erachter te komen waarom dat zo verschilt.

In 2019 is er een nieuwe mijlpaal. De Chinese ruimtevaartorganisatie heeft een wagentje neergezet op de achterkant van de maan. Voor het eerst rijdt daar iets rond. Hij doet onderzoek, onder meer naar de samenstelling van de grond en de temperatuur. Ook maakt ie er beelden.

Sterrenkundigen hebben grote toekomstdromen voor de verre kant van de maan. Je zou er namelijk heel goed de ruimte in kunnen kijken, beter dan op aarde. Wie weet, staan er hier op deze kale plek ooit allerlei telescopen voor nog meer ruimteonderzoek.

De achterkant van de maan

Door de aantrekkingskracht van de aarde zien we altijd maar één kant van de maan. De andere kant is pas in beeld gebracht toen de ruimtevaart zich ontwikkelde.

Waarom zien we die nooit?

Midden in een woestijn in Zuid-Amerika staat het grootste ruimte-onderzoeksproject ter wereld. ALMA heet ‘t. Sterrenkundigen uit allerlei landen werken er samen om steeds verder het heelal in te kijken. Om zo te zien wat ze eerder niet hebben kunnen zien. 

Dit is één van de meetinstrumenten van ALMA. Een radiotelescoop. Deze is niet gemaakt om doorheen te kijken, maar hij meet dingen. Zoals onzichtbare radiogolven van ver uit de ruimte. Daar is veel informatie uit te halen. Met behulp van gevoelige apparatuur en supercomputers kunnen de onderzoekers met die informatie de nieuwste beelden maken van het heelal.


Zoals dit, een plek waar sterren worden geboren. 

En hier ontstaat een maan. Dat is nog nooit eerder gezien.  

De beelden komen dus van dit soort telescopen. Het zijn grote dingen, de schotel ervan is 12 meter breed, en daarmee is-ie groter dan een gemiddeld klaslokaal. Hij kan worden gericht op specifieke plekken in het heelal. Dat doet deze niet alleen, in totaal zijn er binnen het ALMA-project 66 ruimtetelescopen.

Als je die allemaal op hetzelfde punt in de ruimte richt, werken ze samen. 
Je kunt het zien als onderdelen van één reusachtige mega-telescoop. 
Om ver mee in te zoomen in de ruimte. En verder, en verder. 


De wetenschappers zien sterren die niet eerder in beeld zijn gebracht. Ze ontdekken nieuwe planeten, en kunnen ook meten welke stoffen er precies in het heelal zitten. 

Met behulp van ALMA is voor het eerst in de geschiedenis een foto gemaakt van een zwart gat. Sterrenkundigen wisten wel dat het moest bestaan, maar hadden geen idee dat het er zó uitzag. 

ALMA is gebouwd in de Atacama-woestijn in Chili. Die plek is niet zomaar gekozen. Het is er hoog, meer dan 5 kilometer boven zeeniveau, en er is weinig luchtvochtigheid. De Atacama-woestijn is een van de droogste plekken op aarde. Deze omstandigheden zijn ideaal om de radiogolven te ontvangen. 

Wetenschappers moeten vaak lang reizen voor ze bij de ALMA telescopen zijn, maar toch zijn ze dolblij met het project. Ze leren nu namelijk meer over hoe planeten ontstaan, hoe sterren worden gevormd, en hoe dat weer leidt tot hele sterrenstelsels. Het doel is om met al die informatie beter te snappen hoe onze aarde is ontstaan en uiteindelijk die ene vraag te beantwoorden hoe alles is begonnen.

De ALMA telescoop in Chili

Tientallen radiotelescopen midden in een woestijn in Chili vormen samen één van de grootste sterrenkundige onderzoeksprojecten ter wereld.

66 ruimtetelescopen bij elkaar

Vanaf ons gezien lijkt de zon altijd rustig boven onze aarde te schijnen. Maar... schijn bedriegt. Want in werkelijkheid gebeurt er van alles daarboven.

