Groep 6/7/8

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Cultuur en geloof

Het Klokhuis

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box! Ja, hallo allemaal, wat goed dat je bekijkt naar een hele nieuwe waarom daarom-vraag...die in een minuut te beantwoorden of op te lossen is. En de vraag van vandaag... Waarom hebben Rotterdammers en Amsterdammers vaak een hekel aan elkaar? Hee ja, waarom kunnen Amsterdammers en Rotterdammers elkaar niet luchten of zien? Kijk, met voetbal is het echt oorlog, dat is logisch, maar dat is niet het enige. Rotterdam is een echte arbeidersstad, zij vinden Amsterdammers arrogant. Die praten veel en doen niks. Rotterdammers hebben trouwens een grotere hekel aan Amsterdammers dan andersom. Hoe zit dat? Dan moeten we een paar eeuwen terug. Amsterdam was vroeger al een bloeiende handelsstad en Rotterdam was altijd nummer twee. Daar baalden ze natuurlijk behoorlijk van. Voor we ons zorgen gaan maken: tussen de twee grootste steden van een land is altijd gedoe. Bijvoorbeeld Liverpool en Londen, Marseille en Parijs...Hamburg en Berlijn, die hebben ook altijd ruzie over wie de beste is. Ook een kwestie van smaak. En van trots, want ja Rotterdammers die zijn trots op hun stad. Amsterdammers ook. Amsterdam heeft zijn grachten en geschiedenis en Rotterdam zijn havens en brede straten, bruggen en moderne architectuur. In Amsterdam houden ze van het levenslied en Rotterdammers zijn uitvinders van gabber. Amsterdammers eten hun haring met uitjes en zuur, Rotterdammers eten liever kapsalon. Een ding vinden Rotterdammers wel mooi aan Amsterdam: De laatste trein naar Rotterdam. Dat was hem weer. Tot de volgende Waarom-Daarom!

Waarom hebben Rotterdammers en Amsterdammers een hekel aan elkaar?

Programmalogo's

Amsterdammers willen in Rotterdam nog niet dood gevonden worden. En andersom geldt hetzelfde. En dat komt niet alleen door de rivaliteit tussen Ajax en Feyenoord. Waar komt die vijandigheid tussen Amsterdammers en Rotterdammers eigenlijk vandaan? 

Meer dan rivaliteit

En uw gastvrouw van vandaag is Nienke de la Rive Box! Hallo allemaal! Wat goed dat je weer kijkt naar Waarom? Daarom! Vragen die in 1 minuut zijn te beantwoorden of op te lossen. Wat is de vraag van vandaag? DIT is de vraag van vandaag. Ja. Waarom mag je niet in je blootje over straat lopen? Ja, waarom niet eigenlijk? Ja, zo mag je wel over straat. Maar zo niet. Sterker nog, je kunt er een boete voor krijgen...van maximaal 410 euro. Maar waarom is dat eigenlijk? Je mag niet in je blootje op straat, omdat bloot de openbare orde kan verstoren. Mensen kunnen het choquerend vinden.Als je bloot langs de kant van de weg loopt kan dat een ongeluk veroorzaken. Maar waar je niemand ermee lastig valt, mag het wel. Dat staat ook in de wet. Dus wel hier en niet hier. Ho, en zeker niet hier! Als je graag in je blootje wilt lopen kun je naar een naaktstrand of een naaktcamping gaan. Of lekker naar de sauna. Soms wordt er een blote fietstocht georganiseerd. Dan moet je wel een vergunning voor hebben. Naaktlopen is best wel populair in Nederland. Wist je dat 12% van de Nederlanders wel eens recreëert in z'n blootje? In sommige landen wordt meer naaktgelopen dan in andere. De meeste naaktcampings zijn in Frankrijk en Kroatië. In Oost-Duitsland zijn heel veel naaktstrandjes. Het andere uiterste is Singapore. Daar houden ze helemaal niet van naaktlopen. Dan kun je zelfs een boete krijgen als je in je blootje in je eigen huis loopt. Nou he, dat was 'm weer. Tot de volgende Waarom? Daarom!

