Groep 6/7/8

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Cultuur en geloof

Het Klokhuis

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

NOJ NOJ NOJ. Nee of ja? Welkom bij NOJ! Gadver, Eva! Geintje he. Maar soms heb je dat toch dat je per ongeluk een scheetje laat? Ja, of expres. Ik kan er wel van genieten hoor, zo'n dik trillende...Ieuw Tirsa! Ja, maar in bad is dat is toch wel lekker, toch? Ja, oké, dan heb je wel een heel bijzonder geluid hè, van die bellen en zo'n lage, brommende. Ja, maar wel gek eigenlijk dat het dan anders klinkt. Ja. Hoe zou je scheetje klinken in de sneeuw? Of uh, in een echoput? Ik had nog een andere vraag. Hoe zou een scheet klinken in de ruimte? Kun je scheten horen in de ruimte? Nee of ja? Checking is facting! Dus wat hebben we nodig? Ehm, nou, om te beginnen een scheet. En ik voel er nu één dus pak de microfoon. Oh oh oh oh lekker. Ja? Ja, top! Oké, de scheet hebben we. Nou moeten we die scheet afspelen op dit boxje en die plaatsen we dan onder een stolp, waar met deze pomp alle lucht weg is gezogen. Ja, want het grote verschil tussen de aarde en de ruimte is lucht. Om ons heen is allemaal lucht, maar in de ruimte is er helemaal geen lucht. Luchtledig, ook wel vacuüm genoemd. En dan hebben we dit microfoontje en die neemt dan weer op wat er in deze ruimte te horen is. En dat wordt dan weer afgespeeld op dit boxje, zodat wij het ook weer kunnen horen buiten de ruimte. Maar veiligheid voorop he. Veilig is heilig! Hupsakee, brilletje op. Eerst even kijken hoe die nu klinkt. Oke. Ja. Trek hem vacuüm. Doe het. Ja, je hoort het nog hè? Ik hoor hem gewoon echt niet meer. Ja. Nee. Oké, zet maar uit. We hebben ons antwoord. Kun je een scheet horen in de ruimte? NOJ NOJ NOJ, een dikke vette nee. Maar waarom niet, almachtige wetenschap? Why not? Je ziet het niet, maar om ons heen zijn allemaal kleine deeltjes en die vormen samen de lucht om ons heen. Stel, dit is je poepgaatje. Moet dat nou, poepgaatje echt? Hoe moet ik het anders noemen? Eh, anus? Dan gaat dit trillen. Ja. En die trilling die wordt overgebracht op de luchtdeeltjes. Ja. En die luchtdeeltjes, die brengen het weer over op andere luchtdeeltjes. En de botsing van die luchtdeeltjes, dat maakt geluid. Waarom hoor je dan geen scheet in de ruimte? Omdat daar geen luchtdeeltjes zijn om tegen elkaar op te botsen en dus geen geluid. Kijk. Weer het antwoord op een vraag. Ciao for now en tot de volgende NOJ! Ik heb er nog één. Man! Goed he, was ie? Die kan je ook echt ruiken, joh. Heerlijk! 
Wat heb jij gegeten?

Kun je een scheet horen in de ruimte?

Programmalogo's

Het geluid van een scheet is niets meer dan luchtdeeltjes die tegen elkaar botsen. Hoe gaat dat dan als je een scheet laat in de ruimte, waar helemaal geen lucht is? Eva en Tirsa laten een goede scheet en zoeken het uit.

In een vacuüm bestaat geen geluid

Oef. In deze kas is het behoorlijk warm en vochtig zodat zij natuurlijk allemaal lekker kunnen groeien. Maar ondertussen werk ik me wel helemaal het zweet in. Maar wist je dat planten zelf ook zweten? Plantastisch. Over zwetende planten. Moet je kijken. Je ziet de druppels hier gewoon echt aan de bladeren hangen. En dit terrarium hier is zelfs helemaal beslagen. Maar waarom zweet een plant? Ja, het is natuurlijk niet zo alsof deze planten keihard aan het sporten zijn. Maar ze zijn wel druk met groeien en zichzelf in leven houden en daar zijn veel voedingsstoffen voor nodig. Om die binnen te krijgen, nemen de planten water op vanuit de grond via hun wortels. Maar meestal gebruiken ze maar 1% van al het water dat ze opnemen en de rest, die overige 99%, die moet er dus ook ergens weer uit. Check. Zo ziet een plant er vanbinnen uit. In de stengel zitten allemaal kleine kanaaltjes die we nu even blauw gemaakt hebben, waardoor dat water vanuit de bodem via de wortels door de stengel helemaal tot aan de bladeren komt. Even een slokkie. Lekker. En die plant, die drinkt eigenlijk precies zoals ik. Die kanaaltjes en een soort hele kleine rietjes waardoor dat water naar de bladeren stroomt. Via de bladeren verlaat het water de plant als druppels en dat zorgt voor een soort zuigende werking waardoor er nog meer water vanuit de bodem wordt opgeslurpt. Dus wat ik hier nu doe, dat doen de planten bij hun bladeren door te zweten. Het zweten zorgt er dus voor dat een plant water en voeding binnen blijft krijgen en tegelijkertijd niet te veel water vasthoudt. Maar ook kunnen planten net als wij mensen, zweten om hun temperatuur te regelen. Als het te warm wordt dan komt er waterdamp uit de bladeren. Je ruikt het wel hoor, het begint echt een beetje te meuren met al die zweetgeuren van jullie, dat is echt eh...