In en op de zon is het heel onrustig. Dat zie je als je met speciale apparatuur kijkt. Wat je ziet zijn enorm hete gassen en magnetisch geladen deeltjes die door elkaar heen stromen. 

Doordat er veel activiteit is, komen er ook temperatuurverschillen voor. Zie je die donkere puntjes? Daar is net even wat minder heet dan de rest. Een zonnevlek wordt dat genoemd.

In een zonnevlek bevinden zich veel magnetisch geladen deeltjes die ervoor zorgen dat er spanning opgebouwd wordt. Wordt die spanning te groot, dan volgt er een uitbarsting.

In één klap ontsnappen er dan allemaal deeltjes vanuit de zon, de ruimte in. Een zonnestorm wordt dat genoemd.

Sinds mensen onderzoek doen naar de zon, worden de zonnevlekken en zonnestormen goed bestudeerd. Ruimtevaartorganisatie NASA heeft een apparaat gemaakt dat alle zonneactiviteit bijhoudt.

En wat blijkt? Er zit een ritme in. De zon heeft een soort van seizoenen. 
Met drukke periodes met veel zonnevlekken en rustige periodes met weinig activiteit. Die afwisseling wordt de zonnecyclus genoemd.

Als je de metingen van de afgelopen tijd in een grafiek zet, ziet het er zo uit. Bij veel zonnevlekken is de lijn hoog, bij weinig is die laag. En zo zie je vanzelf een ritme. Een zonnecyclus duurt zo’n 11 jaar. 

Dat is dus bekend, maar er zijn ook nog veel vragen. Want waarom duurt de zonnecyclus 11 jaar? Kunnen de zonnestormen worden voorspeld? En welk effect heeft die activiteit precies op de aarde en de planeten in ons zonnestelsel?

Door meer onderzoek te doen, meer te meten en te kijken, hopen sterrenkundigen daar in de toekomst antwoorden op te krijgen.

De zonnecyclus

Op de zon gebeurt van alles, er zijn bijvoorbeeld zonnevlekken en zonnestormen. Wetenschappers zijn dat gaan onderzoeken en hebben een patroon ontdekt: er bestaat een druk en een rustig seizoen van de zonneactiviteit.

De seizoenen van de zon

Op aarde doen wetenschappers op allerlei plekken onderzoek naar het heelal, met bijvoorbeeld telescopen en radioschotels.
Maar als je écht mooie plaatjes wil maken van de ruimte, dan moet je niet op aarde zijn, maar daarbuiten.

En dat is precies wat ruimtevaartorganisaties hebben gedaan met de James Webb Telescoop, de grootste ruimtetelescoop ooit.

In deze raket zit de Webb-telescoop. Een spannend moment, het mag niet fout gaan, want er is meer dan twintig jaar aan gebouwd, door wetenschappers van over de hele wereld. En het heeft miljarden euro’s gekost.

Het is een behoorlijke puzzel om de James Webb ruimtetelescoop in de raket te krijgen, want hij is daar eigenlijk veel te groot voor. Daarom hebben de ontwerpers hem inklapbaar gemaakt. Eenmaal in de ruimte kunnen ze het weer voorzichtig laten uitvouwen.  

En daarna kon die aan het werk.
Met de James Webb Telescoop kunnen heel gedetailleerde foto’s worden gemaakt van bijvoorbeeld planeten, sterrenstelsels en zelfs onbekende plekken in het heelal.

Met camera’s en infraroodsensoren kan James Webb zich richten op een specifiek punt in het heelal. De beelden en data die hij opvangt, worden verwerkt, opgeslagen en daarna doorgestuurd naar de aarde. Hier kunnen wetenschappers er foto’s van maken die wij weer kunnen zien.