Waarom mag je niet in je blootje over straat?

Als je in je blootje over straat loopt, kun je daar een boete voor krijgen. Maar er zijn speciale plekken waar je best in je nakie mag rondlopen: het naaktstrand of de nudistencamping bijvoorbeeld.

Verstoring van de openbare orde

Hallo, mijn naam is Ashley.	Sommige mensen hebben witte vlekken op hun huid, wat is dat? Sommige mensen lijken twee verschillende huidskleuren te hebben. Die mensen hebben vitiligo. Dit is de huid en dit is hoe wij ertegenaan kijken. De bovenkant, met die haren. De huid bestaat uit verschillende lagen. De onderhuid, de lederhuid en de opperhuid. In de leder- en opperhuid zit een speciaal rijtje cellen. Dat zijn de pigmentcellen. De naam zegt het al: die maken pigment. Dat is een soort kleurstof.
Als je in de zon zit, maken die cellen meer pigment aan om je huid te beschermen. En dan verkleurt de huid, dus je wordt bruin. Bij mensen met vitiligo gebeurt er iets bijzonders. Het lichaam snapt dan niet dat je pigmentcellen die je huid moeten beschermen tegen de zon er zijn om je te beschermen. Ze worden gezien als indringers en 't lichaam breekt de cellen af. Dat heet auto-immuniteit. De opgeruimde cellen worden niet vervangen door nieuwe pigment. Daardoor krijg je witte vlekken. Ruben voetbalt bij Wilhelmina 26 en hij heeft vandaag een oefenwedstrijd. Ruben is zich aan het omkleden. Je vindt het niet erg om zo gefilmd te worden? Zeker niet. Hai. Nu kun je het heel goed zien. En waar is het 't meeste? Zit het ook op je rug? Ja, het zit ook op mijn rug. O, ja. Zoals je kunt zien is het over heel mijn lichaam verspreid. M-hm.
Sommige plekken zijn een beetje rood. Is dat dan verbrand? Ja. Dit is verbrand en als ik het even induw... zie je dat het echt verbrand is. O, ja. Daarom moet ik me heel goed insmeren en heb ik factor 50 nodig. Alleen daarmee kan ik een beetje beschermd in de zon lopen. Ja. Je wordt meestal niet geboren met vitiligo. Je krijgt het meeste rond je 20e. Maar Ruben, jij kreeg het al eerder, he? Ja, klopt, ik kreeg het rond mijn vijfde of zesde. Ik was in Suriname op vakantie en gewoon lekker aan het spelen in de zon. Op een gegeven moment was ik goed verbrand en mijn nek begon te vervellen en onder die vervelde huid kwam zeg maar witte huid terug. Eerst begon het onder mijn oksels en in mijn nek en later over heel mijn lichaam. Wat dacht je toen het gebeurde? Ik had het eigenlijk niet bewust door. Ik was een klein jongetje van vijf, ik had het niet door. Schattig. Ruben heeft twee zussen, en dit zijn twee van de drie... Meredith en Amberley. Jullie hebben geen vitiligo! Klopt. Hoe is het om op te groeien met een broertje die dat wel heeft? Je merkt wel dat heel veel andere mensen naar hem kijken. Dat frustreert je, dat je denkt: Waarom kijk je? Het is mijn broer. Vooral als je op vakantie gaat en je ziet allemaal mensen kijken dat je zoiets hebt van: Waarom kijk je nou? Ik word er altijd heel erg boos van, maar nu heb je dat niet door die boosheid ben je gewoon kwijt. Jullie kennen hem ook niet anders. Dit is wie Ruben is. Klopt, zijn karakter verandert daar niet van. Denken mensen wel eens dat het besmettelijk is? Ik denk dat veel mensen dat in het begin wel denken. Of dat het vies is, of zo, maar dat is totaal niet zo. Ik kan je makkelijk een hand of een knuffel geven. Kom maar dan! Succes! Dank je wel. Warming-up, en scoren he! Ik ga mijn best doen. Hij kan echt super goed voetballen.