Zwetende planten

Planten hebben water nodig om te overleven. Maar niet al het water dat ze met hun wortels opnemen, wordt gebruikt. Het wateroverschot wordt er via de bladeren uit gezweet. Zo krijgt de plant genoeg voeding binnen en houdt ie niet te veel vocht vast. Hoe zou plantenzweet eigenlijk ruiken?

De bladeren zweten zich suf

Mag ik u voorstellen aan de groente die in Nederland steeds vaker gegeten wordt? Er worden er per jaar zo'n 25 miljoen opgepeuzeld. Hij is mooi paars van buiten en aan de binnenkant is ie wit. En hij is populair, want hij wordt steeds vaker gebruikt als vleesvervanger. Aubergines kweken: hoe doen ze dat? Welkom in deze enorme kas in ‘s-Gravenzande, midden in het Westland. Dit is een heel mooi moment, want de planten zijn al lekker aan het groeien en er komen al flink wat aubergines aan. En toch heb je nog wel een heel mooi uitzicht, want over een paar maanden zijn deze planten meters hoog. En dan zie je door de bomen het bos niet meer. De plantjes komen hier vlak voor Kerstmis aan als stekjes. Het is nu maart en ze beginnen al aardig wat vruchten te geven. Deze planten, die groeien door tot eind oktober en worden dan 4 tot 5 meter hoog. En al die tijd blijven ze gewoon vruchten geven. Kijk, een aubergine begint bij een bloemetje en als die bloem eenmaal bestoven is, dan begint er langzaam, kijk, een klein aubergientje te groeien en daarom vliegen hier ook bijen rond in de kas, want die helpen namelijk bij de bestuiving. Het grappige is dat aubergineplanten op het stammetje groeien van een hele andere plant. Dat kun je heel goed zien als je hier beneden kijkt. Dan zie je dit gekke knobbeltje zitten. Nou, wat hebben ze nou gedaan? Ze hebben de wortels en het stammetje gebruikt van de tomatenplant, die is heel stevig en het groeit als een tierelier. En daar op hebben ze een aubergineplant gezet die speciaal gekweekt is om veel vruchten te geven. Dat noemen ze enten. En zo hebben ze dus de beste eigenschappen van beide planten gecombineerd. Superslim. En dan is het tijd om te oogsten. Zo'n twee keer per week gaan de plukkers de kast in. En dan moet ik eigenlijk zeggen knippers, want aubergines worden geknipt. En da's best wel een vakwerk, want je moet namelijk precies zien wanneer ze rijp genoeg zijn om te knippen. Ja, rijp betekent dus goed van gewicht en mooi van vruchtvlees. Als de aubergines uit de kas komen, dan worden ze hier gesorteerd van licht naar zwaar dus van klein naar groot. De gesorteerde aubergines worden met een robot op pallets geladen om zo naar de supermarkt gebracht te worden. Deze liggen morgenochtend al in de winkel. Aubergines kweken, zo doen ze dat dus.

Hoe worden aubergines gekweekt?

Elke dag liggen er verse paarse aubergines in de supermarkt en bij de groenteboer. Janouk neemt een kijkje in een kas waar aubergines worden gekweekt. Maar wat doen al die bijen daar?

Van stekje tot rijpe aubergine

Van bomen weet je natuurlijk dat ze behoorlijk sterk zijn. Je kan er in klimmen of er zelfs hele boomhutten in bouwen. Maar wat dacht je van deze of deze? Nou, niet zo sterk hè? Of toch wel? Plantastisch. Over ijzersterke planten. Deze planten kunnen door stoeptegels, asfalt en zelfs door stenen muren heen groeien. Maar hoe kraakt een plant een steen? Er is één plant in het bijzonder die wat dat betreft echt de kroon spant. Nou, ik hoor je denken; dit kleine plantje hier? Jazeker, dit is een van de meest gevreesde planten van Nederland. De Japanse duizendknoop. Hij groeit wel tien centimeter per dag en vanuit elk stukje wortel van deze plant groeien weer ongelofelijk veel stukjes nieuwe wortel. En vanuit daar groeien ook weer allerlei stukjes nieuwe wortel die ook weer allemaal hun eigen weg vinden. Zelfs een heel klein stukje wortel dat per ongeluk in je tuin terechtkomt, kan er al voor zorgen dat je hele tuin overwoekerd raakt. Of nog erger: hij kan bruggen en huizen zwaar beschadigen, omdat ie dus door steen kan groeien. Maar hoe gaat ie nou precies te werk? Als je heel goed inzoomt, dan zie je dat er eigenlijk overal hele kleine gaatjes zitten. En hier, in die gaatjes van die steen kunnen die wortels zich dan heel mooi naar binnen wurmen. En daar zuigen de wortels van de plant zich dan vol met water en duwen zich beetje bij beetje een weg door de zwakste plekken van de steen, tot ie uiteindelijk...breekt. Kortom, deze plan is dus niet alleen heel sterk, maar ook nog eens heel slim. Wie had trouwens dat stukje wortel? Ik weet van niks. Nee? Oh nee!

