Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Mens en lichaam

Televisie en computer

Clipphanger 

Michiel Eijsbouts

Clipphanger op Youtube

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Klas 4/5/6

In vrijwel alles wat je eet zit suiker, een belangrijke brandstof voor je lichaam.. Toppie! En er gebeurt nog iets als je suiker eet: je hersenen geven dopamine af. Door dat gekke goedje voel jij je supersweet. Maar... na een tijdje, verdwijnt die dopamine ook weer. Jij wil je weer lekker voelen, en dan schreeuwt je lichaam dus om nog meer SUIKERRRRRRRRRRR!

Dit verschijnsel hebben we misschien wel te danken aan onze verre voorouders. Die vraten vooral vlees en planten. Zoetigheid was zeldzaam, dus als ze een keer een échte suikerbom tegenkwamen, dan moest daar zo veel mogelijk van naar binnen om een voorraadje op te bouwen. En tegenwoordig is dat nog steeds zo:
je zit eigenlijk al vol... maar iets lekker zoets kan er nog wel bij. ‘t Is toetjestijd!

Maar kijk uit: te veel suiker uit ongezonde producten kan wel degelijk kwaad: je kan er overgewicht door krijgen, of diabetes type 2. Er is ook nog een risico dat je te weinig andere, goede voedingsstoffen binnenkrijgt. En vraag ook maar eens aan je tandarts wat die van al die suiker vindt… Snoepkont!

Clipphanger

Clipphanger logo

Van suikerrijk eten krijg je een goed gevoel. Daarom wil je ervan blijven eten. Kom maar door met die zak chips! Suiker is ook een belangrijke brandstof voor je lichaam. Maar te veel suiker kan schadelijk zijn.

Waarom is suiker zo onweerstaanbaar?

Het Griekse woord ‘phobos’ betekent ‘angst’. Als jij een ‘fobie’ hebt, dan ben je ergens heel bang voor. Je kan een fobie hebben clowns, of voor naalden, voor ballonnen of voor clowns met ballonnen en naalden. 

Een van de meest bekende fobieën is ‘claustrofobie’, van het Latijnse woord ‘claustrum’ en dat betekent ‘slot’. Als je claustrofobie hebt, dan ben je dus bang om in een kleine of afgesloten ruimte te zijn. Het zweet breekt je uit, want je kan niet weg. Hopelijk blijft het daarbij, want sommige mensen gaan helemaal trillen, of ze krijgen hartkloppingen, gaan hyperventileren, worden duizelig, en met een beetje pech krijgen ze een volledige paniekaanval. En daar worden andere mensen dan weer bang van...

Als dit jou bekend voorkomt, ben je misschien geneigd om kleine ruimtes gewoon te mijden. Maar ja, soms MOET je wel... Beter ga je naar een goeie psycholoog, want die kan je wel helpen. En nou maar hopen dat die niet op de bovenste etage zit. Dat wordt traplopen!

Iedereen is wel ergens bang voor. Als je in paniek raakt in ruimtes waar je niet makkelijk uit kan ontsnappen, heb je misschien last van claustrofobie. Een psycholoog kan helpen om van je angst af te komen.

Wat is claustrofobie?

Zo’n 65.000 jaar geleden komen de eerste mensen vanuit Afrika terecht in Australië. Ze vormen meer dan 800 stammen, hebben een rijk geestelijk leven en (met stip!) de coolste lichaamsversiering. Dit zijn de Aboriginals, van het Latijnse woord voor ‘oorspronkelijk’, al gebruiken ze zelf meestal gewoon de naam van hun stam. Lekker makkelijk.

Om hun kennis over te dragen, gebruiken de Aboriginals rotstekeningen en mythologische vertellingen. Bijvoorbeeld over de ‘Droomtijd’, wanneer hun voorouders als een Reuzenslang uit de aarde komen, om de rivieren en bergen te scheppen. Het landschap is voor de Aboriginals hartstikke heilig. En ze proberen dan ook te leven in harmonie met de natuur. Helemaal chill, met hun eigen muziekinstrument de didgeridoooooooo.

Wanneer de Europeanen eind 18de eeuw naar Australië komen, breekt een zware tijd aan voor de oorspronkelijke bewoners. Ze krijgen te maken met onderdrukking en allerlei nieuwe ziektes uit Europa. Pas eeuwen later komt er wat meer waardering voor de rijke cultuur van de Aboriginals. En die kom je steeds weer tegen, want ook de boemerang is een uitvinding van de aboriginals.

Voordat de Europanen in de 18e eeuw de boel komen koloniseren, wordt Australië bewoond door mensen die leven in harmonie met de natuur. Ze worden de Aboriginals genoemd. Na een lange periode van onderdrukking is er eindelijk wat waardering gekomen voor de cultuur van de Aboriginals.

Wie zijn de Aboriginals?

Als jij denkt aan een wetenschapper, wat zie je dan voor je? Een witte man met grijs haar en een Duits accent die allerlei experimenten uitvoert? Gefeliciteerd, da’s nou een stereotype. Typisch hoor!

Het woord ‘stereotype’ is afkomstig uit het Grieks, en betekent zoiets als ‘vaste vorm’. Zo’n vaste vorm is herkenbaar, en maakt de wereld lekker overzichtelijk. Maar stereotypes kunnen ook vervelend uitpakken. Bijvoorbeeld als je gaat geloven dat jij geen wetenschapper kan worden, omdat je geen man bent, of geen grijs haar hebt, of geen Duits accent. Verdammt noch mal! Stereotypes kunnen ook leiden tot vooroordelen. Door een kenmerk van 1 persoon aan een hele groep toe te schrijven, kan je bijvoorbeeld gaan denken dat mensen uit Engeland altijd maar thee drinken. En dan krijg jij een keer een leuke royal op bezoek, zal je zien dat die koffie wil. Oh, no!

Om stereotypes tegen te gaan, is het belangrijk dat je in contact komt met diverse beelden. Zo krijg jij een bredere blik, en voorkom je meteen het ontstaan van nieuwe stereotypes. En als je geen zin hebt om die moeite te doen, dan ben je echt zo’n luie Nederlander. Huh?

Alle Amerikanen zijn dik en wetenschappers zijn witte mannen met een Duits accent. Dat is natuurlijk niet waar, maar door ingesleten stereotypes zou je het bijna gaan geloven. Stereotypes kunnen handig zijn, maar ook schadelijk.

Wat zijn stereotypes?

In 1881 wordt een zekere Mustafa geboren in Thessaloniki, dan nog deel van het Ottomaanse Rijk. Op school al krijgt Mustafa de bijnaam Kemal, dat betekent: ‘de volmaakte’. Hij gaat bij het Ottomaanse leger, wordt officier en sluit zich aan bij de ‘jonge Turken’, een club van vernieuwers die in 1913 een staatsgreep pleegt. Mustafa strijdt verder tijdens de Eerste Wereldoorlog, en in de nasleep daarvan komt het Ottomaanse Rijk ten einde. RIP.

Na de onafhankelijkheidsoorlog van 1919 tot 1923 wordt de Republiek Turkije uitgeroepen, met Ankara als hoofdstad en Mustafa Kemal als eindbaas. Hij gaat aan de slag met allerlei vernieuwingen: de staatsgodsdienst wordt afgeschaft, het Latijnse schrift ingevoerd, vrouwen mogen gaan stemmen en mannen moeten voortaan een hoed of pet op. Lekker modern! Ook krijgen de Turken nu een achternaam. De mooiste is voor de grote leider: Atatürk oftewel ‘vader Turk’.

Formeel is Turkije een democratie, maar het is duidelijk wie er aan de touwtjes trekt. In 1938 komt er een einde aan zijn lever en zijn leven. Turkije rouwt, en vader Turk krijgt een mooi plekje bovenop een heuvel in Ankara.

Tot 1922 hoort Turkije bij het Ottomaanse Rijk. Na een onafhankelijkheidsstrijd wordt Mustafa Kemal Atatürk de eerste president van de republiek Turkije. Hij voert allerlei vernieuwingen door en maakt van Turkije een seculiere staat.

Wie was Atatürk?

In 1926 wordt op Cuba een kereltje geboren, genaamd Fidel Alejandro Castro Ruz. Cuba wordt geregeerd door dictator Batista terwijl Amerika aan de touwtjes trekt.  Fidel gaat rechten studeren en neemt het op voor de minderbedeelden, en hij neemt nog meer op, namelijk: de wapens.

Hij ontpopt zich tot nationalist en keert zich tegen Batista. Samen met Che Guevara plant Fidel een machtsgreep, maar die gaat niet helemaal lekker. In de bergen van de Sierra Maestra krijgen de heren steun van de Cubaanse boeren en - belangrijker nog - laat Fidel zijn baard staan, en dan gaat het vlot. De Cubaanse Revolutie barst los. In 1959 neemt Castro de macht over en is Batista de sigaar.

Fidel verbreekt de banden met Amerika en maakt van Cuba een socialistische staat, gesteund door de communistische Sovjet-Unie. Zo kan hij jaren aan de macht blijven, en toespraken houden die soms wel eeuwen lijken te duren. Terwijl de hele wereld om hem heen verandert, houdt Castro Cuba communistisch. Pas in 2016 is hij definitief uitgepraat.

Fidel Castro is het niet eens met de manier waarop Cuba wordt geleid. Na de Cubaanse Revolutie neemt Castro in 1959 de macht over in Cuba. Hij maakt van Cuba een socialistische staat die niks moet hebben van kapitalisme.

Wie was Fidel Castro?

Iedereen heeft wel eens een dipje. Als dat dipje maar blijft duren is het misschien wel een depressie. Je bent langdurig somber, voelt je leeg, moe, misschien slaap je heel veel of je ligt juist wakker, je stemming kan zomaar wisselen en je hebt eigenlijk nergens zin in, zelfs niet in je favoriete eten! 

Een depressie heeft vaak een combinatie van oorzaken. Erfelijkheid, dus of het in je familie voorkomt. Bepaalde stofjes in jouw lichaam die anders functioneren. Misschien heb je iets vervelends meegemaakt waar je niet zo goed mee om kunt gaan. Dan ligt een depressie op de loer, en is het tijd om hulp te zoeken.

Een depressie kun je aan de buitenkant niet zien. Het is dus belangrijk dat je aan je omgeving duidelijk maakt hoe jij je voelt. Je kan ook altijd met je huisarts gaan praten, die weet hoe jij het beste geholpen kan worden. Een depressie gaat niet zomaar over, maar er kan vaak wel wat aan gedaan worden, bijvoorbeeld door te bewegen, meer structuur en soms met medicatie. En zo ga je van een dippie, naar een toppie. Of misschien wel iets ertussenin. Da’s ook al prima.

Als je depressief bent, haal je nergens meer plezier uit. Een depressie kan veroorzaakt worden door een nare gebeurtenis, maar het kan ook erfelijk zijn. Door om hulp te vragen, kun je langzaam maar zeker weer uit de put komen.

Wat is een depressie?

Als je lacht, gebruik je talloze spieren in je gezicht, en misschien zelfs in je buik en je middenrif. Zo train je die spieren, en verbrand je flink wat calorihihihieën. Ook komen er tijdens een lachbui verschillende fijne stofjes vrij zoals het gelukshormoon dopamine en ook endorfine, wat werkt als een pijnstiller en zorgt voor ontspanning. Lachen is gezond, dat spreekwoord is voor de verandering dus echt wahahahaaar.

En jouw lach is ook sociaal gedrag. Samen lach je zo’n 30 keer vaker dan in je eentje. Dat komt door onze spiegelneuronen. Die zenuwcellen zijn gevoelig voor waar je naar kijkt, dus als jij iemand ziet lachen, schiet jij ook zomaar in de lach. Dus eigenlijk zijn het lachspiegelneuronen.

Als je vaak lacht ben je alerter en creatiever. Sommige studiebollen beweren dat je ook een beter geheugen krijgt en meer kan leren. Bijvoorbeeld een nieuwe mop: Hoe noem je een olifant die zich insmeert voor-ie naar het strand gaat? Een zonnebrandolifant! Eh… De positieve effecten van een echte lachbui zijn trouwens meestal wel tijdelijk. Dus, wat er ook gebeurt: altijd blijven lachen!

Lachen vermindert stress en geeft je een gelukkig en ontspannen gevoel. Met een stevige lachbui verbrand je zelfs flink wat calorieën. Altijd blijven lachen dus!

Waarom is lachen gezond?

In 1951 wordt de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal opgericht door een select gezelschap van 6 landen. Deze gezellige club evolueert in de loop der jaren tot de Europese Unie en zet zich tegenwoordig in voor vrede en voorspoed in Europa. Aan de vergadertafels in Brussel wordt het steeds drukker, want steeds meer landen worden lid van de Unie. Dus, waarom u nie?

Een toekomstig lid van de EU, moet voldoen aan deze voorwaarden:
1)	Een stabiele democratie en rechtsstaat zijn, ook voor minderheden.
2)	Met een goed draaiende markteconomie, en opgewassen tegen de concurrentie in het grote Europa.
3)	De wetgeving van de EU overnemen en de doelstellingen ondersteunen.
4)	En het is ook wel fijn als jouw toetreding geen gedoe oplevert voor het functioneren van de EU.
4 sterren binnen? Dan ben je bijna binnen in Brussel!

Nou ja, vraag je eigen bevolking ook even, wat die ervan vindt. En alle bestaande leden van de EU, moeten ook akkoord zijn. Iedereen voor? Dan kan het verdrag ondertekend worden en de Europese vlag in top! Toppie.

Niet alle landen in Europa zijn lid van de Europese Unie. En dat word je ook niet zomaar. Waar moet een land aan voldoen om plaats te mogen nemen aan de vergadertafels in Brussel?