Zoals deze, van de ringen van de planeet Saturnus. 
En deze, de wolken die je ziet zijn plekken waar nieuwe sterren worden gevormd.
Bijzonder aan James Webb is dat-ie enorm ver kan inzoomen. Verder dan elke andere telescoop op aarde.

Wereldwijd kijken sterrenkundigen mee naar de beelden. Ze hopen zo meer te weten te komen over het ontstaan van het heelal, en nieuwe ontdekkingen te doen. 

Hoelang de James Webb telescoop blijft werken, is nog niet helemaal duidelijk. Ruimtevaartorganisaties hopen dat er nog jaren en jaren dit soort prachtige beelden deze kant op komen. Om te onderzoeken, maar ook zeker om van te genieten.

De James Webb Telescoop

De James Webb Telescoop, de grootste ruimtetelescoop ooit, werd in 2021 gelanceerd en maakt zeer gedetailleerde foto's van planeten en sterrenstelsels.

De grootste ruimtetelescoop

Kijk omhoog in het donker en als je geluk hebt zie je ontelbaar veel sterren. 
Het lijken kleine stipjes. Maar het zijn stuk voor stuk enorme, hete bollen, net als onze zon. 

Veel sterren zijn in hun eentje. Maar er zijn ook sterren die samen met een andere ster een duo vormen. Ze blijven altijd bij elkaar in de buurt. Dat komt doordat ze elkaar aantrekken met hun zwaartekracht. Ze cirkelen langzaam rondjes om elkaar heen. Sterren die samen zijn met een andere ster, noem je dubbelsterren.

En daar zijn er best veel van. Volgens schattingen is zo ongeveer een derde van alle sterren in ons sterrenstelsel verbonden met één of meerdere sterren.

En er zijn veel verschillende soorten.

Sommigen staan op grote afstand van elkaar. Het duurt lang voor ze een rondje om elkaar hebben gedraaid, soms wel miljoenen jaren.

Anderen staan dichterbij elkaar.

Er zijn zelfs sterren die zo dicht bij elkaar staan, dat ze elkaar aanraken en hete gassen uitwisselen. Die stoffen kunnen zo van de ene naar de andere ster gaan.

En je hebt ook verzamelingen met meer dan 2 sterren, zoals 3, 4, of deze waar zelfs zeven sterren om elkaar heen draaien.

Vanaf de aarde is het zelfs met de beste telescopen niet altijd makkelijk te zien wanneer een ster ook een dubbelster is. Maar we kunnen er toch achter komen. Door de lichtsterkte te meten. Wordt die soms minder, dan is er een kans dat er een ster voor de ster langs beweegt, en je dus te maken hebt met een dubbelster.

Wetenschappers kunnen veel leren door dubbelsterren te onderzoeken, bijvoorbeeld over de samenstelling en gewicht ervan.

Wil je zelf eens een dubbelster zien? Dat kan! Zoek op een heldere avond eens naar dit sterrenbeeld, het lijkt op een steelpan als je de punten met elkaar verbindt.
En deze ster bestaat uit twee sterren, als je kijkt met een verrekijken kun je ze zien: Mizar en Alcor.

Er worden nog steeds nieuwe dubbelsterren ontdekt, en nieuwe planeten die om die sterren heen draaien. Moet je je voorstellen: als je daar zou wonen gaat elke dag twee keer de zon op…

Wat is een dubbelster?

Dubbelsterren zijn sterren die door zwaartekracht met elkaar zijn verbonden en daarom om elkaar heen draaien. Ongeveer een derde van de sterren in ons sterrenstelsel is onderdeel van een dubbelster. Sommige dubbelsterren kun je zelf zien met een verrekijker.