Wat is Vitiligo?

Ruben heeft Vitiligo. Op zijn huid zitten witte plekken, doordat het pigment daar ontbreekt. Het lijkt net alsof hij twee verschillende huidskleuren heeft.

Een huidziekte waardoor je pigment verliest

Welkom op het internationale tennistoernooi van Rosmalen. Een toernooi met spelers van over de hele wereld. We gaan het niet over de spelers hebben, maar over de rackets. Sommige spelers hebben wel 10 tennisrackets bij zich. Die moeten allemaal, voor iedere wedstrijd in topconditie zijn. Hoe doen ze dat? Achter de schermen van het tenniscourt is een team keihard aan het werk om tientallen tennisrackets klaar te maken voor iedere toernooidag. Het zijn vaak mensen die met elk toernooi meereizen. Want een tennisracket moet worden afgesteld en opgespannen. In dat meereizende circus werkt een Nederlander die behoorlijk populair is onder de grote tennissers. Nadal en Federer wil heel graag een racket dat door hem is afgesteld. Timo van Driel. Op het toernooi bestaat Timo's werk voornamelijk uit het opnieuw bespannen van rackets. Tijdens het spelen kan een snaar beschadigd raken. Sommige snaren zijn heel gevoelig voor vocht. Als het geregend heeft, moet Timo een heleboel opnieuw bespannen. Op sommige dagen krijgt hij zo'n 30 rackets binnen. We hebben een hele gave machine. Hier kun je instellen hoe hard je wilt...mdat er aan de snaar wordt getrokken. Dat doen we in kilo's. Er wordt nu dus met 24 kilo aan gehangen. Zo brengen we dat racket op spanning. Snaar voor snaar. Wat is het verschil tussen een strakker gespannen en een losse gespannen racket? Veel mensen denken: hoe strakker, hoe harder je ermee kunt slaan. Het is juist andersom: hoe strakker, hoe meer je de bal kunt controleren. Met een strak gespannen racket kun je makkelijker de lijn opzoeken. Bij een los gespannen racket, zoals deze komt de bal erin en krijg je het katapulteffect. Dan komt de bal er veel harder uit. 25? Ja, 24 deze keer. Yes. 23, 22? Ja. Two strings. 25, 20.Yes, thank you. Zo gaat dat de hele dag door. Iedereen brengt z'n racket en ze hebben het over kilo's. Het gaat over de spanning van het racket. Da's de EEN. En dan de tweede. En dan knippen we hem kort af. Zo, die is klaar. Van welke bekende tennisser is dit racket? Van Timo van Driel. DE Timo van Driel! De enige echte. Nou, even uitproberen. Oh, lekker! Met zo'n tennisracket, heb je de wedstrijd eigenlijk al gewonnen. Nee, die was in! Nee jongens, kom. Die was in.

Hoe worden tennisrackets bespannen?

Met een slap bespannen tennisracket kun je geen wedstrijd winnen. Daarom laten professionele tennissers na elke wedstrijd hun racket opnieuw bespannen. De spanning op de snaren bepaalt hoe hard ze de tennisbal kunnen terugslaan.