IJzersterke planten

Planten zijn leuk, maar de Japanse duizendknoop is de nachtmerrie van elke tuineigenaar. Deze plant is zo sterk dat hij zelfs door steen heen kan groeien. Pascal laat zien hoe de Japanse duizendknoop dat aanpakt.

De hardnekkige Japanse duizendknoop

NOJ NOJ NOJ. Nee of ja? Welkom bij NOJ! Oké Eva, doe jij even je handen zo en dan naar boven en dan ga ik een vinger aanwijzen. Dan moet je die bewegen. Oké. Deze. Ah! Deze. Ja, deze hierachter. Nou, daar komt niks naar boven. Wat gek is dat! Ja. Ik zie welke vinger je aanwijst en mijn hersenen proberen die vinger te vinden, maar dat lukt niet of zo. Heel raar. Ja, en weet je wat ik ook kan doen? Ik kan je pijn doen zonder je aan te raken. Ik heb daar gewoon een hamer voor. Maar daar raak je me dus niet meer aan? Kom niet aan je. Oke. Dus. kan je iemand lichamelijk pijn doen zonder aanraking? Nee of ja? Ik dacht dat je al begon. Linkerarm hier. Rechterarm daar. En deze komt er tussen. En dat wordt jouw arm. Hè? Maar dit lijkt helemaal niet op mijn arm. En toch ga jij geloven dat het jouw arm is en dat je er mee kan voelen. Dit effetjes er overheen leggen. Ik ga over allebei de handen, de neppe hand en de echte hand, ga ik tegelijkertijd vegen. Oh wat grappig. En ik voel het ook op mijn echte hand, dus het lijkt net alsof dit dan mijn hand is? Rustgevend he? Je wordt er helemaal rustig van. Oh Tirsa! Ik schrok! En is het gelukt? Nou, ik schrok heel erg, maar toch doet het wel pijn. Kun je iemand pijn doen zonder diegene aan te raken? NOJ NOJ NOJ, een dikke vette ja! Maar hoe dan wetenschap? Hoe dan? We hebben vijf zintuigen. Ruiken, proeven, zien, horen en voelen. En dat zintuig noem je ook wel tast. Dat is het eerste zintuig dat in de baarmoeder wordt aangelegd. En tast, dat is niet alleen maar het aanraken van dingen of dat je dingen kan betasten, maar ook het voelen van je lichaam aan de binnenkant. Ik weet nu bijvoorbeeld ook precies hoe mijn voeten staan. Zonder te kijken? Ja, zonder te kijken. Nou zeg eens? Mijn linkervoet is wat naar buiten gedraaid en de rechtervoet is recht naar voren en er zit misschien tien centimeter tussen. Dat heet lichaamsbewustzijn. Ja, en dat is... Natuurlijk weet jij wel dat dit niet jouw hand is, maar toch zijn jouw hersenen heel makkelijk te foppen. Echt grappig, want toen jij met die kwastjes zo heel zachtjes er overheen ging, toen dacht ik echt ja, dit is mijn hand, dit is mijn hand. Toen kwam je met die hamer, deed je zo KABAM KABAM KABAM. En toen schrok ik me helemaal kapot. Ja, en dat komt omdat jouw hersenen informatie binnenkrijgen van je ogen en van je huid. Ja. Dus je ogen die zien het gebeuren en je huid die voelt dat die aangeraakt wordt. En je hersenen, die denken gewoon ja één en één is twee, dat zal mijn arm wel zijn. Nou, dat is dus precies wat er bij mij gebeurde. Wil je me nooit meer zo laten schrikken? Mijn god. Nou... Voor nu. Ciao for now en tot de volgende NOJ! Ik wil jou ook een keertje proberen. We hebben hem toch nog. Eh...Ga maar zitten.

Kun je pijn voelen zonder dat je wordt aangeraakt?

Je zintuigen geven alles wat ze waarnemen door aan je hersenen. En als je je hersenen kunt laten denken dat een vreemde hand bij jou hoort, voel je dus ook pijn als die vreemde hand een klap krijgt.  