Hoe word je lid van de EU?

Door jouw fantastische bewegingsapparaat kan jij je allemaal lekkere moves maken. Maar als je reuma hebt, dan is er iets mis is met dat apparaat. Je kan dan opeens last hebben van pijn en stijfheid in gewrichten of spieren. Soms raken gewrichten ook ontstoken, dan worden ze dik en warm. Je voelt je al gauw doodmoe, en het opendraaien van een pot jam is al een enorme opgave. Helaas! Pindakaas?

Onder de paraplu van ‘reuma’ valt een hele reeks aan aangeboren aandoeningen. Reuma kan erfelijk zijn, of juist erger worden door overbelasting. Reuma komt vaker voor bij oudere mensen, maar er zijn ook jonge mensen die eraan lijden. En reumaklachten verergeren vaak met het weer. Vochtig, winderig weer en een lage luchtdruk zorgen voor extra pijn. Niet fijn!

De behandeling van reuma bestaat vooral uit verlichting: je krijgt medicijnen tegen de ontstekingen en pijnstillers tegen de pijn. Soms kunnen steunzolen of andere hulpmiddelen wat steun bieden. En lekker warm weer helpt ook een handje mee. Maar ja, dat heb je zelf niet in de hand...

Voor iemand met reuma kan het opendraaien van een pot jam al een enorme opgave zijn. Als je last hebt van reuma zijn je spieren en gewrichten stijf en pijnlijk. Reuma kan niet worden genezen, maar er zijn wel medicijnen en andere hulpmiddelen om de pijn te verlichten.

Wat is reuma?

In 1916 wordt in Wales de kleine Roald Dahl geboren. Als hij 3 is overlijden opeens zijn vader en zijn zus. Roald gaat naar een kostschool waar-ie te maken krijgt met een wel erg streng schoolhoofd. Toch lukt het hem om volwassen te worden en hij gaat werken als piloot en (na een klein ongelukje) zelfs als spion. In Amerika zet hij zijn belevenissen op papier, en zo ontdekt ie zijn ware passie: schrijven. 

De verhalen van Dahl zijn vaak een beetje duister, met een enge tegenstander, zoals het strenge schoolhoofd van Matilda. De kinderen zijn dan juist weer heel slim, en er valt altijd wat te lachen. Bijvoorbeeld om een reuzenperzik die vervelende tantes plet, of een Grote Vriendelijke Reus die snoskommers eet… Niks is te gek! En dat vinden vooral kinderen juist wel te gek.

In Dahls privéleven is het niet alleen maar leve de lol. Zijn gezin heeft te kampen met ziektes, Roald neemt hun zorg op zich, vertelt de kinderen verhalen bij het slapengaan en maakt daar weer boeken van. De Heksen en Sjakie en de Chocoladefabriek, klassiekers waar kinderen ook vandaag de dag hun vingers bij aflikken.

In zijn boeken schept schrijver Roald Dahl werelden vol reuzen, heksen en andere griezels. Dahl overlijdt in 1990, maar zijn boeken zijn nog steeds erg populair onder kinderen. Ook zijn veel van zijn boeken verfilmd, zoals Sjakie en de Chocoladefabriek.

Wie was Roald Dahl?

In onze oneindige ruimte vliegt van alles rond. Van aardse satellieten tot meteoroïdes: stukken steen of ijs, ooit afgebroken van een komeet of misschien wel van de maan. Zo’n brok kan met een snelheid van wel 10 kilometer per seconde onze dampkring bereiken. Hij wordt dan onnoemelijk heet, vliegt in de fik, en de meteoroïde wordt een meteoor met een prachtig lichtspoor… Aaaah! 

Kleine meteoren verdampen tijdens hun reis naar de aarde. Maar als ze groter zijn dan 10 a 20 centimeter, kan het klompje op aarde terechtkomen. Dat noemen we dan een meteoriet. Die kan je herkennen aan de zwarte smeltkorst, als een barbecuebriket. Maar gooi hem niet op de grill! Een echte meteoriet is hartstikke zeldzaam: er zijn er sinds de oertijd maar 6 gevonden in Nederland. Jackpot! 

De wereldrecordmeteoriet ligt te pronken in Namibië. Als je die tientonner een keer wilt zien, moet je gewoon even wachten op een vallende ster. Dan mag je een wens doen!

Stenen uit de ruimte die neerkomen op aarde, noemen we meteorieten. En hoewel er in de ruimte om ons heen van alles rondvliegt, is een echte meteoriet hartstikke zeldzaam. De meeste meteoren verbranden namelijk in de dampkring rond de aarde.

Wat is een meteoriet?

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Clipphanger

Type videos