Alle snaren op de juiste spanning

Dit zijn wilgen. Wilde wilgen. Maar eigenlijk herken ik ze zo helemaal niet. De wilgen die ik in mijn hoofd heb zien er heel anders uit. Kijk, hiervan zie ik meteen: Dit is een wilg. Een knotwilg. Alleen deze zijn niet wild. Deze vorm is helemaal gemaakt door mensen. Maar hoe doen ze dat? En waarom? Wilgen knotten was eeuwenlang een manier om geld mee te verdienen. Op veel plaatsen in Nederland werden zogenaamde grienden gemaakt. En dit gebied, de Biesbosch, is er zelfs beroemd om geworden. Natte akkers. Op natte stukken land werden deze ondiepe geulen gegraven om het water vast te houden. En op de ruggen naast die geulen werden dan wilgen geplant. Naar verloop van tijd krijgen die wilgen zijtakken. Hier kun je mooi zien hoe dat eruitziet. Kijk, die dunnetjes hier, die noem je tenen. Die zijn wat jonger. En die dikke noem je staken. Als ze nou dik genoeg zijn, zoals deze dikkert hier...dat duurt ongeveer vier jaar, dan kunnen ze geknot worden. Want die tenen, daar gaat het om. Die knotten groeien gewoon vanzelf weer aan. Het klinkt misschien raar, maar al die takken en tenen waren heel belangrijk bouwmateriaal. Wilgentenen werden op grote schaal gebruikt om er enorme matten mee te vlechten. Die matten werden gebruikt bij de bouw van waterwerken. Bij de aanleg van dammen en dijken werden wilgenmatten... als ondergrond gebruikt om er stenen op te stapelen. De matten zorgden ervoor dat die stenen op hun plek bleven. Als wilgen onder water liggen dan vergaan ze veel minder snel. En er is een diersoort dat dat al veel eerder in de gaten had dan de mens. Bevers! Deze wilg is geknot door bevers. Thomas, jij bent boswachter in dit gebied. Is dit vraatschade? Nee, van schade is geen sprake. Bevers zijn hier de baas in de Biesbosch. En dit soort sporen... Je ziet zijn tanden er nog in staan. Inderdaad. Die zie je eigenlijk overal. Hier leven de bevers. En de takken zijn meegegaan, onder andere naar hun burcht. Burcht? Die wil ik zien! Er ligt daar achter een prachtig bouwwerk. Kijk.Bijna 2 meter hoog. Heel veel wilgentakken op het dak van de burcht. Modder, zodat de kamers droog en warm blijven. Zelfs een glijbaan aan de zijkant. Zodat ze snel het water in kunnen. Geweldig. Kun je ze overdag ook weleens zien? Nou, het is wel echt een nachtdier. Als wij ze zien is het of laat op de avond...of met een cameraval die 's nachts beelden draait. Maar, die grienden, is dat nou nog steeds voor de mens of is het eigenlijk gewoon voor de bevers nu? Er worden nog steeds op veel plekken knotwilgen geknot. Dat is in het landschap prachtig. Maar in de Biesbosch doen wij bijna niets meer. Het is echt het leefgebied van de bever.

Hoe worden wilgen geknot?

Knotwilgen worden door mensen geknot om ze mooi kort te houden. In de Biesbosch worden de wilgen juist niet geknot, zodat de bevers die er leven ze kunnen gebruiken voor hun burchten. 