Gefopt door je hersenen 

Kijk, een complete vuurwerkshow waarbij elke knal en flits precies op tijd is, dat is toch prachtig om te zien? Dit is dus theatervuurwerk en hiermee kun je dus optredens en evenementen spectaculair aankleden. Maar zo'n vuurwerkshow maken, hoe doen ze dat nou? Dit bedrijf in Enschede is helemaal gespecialiseerd in dit soort vuurwerkshows. Alles ligt hier in de stellingen klaar voor de volgende opdracht. Maar een goede show begint aan de ontwerptafel. Een show wordt helemaal ontworpen, dat betekent dat elke flits en elke knal precies op volgorde in een draaiboek wordt gezet. Frits, hoe ontwerp je nou zo'n show? We beginnen met een schetsje op papier te maken. Als we dat een beetje klaar hebben wat we in ons hoofd hebben, dan zetten we de muziek in een computer en dan zetten we alle artikelen erbij die we graag willen. Ik heb hier een heel artikellijst die we kunnen gebruiken, die we op voorraad hebben en dan krijg je hier de schietlijst nadat je alle cues erin hebt gezet. En dat is dan het draaiboek voor de show. Klopt. Vanuit hier kunnen we door naar onze schietapparatuur en die neemt dat dan over de codes. Nou, om vuurwerk af te laten gaan hebben we ontsteking nodig. Simpel draadje. Hier heb je een heel klein stukje metaal wat gesoldeerd is. Daarom is er een heel klein beetje kruit en een laklaagje, anders valt het kruit eraf. Kapje eroverheen om een mooi vlammetje te krijgen. Kan het je even laten zien, gaan we deze op scherp zetten en in de ontvanger hebben we de twee draadjes zitten. En als je daarop druk op de z van de zender dan gaat ie af. Ja, mag dat? Ja, drukken maar. Ohhh! Ja, en dit laat zo'n hele vuurwerkshow...Ja, dan krijgt ieder component krijgt z'n eigen ontsteker. De ladingen zijn gemonteerd op zo'n plaat. Ze staan stevig vast en je kan ze alle kanten op richten. Elke lading krijgt een ontsteking die verbonden is met een oranje box. En bij een groot optreden zijn er wel twintig of dertig van dit soort boxen, allemaal verbonden met die ladingen. Deze boxen zijn weer verbonden met de grote zwarte box en dit is de black box. Hier gebeuren alle ontstekingsmomenten en als je dan op deze rode knop drukt, dan gaat het helemaal los. De cue is dus echt een heel belangrijk moment. Dat is het belangrijkste moment van je show. Als je daarop drukt is die niet meer te stoppen, maar dat ga ik je laten zien. Het vuurwerk staat opgesteld. Het is allemaal aangesloten. Het enige wat jij moet doen is op die rode knop drukken. Dus go on. Spannend! Wauw super! Spectaculair! Frits, Konden we dit maar na elke uitzending hebben, zo'n show! Kunnen we regelen. Top! Geweldig!

Hoe wordt een vuurwerkshow gemaakt?

Een show of evenement wordt pas echt spectaculair met een vuurwerkshow. Nizar laat zien hoe theatervuurwerk wordt gemaakt. En dat begint met een ontwerp op de computer.

