Oké, de rebellen hebben de Syrische dictator Bashar al-Assad verslagen. Ooit had hij de macht over het hele land en nu is daar praktisch niets meer van over. Assad zelf vluchtte naar Moskou. De verhoudingen in de Syrische burgeroorlog zijn daarmee flink veranderd. Verschillende groepen vechten al jarenlang met en tegen elkaar. Wie is wie en wat willen ze? Het zijn er veel te veel om allemaal op in te gaan.
Dus om te begrijpen wie er nu in Syrië strijden, en daar vroegen jullie om, kunnen we grofweg deze verdeling maken.
Eerst: dictator Assad.
De rebellen, die in een paar dagen tijd de macht overnamen. Dan zijn er strijders van IS, Pro-Turkse milities, Koerdische strijdgroepen en Israël.
In deze video gaan we ze één voor één af.
We beginnen bij dictator Bashar al-Assad. Hij heerst de afgelopen 24 jaar met keiharde hand over het grootste deel van Syrië. Zijn regime krijgt steun van Rusland en Iran, en Hezbollah uit Libanon. Iran gaf lange tijd militaire steun, om hun macht in het Midden-Oosten te vergroten maar lijkt zich nu terug te trekken. Rusland stuurt al jarenlang wapens, voert luchtaanvallen uit op Assads vijanden en heeft een eigen basis aan de Syrische kust. Dat is ook het enige stukje dat nu op de kaart nog rood kleurt.
Dat brengt me bij IS. Islamitische Staat. Zij winnen vanaf 2014 veel terrein in de burgeroorlog en zijn vooral rond
2017 veel in het nieuws. Hun doel: een Islamitische Staat stichten, een kalifaat. IS-terroristen plegen ook aanslagen in Europa.
En er is ook een gijzeling in de Bataclan, één van de beroemdste concertzalen van Parijs. 127 doden zijn er. En 200 gewonden van wie er 99 in kritieke toestand in het ziekenhuis liggen.
Veel van de groepen op deze kaart vechten tégen IS. Waaronder Assad, inclusief bondgenoten Rusland en Iran en Koerdische milities, met steun van de Verenigde Staten. En: Westerse landen mengen zich ook zelf, met onder meer de VS, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.
IS is inmiddels lang niet meer zo sterk als eerst. Doordat zowat de hele wereld zich dus tegen hen keerde.
Waaronder dus die Koerdische milities. Die willen een eigen, Koerdische staat. Al jaren maken zij de dienst uit in het noordoosten van Syrië.
De Koerdische bevolking vormt de grootste stateloze etnische groep in het Midden-Oosten.
De geschiedenis van de Koerden gaat heel ver terug, en is te veel om nu uit te leggen.
De milities werken samen in de SDF, de Syrische Democratische Strijdkrachten, waar ook Arabische milities aan meedoen.
Eén van de belangrijkste Koerdische groepen is YPG. De SDF wordt gesteund door Westerse landen, vooral de VS, omdat de Koerdische groepen óók tegen Westerse vijand IS vechten.
Turkije ziet de Koerden als vijand en wil de groepen zo veel mogelijk op afstand houden. Dat brengt ons dus bij de Pro-Turkse strijdgroepen. Die vooral de laatste jaren aan terrein winnen. De naam zegt het al: zij zijn Pro-Turkije en worden dan ook flink door dat land gesteund. En pro-Turkije betekent hier vooral: tegen de Koerdische groeperingen.
Verschillende milities zijn samengevoegd in een groep die zich het Syrisch Nationaal Leger noemt. Het gebied dat zij samen met Turkije veroverden, ziet Turkije als een "bufferzone" tussen Koerdische milities en de Turkse grens. Volgens Turkije zijn die Koerdische groepen namelijk een bedreiging. Zij zien hen als een verlengstuk van de PKK. Een organisatie die sinds de jaren 80 terreuraanslagen pleegt in Turkije. Deze Pro-Turkse milities gaven gedoogsteun aan de belangrijkste groep die de val van Assad veroorzaakte: de rebellen.
In een paar dagen tijd veroveren zij, vrij onverwacht, Assads gebied.
Wie ze zijn? Een verzameling van groepen waar je niet zomaar een label op kunt plakken. Maar duidelijk is wel dat één groep nu het voortouw neemt: Hayat Tahrir al-Sham. HTS.
HTS is volgens de VS, de EU en de VN een terreurorganisatie. Van Westerse landen krijgen ze dus geen directe steun. De Free Syrian Army, een gematigde groep die ook actief is in dit gebied, krijgt dat wel.
Buurland Jordanië steunt vooral rebellen in het zuiden van het land.
Hoewel we al die verschillende rebellen nu als één categorie zien zijn er onderling allerlei verschillen.
Wat dat betekent voor de toekomst van Syrië, nu zij Assad hebben verdreven is dus nog de vraag.
Dan Israël. Dat in 1967 dit Syrische berggebied verovert: de Golanhoogten. Op de VS na, erkent geen enkel land het als Israëlisch grondgebied. Na de val van Assad trekt Israël verder Syrië in, en bombardeert het tientallen doelen waaronder legerbases. Tijdelijk, zeg het land zelf, omdat het nodig zou zijn voor hun eigen veiligheid.
Hoe deze verhoudingen in Syrië zich de komende tijd zullen ontwikkelen, is afwachten.