Gekortwiekte wilgen, maar niet in de Biesbosch

Hoi, ik ben Sophia en ik heb een vraag. Hoe weet eigenlijk een navigatiesysteem waar je bent? Het navigatiesysteem maakt gebruik van GPS. Global Positioning System. Daarmee wordt je plaats op aarde bepaald. Hoe werkt dat nou? Stel dit is de aarde. In de ruimte zweven 30 van dit soort satellieten op 20.000 kilometer hoogte. Als je je navigatiesysteem aanzet dan ontvangt-ie...een radiogolvensignaal van de dichtstbijzijnde satellieten. Dat gaat razendsnel. In minder dan 0,1 seconden. En dat signaal wordt ook opgevangen door een van de vijf controlestations op aarde. Die controleert of het signaal klopt. En als het nodig is dan past-ie het ook nog aan. Maar hoe weet je navigatiesysteem nou waar je bent? Die GPS berekent heel nauwkeurig de afstand tot de satelliet. Maar dan weet hij nog niet waar op de aarde je je ten opzichte van die satelliet bevindt. Ben je rechts van de satelliet? Ervoor? Links van de satelliet? Of erachter? Hiervoor heeft-ie nog de afstand nodig tot drie andere satellieten. Pas dan heeft-ie genoeg informatie om heel exact EEN punt te berekenen dat voor elke satelliet klopt.
En dat punt, dat ben jij. Maar je locatie is niet het enige dat je navigatiesysteem weet. Het weet ook precies hoe hard je ergens mag rijden...of het eenrichtingsverkeer is, wat de straatnaam is, et cetera. Dat komt door dit soort auto's. Die rijden rond met allerlei apparatuur. 360-gradencamera's. GPS. En zelfs hele computers. De camera's op het dak leggen alles vast. Drempels, verkeerslichten. Maar ook de verkeersborden. En alles geeft-ie door aan de computer. Zo kan ik nu tijdens het rijden hier ook zien waar ik rij. Dat is toch grappig. Als je navigatiesysteem weet waar je bent en waar je naartoe moet...kan-ie razendsnel de route voor je berekenen. Daarbij houdt hij rekening met wegwerkzaamheden, files, ongelukken en zelfs het weer. En die informatie krijgt hij niet alleen van speciale auto's...maar ook van camera's boven de weg, van hulpdiensten zoals politie en brandweer en ook van andere navigatiesystemen die op de weg zijn. Al die informatie wordt verzameld hier in het verkeerscentrum. Hier zie je de actuele verkeersinformatie van Amsterdam. Die oranje stukken, daar wordt niet zo lekker doorgereden. Die rode stukken, daar staat het stevig vast. En dit zijn allemaal wegversperringen. Deze informatie komt niet van de meetauto, maar eigenlijk van alle navigatiesystemen. Die sturen hun snelheid door. Die informatie wordt verzameld. Er wordt een berekening op losgelaten. En zo weten ze dus waar de files staan en waar je lekker kunt doorrijden. Ja, en die informatie gaat ook naar de radiostations. De A12, Utrecht richting Den Haag, tussen knooppunt Gouwe en het Malieveld, 30 km file. Den Haag(!) Wie moet er ook naar Den Haag? Amsterdam moet je zijn. Daar rijdt het lekker door.

Hoe werkt een routeplanner?

Als jij je navigatiesysteem aanzet, zoekt het systeem contact met de dichtstbijzijnde satelliet. Hij kan dan razendsnel de route voor je berekenen. Maar hoe weet je navigatiesysteem eigenlijk waar je bent?

Je route uitstippelen met behulp van GPS

De tompoes is misschien wel het allernederlandste gebakje van Nederland. Zeker als je ziet hoeveel mensen tompoezen eten: miljoenen! Maar hoe maak je zoveel tompoezen? Het idee van de tompoes komt uit Frankrijk. Daar noemen ze het een mille-feuille. Mille betekent duizend en feuille betekent blaadje. Duizendblaadjesdeeg dus! Het maken van een goede tompoes begint met bladerdeeg. Maar hoe krijg je zo'n mooie korst met verschillende laagjes? De laagjes ontstaan door een slimme verdeling van de boter in het deeg. Het deeg en de boeter worden uitgewalst. De plaat die dan ontstaat wordt opgevouwen…en weer uitgewalst. En nog een paar keer. Op die manier krijg je een stuk deeg dat uit meer dan honderd laagjes bestaat. Je ziet daar nu nog niet veel van. Maar straks in de oven smelt de boter tussen de laagjes. En daar wordt de korst heel luchtig van. En zo komt hij dus uit de oven. Kijk, perfecte laagje! De korst van de tompoes is klaar. Nu kan hij opgebouwd worden. Banketbakkersroom wordt hier kant en klaar aangeleverd. Daar zijn veel recepten voor. Er zit in elk geval suiker, melk, vanille en room in. Eerst wordt de room gelijkmatig over de plaat verdeeld. Dan komt de bovenste deeglaag erop. En dan wordt er glazuur aangebracht, het laagje dat de tompoes een echte tompoes maakt. Meestal is de kleur roze, zo hoort het. Maar soms wordt er een uitzondering gemaakt. Bijvoorbeeld op Koningsdag, dan is-ie oranje!
Uiteindelijk wordt de hele plat met een vlijmscherp mes tot losse tompoezen gesneden. Een cursus tompoes! Hoe heet je hem nou zonder dat het een rommeltje wordt? Methode 1. Je scheidt de bovenkant en onderkant van elkaar...en je verdeelt de room over beide kanten. En je eet hem als een toostje. Mmm! Methode 2. Je kantelt de tompoes op z'n zijkant. En dan druk je je mes erdoorheen. En dan kun je hem eten. Methode 3. De meest onvoorspelbare methode!
Je pakt hem met twee handen beet, zet je tanden erin...en je ziet wel waar het schip strandt! Mmm, eet smakelijk!