Van ontwerp tot ontsteking

Vandaag heb ik een afspraak met Abdu. Hij bestuurt intercity's en sprinters in zijn eentje. Een verantwoordelijke job, want zo'n machine weegt al snel 40.000 kilo, kan maximaal 140 kilometer per uur rijden. En dan heeft ie ook nog eens honderden mensen achter zich zitten in de coupés. Zou flits die dan over de rails want Abdu is treinmachinist. Iedere machinist heeft zijn eigen standplaats en voor Adbu is dat Amsterdam Centraal. Hier begint en eindigt altijd zijn werkdag. Daar zul je hem hebben met zijn twintig jaar. Eén van de jongste machinisten van ons land, Abdu Stienen. Hey. Zo, dat is een mooie introductie, hè? Jazeker, vind ik wel. Hey, maar jij bent mooi op tijd, want jij kan je natuurlijk niet verslapen. Nee, dat klopt. Soms heb ik bijvoorbeeld een dienst dat ik met een van de eerste treinen weg moet. En uh, dan moet ik meerdere wekkers zetten en zet ik er eentje aan de andere kant van m'n kamer zodat ik m'n bed uit moet. Je moet gewoon altijd op tijd zijn. Zeker, trein moet op tijd, dus ik ook op tijd. Ja. Mag jij nu zomaar op elke trein rijden? Ja en nee. In principe is het zo dat je voor iedere soort trein die je rijdt moet je apart examen doen. Oké. Bijvoorbeeld de ene trein is hartstikke nieuw en de andere trein is wat ouder dus ze werken allemaal anders. Oké, maar ik mag bijvoorbeeld wel zowel een sprinter als een intercity rijden. Aha. Dus voor elke trein moet je eigenlijk soort van je rijbewijs hebben. Ja klopt, dat heet een uh materieel bevoegdheid. Daar gaan we. Dag Amsterdam. Oh kijk. Nu gaan we een beetje vaart maken. Het is wel echt behoorlijk mistig. Ben heel benieuwd wat hij precies kan zien vanuit zijn cabine. Kijk, we zijn er alweer. Almere centrum. Abdu moet nu de trein weer gaan ombouwen, dus we gaan nu van achter naar de voorkant want dadelijk rijdt de trein weer terug naar Amsterdam. En voor de veiligheid mogen wij dus niet mee de cabine in zodat hij in ieder geval niet afgeleid kan raken. Maar we hebben wel een cameraatje opgehangen, dus je kan heel mooi meekijken hier met wat er allemaal in de cabine gebeurt en zo te zien maakt hij zich nu klaar om te vertrekken. Super leuk dit! En daar gaan we. Super mistig wel hoor. Lijkt me nog knap lastig. Want volgens mij kun je helemaal niet heel ver kijken. Ja hij is toch wel de hele tijd bezig met vanalles. Ik zie hem aan hendeltjes trekken en op knopjes drukken. Goed voor zich uitkijken natuurlijk. Op seinen moet ie letten en we zijn inmiddels goed op snelheid. Vaart zit er lekker in. Het is best wel uh,hij moet goed opletten. Ik snap ik snap wel dat ik daar niet naast mocht gaan zitten. Zo. Nou, dat was een lekker ritje toch? Ja zeker ging het goed? Vond jij van wel? Volgens mij wel. Mooi zo. Maar het lijkt me wel lastig met die mist of niet? Ik denk dat ik nu ongeveer 75 meter zicht had, maar we weten natuurlijk heel goed waar we rijden en we hebben heel veel hulpmiddelen, dus het blijft wel veilig. Oké, gelukkig maar. Zeker. Op naar het volgende traject. Zeker let's go.

Wat doet een treinmachinist?

De trein moet altijd op tijd vertrekken dus de machinist kan zich niet verslapen. Janouk gaat meekijken bij treinmachinist Abdu. Hij bestuurt vanuit zijn cabine deze machine die al snel 40.000 kilo kan wegen.

Janouk rijdt mee in de trein

Hoe kom jij nou aan je trucs? Bedenk je die zelf? Nou, ik bedenk niet alles zelf. Ik probeer dat natuurlijk altijd wel. Ja. Maar je moet mij een beetje vergelijken met een zanger. En die liedjesschrijvers heeft die en die schrijven voor de zanger de liedjes. Ja. In dit geval gebruik ik ook dat soort mensen die bedenken voor mij trucs. Maar de show bedenk ik wel helemaal zelf. Vrienden van mij, uh. Hans Moretti en zijn vrouw Helga die hadden een fantastisch nummer. Hans Moretti ging in een kartonnen doosje. Heel klein, kon ie maar net in. Je kon er onderdoor kijken en dan haalde zijn vrouw Helga haalde mensen uit de zaal en dan mochten de mensen waar je maar wilden zwaarden der doorheen steken. En jij hebt hem gekregen. Nou gekregen. Ik heb. Nou ja, je moest er voor betalen. Moest er voor betalen ja. Ja. En wat kost dan zo'n truc? Als je echt een truc moet kopen. Met de kartonnen doos, daar kun je een huis verkopen. Oh echt? Ja, ja, dat was wel de duurste investering. En is dit nou dan ook echt gevaarlijk? De trucs die je doet? Sommigen wel. Ik heb jarenlang had ik een show, dat heette de Houdini Experience. Dan hang ik op z'n kop opgesloten in een dwangbuis, met m'n voeten vastgebonden aan een soort machine, een soort soort enorme berenklauw. En die berenklauw wordt opengehouden door een touw. En dat touw is doordrenkt met benzine en dat wordt aangestoken. Oh nee. Dus dan heb ik één minuut om, uh, om me daar uit te bevrijden. En wat ook heel spectaculairs is, is de onderwaterontsnapping. Ik ben helemaal geboeid. En dan heb ik ook zeg maar een minuut, één twintig om uit te boeien te komen. Maar gaat het dan wel eens mis of heb je dan? Heb je dan iets liggen? Dat als het echt niet gaat dat je iets. Nou ik heb een teken en als ik dit teken maak dan moeten ze dan hebben we aan de zijkant mensen met een bijl en dan kunnen ze het glas inslaan. Dat is uh in het ergste geval. Da's echt in het ergste geval. Gelukkig nog nooit gebeurd. Ja nee, precies. Maar voor alle kinderen die hier naar kijken jongens, begin eenvoudig met een kaart. Ja, niet meteen in een uh onder water. Precies. Oké, en wat gaan wij doen in het circus? Ja, we gaan iets heel moois doen. Uhm, loop maar mee die kant op. Dit is hem. Dit gaan wij doen. Dit is een ontsnapping. En een verwisseling in één keer. Oftewel jij gaat mij vastketenen en als het goed is ben ik binnen 2 seconden vrij en sta jij voor mij in plaats. Nou oké, ga jij me dan ook vertellen hoe dat moet? Want dat ding moet ik natuurlijk wel even snappen. Ja, kijk, we zijn voorbereid. De geheimhoudingsverklaring. Oké, dus iedereen die meewerkt met jou moet dat tekenen want. Die tekent dit. Alle medewerkers, ook de mensen achter de schermen. Ja precies. Want als ik dus nu met jou ga werken, dan ga ik dus zien hoe de truc werkt. En dat mag ik natuurlijk niet. Nee, mag je nooit door vertellen. Precies. Oké, nou getekend. Wat hebben jullie bedacht. Spannend. Dat kan ik je nu euh. Gaan vertellen. Verklappen. We gaan beginnen met de ketting. Here we go. Perfect. Mooi. Je gaat hier gewoon kijken. Ja. Loop, loop. Armen omhoog. Yes! Nou, not bad. Jongens we hebben even een koffiebreak. Oh top. We gingen gewoon al. Eh jongens. Hans. Kan iemand me losmaken?