Twee sterren samen

Zwaartekracht zorgt er voor dat je niet van de aarde wegzweeft. Zwaartekracht houdt ook de maan in een baan rond de aarde en de aarde in een baan rond de zon. En als je iets laat vallen, valt het omlaag, ook dat komt door de zwaartekracht.
Isaac Newton vraagt zich al meer dan 300 jaar geleden af hoe het kan dat iets dat je loslaat omlaag valt. Hij bestudeert het onderwerp en stelt de theorie op voor de zwaartekracht: zwaartekracht is de aantrekking tussen twee voorwerpen, twee massa’s. De aarde heeft een hele grote massa, en dus ook een hele grote zwaartekracht.

De maan is een stuk kleiner dan de aarde, heeft veel minder massa en trekt dus ook minder hard. De zwaartekracht is er minder. Als je op de maan loopt, lijkt het alsof je op een trampoline loopt.
Als je iets op aarde laat vallen, valt het dus omlaag. Maar als je iets in een ruimteschip, zoals in het ISS laat vallen, blijft het zweven. Je zou zeggen dat dat komt, doordat  er in het ruimtestation geen zwaartekracht is. Maar dat is fout! Het valt nog steeds, maar het ruimteschip valt net zo hard met je mee, dus het lijkt te zweven. Astronauten in het ruimteschip zweven ook, omdat ze samen met het ruimteschip in een baan om de aarde vallen. En daar kun je leuke trucjes mee uithalen!


Zwaartekracht

De zwaartekracht van de aarde zorgt ervoor dat je niet zomaar wegzweeft en altijd weer op de grond landt. Hoe werkt dit? En is er overal dezelfde zwaartekracht?

Zorgt ervoor dat je op de grond blijft

Sterren, ze staan met miljoenen aan onze nachthemel. Als het helder is kan je ze goed zien als glinsterende puntjes in het donker, maar we zien maar één van die sterren alleen overdag. Dat is de zon. Heel groot en heel dichtbij. Toch is de zon maar een klein sterretje vergeleken met de andere sterren in het heelal. Omdat ze zo dichtbij staat lijkt ze het grootst, voelen we haar warmte en zien we haar licht veel beter dan dat van de andere sterren.
Alle sterren zijn verschillend. Ze verschillen in grootte, in temperatuur en in leeftijd. Toch hebben ze een aantal dingen gemeen. Elke ster is een grote hete gasbol, die zweeft door het heelal. Daaromheen draaien ruimtelichamen, zoals planeten, manen, kometen en ruimtestof. En elke ster geeft licht en warmte. Die energie wordt in de kern van de ster gevormd, doordat verschillende chemische stoffen tegen elkaar botsen en met elkaar reageren.
De sterren die je ’s nachts ziet zijn niet altijd dezelfde. Er worden nieuwe sterren geboren en sterren gaan ook weer dood. Als een ster wordt gevormd, geeft dit prachtige plaatjes. En als hij dood gaat en met een enorme explosie ontploft, slingert hij allerlei ruimtemateriaal het heelal in, dat is een supernova. En dat ziet dat er heel indrukwekkend uit.
Als je goed naar de sterren wilt kijken, kun je het beste zorgen dat je op een donkere plek staat. Bijvoorbeeld in een gebied waar weinig mensen wonen. Natuurlijk moet het die nacht niet bewolkt zijn en kun je het best zo hoog mogelijk staan. Op een berg bijvoorbeeld. Ook sterren-onderzoekers weten dat, en daarom zetten zij hun telescopen vaak op hoge donkere plekken, zoals hier in Chili. Om zo het best al die ontelbare sterren te kunnen zien.


Wat is een ster?

Er zijn ontzettend veel sterren in het heelal. Vanaf de aarde lijken ze allemaal hetzelfde, maar dat is niet zo. Je hebt hele grote en kleinere sterren. Onze zon is ook een ster!