Hoe eet je een tompoes zonder te knoeien?

Tompoezen zijn gebakjes van bladerdeeg met room en glazuur. Sosha laat zien hoe ze gemaakt worden en hoe je ze het beste kunt eten.

Een lekker maar onhandig gebakje

Hallo, ik ben Jasmine. Ik heb een vraag over de gehoorapparaten. Hoe werkt een gehoorapparaat eigenlijk? Kijk, dit is je oor. En zo ziet je oor er dus van binnen uit. Supercool toch? Kort gezegd werkt het als volgt. Het geluid gaat hier naar binnen. Hallo! Het gaat via de gehoorgang naar je trommelvlies...en laat je trommelvlies tillen. Vervolgens kom je dan terecht in het binnenoor. En daar vind je dan weer het slakkenhuis. Dat heet niet voor niets zo. En in dat slakkenhuis zitten duizenden trilhaartjes. En die trilhaartjes geven het geluid via de zenuwen door aan je hersenen. En zo kun je dus horen. Hard geluid kan je gehoor beschadigen. Dat betekent dat er trilhaartjes kapotgaan. Hoe minder trilhaartjes er overblijven...hoe minder goed ze het geluid doorsturen. En dus word je langzaamaan slechthorend. Maar gehoorverlies hoeft niet te betekenen dat al je trilhaartjes kapot zijn. Je kunt ook geboren worden met een doof gehoor...of je trommelvlies gaat kapot door bijvoorbeeld een oorontsteking. Tim is audioloog en weet alles over gehoorapparaten. Heel lang geleden was zelfs dit een hulpmiddel! Dat is wel HEEL lang geleden! Het werkt wel heel goed! Gelukkig is de techniek vooruitgegaan. Hier ligt gewoon een geschiedenislesje gehoorapparaten. Ja. Na de toeter kwamen deze toestellen. Maar deze past niet achter je oor. Nee. Hoe deed je dat dan? Die droeg je gewoon op je kleding. En je moest een luidsprekertje bij je oor houden. Maar ze werden steeds kleiner en nu zijn ze gewoon zo groot. En je ziet, dit deel gaat achter je oor en dit gaat in je gehoorgang. Het kan zelfs nog kleiner. Want deze zit helemaal in je gehoorgang. Maar hoe werkt zo'n gehoorapparaatje dan precies? Nou, in dat gehoorapparaatje zit een microfoon...Deze dus. En een computer, en een luidspreker. De microfoon pakt het geluid op. De computer maakt het harder, zodat de luidspreker het hoorbaar kan maken voor de drager. En hoe klinkt dat dan, zo'n gehoorapparaat? Dat kan ik je laten horen. Dit is een stethoscoop. Die gebruikt een dokter ook. Maar nu zit er een hoortoestel aan. Je hoort mijn stem harder via het hoortoestel. Heel gek! Je klinkt alsof ik in een vliegtuig zit...en de piloot vanuit de cockpit praat. Je hoort nu alles veel duidelijker, maar ook anders. Daar moet je even aan wennen. Dan is 't nu tijd voor de gehoortest. Die wordt altijd gehouden in zo'n geluiddichte studio. Alsjeblieft. Dank u. Zet hem op! Die is heel naar! En dit is een soort stoomboot! Zo. Nou, ik hoorde een boel piepjes. Ja, zo kijken we dus of je gehoorverlies hebt. En of je een gehoorapparaat nodig hebt. Klopt. Nou, dank je wel. Ik ben blij dat mijn oren nog gezond zijn. Maar als je slechthorend bent, is dat best vervelend. Gelukkig zorgen de microfoon, de luidspreker en de computerchip in zo'n hoortoestelletje...ervoor dat je alles weer beter kunt horen.	Nou, doei he!