Hoe komt Hans Klok aan zijn goocheltrucs?

Goochelaar en illusionist Hans Klok bedenkt zijn goocheltrucs zelf, maar soms laat hij ze ook bedenken door anderen of koopt hij trucs. Eén van de trucs die hij kocht was even duur als een huis. Iedereen die meewerkt aan zijn shows moet dan ook een geheimhoudingsverklaring tekenen waarin ze beloven het geheim van de goocheltruc niet te verklappen.

Sommige goocheltrucs zijn even duur als een huis

Hallo, ik ben Julia. Mijn vraag aan het Klokhuis: waarom hebben we een stuitje? Ja dat is een hele grappige vraag en ik ben dan ook niet voor niets in deze Arnhemse dierentuin, want een stuitje heeft namelijk alles te maken met wat veel dieren nog wel hebben, namelijk een staart. Lang geleden hadden onze verre voorouders namelijk ook een staart. Ja, wij hebben allang geen staart meer, maar wel een staartbeentje. Dat kun je hier op dit skelet supergoed zien, kijk. Hier onderaan dit aanhangseltje. Dat is je staartbeentje oftewel je stuitje en die ken je misschien wel van als je hard op je billen valt, dan doet dat pijn aan je stuitje. Het heeft vier staartwervels en als je goed voelt zo, net boven je bilspleet, dan voel je je naar je stuitje zitten. En dat stuitje heeft nu helemaal geen functie meer, want we hebben al lang geen staart meer, maar dat is niet altijd zo geweest. Voor de oorsprong van het staartbeen moeten we zo'n 20 miljoen jaar terug in de tijd. De mens zoals we die nu kennen, die bestond toen nog helemaal niet. En hoe verder we teruggaan in de tijd, hoe dierlijker we eruitzagen. We waren bijvoorbeeld heel erg behaard. We liepen op vier poten en we hadden zelfs een staart. Onze voorouders leken een beetje op apen, zoals deze gorilla's en ze leefden in bomen. Ze liepen op vier poten. En die staart, die gebruikten ze om zichzelf in balans te houden tijdens het klimmen. Maar van de bomen verhuisden onze voorouders naar de grond. Ze werden zwaarder, ze werden groter en ze gingen op een gegeven moment op twee benen lopen. En zo begonnen ze steeds meer te lijken op de mens die wij nu zijn en die verandering van onze op apen lijkende voorouders, die noem je de evolutie van de mens. Ja, die staart, die hadden we niet meer nodig. Dus in de loop van de evolutie werd die staart steeds kleiner en zo'n 18 miljoen jaar geleden verdween de staart helemaal en het enige wat overbleef was ons staartbeen, oftewel het stuitje. Ons stuitje ondersteunt geen staart meer, maar het heeft nog wel een functie. Er zitten bijvoorbeeld spieren aan vast zoals onze bilspier. En als we gaan zitten dan vangt het schokken op en als we dan eenmaal zitten dan wordt het gewicht mooi verdeeld over het staartbeen en over je heupbotten. Dus dat stuitje dat zorgt voor balans en stabiliteit. Bij veel dieren zit er nog een staart aan het staartbeen en dat is niet voor niks. De cheeta gebruikt hem als roer om op hoge snelheid in balans te blijven. Een giraffen en zebra's gebruiken hun staart als vliegenmepper, net als een paard. En de wallaby, die steunt op z'n staart als die rust, dus eigenlijk een soort krukje. Toch een gek idee dat onze verre verre voorouders nog gewoon met een staart rondliepen. En wij hebben dus alleen nog een staartbeen. En de mensapen zoals de chimpansees en de gorilla's, die hebben ook alleen nog een stuitje, net als wij. En met dat stuitje zijn we dus verwant aan onze verre voorouders.

Waarom hebben we een stuitje?

Onze voorouders liepen op vier poten en hadden een staart. Door eeuwenlange evolutie zijn mensen rechtop gaan lopen en is die staart verdwenen. Het enige wat er nog is overgebleven is ons staartbeentje, oftewel het stuitje. 

De plek waar vroeger een staart zat

NOJ NOJ NOJ. Nee of ja? Welkom bij de Romeinen. Huh? Nee, dat is een ander programma. Dit is Klokhuis. Welkom bij de Middeleeuwen. NOJ! Huh? Wat heb jij? Ja, O, zij is vervelend. Weet je wat mijn oma zou zeggen? Ik kan je wel achter het behang plakken. Nou ja, wat een middeleeuws statement. En gelukkkig kan dat ook helemaal niet. Hoezo niet? Kun je iemand achter het behang plakken? Nee of ja? Ja. Wat hebben we nodig daarvoor? Eh, een muur? Ja, dat kan hier niet echt hè? Beam me up, Scotty. huh? Is van Startrek, film uit de Middeleeuwen, waarbij mensen zich de hele tijd laten teleporteren. He. Oh. En nu is het tijd om Tirsa achter het behang te plakken. Nu al zin in. Nee, nee, nee. Laten we eventjes met iets anders beginnen, iets kleiners. Kijk, dit is een pak suiker, dat is een kilo of zo. Kunnen we eerst even checken of het wel werkt. Smeren, smeren, smeren. En dan doe ik mijn hand zo. Hou vast he. Ja, ik heb hem. Hij moet wel heel strak omheen denk ik wel. Zo vet! Oké, ja, nu nog even wachten tot ie gedroogd is. Ik denk dat die los kan, want mijn arm doet helemaal pijn. Oke, 3, 2, 1, go! Goh ja, zie je wel, dat dacht ik al. Dus kan je iemand achter het behang plakken? NOJ NOJ NOJ, een dikke vette nee. Ja, want misschien heeft behanglijm wel niet de juiste plakkracht. Ja ja, plakkracht. Dames en heren, vandaag in plakkracht. De wondere wereld van lijmen en tapes. Tape! Tirsa, je bent briljant. We hebben tape om te proberen. Dus beam it to me, Scotty. Het zou zomaar eens kunnen werken. Drie. Twee. Één. Oh oh, nee. En vast. Dit werkt ook niet. Hij zit! Hij zit! Hij zit! Nu gaan we jou achter het behang plakken. Ja, maar wacht, dit is één kilo. Ik weeg wel zestig keer zoveel. Dat gaat toch helemaal niet werken? Nou, dan pakken we toch zestig keer zoveel tape. Deze heeft ook lekker plakkracht, Tirs. Mmm. Aaaah! Yes! Dit betekent wel dat jij helemaal afhankelijk bent van mij eigenlijk hè, op dit moment. Dus wie is de allerbeste presentator van Het Klokhuis? Nee, krijgen we dat? Ja. Laat me gewoon af. Nee. Zeg dan, zeg dan. Nouja, Ik vind Pascal wel heel leuk. Ja, Janouk, ook wel Nizar, die doet het goed. En heb je die nieuwe al gezien? Cera, zij is ook heel erg leuk. Weet je wat ik ga doen? Ik vind mezelf ook wel heel leuk. Ik ga Tirza achter het behang plakken. Oke doei, tot de volgende keer maar weer. Hallo, kom op! Ciao or now en tot de volgende NOJ!

Kun je iemand achter het behang plakken?

Als iemand heel vervelend is, kun je diegene misschien wel achter het behang plakken. Maar zou dat echt kunnen? Tirsa en Eva ontdekken dat je daar wel heel veel supersterke tape voor nodig hebt.

Als je maar genoeg tape gebruikt

He. Psst. Goed vermomd ben ik he? Maar wist je dat sommige planten zich ook vermommen? Maar waarom willen planten zich vermommen? Plantastisch. Over vermomde planten. Kijk, dit lijken gewoon allemaal steentjes, toch? Kijk eens goed. In deze bak zitten niet alleen stenen, maar ook woestijnplantjes die doen alsof ze stenen zijn. Kijk, deze bijvoorbeeld, die grijzige. Door zich zo te vermommen, dan worden deze sappige plantjes in de bloedhete woestijn niet opgegeten door dorstige dieren. Vermommen is dus een overlevingsstrategie. Maar als je dacht dat woestijnplantjes zich goed kunnen vermommen, nou dan ken je deze boquila nog niet. Deze klimplant die komt voor in de regenwouden van Chili en Argentinië en is speciaal voor ons naar de botanische tuin in Delft gehaald. Dit hier is een foto van een boquila, maar dit is ook een boquila. En op deze foto ziet ie er heel anders uit, Maar dit is toch ook echt een boquila. Op elke foto vermomt ie zich dus weer als een andere plant. Maar hoe die dat doet, dat is een groot mysterie. Er zijn planten die zich vermommen door te voelen tegen welke plant ze aangroeien en vervolgens kopieert ie dan heel langzaam het uiterlijk van zo'n plant. Andere planten ruiken aan stofjes in de lucht wie er bij hen in de buurt groeit. Wat de boquila zo uniek maakt, is dat hij zich ook kan vermommen zonder een plant te voelen of te ruiken. Hij kan zelfs een plastic plant nadoen. Hoe dat precies kan, dat weet niemand. Maar er zijn wetenschappers die denken dat de boquila een soort ogen heeft waarmee die z'n omgeving bekijkt. Nou, eens kijken of ie echt zo goed is in dat kopieergedrag. Oh nou, in geval kan ik op vakantie hè denk ik. Neem jij het van me over?

Vermomde planten

Er zijn planten die zich voordoen als stenen, zodat ze niet worden opgegeten. Maar de echte kampioen in vermommen is de boquila. Deze plant kan andere planten nadoen, zelfs plastic planten. Hoe de boquila eruitziet, kan dus verschillen.

Vermommen als overlevingsstrategie

NOJ NOJ NOJ. Nee of ja? Welkom bij NOJ! Tirsa, oh man dat is best zwaar Nou ja, maar als we dit in het zwembad zouden doen, dan zou het veel minder zwaar wegen. Ja, da's wel waar. Maar hoe zit dat dan? Weeg je minder in water? Wel een goeie vraag. Nee of ja? Deze appel weegt 179 gram. Maar weet je eigenlijk wat gewicht is? Ja, de aarde, die trekt ons als een magneet naar zich toe. Dus die trekt aan ons. En die trekt ook aan die appel. Ja, dat klopt, want als ik die appel loslaat dan gaat ie naar de aarde toe omdat daar een kracht op zit. Ja, en de kracht waarmee een voorwerp naar de aarde toegetrokken wordt, dat bepaalt het gewicht. Weegt deze appel minder in water? Checking is facting! Weet je nog dat het gewicht bepaald wordt door hoe hard de zwaartekracht aan iets trekt? Ja, ja. Nou, als je nou iets in het water legt, dan is er een andere kracht die terugduwt. De opwaartse kracht! Ja, het water duwt terug. Lucht doet dat bijna niet. Kijk, deze vaas is nu gevuld met lucht. Als ik daar nou een appel in loslaat, dan ja, zakt hij helemaal naar de bodem. Want die appel, die zorgt ervoor dat de lucht aan de kant gaat. War de appel is, kan geen lucht zijn. En stop maar. Even een streepje, want dan zien we waar het water nu staat. Hoppa! Kijk, als ik nu de appel loslaat in de vaas...Kijk, waar die appel is, daar kan geen water zijn. Je ziet ook dat het water nu wat hoger staat. Oh ja, ja, grappig hè? Hoe meer water er verplaatst wordt door die appel, hoe harder het water tegen de appel duwt Dus de zwaartekracht trekt de appel naar beneden, maar het water duwt terug. Dus dat is die opwaartse kracht. Maar we weten nog steeds niet of die appel nou minder weegt. Ja, da's waar. Meten is weten. Oh, wacht even, dat gaat niet. Uhm ja, ik krijg dit natuurlijk niet in het water. Hoe gaan we nou die appel in het water meten? Dat kan hier wel mee. Kijk hiermee, als je hier aan trekt of hier iets aan hangt dan kan je zien hoeveel het weegt. Oh ja, kijk dus de appel is nu 0,15, dus dat is 150 gram. Ah, ik zie het! Echt veel minder. 0,10 kilo dus dat is 100 gram. Oh, maar hij was net 150. Dus hij is ineens 50 gram lichter geworden in het water. Ongelooflijk. Dus een appel weegt echt minder in het water. Het gewicht wordt bepaald door hoe hard de zwaartekracht aan iets trekt, maar dat water duwt weer terug met die opwaartse kracht. Dus: weegt iets minder in het water? NOJ NOJ NOJ, een dikke vette ja! Ciao for now en tot de volgende NOJ! Oe sorry!

Ben je lichter onder water?

Voel jij je in het zwembad ook altijd een stuk lichter? Dat ligt niet aan je verbeelding, maar is pure natuurkunde! Tirsa en Eva leggen uit wat de zwaartekracht van de aarde en de opwaartse kracht van het water doen met het gewicht van een appel.

De wet van Archimedes

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos