Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Mens en lichaam

Televisie en computer

Clipphanger 

Michiel Eijsbouts

Clipphanger op Youtube

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Klas 4/5/6

Bij aangename activiteiten, zoals lekker eten of de liefde bedrijven, komt er in het beloningscentrum van je brein dopamine vrij. Dopamine is een natuurlijke signaalstof, die zo plezierig aanvoelt dat je die belangrijke dingen steeds weer blijft doen. Maar niet tegelijkertijd a.u.b.. 
Dopamine wordt opgevangen door dopaminereceptoren. Mensen die daar veel van hebben, ervaren eerder het aangename effect. Deze mensen halen plezier uit de ‘gewone’ dingen des levens, de mazzelkonten. Als je weinig receptoren hebt, dan liggen de drugs op de loer, want die geven een enorme dopamineboost. Maar bij iedere shot krimpt het aantal receptoren in je bovenkamer, waardoor je een steeds hogere dosis moet nemen om je weer goed te voelen. De vicieuze verslavingscirkel komt op gang! En jij ook. Op naar de kliniek, om eens even lekker af te kicken. Sterkte!
De manier waarop je hersenen functioneren is erfelijk. Dit zorgt er mede voor dat verslaving vaak een familieaangelegenheid is. Als een van je ouders alcoholist is, dan heb jij 2 tot 4 keer meer kans om zelf ook aan de drank te raken. Hopelijk krijg je dan van je andere ouder een overdosis wilskracht.

Clipphanger

Clipphanger logo

Hoeveel je ergens van geniet, wordt bepaald door je hersens. En hoe je hersens werken, is erfelijk bepaald. Als je ouders meer genoten van een fles sherry dan een gezellige boswandeling, heb je meer kans om ook verslaafd te raken. Je kunt er dus gevoelig voor zijn.

Kun je verslavingsgevoelig zijn?

Een hoogtepunt, een climax, een orgasme: we kennen het allemaal. Het mannelijk orgasme is natuurlijk van groot belang voor de voortplanting. Zaad zorgt voor een nazaat. Voor de oorsprong van het vrouwelijk orgasme moeten we even mee naar binnen toe, de baarmoeder in. Want bij een embryo is eerst niet eens te zien of het een jongetje of een meisje wordt. Op die plek zit een orgaantje dat óf op termijn uitgroeit tot een penis of wat minder uitgroeit tot een clitoris. Volgens deze theorie is het vrouwelijk orgasme dus een bijproduct van de evolutie, en eigenlijk ook een blijproduct.
Na de climax is de vrouw dusdanig verzadigd, dat ze nog wel even uitgeteld blijft liggen. Zo krijgen de zaadjes dus meer kans om de eicel te bereiken. En dan is mevrouw opeens niet meer uitgeteld maar uitgerekend. Bovendien schept het orgasme natuurlijk een emotionele band tussen de vrouw en haar partner. En soms zelfs tussen de vrouw, haar partner en de rest van de buurt. 
Sommige vrouwen zijn zulke geluksvogels, die kunnen klaarkomen zonder seks: door bijvoorbeeld buikspieroefeningen te doen, of lekker paardje te rijden. Bedankt, Bonfire.

Klaarkomen is niet alleen lekker, maar ook nuttig. De optimale omstandigheden voor zowel een bevruchting als een gezonde relatie. 

Wat is het nut van een orgasme?

Al vanaf onze geboorte zijn we op zoek naar veiligheid en geborgenheid. Als dreumes vind je die bij ‘ons mam’, later bij de rest van je familie en vrienden. En samen sta je ook nog eens sterk. Zeker als je samen anoniem bent, bijvoorbeeld met z’n 10.000en op een verjaardagspartijtje in Haren. Maar misschien wordt het dan toch tijd om je tegen de kudde te keren.
Al is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Want als jij je tegen de kudde keert, dan kan de kudde dat niet over zijn kant laten gaan. Kuddegedrag mondt vaak uit in pesten – of nog erger. En niemand die de pestkoppen durft aan te pakken, want dan zijn ze natuurlijk zelf de pineut. Ook dat is de ‘kracht’ van de kudde.
Als je zelf ook een keer een kudde wilt beginnen, dan is dat heel gemakkelijk. Ga maar eens naar het station, en begin opeens te rennen. Dikke kans dat je een hele kudde mensen achter je aan krijgt die bang zijn hun trein te missen. Dat zijn letterlijk en figuurlijk meelopers en jij bent hun natuurlijke leider. Geniet ervan! Gewoon door blijven rennen naar de uitgang, en kijken wanneer ze afhaken. Stelletje kuddedieren!

Mensen horen graag ergens bij. Maar die overlevingsdrang heeft ook nare kantjes: kuddegedrag mondt vaak uit in pesten. 

Zijn mensen kuddedieren?

Moedergevoelens zijn zo groot: ze zijn zelfs te zien op een hersenscan. Het brein van een moeder die naar haar kindje kijkt, vertoont dezelfde activiteit als dat van een verliefd meisje bij haar vriendje. It’s Love! Ook de 'beloningsgebieden' in je bovenkamer worden door het moedergevoel geactiveerd. Normaal gebeurt dat als je veel geld verdient of een lijntje snuift, maar moeders krijgen dat helemaal gratis, en zonder daar iets voor te hoeven doen. 
De moederhersens worden vooral beïnvloed door 2 hormonen: oxytocine en vasopressine. Oxytocine wordt ook wel het 'knuffelhormoon' genoemd, omdat het vrijkomt bij knuffelen. En door vasopressine worden ouders vrijgeviger en monogamer. Het zorgt ervoor dat ze niet met andere mensen gaan eh knuffelen.
Moederliefde is ook goed voor de kinderhersenen, en onderzoek bij ratten heeft aangetoond dat moeders die minder verzorgend zijn, kinderratjes krijgen die ongezonder zijn en gestresster. Ratjes dus.
Ook de mensenvader krijgt na de geboorte meer sociale hormonen, maar wel minder dan moeders. Zo kan de band tussen moeder en kind nog wel eens zorgen voor een jaloerse vader. Maar ja, die gaat dan maar uithuilen bij... zijn eigen moeder.

Als je moeder wordt, wil je alleen maar knuffelen met je baby. Dat komt door de hormonen en is alleen maar goed voor de baby. Iets minder voor jaloerse vaders. 

Wat zijn moedergevoelens?

De kleur van je ogen wordt bepaald door de hoeveelheid pigment in je iris. Veel pigment zorgt voor bruine ogen, en anders zijn ze lichter, bijvoorbeeld groen of blauw. Door de verschillende hoeveelheden pigment wordt van het licht in je ogen alleen het groene, blauwe of bruine deel rondgestrooid. Dat heet de Rayleigh-verstrooiing, vanwege lord Rayleigh, die zijn ogen duidelijk niet in zijn zak had.
De hoeveelheid pigment heeft te maken met de genen. Degenen die je ouders zijn. Van hen krijg je de genen die je oogkleur bepalen. Maar als je moeder blauwe ogen heeft, en je vader bruine, dan is de kans groot dat jij bruine ogen hebt, want de ‘bruine’ genen zijn dominant. Maar je kan ook groene ogen hebben, als 1 van je grootouders die had. Of de melkboer van je grootouders.
Door de dominantie van die bruine genen lopen de meeste mensen in de wereld dus rond met bruine ogen. Maar de meeste kruipende mensen hebben juist blauwe ogen. Vrijwel alle baby’s worden zo geboren, en krijgen later pas hun ‘eigen’ oogkleur. En dat moet je maar geloven... Op onze blauwe ogen.

De meeste baby’s hebben blauwe ogen. Toch is bruin de meest voorkomende oogkleur op aarde. Dat heeft alles te maken met onze genen. 

Waarom hebben de meeste mensen bruine ogen?

In je puberteit verandert er een hele hoop aan je lichaam. Leuke dingen... Maar ook minder leuke. Zo kun je opeens puistjes krijgen op je borst, je rug en je gezicht. De dokter noemt dat ‘acne vulgaris’, een fenomeen dat niet vulgair maar best wel naar is. 
Als de puberteit daar is, wordt vooral je hormoonhuishouding flink opgeschud. Hierdoor gaan de talgklieren die je huid soepel houden in de overdrive. Door deze vettige overproductie raakt de talgklier verstopt en ontstaat er een mee-eter. Ondertussen zijn bacteriën bezig om al die smeuïge talg om te zetten in vetzuren. En da’s vooral vet zuur voor jou: er ontstaat een ontsteking met een kop van pus, die uiteindelijk uitbarst als een vulkaan. Acné toch.
Acné in je gezicht is misschien geen prettig gezicht, maar het gaat uiteindelijk vanzelf over. Als je geen zin hebt om te wachten dan kan je naar de huisarts voor een zalfje, een lotionnetje of natuurlijk de anticonceptiepil als je een meisje bent. En.. Nee jongens, een condoom helpt NIET tegen puistjes.


Bijna iedereen krijgt in zijn puberteit last van puistjes. Dat komt door je hormonen, die je talgklieren flink in de war sturen. Niet prettig, maar wel tijdelijk. 

Wat is acne?

Volgens artikel 1 van de Wet Lidmaatschap Koninklijk Huis is het Nederlands staatshoofd altijd Koning. Eigenlijk is Koningin Beatrix dus altijd Koning Beatrix geweest. Haar man Claus was Prins der Nederlanden. Geen Koning, want z’n vrouw was al Koning. En twee Koningen dat wordt geheid heibel.
De titel van Koning is dus alleen weggelegd voor het wettelijke staatshoofd. In Nederland is dat drie generaties lang een vrouw geweest, met een Prins naast de troon. Maar nu Willem Alexander Koning is, mag zijn Máxima zich best Koningin noemen. Koningin betekent hier gewoon: vrouw van de koning. Qua rechten en bevoegdheden is er geen verschil tussen Koningin Máxima en Prins Claus, behalve dan dat Prins Claus geen stropdas hoefde te dragen.
Sinds 30 april 2013 is Beatrix geen Koning meer én geen Koningin, maar: Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix der Nederlanden, zeg maar: Koninklijke Hoogheid. Haar zoon is nu koning en noemen we Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander, Koning der Nederlanden, prins van Oranje-Nassau, zeg maar: Majesteit, of gewoon ‘hé, de man van Máxima!’.

Toen Beatrix koningin was, was haar man geen koning maar prins. Maar nu Willem-Alexander koning is mag Máxima zich wel koningin noemen.

Waarom is de man van een koningin geen koning?

In 1885 krijgt Nederland een nieuwe feestdag: op 31 augustus vieren we de verjaardag van kroonprinsesje Wilhelmina: Prinsessedag. Als het prinsesje koningin wordt, wordt Prinsessedag  Koninginnedag. De koningin wordt in 1902 ernstig ziek en er wordt gevreesd voor haar leven. Maar als blijkt dat ze weer aan de beterende hand is, wordt haar Koninginnedag een echt volksfeest. De vlag mag uit het raam en de oranjebitter uit de fles.
De dochter van Wilhelmina, prinses Juliana, krijgt elk jaar op haar verjaardag een bloemenhulde bij paleis Soestdijk. En als ze koningin wordt, verplaatst Koninginnedag naar haar verjaardag. Op 30 april kan iedereen genieten van het defilé bij het paleis, of thuis op zijn eigen televee.
De volgende koningin Beatrix is van 31 januari, maar 30 april doet nog steeds wat de koningin wil. Het land in en koekhappen. Met de inhuldiging van Koning Willem Alexander verandert  onze nationale feestdag weer: Koninginnedag wordt Koningsdag op de verjaardag van de Koning: 27 april. En Een dag later vieren we de koning onder de katers.

Op 27 april vieren we in Nederland Koningsdag. Vroeger heette deze feestdag Koninginnedag en nog langer geleden Prinsessedag. Maar het blijft een volksfeest, inclusief vlag, wimpel, oranjebitter en een kater de volgende dag.

Hoe is Koningsdag ontstaan?

De leeuw, de krokodil, de cobra... Hoe gevaarlijk ze ook lijken, ze halen het niet bij: de mug. Per jaar overlijden een miljoen mensen aan malaria, en dat krijgen ze door een beet van de zwangere vrouwtjesmug, het zware meisje van het dierenrijk.
Met die beet injecteert ze een parasiet in je bloedbaan. Een eencellig organisme, dat zich in je lever nestelt en daar lekker gaat liggen voortplanten. Hierna trekt het rode leger je rode bloedcellen binnen, ze laten die cellen openbarsten, en trekken weer verder, totdat ze in al je cellen zitten en je je ziek voelt, zeer ziek. Wat een malaise.
‘Milde’ malaria merk je pas zo’n 12 dagen na de bloedbeet. De echte killer is malaria tropica, die kan al binnen enkele dagen tot de dood lijden. Dan is het zaak om die parasieten snel met medicijnen om zeep te helpen. En ook in de tropen is voorkomen beter dan genezen. Antimalariapillen mee, muggenwerende kleding aan, een flinke fles Deet op zak en ’s avonds een date onder de klamboe. Dan is die brutale mug niet meer gevaarlijk, maar alleen nog irritant. Bloedirritant!

Je zou het misschien niet zeggen, maar er overlijden per jaar meer mensen door toedoen van een mug dan door een haai of krokodil. Daarom moet je je goed beschermen tegen malaria als je op vakantie gaat naar de tropen. 

Wat is malaria?

Macht is het vermogen om andere mensen te laten doen wat jij wilt. Je kan de macht krijgen, of de macht grijpen. Maar al die machten verbleken bij de macht van de macht: zo gauw je die absolute macht in handen hebt, worden ethiek en moraal onder de voet gelopen.
Als je wint komt er een enorme lading testosteron vrij in je hersenen. Dit zorgt ervoor dat je meer risico’s gaat nemen, er ontstaat een tunnelvisie, die gericht is op succes: het winnaarseffect. En dat werkt echt. Grote kans dat je de volgende partij weer wint. Het brein helpt de winnaar een handje, of een backhandje.
Onderzoek heeft aangetoond dat mensen gulzig worden van macht: ze nemen meer koekjes van een schaal, en laten meer kruimels achter. Ze krijgen dus minder oog voor andere mensen. 
Mensen met macht nemen aan dat ze die macht wel verdiend zullen hebben, en dus vinden ze anderen al snel minder competent. Ook denken ze vaak dat ze overal verstand van hebben en in elke situatie het hoogste woord mogen voeren. Maar ja da’s logisch.

Of je nou president van Amerika bent of filiaalmanager van een supermarkt: de macht die je door je positie krijgt, zorgt ervoor dat je je anders gaat gedragen. Of misdragen. 

Wat doet macht met je?

Liegen doen we elke dag. 'Hoe gaat het met je?' 'Goed!' 'Wat vind je van mijn nieuwe kapsel?' 'Geweldig!' 'Ga jij eigenlijk wel eens vreemd?' 'Eh...' Bij dat soort kwesties wordt het tijd om de leugendetector in te zetten. En die kun je vinden in vrijwel elke Amerikaanse politiefilm.
Een persoon die liegt, en zelf ook weet dat hij liegt, ondergaat een aantal lichamelijke sensaties: de hartslag gaat omhoog, net als de bloeddruk en de spierspanning. En ook je zweetproductie maakt overuren. Al deze zaken worden door de leugendetector geregistreerd. Eerst krijg je een paar algemene vragen op je afgevuurd, om te testen hoe je 'normaal' bent. Maar dan komt de hamvraag! En als de grafiek uitslaat, dan ben je de pinokkio. 
In Nederland wordt de leugendetector maar weinig gebruikt voor officiële zaken, omdat de resultaten nooit 100% betrouwbaar zijn. Neem bijvoorbeeld een echte ouderwetse psychopaat. Die kan gewoon glashard zitten liegen, zonder dat zijn lichaam daar enige blijk van geeft. Dan kan die leugendetector dus het raam uit. Maar ja, als je verkering hebt met een psychopaat, dan heb je nog wel wat andere dingen om je zorgen over te maken.


Als je liegt, stijgen je bloeddruk en hartslag en maak je zweetproductie overuren. Die schommelingen worden door een leugendetector opgemerkt. Maar helemaal betrouwbaar zijn de uitslagen nooit. 

Hoe werkt een leugendetector?

Adrenaline is een hormoon dat wordt aangemaakt in je adrena, je bijnier. Maar alleen als het er echt op aankomt: bij extreme kou, of hitte, als je witheet bent of juist vurig warm, dan spuit de adrenaline je bloedbaan in, waardoor je bloedvaten zich vernauwen, je hart sneller gaat kloppen, je pupillen wijder worden en je handen gaan zweten. Je kan er zelfs van gaan braken, en daar worden andere mensen dan weer misselijk van.
Adrenaline is een verdraaid nuttig hormoontje: als je overvallen wordt, kan je opeens razendsnel reageren. Met de adrenaline werken je hersenen namelijk sneller, zodat je beter op de situatie kan inspelen. Het spul zorgt er ook nog eens voor dat je extreme pijnen kunt verdragen. Zoals wanneer je hard onderuit gaat. Je strompelt naar huis, en dan blijkt pas dat je been gebroken is. Au! Dan is de adrenaline uitgewerkt, en wordt het tijd voor morfine.
Net als morfine kan adrenaline verslavend zijn. Als je de hele week voor je werk allerlei spannende branden hebt geblust dan wil je lichaam in het weekend ook weer een shotje. Gewoon even stoer doen, en lekker een stukje bungeejumpen. Adrenaline, dat moet je verdienen!

Je bent sterker dan je denkt: in stressvolle situaties werken je hersens en spieren ineens op volle toeren. Dat komt door het hormoon adrenaline.

Wat is adrenaline?

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Clipphanger

Type videos