Hoe werkt een gehoorapparaat?

Als je doof bent of niet meer zo goed hoort, kun je een gehoorapparaat nemen. Een gehoorapparaat versterkt het geluid zodat je ineens veel meer hoort.

Een versterker in je oor

Duurzaam...wat is dat? Stel…Je runt een fabriek en je bent daarmee lekker geld aan het verdienen. Maar...dan merk je opeens dat het misschien wel goed gaat met de fabriek, 
maar niet met de natuur om de fabriek heen. Ook met de mensen die in de fabriek werken, gaat het niet echt lekker. 
En sommigen zijn veel te jong om te werken. Dat moet anders. Je wilt duurzaam gaan ondernemen. Als je duurzaam onderneemt, betekent dat, dat jouw bedrijf niet alleen leuk is voor jou en je portemonnee maar ook voor de rest van de planeet. En ook eens nog op de lange duur!
Dus geen kinderarbeid en een normaal salaris voor de werknemers. En geen vieze afvalstoffen in het milieu. Als je echt duurzaam wilt ondernemen, dan denk je niet alleen aan geld verdienen maar maak je met de winst van jouw bedrijf de planeet een beetje beter. Je zorgt goed voor de natuur...en ook voor de mensen! Dus je kunt ondernemen twee manieren. Zo...of zo! Wat  je kiest, moet jij weten, maar als je duurzaam onderneemt, dan gaat de planeet langer mee, en profiteert iedereen daar lekker van. Dan is het dus delen, die winst. Figuurlijk dan he?

Wat is duurzaam ondernemen?

Grote bedrijven zijn vaak niet heel goed voor de wereld. Denk maar aan milieuvervuiling en kinderarbeid. Door duurzaam te ondernemen zorg je met jouw bedrijf goed voor de natuur en voor de mensen.

De planeet mooier maken met de winst van jouw bedrijf

Hoe wordt de waterstand gemeten?

In Nederland stromen veel rivieren en kanalen. Die worden intensief gebruikt door vrachtschepen. De waterstand is dus heel belangrijk voor binnenvaartschippers. Bij Rijkswaterstaat houden ze de hoogte van het water nauwlettend in de gaten.

Belangrijk voor de binnenvaart

Hoi, ik ben Jordan, mijn hond blaft best veel.
Daarom is mijn vraag: waarom blaffen honden eigenlijk?
In Nederland zijn er ongeveer anderhalf miljoen honden als huisdier.
Beagles, Duitse herders, labradors..
teckels, golden retrievers of chihuahua's.
In totaal zijn er zo'n 350 rassen. Hier blijven!
Maar ze hebben in ieder geval een ding gemeen:
Ze blaffen.
Niet altijd, maar vaak wel.
Waarom blaffen ze eigenlijk?

Brrraaf! Zit!
Zit! Goed zo.
De hardste blaf ooit gemeten is die van een golden retriever.
Niet van DJ, maar van Charlie uit Australie.
Hij heeft een blaf van 113 decibel.
Dat is ongeveer net zo hard als het geluid dat je hoort als je vooraan staat bij een rockconcert.

