Groep 6/7/8

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Nizar Klokhuis

Cultuur en geloof

Het Klokhuis

Website Klokhuis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Nou ja. Ik stuur een berichtje met een grapje, maar diegene heeft het niet door. Heb je dat ook wel eens? Als je er een lachende emoji bijzet...Tadaa. Kijk. Dan schiet die ander gelijk in de lach. Als je door je emoji-toetsenbord scrolt, kom je een aantal merkwaardige tekens tegen. Zoals eh... Deze bijvoorbeeld. Dat stokje met die balletjes. Of dit cirkeltje. En je ziet ook tekens met mensen, zoals deze. Of deze. Kijk, ik zie dat het om mensen gaat, maar wat het betekent...ik heb geen idee. Dit is Lilian, jij weet veel over emoji's. Je hebt er zelfs een boek over geschreven. Ja. Dus jij kunt vast vertellen wat deze emoji betekent. Ja, dat is een Dango, een Japans toetje. En je hebt ook dat rondje met dat roze erin. Ja, die. Dat is ook een Japans etenswaar, dat zit in ramen, een Japanse soep. Dat is een soort viskoekje. Maar waarom is het allemaal Japans? Dat komt omdat de allereerste emoji's bedacht zijn door Shigetaka Kurita. Dat is een computerprogrammeur. Oke. Hoe weet je dat allemaal? Ik heb hem voor het boek geïnterviewd. Hij heeft me alles verteld over hoe hij het toen bedacht heeft. Vanaf wanneer gebruiken we eigenlijk emoji's? Wij gebruiken het ongeveer 10 jaar, maar in Japan is het al veel ouder. 20 jaar gebruiken ze daar al emoji. Kurita had ze bedacht toen wij zulke telefoons hadden. O ja, dat is echt een oude he? Ja. Met een heel klein schermpje, heel veel toetsen. Op dat schermpje konden vooral letters worden weergegeven. Terwijl het soms heel handig is om ook beelden er bij te hebben. Bijvoorbeeld bij een weerbericht. Dan wil je zien dat het zonnig wordt en niet lezen: zonnig. Emoji is een Japans woord. Het is een samenvoeging van twee Japanse woorden. E, dat is beeld. En moji is karakter. Oh, dat is dus beeldkarakter. Ja, eigenlijk beeldletters. Hoe zagen die allereerste oer-emoji's er dan uit? Die waren heel pixel-achtig. Ze konden maar uit 12 bij 12 pixels bestaan. Dat waren er ook maar 176. Dat ziet er echt uit als de opa's en oma's van al onze smiley's. Hartjes, gezichten en...Klopt. En misschien wel daarom hangen ze ook in het museum. In New York. Waarom is dat? Omdat dat het begin is van de digitale beeldtaal die we nu hebben. Ja. Zijn de emoji's in de afgelopen jaren veel veranderd? Ja, zeker. Eerst werd emoji alleen in Japan gebruikt. Duw waren het vooral Japanse dingen. En nu de hele wereld emoji gebruikt wil ook de hele wereld objecten die voor hun belangrijk zijn. Ja. Bijvoorbeeld een meisje dat een hoofddoek draagt, die wilde graag een hoofddoek-emoji. Ja. En je hebt natuurlijk al die verschillende huidskleuren. Tegenwoordig. Ja, precies. Ja. Zullen we afsluiten met de meest gebruikte emoji? Ja, laten we dat doen. Oke, komt-ie.

Wie heeft de emoji bedacht?

Programmalogo's

Met emoji’s kun je heel makkelijk iets duidelijk maken. Ze zijn in 1999 bedacht door de Japanse programmeur Shigetaka Kurita. Maar er zijn ook emoji’s die vaak verkeerd begrepen worden. Eva praat erover met Lilian Stolk, die een boek schreef over emoji.

Vrolijke symbooltjes van een Japanse programmeur

Gummetjes zijn er in allerlei soorten en maten. Dit is kunstenares Karin Rianne Westendorp. We zijn vandaag bij haar om erachter te komen hoe een gummetje gumt en dat doen we niet voor niets bij Karin. Zij maakt hele grote indrukwekkende tekeningen waarbij ze niet tekenen met een potlood maar met een gum. Tekenen met een gummetje. Hoe doe je dat?

Hoe ik meestal te werk ga is dat ik eerst een wit vel papier zwart maak met houtskool zodat ik helemaal geen wit meer zie. Dus dan begin ik te tekenen. Als ik aan het werk ga dan laat ik me meestal verrassen. Dan begin ik en vanzelf ontstaat er langzamerhand een beeld.

Maar zo’n gum, hoe werkt dat nou? De binnenkant van een potlood bestaat uit klei en grafiet. Dat is een soort poeder van houtskool. Die grafiet die zorgt voor het zwarte potloodstrepen en die klei die houdt het weer bij elkaar. Bij de potloodstreep wordt een beetje van het grafiet afgeschraapt. Dat komt dan als korreltjes in de vezels van het papier terecht. Papier bestaat uit samengeperste vezels, net als een baal stro. Als je dan een streep op papier zet is het net alsof de korrels in de vezels verdwijnen.

Stel je voor dat dit plakkerige stuk klei een gum is. Je gaat met de gum over de strobaal heen, het papier. Dan zie je dat de korrels in de gum blijven zitten. Dit is ook wat er gebeurt als je met een gum over het papier heen wrijft. Naast rubber zitten er in gum ook scherpmakers, zandkorrels die ervoor zorgen dat een gum eigenlijk werkt als een schuurpapiertje. Met die combinatie van rubber, scherpe zandkorrels, hard wrijven kan de gum zijn werk doen.

En als je papier met potlood onder een microscoop legt zie je hoe dat er in het echt uitziet. De stukjes grafiet zitten tussen de papiervezels en na het gummen een veel rommeliger beeld. Je ziet de grafietkorrels die zijn losgekomen door het gummen. Ze liggen als rubber bolletjes los op het papier.
 
Karin, als ik zo naar je werk kijk dan is het net alsof ik door een microscoop in het menselijk lichaam zit te kijken.

Het is te zijner tijd zo onbewust ontstaan. Een beetje op gevoel. Ja. En het doet me ook een beetje denken aan het werk van Escher. Ik snap de vergelijking, dat heeft waarschijnlijk te maken met het perspectief en diept. Is zo’n grote tekening nou echt alleen maar met de hand gegumd? Het is een groot gedeelte met de hand gegumd en zoals je ziet zit ook heel veel kleine details in, daarvoor gebruik ik de elektrische gum. Dan kan ik heel precies de kleine lijntjes tekenen. Dat is heel knap. Maar je gebruikt je werk ook nog ergens anders voor? Details van bepaalde tekeningen van mij verwerk ik ook in animaties en dan creëer ik ook een bewegende wereld. Gaaf.

Ja, dat zijn dus de digitale beelden maar de basis van jouw werk blijven toch deze prachtige tekeningen. En natuurlijk de gum.

Hoe gumt een gum?

Spelfoutjes of andere vergissingen die je met potlood maakt, kun je eenvoudig weghalen met een gum. Maar wist je dat je er ook kunstwerken mee kunt maken? Habtamu gaat langs bij kunstenares Karin Rianne Westendorp en laat zien hoe een gum werkt.

Rubber wist grafiet uit

NOJ NOJ NOJ! Zeer warm welkom bij deze NOJ. Muggen, muggen en nog eens muggen. Het is een zzz-serieus probleem, vooral zzz-'s nachts. Mijn vader zegt altijd: Meisje, eet heel veel knoflook en dan moet niemand je meer. Juist! En is het nou NOJ dat je ze met vieze geuren op afstand houdt? Voor deze NOJ hebben we nodig: knoflook, en muggen. Heel veel muggen. Ja, jullie zijn ons testpanel vandaag. Leuk dat jullie er zijn. Ik heb een handtekeningenkaart van mezelf, Eva van Het Klokhuis... Oh, Eef wat gul! Met handtekening, als bedankje. Ik denk dat ze jou wel muggen. Voor in jullie slaapkamer. Zolang dat maar niet de mijne is. Oke. Checking is facting. Mattie van de materie. Het is jouw NOJ. We gaan EEN hand insmeren met knoflook. En de ander, dat is de controlehand, daar doen we helemaal niks mee. Dit is de K van knoflook. Dat is wel genoeg he? Oeh, hoehoe! Oke, daar gaat de knoflookhand. En hier de controlehand. En de controlehand. Er zit er EEN op mijn hand. Op welke hand? Op de controlehand. Ah, die denken, lekker. Een vers meisjeshandje. Mijn bloed wordt gedronken. Pak haar! Oh, ze gaan nu ook op mijn knoflookhand zitten. Oh. Word je gestoken Sos? Volgens mij wel. Oh ja. Hij vindt je heerlijk. Knoflook...Ruim onvoldoende dus. Werkt niet. NOJ NOJ NOJ een dikke vette...nee. Mijn lichaamsgeur komt dus dwars door die knoflook heen. Ja, want dat is waar ze op afkomen. Niet op licht of iets anders, maar op hoe je ruikt. Dat ruiken ze van mega-ver. Ze vinden het ene mensje lekker ruiken dan het ander. Checking is facting, wie vinden ze lekkerder, Eva of mij. Ik ben echt heel lekker. Ja, maar ik ook. Ik moet aan deze kant staan, ik heb een knoflookhand. Drie, twee, EEN. En? Heb jij er al EEN? Nee. Ja! Ze vinden me lekker. Sos, ik voel dat hij prikt. Boven je armband. Oh, dat is top. Ze willen me niet. Hij is gewoon van mijn bloed aan het drinken. Ja, daardoor zie je bloed als je ze doodslaat. Ja. Hij wordt helemaal rood! Rood en groot. Oh, my... Kijk. Ik ben echt lekker. Je hebt zelfs een muggenbult. Ja. Aah, ze muggen mijn niet. Nee. Waarom voel ik me toch een beetje afgewezen. Ik snap het wel. Het begint ontzettend te jeuken. Wat moet je daar aan doen he? Ja. Ik voel een nieuwe NOJ aankomen. Muggen, we bewaren jullie nog even. Dank je wel Mattie van de materie, ciao for now en tot de volgende NOJ.

Helpt knoflook tegen muggen?

Vinden muggen knoflook vies? Sosha en Eva onderzoeken of knoflook muggen op afstand houdt. En wie ruikt er volgens het muggenpanel het lekkerst: Eva of Sosha?

Een experiment met stinkende knoflookhanden

We zijn in Cabauw bij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, oftewel het KNMI, en dat is ons nationale weerinstituut. Daarom meten ze hier met allerlei verschillende instrumenten die ze in de weilanden hebben staan het weer, maar ook met deze twee honderd meter hoge mast. Die hebben ze helemaal vol gehangen met allerlei meetinstrumenten. Ze meten hier ook van alles aan wolken. 

Pier, waarom meten jullie eigenlijk de wolken? Wolken zijn natuurlijk heel erg belangrijk voor de weersverwachting. Je wil natuurlijk weten of het de volgende dag mooi zonnig weer is, of dat er wolken zijn of dat het gaat regenen. 
Nou, hier staat 'ie dan. Dit is wat wij noemen de 'All-Sky Imager'. Het is een moeilijk woord, maar het betekent eigenlijk dat het een soort breedbeeldcamera is die in één keer de hele hemel kan fotograferen en dus precies kan zien waar de wolken zitten. Dit is nou de wolkenradar. Wat een grote is dit. Hij zendt radargolven uit met één van zijn schotels en die vangt hij dan op met die andere schotel. Wat meet die radar dan? Uit het signaal dat terugkomt kan hij afleiden hoeveel wolkendruppeltjes er in een wolk zitten, hoe groot die druppels zijn, of het waterdruppels zijn of misschien bevroren druppels, zoals hagel of ijzel, of misschien wel sneeuw. Dat kan hij allemaal meten. 

Wat gebeurt hier eigenlijk? Dit is een 'Raman lidar'. En in deze container zit een apparaat dat een hele krachtige laserbundel maakt. We gaan hem straks aanzetten als het donker is. Dan zien we die laserbundel en kunnen we meten hoe hoog deze wolken zijn. Spannend wel. Dat licht botst tegen een wolk aan. Het komt terug. En we meten hoe lang dat licht erover doet. Daaruit kunnen we bepalen hoe hoog die wolk zit. Je kunt me nu dus ook vertellen hoe hoog de wolken op dit moment zijn. Klopt, ik ben net even binnen gaan kijken. Deze wolk zit op zo'n 700 meter hoogte. Dat is best wel hoog, toch? Nou, eigenlijk vind ik van niet. Wolken kunnen wel tot tien kilometer hoogte zitten. Zelfs de onderkant, hoge wolken. Dit zijn eigenlijk stratocumuluswolken en die zitten eigenlijk vrij laag. Die zitten op 5 tot 700 meter en dit is daar een voorbeeld van. Mooi hoor.

Hoe worden wolken gemeten?

Het KNMI heeft allerlei meetinstrumenten om de weersverwachting te kunnen bepalen. De wolkenradar kan bijvoorbeeld afleiden hoeveel druppeltjes er in een wolk zitten en of het gaat sneeuwen, hagelen of ijzelen.

Het KNMI meet of het morgen gaat regenen

Helpt een kruisje in je muggenbult tegen de jeuk?

Niks vervelender dan een jeukende muggenbult! Maar wat doe je eraan? Sommige mensen zeggen dat het helpt om met je nagel een kruisje in de muggenbult te zetten. Sosha en Eva onderzoeken of dat echt helpt.

Tijdelijk minder jeuk door pijn

Je ziet ze bijvoorbeeld in Griekenland maar ook hier in het Rijksmuseum van Oudheden: oude standbeelden en schilderingen van naakte mensen.

En die zijn echt heel knap gemaakt. Het maken van naakte standbeelden begon bij de oude Grieken. Bijna 3000 jaar geleden organiseerden de Grieken de allereerste editie van de Olympische Spelen. Aan de Spelen mochten toen alleen mannen meedoen. Niet alleen in het veld maar ook de tribunes waren voor vrouwen verboden terrein. Ze deden toen bijvoorbeeld ook al aan discuswerpen maar er stonden ook hele andere sporten op het programma zoals bijvoorbeeld hardlopen met een wapenuitrusting. Wat heel opvallend was: ze deden mee aan de wedstrijden in hun nakie. Ik zie mezelf nog niet voetballen in mijn nakie maar oke.

Ruurd, jij bent conservator van de Griekse en Romeinse kunst hier in het Rijksmuseum van Oudheden. Kun jij ons uitleggen waarom die Grieken nou naakt meededen aan de Olympische Spelen?

Ja, dat heeft te maken met ijdelheid maar ook met dapperheid. Het gespierde, afgetrainde lichaam was voor de Grieken het allermooiste wat er was. Dat moet je niet gaan verhullen in de sportkleding, laat het maar zien. En dapperheid; als je helemaal naakt aan de start verschijnt laat je zien dat je helemaal niet bang bent voor blessures of wat dan ook. Je hebt niets om je te beschermen en je gaat er toch vol in. Dat het stoer is, daar zit wel wat in maar volgens ze het dan helemaal niet raar? Neehoor, de jongens die trainden voor de Olympische Spelen deden dat op het gymnasium en dat woord is afgeleid van het Griekse woord gymnos, wat naakt betekent. En daar zien we zo'n jongen in volle glorie, naakt en getraind.

Dus na het harde trainen waren ze eigenlijk gewoon trots om hun gespierde lichaam te laten zien. Absoluut. De kunstenaars in de tijd van de oude Grieken waren erg onder de indruk van het gespierde lichaam van Olympiërs. Ze bestudeerden ze dus tot in het kleinste detail. Als je nu de Spelen wint krijg je een gouden medaille. Maar toen kreeg je een standbeeld van jezelf. 

De Grieken vonden de gespierde lichamen van de sporters zo mooi dat ze zich voorstelden dat de Griekse goden en helden ook wel zo perfect uit zouden moeten zien. Daarom kregen zij ook gespierde naakte standbeelden. Dit is bijvoorbeeld de Griekse god Pan, de bosgod, met zijn panfluit.

Wat voor beelden heb je nog meer van goden of helden? Bijvoorbeeld een beeld van Heracles, en dat was de allerdapperste en allersterkste held uit de oudheid. Helemaal naakt en ongelooflijk gespierd. Dat was bordje heb ik niet. Dit lijkt een standbeeld van een vrouw. Jazeker, maar geen sportvrouw. Vrouwen sportten vrijwel niet in de oudheid. Dit is een godin. De godin van de schoonheid, Aphrodite.

Aan het einde van de Middeleeuwen vond de katholieke kerk het maar niks dat er zoveel naakte standbeelden waren. Voor veel van de geslachtsdelen werden daarom vijgenbladeren gemaakt van staal of marmer zodat het beeld niet helemaal meer in zijn blootje stond. Maar de tijd van de vijgenbladeren liggen al ver achter ons. Met de beelden uit de Griekse oudheid als voorbeeld maken kunstenaars nog steeds naakte beelden en kunnen we in de kunst nog altijd genieten van het menselijke lichaam van mannen en vrouwen. Alleen zijn er geen naakte beelden meer van sporters want die hebben inmiddels kleren aan. Want zo'n standbeeld dat lijkt me wel wat maar dan wel in de voetbalkleren van mijn cluppie SDS.

Waarom zijn standbeelden vaak bloot?

Ook in de Griekse Oudheid is er al een schoonheidsideaal: een gespierd en afgetraind lichaam is voor mannen het hoogst haalbare. En waarom zou je dat verbergen onder sportkleding? Lekker sporten in je nakie dus en voor de winnaar: een naakt standbeeld van jezelf! 

De Grieken bewonderden het naakte lichaam

Hoe maak je een finish in je game?

In de Klokhuis Game Studio kun je kiezen voor een spel met een finish. De speler moet dan de eindstreep halen om te winnen. Sosha laat zien hoe je zo’n finish in je game toevoegt.

De eindstreep van het spel

Hoe pas je de game van een ander aan?

In de Klokhuis Game Studio kun je ook aan de slag met games die anderen hebben gebouwd. Sosha laat zien hoe je andere games kunt bewerken en opslaan in je eigen Klokhuis Game studio.

Beter goed gejat dan slecht bedacht

Hoe voeg je vijanden toe aan je game?

Een spannende game heeft vijanden nodig: tegenstanders die het spel moeilijker en dus spannender maken. Pascal laat zien hoe je je speler in de Klokhuis Game Studio kunt laten achtervolgen door een vijand.

Tegenstanders die je spel spannend maken

Hoe zet je je game online?

Als je game klaar is, kun je hem online zetten zodat anderen hem ook kunnen spelen. Pascal laat zien hoe je je game publiceert in de Klokhuis Game Studio.

Jouw game in de Klokhuis Gamestudio

Hoe maak je een blok in je game?

In de Klokhuis Game Studio kun je allerlei blokken invoegen. Maar je kunt ook je eigen blokken ontwerpen. Sosha laat zien hoe je dat doet.

Ontwerp je eigen game-elementen

Hoe kies je een aanzicht voor je game?

In de meeste platformgames kijk je als speler van de zij- of bovenkant op het spel. In de Klokhuis Game Studio kun je dit zelf bepalen. Pascal laat zien hoe je dat doet.

Zijaanzicht of bovenaanzicht

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Het Klokhuis

Type videos