Een unieke gasbol in het heelal

Onze maan. We zien hem vaak als een heldere witte bol aan de hemel. Wij hebben één maan, maar er zijn planeten die er veel meer hebben.
De vijfde planeet in ons zonnestelsel is Jupiter, en Jupiter heeft veel meer manen. Vier grote en nog een heleboel kleinere maantjes. In totaal wel een een stuk of vijftig.
Dat niet alleen de aarde een maan heeft, ontdekt Galilei Galileo zo’n vierhonderd jaar geleden. Met een telescoop bestudeert hij de planeet Jupiter en ontdekt de vier grote  manen. Die zijn zo groot dat je ze zelf op een heldere nacht met een hele goede verrekijker ook kunt zien. Maar 400 jaar geleden is het een enorme ontdekking, want in die tijd denken de mensen alles om de aarde draait.
Zoals onze maan, die een rondje om de aarde draait in ongeveer een maand. Maar onze maan wint het niet van de maan Io die in minder dan twee dagen om Jupiter raast. En dan is Jupiter ook nog eens veel groter dan de aarde.
Een maan is eigenlijk een ruimteobject dat om een planeet draait. Satellieten die om de aarde draaien noem je dus eigenlijk ook manen… kunstmanen!

Manen heb je in allerlei kleuren. Onze maan is wit, maar er zijn veel meer kleuren, en allerlei vormen. Onze maan is rond, maar Mars heeft bijvoorbeeld twee kleine maantjes, Phobos en Deimos die meer op aardappels lijken. 


Wat is een maan?

Wij hebben één maan, maar er zijn planeten die er wel 50 hebben. Wanneer is iets een maan? En zien manen er altijd hetzelfde uit?

Niet alleen de aarde heeft een maan

In 1957 wordt de allereerste satelliet de ruimte in gestuurd. Rusland lanceert een raket die de Sputnik 1 satelliet de ruimte in brengt. Sindsdien is er veel gebeurd. Er zijn nog veel meer satellieten de ruimte in gestuurd. Er zijn ruimtestations opgebouwd die rond de aarde zweven en er zijn zelfs mensen op de maan geweest. Een aantal van die ruimtevaartuigen is verouderd en zweven als ruimteschroot rond de aarde, samen met raketrestanten en ander restmateriaal. In de ruimte heb je geen vuilnisophaaldienst, dus al het afgedankte materiaal blijft er maar rondzweven.
Al het ruimteschroot dat om de aarde draait is een grote verzameling afval geworden. het bestaat uit allerlei soorten materiaal. Sommige stukken zijn groot, zoals onderdelen van raketten of ruimtevoertuigen, maar het grootste deel van het ruimteschroot bestaat uit kleinere stukjes, zoals verloren gereedschap, boutjes, moertjes of afgebladderde verf.

In 2009 zijn er twee afgedankte satellieten tegen elkaar gebotst. door die botsing zijn honderden nieuwe stukjes ruimteschroot in een baan om de aarde gaan zweven.
Je zou denken dat al die stukjes niet zo gevaarlijk zijn in zo’n gigantisch groot gebied als de ruimte, maar ruimteschroot is een groot probleem voor de ruimtevaart. Die stukjes rondzwevend schroot flitsen supersnel rond de aarde, in een paar kilometer per seconde. Als zo’n stukje tegen een satelliet aanbotst, of tegen een astronaut, is dat levensgevaarlijk.

Daarom wordt er door de ruimtevaartdeskundigen nagedacht over een oplossing voor het ruimteschroot-probleem. Een idee is om de grote stukken schroot met een opruim-satelliet op te vangen, en verder weg weer los te laten. Wat ook zou kunnen is een groot magnetisch veld maken, waar het puin door wordt aangetrokken. Dit kan dan mooi worden opgeruimd. Want: opgeruimd staat netjes! Ook in de ruimte.


Ruimteschroot

De ruimte ziet er heel schoon uit, maar eigenlijk is het een enorme bende boven de aarde. Allemaal oude satellieten zijn er achtergelaten, en daar moet wat aan gedaan worden.

Afval in de ruimte

Met enorm veel vuur en veel kabaal wordt deze raket de ruimte in gelanceerd. En dat is nodig, want een raket moet erg hard worden weggeschoten, want anders komt ie niet los van de aarde. Dat komt door de zwaartekracht. De zwaartekracht trekt aan ons en alles op aarde. Het houdt ons aan de grond. Om in de ruimte terecht te komen moet je dus  kunnen ontsnappen aan die zwaartekracht. Je moet met zoveel kracht worden gelanceerd dat je ver buiten de atmosfeer terecht komt, waar de zwaartekracht niet zo hard meer aan je trekt.
Om satellieten of ruimtvaartuigen de ruimte in te sturen, zijn dus raketten nodig. Raketten werken een beetje als een opgeblazen ballon die je loslaat. De lucht ontsnapt via het tuitje en de ballon schiet weg. De werking van een raket lijkt hier wel een beetje op. De uitlaatgassen die met hoge snelheid uit de raketmotor komen, zorgen ervoor dat die raket omhoog schiet.
Raketten zijn vóór de lancering erg zwaar. Ze wegen wel honderdduizenden kilo’s. Het grootste deel van het gewicht komt van de brandstof die aan boord is. En deze brandstof wordt allemaal verbruikt tijdens de lancering. Met een enorme krachtsexplosie komt de raket los van de aarde. Want alleen als ie meer dan 28.000 km per uur gaat, is de snelheid hoog genoeg om hem buiten de atmosfeer in een baan rond de aarde terecht te laten komen.
De meeste raketten bestaan uit twee of drie delen, die worden trappen genoemd. Als de ruimteraket het deel van zijn brandstof uit een trap heeft verbruikt, laat hij de lege trap vallen. En deze trap valt dan terug op aarde of verbrandt in de atmosfeer.
Raketten lijken iets van deze tijd, maar het idee van raketten is al heel oud. In het oude China wordt de raket uitgevonden en gebruikt om oorlog te voeren met andere volken. Aan die uitvinding danken wij de vuurpijlen, die we afsteken met oud en nieuw. Maar die zijn gelukkig niet zo groot en heftig als deze raketten.


Raketlanceringen

Als een raket wordt gelanceerd, gaat hij met erg veel vuur en lawaai op weg. Wat gebeurt er daarna? 

Spectaculaire gebeurtenissen

In ons zonnestelsel vinden we acht planeten: Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Maar vroeger was dat anders. Een tijd lang zijn er negen planeten geweest. En de negende planeet was Pluto.
Pluto wordt in 1930 ontdekt en als de negende planeet van het zonnestelsel gepresenteerd. Het is de planeet die het verste weg staat van de zon. Daarom doet Pluto er ook bijna 250 jaar over om een rondje rond die zon te maken. Maar de baan van Pluto rond de zon is wel iets anders. Die is meer langwerpig en gaat daardoor soms dwars door de baan van zijn buurplaneet Neptunus heen, waardoor Pluto op zo’n moment dichter bij de zon staat dan Neptunus.
Pluto is een kleine ijzige planeet. hij is een stuk kleiner dan onze aarde.
Na de ontdekking van kleine Pluto blijkt dat er ver van de zon nog veel meer van dit soort ijzige objecten te vinden zijn. Pluto is dan ineens niet zo bijzonder meer. Daarom hebben sterrenkundigen een besluit genomen. Ze vinden Pluto te klein om planeet genoemd te mogen worden. Hij voldoet niet aan de voorwaarden die ze stellen. Pluto is geen planeet meer, maar een dwergplaneet.
Dwergplaneet of niet, Pluto blijft interessant. Een dwergplaneet waar we nog heel weinig van weten. Maar dat gaat veranderen als er voor het eerst een ruimtesonde onderzoek gaat doen naar Pluto.


Pluto

Pluto was een tijd lang de negende planeet in het zonnestelsel. Totdat deskundigen besloten dat Pluto eigenlijk geen planeet is, maar een dwergplaneet. Toch is hij heel bijzonder.

Geen echte planeet

Oranje

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.