Sabine, jij bent hondendeskundige op Groenhorst in Barneveld.
Jij weet dus alles over blaffen. Ja, ik weet er wel wat van.
Hoe kan het dat het ene ras harder of meer blaft dan het andere?
Je moet het eigenlijk vergelijken met mensen.
De een heeft een hardere stem dan de ander.

Dus het is aangeboren.
Golden retrievers kunnen dus heel hard blaffen als ze willen.
Blaffen ze vaak ook meer? DJ is vaak rustig, bijvoorbeeld.
Juist niet, golden retrievers zijn gefokt om geschoten wild op te halen.
Dat moeten ze eigenlijk zo stil mogelijk doen.

Andere rassen zijn gefokt om terrein te bewaken.
Die moeten juist blaffen als ze onraad ruiken.
Dus het verschilt per ras.Kan het dan ook per hond verschillen?
Ja dat kan, het kan ook aangeleerd zijn.
Een hond blaft omdat-ie geleerd heeft dat hij er aandacht op krijgt.

DJ heeft volgens mij geleerd om even rustig te zijn.Ja, braaf.
Ja, DJ! DJ, kom maar!Heb je wel in de gaten dat hij niet gaat blaffen?
Heel vaak reageren ze juist wel als je zoiets doet.
Ja, een hond kan gaan blaffen op jouw klanken, uit opwinding.
Maar hij kan ook gaan blaffen om jou te waarschuwen.

Of om je aandacht op te eisen.
Ze begrijpen dus niet echt wat ik zeg?Nee.
Ze weten niet wat woorden betekenen. Ze luisteren naar je klanken.
Dus ik kan niet echt een gesprek voeren met hem?
Nee. Hij wil je wel wat vertellen.

Hij wil je ergens voor waarschuwen of hij wil aandacht.
Maar hij weet niet wat jouw woorden betekenen.
GEBLAF
Door te blaffen laten honden weten dat er gevaar dreigt...
schrikken ze af of nodigen ze een mens of dier uit om te spelen.
Emoties tonen honden vooral door hun lichaamshouding.
Je kan zien of een hond blij is of angstig of zelfverzekerd.
Dat kun je vooral zien aan de oren en aan de staart.
Toch? Ja. Dat klopt.
Twister heeft hele mooie opstaande oren.
Als hij zijn oren overeind heeft, zoals nu, dan is hij zelfverzekerd.
Indy heeft het tegenovergestelde met de oren: die heeft hangende oren.

Toch kun je aan hem zien wanneer hij zelfverzekerd is.

Dan zet hij ze mooi zo op zijn hoofd.

En de staart? Die is altijd een beetje hetzelfde.
Nee, die zijn ook verschillend. Elk ras heeft een andere staart.
Ze kunnen lang of kort zijn of in een krul.
Je moet goed weten hoe-ie z'n staart draagt om te beoordelen of hij zelfverzekerd is of angstig.
Kijk, kijk, kijk, ik heb koekje. Hier.
Dus honden blaffen vooral om aandacht te vragen aan iemand die ze leuk vinden.
Of om te laten weten dat er gevaar dreigt. Ja.
Hoe zit het dan met het spreekwoord 'Blaffende honden bijten niet'?
Je moet altijd voorzichtig zijn met honden die blaffen.
En altijd goed letten op de oren en de staart.
HONDJE BLAFT
Deze bijt niet. Nee, die bijt niet. Die wil spelen.

Waarom blaffen honden?

De ene hond blaft nooit, de andere blaft naar alles en iedereen. Honden blaffen bijvoorbeeld als er gevaar dreigt maar ook gewoon als ze willen spelen.

Communiceren op z'n hondjes

Waarom moet je plassen als je water hoort stromen?

Een fontein die spuit of een kraan die druppelt: als je water hoort stromen denkt je lichaam dat je moet plassen. Dat is een zogenaamde pavlovreactie: omdat je ook water hoort stromen als je aan het plassen bent, associeer je stromend water onbewust met moeten plassen.

Een pavlovreactie van je lichaam

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos