Groep 6/7/8

KRO-NCRV

Willem Wever is het populair-wetenschappelijke programma dat antwoord geeft op brandende vragen van kinderen. Hier vind je de leukste clips uit Willem Wever. (KRO-NCRV)

Programmaheaders

Techniek

Willem Wever

Programmalogo's

Zoek in alle vragen van Willem Wever

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Hé, Sam, heb je zin in een beetje muziek? Ja. Komt die, komt die. Ik zet hem toch even op stop. Ik merk dat je niet helemaal uit je dak gaat. Da's niet echt mijn muziek. Hoi. Ik ben Sam, ik ben 12 jaar oud en ik wil later dj worden. Ik snap wel waarom je dit goeie muziek vindt. Mijn vraag is waarom hou ik van deze muziek? En mijn vader van deze muziek. Ik denk dat het te maken heeft met wat er hier, boven in het brein, plaatsvindt. Op naar het Museon, want we hebben afgesproken met Erik.
Tim en Sam krijgen een rondleiding door het muzikale museum van hersenwetenschapper Erik Scherder. Wat gebeurt er in m'n brein als ik uh naar muziek luisteren die ik leuk vind? Leuke vraag. Er gebeurt heel veel. Kijk mee, want ik heb hier het brein. Dan kunnen we daar meteen al wat aan laten zien natuurlijk. Wat je namelijk activeert is je beloningssysteem. Hier zie je de hersenstam. En hier bovenin zit onder andere de bron van dopamine. Dat is één van de neurotransmitters, zo'n chemisch stofje die zorgt dat al die signaaltjes is door je hoofd kunnen gaan. Op het moment dat je muziek opzet waarvan je denkt, nou dat lijkt me geweldig, heb je verwachting. Je verwacht iets toch? Ja. En dan maak je dopamine aan. En dan komt dat moment dat je denkt yeah dit is het. Dat geluksmoment. Voel je een gelukstofje dan door je lichaam als je de muziek hoort en je denkt dit is fantastisch. Ja, dat heb ik soms wel. Als ik hele fijne leuke muziek luister, dan lijkt het alsof je gewoon in de wolken zweeft. Is er nog een bepaald moment in de muziek? Ja, meestal als de bass altijd heel goed doorkomt. Maar je kunt ook bij jezelf denken ja, maar er is ook muziek waar ik helemaal niet van hou. Heb je een muziek waar je niet van houdt? Ja, hardrock. Dan zie je dat dat hele mooie samenspel tussen dat gebied wat hier ligt en daar ligt. Dat gaat helemaal niet door. Je maakt geen lekkere dopamine aan al dat soort dingen. Dus er is echt het verschil tussen de muziek die je fijn vindt, zoals jij zegt je bent in de wolken en als je denkt nou nee, dit wil ik echt niet aan. Hoe komt het dan, dat de smaken verschillen? Één van de redenen is eigenlijk persoonlijkheid. Bijvoorbeeld ben jij als kind een beetje uitdagend, ga je graag naar anderen toe? Best wel veel lachen, maar ik ga soms ook wel eens naar veel mensen toe. Je kunt je ook voorstellen dat er ook kinderen zijn bijvoorbeeld die wat meer op zichzelf zijn. En dat bepaalt dus een deel van de muziek waar je van houdt. Is er iets waarvan je denkt ja, dat vind ik inderdaad ook fijn. Vooral dance music. Rap ben ik niet zo van. Rap ben je niet zo van. Nee. En heavy metal dus ook niet hè.Nee. Dance is eigenlijk, openheid en vriendelijkheid. Je maakt bij mij een super open en uitermate vriendelijk indruk hoor Sam. Dus dat je van dance houdt, dat snap ik. Wat is nog meer van invloed op de ontwikkeling van je smaak in muziek? Ja. Zoals thuis bijvoorbeeld, dat je zegt nou, welke muziek wordt er gespeeld? Denk je niet dat was altijd die muziek, was altijd gezellig thuis. Was er een leuke stemming? En dan associeer je het, je verbindt het er aan. En dat je denkt ja ik hou van die muziek, want het was altijd leuk thuis. 
En wat is muziek waar echt werd mee opgegroeid? Wat daar bij jou thuis werd afgespeeld. Meer Top 40 enzo, wat toen echt in was.Ja. Werd dat thuis veel gespeeld? 
Ja, meestal op de radio en zo. En vond je het altijd leuk als ze dat opzetten? Ik vond t wel leuk want aan sommige muziek heb ik echt gewoon herinneringen. Dus dat is het leuke ervan, hè. Je smaak wordt mede bepaald doordat je denkt, dat was leuk toen hè. Bij mij thuis zette mijn vader altijd heel vaak klassieke muziek op. En dat was altijd ook al een leuke ja, een rustige stemming thuis. Dus klassieke muziek was altijd gekoppeld aan een prettige sfeer en dat had jij met de Top 40 thuis. Dat heb ik weer met pianomuziek. Mijn moeder speelde veel piano. Dat doet mij heel erg veel, minder dan met Top 40 muziek. Ja, en dat zijn dus de verschillen in smaak die ontstaan. We hebben gezien, persoonlijkheid speelt dus een rol. Maar ook je omgeving. Het koppelen aan hele leuke situaties. Muziek tijdens m'n eerste kus bijvoorbeeld, toen ik een meisje de eerste keer een zoen gaf. Ik weet nog precies op welk nummer. De herinneringen die je daar dan samen opbouwt, dat weet je je hele leven nog denk ik, dat je denkt ja, toen heb je mijn eerste kus gegeven. Nog niet. Zorg dat je op dat moment wel leuke muziek aan draaien bent, anders wordt het helemaal verschrikkelijk. Dat zijn nog een paar flinke factoren die uiteindelijk bepalen waar je een beetje muzieksmaak naartoe gaat. Tussen de 13 en de 24 jaar is de periode waarin de muzieksmaak wordt ontwikkeld. Dus het is best heel bepalend voor de rest van je leven, die muzieksmaak die je daar eigenlijk al ontwikkeld hebt. 
Maar ontwikkelen we daarna dan niet meer onze muzieksmaak? Natuurlijk is het wel zo dat je smaak altijd nog wel kunt trainen bijvoorbeeld. Dat is ook altijd nog mogelijk Je zit in studies wel dat je muzieksmaak wel wat kan veranderen. Denk jij dat jouw smaak nog veel gaat veranderen? Ik hoop het niet. Je hoopt het niet. Als dj wil je natuurlijk dat je publiek uit je dak gaat. Kun je hier wat mij als dj? Ja. Stel je voor dat je voor een zaal moet draaien vol met oude mannen. Mensen als Erik. Wat zou je dan opzetten? Uh, best wel oude muziek. Hele oude muziek. Hele oude. Van die jaren zestig of zo. Dit publiek zal waarschijnlijk de muziek uit die tijd heel erg kunnen waarderen. Ja, natuurlijk wel een klein voorproefje voor de Willem Wever kijkers. Wat zou jij voor hun draaien eigenlijk? Uh. Martin Garrix. Natuurlijk. Martin Garrix, nou ik zou zeggen, ga maar helemaal los.

Waarom houden we allemaal van andere muziek?

Jij houdt misschien heel erg van rapmuziek, terwijl een ander van klassieke muziek houdt. Hoe kan dat eigenlijk? Waarom vinden we allemaal andere muziek leuk?

De een houdt van rap en de ander van dance

Ja jongens, ik sta hier in een dierenpark en ik sta hier met Flynn. Flynn, die heeft een vraag en dat gaat over dieren waarschijnlijk. Anders staan we hier niet. Zijn dierenartsen niet bang als een dier tijdens de check-up ineens wakker wordt? 
Als een dier wakker wordt tijdens de operatie, dan hebben we het over een hamster of een ratje.Nee, niet eens dichtbij. Ik zat te denken aan wilde dieren. Echt sterke grote, een leeuw, een tijger. Uh ja, zoiets. Een tijger of een leeuw? Waarom? Waarom wil je dat weten? Omdat ik wil ook een dierenarts worden. Extreme dieren zijn echt heel moeilijk om te opereren en te checken. Maar ook heel gevaarlijk, Flynn. Weet je hoeveel hoeveel vlees tijgers eten? Twintig biefstukken per dag. Dat ben jij vriend. Jij bent vandaag twintig biefstukken per dag voor zo'n tijger. Wil je nu nog steeds naar zo'n tijger? 
Ja. Flynn. Ik heb wat geregeld. We gaan Willem-Jan ontmoeten en Willem-Jan is dierenarts in dit dierenpark. Daar zal je hem hebben. Ben jij als dierenarts niet bang als een wild dier ineens uit een coma gaat tijdens de operatie? Bang? Nee. Enigszins gespannen, altijd. Dus probeer allerlei dingen te doen tijdens de procedure om te voorkomen dat het gebeurt. Ondanks alles wat we doen om dat te voorkomen, kan die al wakker worden. Dus ik hou het wel altijd in mijn achterhoofd. Dus er kunnen ook wel erge dingen gebeuren als zo'n dier dan wakker wordt. Het is altijd maar de vraag hoe ze reageren op narcose. Het zijn levende wilde dieren. Toeval is wel dat we vandaag bij een tijger gaan kijken. Een wat? Een tijger. Als je wil kun je vandaag meekijken of die nog steeds helemaal gezond is. En dat gaan we doen door hem onder narcose te brengen. Nou Flynn. Volgens mij heb je antwoord op uw vraag op dit is niet bang. We zijn helemaal ok. Niemand is bang, niemand is bang. Dus uh chill. Dank je wel. Tot ziens later. Ik wil blijven. Wil je meekijken? 
Ja, maar dat hoeft toch niet? Je weet toch nu dat hij uh dat hij niet bang is? 
Nee, maar ik heb nog meer vragen. Je hebt nog meer vragen? Ja. Nou laten we gaan dan. Ga je mee? Ja. Flynn is een geluksvogel. Hij mag een dagje meelopen met z'n droombaan. Wat moet je het allemaal doen om dierenarts te worden? Hard werken. Wil jij het antwoord op deze vraag ook weten? Kijk dan op onze site. All right, Willem-Jan. We gaan vandaag een check-up doen bij een oudere tijger, hij is zestien jaar oud. Dan gaan we kijken of dat hij nog helemaal gezond is. Hoe oud worden tijgers eigenlijk? Nou, richting de twintig is wel een beetje de maximale leeftijd voor een tijger. Dus hij is een behoorlijk oud mannetje. Dus een beetje opa. Ik zie allemaal potjes en uh dingetjes. Uh, hoe weet je nou dat je genoeg verdovingsmiddel in een tijger schiet? Dit zijn de middelen die ik ga gebruiken om te laten slapen. Oké. En dan reken ik van tevoren uit hoeveel ik moet hebben zodat ik precies weet dat gaan we erin stoppen. Als wij weten hoeveel die tijger weegt, en dat weten wij, kunnen wij per kilogram precies genoeg narcosemiddel geven om hem veilig te laten slapen. Maar hoe werkt zo'n verdoving? Nou, Flynn, dat werkt bij mens en dier eigenlijk helemaal hetzelfde. In algehele verdoving zitten drie stofjes. Pijnstillers zodat je de pijn niet voelt. Spierverslappers zodat je niet meer kan bewegen. En slaapmiddel. En dat is maar goed ook. Zo merk je dus helemaal niets van de operatie. En door de pijnstillers en spierverslappers kun je ook niet meer zelfstandig ademen. Dus moet je ook beademd worden. Je krijgt dan een buisje in je luchtpijp zodat er lucht in je longen gepompt kan worden. Als de operatie weer voorbij is, krijg je geen verdoving meer, waardoor je weer langzaam wakker wordt. Gelukkig werken de pijnstillers nog even door. Als zo'n uh wild dier onder narcose is, heeft die daar nog last van? 
Je bent een beetje uh, alsof je wakker wordt uit een heel diepe slaap. Oké. En als ik hem met injectienarcose heb laten slapen, daarna ga ik een buisje in zijn luchtpijp aanbrengen en dan gaan we hem met gasnarcose verder onder narcose houden. Oh, oké. 
Dan kan ik nu in principe zo lang mogelijk om narcose houden als wenselijk, om voor mij mijn onderzoeken veilig te kunnen doen. Veiligheid is wel echt dat ding, hè. Mijn werk bestaat eigenlijk uit het veilig houden van dieren en het veilig houden van mensen. Veilig houden van mensen is om te zorgen dat als we met dieren werken, dieren niet wakker worden. Maar het is ook veiligheid met betrekking tot publiek. Dieren kun je ook ziektes hebben. Mensen kunnen ook ziektes hebben die overdraagbaar zijn op dieren. Dus als het hier vandaag goed gaat in als ie wakker wordt, dan ben ik blij. En overleeft. 
En overleeft. En tot die tijd heb ik altijd de gezonde vorm van spanning. Oké jongens. Ik heb hem al nagekeken en we hebben bloed afgenomen. We gaan röntgenfoto's maken. Ik wil even weten, willen jullie even komen kijken bij hem? Ja. Stomme vraag, ik weet het. Mondkapje op. Kom! Dit is Ilya, onder narcose dan. Dat piepje wat je hoort is zijn hartslag. Kijk die poten ook, ongelofelijk. Ja, zal ik even laten zien? Dit is normaal gesproken altijd ingetrokken, maar als die een prooi slaat trekt die de nagels uit. Wow! De ademhaling kun je vooral hier zien op z'n buik. Qua conditie en hoe wij overkomt, en zeker ook z'n gebit met zijn leeftijd, is het wat mij betreft een gezond dier.
Gewoon 20 centimeter verwijderd van een tijger. Even een foto maken hoor. Dat mag. Ja, oké, dank je wel. Hoe vet is dit, gap? Heel cool. Jij was gewoon bijna oog in oog met een tijger. Ja. Kijk Flynn, ik weet niet of je beseft wat hier aan de hand is, maar niemand komt ooit zo dichtbij bij een tijger, behalve de dierenarts zelf en de mensen die hem verzorgen. Ja. Ik ga hier heel snel weg, want als die tijger bijkomt ja dan zijn we gewoon gezien. Hé, later hè jongens. Gaat die nou echt weg? Ja.

Zijn dierenartsen bang dat een dier tijdens een check-up wakker wordt?

Wanneer een wild dier moet worden onderzocht, gebeurt dat onder narcose. Flynn vraagt zich af of dierenartsen niet bang zijn dat een dier opeens wakker wordt. Hoe zit dat eigenijk? En zijn ze daar wel eens bang voor?

Oog in oog met een tijger

Het is warm weer, laten we zeggen ongeveer 27 graden en je hebt zin in een lekker ijsje om af te koelen. Je neemt een hap al je ijsje en hoofdpijn. Samira wil weten hoe dat komt en vooral hoe je daarvan afkomt. Als je een hap neemt van je ijsje, dan raakt die de bovenkant van je mond, je gehemelte. En in je gehemelte lopen allemaal bloedvaten en zenuwen. Als het ijs je gehemelte raakt, dan denken die zenuwen, het is koud en dat signaal sturen ze naar je hersenen. En je hersenen, die reageren meteen door alle bloedvaten open te zetten, zodat het bloed kan stromen en je brein warmer kan worden. Maar omdat er weinig rek zit in je schedel en eigenlijk die bloedvaten geen plek hebben om naartoe te bewegen, ontstaat er een druk. En die druk die zorgt voor die irritante ijs hoofdpijn. Maar geen paniek. Het brein zorgt ervoor dat de druk nooit te groot kan worden, door de aderen weer helemaal goed samen te laten trekken. En hoppa, weg is je hoofdpijn. Gelukkig duurt zo'n brainfreeze niet heel erg lang, maar irritant is ie wel. Maar Samira, wat kun je nu doen tegen zo'n brainfreeze? Je zou ook kleinere happen kunnen nemen van je ijs, maar voor een echte ijsliefhebber is dit natuurlijk helemaal geen optie. Je tong tegen je gehemelte duwen als je dat ijs hebben opgegeten om eens lekker op te warmen. Dit schijnt ook te werken. Hap ijs nemen en dan ... Het ziet er een beetje gek uit, maar het werkt wel. Ja, ik ben er weer helemaal klaar voor, dus kom maar op met dat ijs.

Wat kun je doen als je een brainfreeze hebt?

Je kent het wel; je eet een ijsje, en opeens... vreselijke hoofdpijn. Je hebt een brainfreeze. Edson vertelt je hoe dit komt én hoe je een brainfreeze minder erg kan maken.

Zo maak je het minder erg!

Vandaag in Willem Wever behandelen wel een heel mysterieuze onderwerp. Het beweegt zich vooral voort in de nacht. Waar is het naar op zoek? Hongerig naar eten, naar een nieuwe slaapplek. Gekke is nog, 's ochtends verandert het in een lief, klein, schattig meisje en weet ze helemaal van niks. Toch, Louisa? Ja. Ik heb me opgegeven voor Willem Wever, omdat ik graag wil weten hoe het komt dat ik slaapwandel. Het meest bijzondere dat er is gebeurd tijdens het slaapwandelen is dat ik naast het bed ben gevallen. Wat zou je graag willen weten? Ik zou graag willen weten hoe ik dat kan voorkomen of oplossen. Ja, nou heb jij afgelopen week jouw slaap bijgehouden? Je hebt het even getrackt. Even kijken. Je slaapt toch best weinig zie ik. Het komt wel vaak genoeg voor, dus niet echt altijd. Maar het is meer van bijvoorbeeld één week doe ik het drie keer of, de andere week niet. Ik denk dat het handig is als wij even naar slaapexpert gaan. Heb je er zin in? Heel erg. Ben je een beetje moe? Een beetje. 
Een beetje. Nou, dat komt goed uit. Louisa en Tim hebben een afspraak met dokter Lonneke bij een speciaal slaapcentrum. Wat is slaapwandelen? Nou wat er gebeurt bij slaapwandelen is dat je in je slaap dingen doet die je normaal gesproken niet doet in de slaap omdat een deel van je hersenen slaapt, maar een ander deel van de hersenen wakker is. Omdat een deel van je hersenen nog slaapt, heb jij vaak ook geen herinneringen eraan. Is het gevaarlijk om te slaapwandelen? Nou op zich slapenwandelen is op zich eigenlijk heel onschuldig. Dat zeggen we ook altijd. Is niet iets om je zorgen over te maken. Uhm, soms is het zo dat mensen dingen doen in hun slaap waar ze zich niet van bewust zijn en die gevaarlijk kunnen zijn. En dat is vooral als mensen de deur uitlopen of het raam uit springen, dat hoor je wel eens. Of naar buiten gaan of zichzelf verwonden. Dus wat je moet doen eigenlijk is voorkomen dat je iets op kan lopen als je gaat slapen. Hoe komt het dat mensen dan toch uh, gewoon zomaar kunnen wandelen en zonder ergens tegenaan te botsen? Wat je vaak ziet is dat mensen wel de ogen open hebben. Dus er komt wel informatie binnen, dus de hersenen kunnen wel zien wat er om je heen is en je hebt tuurlijk in je geheugen allerlei acties vastgelegd. Het zijn vaak lopen dat, dat doe je gewoon vanzelf. Hai Louisa, welkom. Dit is Maura. Zij is laborant en zij gaat helemaal aansluiten voor het onderzoek, zodat je onderzocht kan worden. Om uit te zoeken waarom Louisa in slaap wandelt, moet ze een nachtje in het ziekenhuis blijven. Ze krijgt allemaal plakkertjes op haar lijf. Even omhoog kijken. Zodat haar slaapgedrag gemeten kan worden. Hoe voelt het? Een beetje raar. Ja. Voelt het beetje alsof je een soort kleurplaat bent nu? Ja. De camera hangt daar en die gaat in de gaten houden hoeveel jij beweegt 's nachts. Louise, kun jij even een soort snurkgeluid produceren? Ja, dat kan nog wel ietsjes harder. Kan iets harder. Dit is het hardst dat ik kan. We gaan je hartslag even testen. Kun je even opstaan en even wat jumping jacks. Dus je moet even springen en je armen in de lucht. Even kijken, ik zie nu alles gaat bewegen inderdaad. Ja. Euh. Welterusten! Veel plezier. Zo. Ik heb net gebeld met een vriendin. En ik kijk een beetje tv programma en zo. En zometeen ga ik slapen want ik ben behoorlijk moe. Welterusten Louisa. Zou ze vannacht gaan slaapwandelen? We gaan het zien. Lekker gaan liggen. Een gaapje hier en daar. Ook daar gaan we een been buiten het bed. Een beetje draaien. Mmm, nee. Nog wat draaien. Kijk uh kijk. Kijk kijk. Nee. Nee. Ja, ik ben net wakker geworden. En uh, ik heb net gedoucht en aangekleed en al die stickers zijn van me af. Ik ben best moe want ik heb best slecht geslapen, voor mijn gevoel dan. En dan gaan we even kijken wat de resultaten zijn. Want uh, want ik ben heel erg benieuwd. Het is superspannend. Een hele goeie morgen. De artsen zijn alvast effe aan t kijken hoe haar nacht is geweest. Ik weet nog helemaal van niks. We gaan haar wel even verrassen met een ontbijtje. Goeiemorgen. 
Goeiemorgen. Ja, alsjeblieft, ontbijtje op bed. Dank u. Nu ben ik natuurlijk wel benieuwd. Hoe is je nachtrust geweest? Niet goed. Niet goed. Ik kon een heel vervelend slapen door al die kabels en zo. Uh, heb je het idee dat je flink gewandeld hebt of allerlei dingen gedaan? Ik heb geen idee. Gaan we eens even kijken hoe je de nacht had doorgebracht. Ja. Uh, of wil je eerst even ontbijten?vJa. Oké, nou wachten we even.En hoe heb je geslapen? Een beetje. Een beetje. Viel het tegen?Ja. En wat weet jij nog van vannacht? Het enige wat ik weet dat ik heel veel heb gedraaid omdat ik niet kon slapen. En ja, dat is het enige. Nou, we kunnen hier zien hoe lang je geslapen hebt. Zeven uur en 52 minuten. Dat is bijna achter uur. Licht uit 22:37, toen denk ik dat jij probeerde om te gaan slapen. En dan heeft het zevenentwintig minuten geduurd voordat je in slaap viel. En dan heb je heel efficiënt geslapen. 93,5% procent van de tijd in bed heb jij ook slapend doorgebracht. Zo. Dat is eigenlijk heel goed. Je bent weinig tussendoor wakker geweest. En dan als mensen snurken, dan komen hier groene streepjes. Hier zie je één, twee, drie. Das niks hè.
Toch even een paar kleine snurkjes.vDan is de vraag. Heeft Louise vannacht geslaapwandeld? Nou, gewandeld heb je niet, maar je hebt wel een aantal andere dingetjes gedaan. Krabt aan gezicht en draait om, je doet een arm omhoog. Dus in één keer doe je je arm omhoog. We hebben twee keer gezien dat je plotseling overeind komt, dus dat je gaat zitten in bed. Zit je lekker naar buiten te kijken met de gordijnen dicht. Je hebt geen idee. Wat gebeurt hier dan? Ze zit gewoon rechtop. 
Ja, past eigenlijk heel mooi bij jouw verhaal, want dit is wat we typisch zien bij mensen met zo'n parasomnie en dus ook bij slaapwandelen, is dat mensen uit diepe slaap wakker worden of dat ze in diepe slaap dit soort dingen doen. Maar je wil natuurlijk weten hoe kan Louise voorkomen dat ze weer gaat slaapwandelen in de nacht?
Ja, weet je het is een aanleg en die heb je. Dus dat is nou eenmaal zo. En het is op zich ook niet erg want het is een onschuldig fenomeen. Stap één is altijd zorgen dat alles wat het kan uitlokken dat je dat voorkomt. En dat betekent toch dat je zo regelmatig mogelijk ritme aan moet houden. Vaste tijden van naar bed gaan en vaste tijd van opstaan. En ook dat je lang genoeg in bed ligt. Want slaapgebrek is ook zo'n uitlokkende factor. Je hoort het. Vaste bedtijden en dan ook vaste opsta tijd eigenlijk. Het liefst wel. Dat is eigenlijk de slaaptip aan iedereen. Ja. Zorg voor regelmaat. Vaste bedtijden en voor voldoende slaap. Nou moet dat lukken? Ja. 

Hoe komt het dat je slaapwandelt?

Misschien heb je zelf wel eens geslaapwandeld, of heb je het bij iemand anders gezien. Hoe komt het dat we kunnen slaapwandelen en hoe voorkom je dit? Tim zoekt het voor je uit!

Zorg voor een goed ritme!

Zo, zie jij iets? Nee ik zie niets. Kijk eens op je bliksemradar. Wat zegt ie? Hij is honderd kilometer verderop. Honderd kilometer. O ja, en het ziet er ook niet uit dat er heel veel bliksem hier in de buurt is. Nee, maar dat heeft wel alles te maken met jouw vraag. Want wat wil je weten? Ben je veilig in de auto als het bliksemt? Ja, wel een goede vraag. Hoe ontstaat bliksem ook alweer? In een onweerswolk wrijven warme lucht zoals waterdruppeltjes en koude lucht, bijvoorbeeld hagelstenen, tegen elkaar. Daardoor wordt die elektrisch geladen. De onderkant van een wolk is negatief geladen en de aarde positief. De minnetjes en plusjes trekken elkaar aan en daarom springt er een hele sterke vonk over. Bliksem is dus kortsluiting tussen de onderkant van een wolk en de aarde. En dan pats! Wow. Dit is een gigantische ruimte, joh. Wow, dit is vet. Heel groot. Dit zijn geen kleine machines inderdaad. Hoi, welkom in het lab.
Wow, wat gebeurt er in deze ruimte? In deze ruimte testen hele hoge spanningen en doen we onderzoek naar bliksem bijvoorbeeld. Dan zijn we hier aan het juiste adres. Ja. Ja, want waarom is het zo gevaarlijk als je geraakt wordt door de bliksem? 
Als je geraakt wordt door bliksem, dan gaat er een stroom in je lichaam lopen en dan warm je van binnen op en dat is heel gevaarlijk. Dan kun je verbranden. Verbranden? Ja, da's wel heftig. Ja. Maar ben je dan veilig in een auto als je geraakt wordt door de bliksem? Dat gaan we vandaag hier testen met deze auto. Ik heb m'n eigen auto maar meegenomen, want niemand die wou z'n auto opofferen. Maar eerst, gaan we kijken hoe het voelt om onder een spanning te staan. Wil jij voelen hoe het is om onder spanning te staan? Ja, wat voel je dan? Nee, nee, nee, nee, nee, daar gaan we achterkomen. Maar jij gaat dat ook doen. Daar komen we zometeen achter. Kom maar mee. Zit je haar een beetje goed? Mijne zit wel goed, ja. Mijne ook wel. Wat is dit? Dit is een Van De Graaff Generator. En dat is? Als je straks hier je hand op legt op deze bol. Ja. Kom je onder een spanning van honderdduizend volt te staan. Dat is heel veel. Verbrand je dan niet? Nee. Ja, daar gaan we nog achterkomen. Maar serieus, ik ben er echt niet klaar voor. Oh ja, maar jij wil nog effe discussiëren. Nee, eerst iemand anders moet het gaan doen. Oke, rock, paper, scissors. Nee, eerst jij. Nee, dat kan niet. Dat kan wel. Nee. Ja, hand erop leggen. Ze kunnen mij niet missen. Eerst iemand anders. Nee, komt echt goed. Nee. Dit was Willem Wever als je ook een vraag hebt, stuur die op. En wie weet kom je achter het antwoord, als je het durft. Weet je wat, ik ga gewoon met gevaar voor eigen leven ga ik het ook doen. Puur om jou te helpen? Oké. Ja. Je gaat t echt niet doen, ik weet het. Oké, daar gaan we met gevaar voor eigen leven. Nou leg jullie handen er maar op. Je trilt helemaal. Ja ik ook hoor. Zijn jullie er klaar voor? Ik ben er klaar voor. Gaat niks gebeuren. Nee. Dan zet ik m nu aan. Drie, twee, één. Ah. Voel je het? Kijk, kijk. Ik voel het. Zie je het? Wat gebeurt er? Jouw haar ook! Het gaat overeind staan. Hoe komt het dat je haar overeind gaat staan? De bol is elektrisch geladen met alleen plusjes. Omdat Tim en Taha die aanraken, zit hun haar ook vol met plusjes. Plus en plus stoten elkaar af en drukt de haren uit elkaar. 
Oké, dan zet ik hem weer uit. Nu ontlaadt ik de machine. Ik voelde alsof er een spin in mijn haar is. Een kleine tinteling? En wat heb je nu gedaan? Je doet een klein tikje ertegenaan en wat gebeurt er dan? Dan zijn jullie weer ontladen. Dan zijn jullie weer hetzelfde, dezelfde spanning als de rest. En hoe komt het dat wij nu helemaal geen stroomschok hebben ervaren zoals bij een blikseminslag. Je staat nu op een verhoginkje geïsoleerd van de aarde. Maar als je met je voeten wat naar de grond was gegaan, dan was er een schok naar de aarde gekomen. Oh. Als ik dan hier nu sta en dat doe, dan gaat het bzzz. Nou, volgens mij is dit experiment geslaagd. Ja. Is dit een beetje vergelijkbaar met de inslag van een bliksem? Dit is vergelijkbaar met de inslag van een bliksem. Alleen een bliksem heeft nog een veel hogere spanning van miljoenen volts. Ah. Nou, klaar voor het echte werk? Ja. Dan gaan we nu een experiment in de auto doen. Ja, jij vindt het spannend hè. Het is zeker tijd voor het echte werk. Maar wat doen die worstjes op het dak? Nou Taha, omdat je net zo ontzettende bange schijterd was, hebben we twee dummies die onze plek gaan innemen in dit experiment. Wat gaan we doen, Jurre? We gaan nu de bliksem laten inslaan op de auto. Oké, dus we zetten onze proefpersonen alvast even in de auto. Zet je mij achter het stuur. Ja, is goed. Zo, dus we gaan nu de bliksem in en op de auto laten inslaan. Hoe werkt dat? Hier, deze twee grote buizen die je hier ziet, dat zijn twee grote transformatoren. Daar kunnen we een hele hoge spanning mee opwekken. Helemaal hier naartoe, naar dit punt. En als die spanning hoog genoeg is, dan wil die zo graag naar de auto toe dat het zelfs door de lucht naar de auto toe kan lopen. En om hoeveel volt gaat het dan? Hier gaat het om 500 kilovolt. 500.000 volt. Zo, dat is wel veel. Jurre, ik heb op zich best wel trek gekregen, vanwaar deze barbecue op het dak? We gaan kijken of we de lunch kunnen maken met de bliksem. Ja. En hopelijk blijven onze test dummies safe in de auto. Dat gaan we testen. Oké, kunnen wij hier gewoon blijven staan? Nee, nee, wij moeten achter het hek staan. Oké. Wow! Dat was cool. Dit zag je wel heel goed hè. Hoe vond je dit? Ik vond dit echt heel cool. Waar deed het je een beetje aan denken? Bliksem? Ja, echt een blikseminslag was het hè. Dit leek echt op bliksem. Ja. Wat denk je? Zijn onze dummies nog heel? Ik denk het wel. Alleen ze voelen zich niet lekker denk ik. En dit is nu gewoon veilig om nu hiernaartoe te lopen. Alles is nu weer veilig. Hoe zit je erbij? Ik lach nog wel. Hij lacht nog wel. Ja, ik ook. Laten we de worstjes even checken. Hoe zit het met de worstjes? Daar is niet echt veel gebeurd. Ze zijn niet in de fik gegaan. Hoe komt het dat ze niet in brand zijn gevlogen? De stroom is meteen door dat draadje zo door de barbecue naar de auto gegaan. Stroom kiest altijd de weg van de minste weerstand. Is het daarom ook helemaal veilig om in de auto te zitten? Een auto is niet honderd procent veilig. Zo'n auto is geen perfecte kooi van Faraday. Wat is eigenlijk een kooi van Faraday? 
Een kooi van Faraday is een omhulsel van metaal. Dus bijvoorbeeld een auto of echt een kooi. En omdat het van metaal gemaakt is, wil de elektriciteit er eigenlijk heel graag doorheen en gaat het alleen maar aan de buitenkant zitten en gaat er niets in de kooi zelf. Dus in een kooi van Faraday ben je altijd afgeschermd tegen gevaarlijke stromen. Alleen het probleem is dat het geen perfecte kooi van Faraday is. Dus je ziet hier de ramen, dat zijn eigenlijk grote gaten. En dan ja, dus de bliksem kan alsnog naar binnen inslaan. Maar we hebben hier in het lab wel een perfecte kooi van Faraday. Die staat daar, dus misschien willen jullie ervaren hoe het is om daar in te zitten als de bliksem inslaat. Haha. Hoeveel Volt gaat hier zometeen op deze kooi? 
Vijfhonderdduizend volt. Zo. Ik vind het nog steeds wel spannend. Ja ik ook maar. Oké jongens, ik doe de deur dicht. Ja, en ik doe hem even op slot. In de kooi ben je veilig, maar daarbuiten niet. Wajow, wajow! Dat is cool! Vet hè!

Ben je veilig in de auto als het bliksemt?

Moet je oppassen als je in de auto zit terwijl het bliksemt, of is het veilig genoeg? Team Willem Wever onderzoekt het!

De bliksem vliegt je om de oren!

Mocht je je afvragen waarom staan we in een galmende kamer? Dat komt omdat ik aan de telefoon ben met Elodie. Vertel jij hebt een vraag? Worden schapen zwaarder als ze onder de regen staan? Wat denk je zelf? Ja, ik weet niet want als je wollen truien in het water doet, dan wordt het wel zwaarder. Zal ik eerst even opmeten hoeveel ik weeg zonder dat ik onder de regen heb gestaan? Oh ja ik zie het. 62 kilo. Dan gaan de regen aan zetten. Ik ga er even goed onder hoor. Ja, ik heb het op een koude douche gezet. Komt ie. Wow, bijna tien kilo zwaarder. Ik ga gewoon even een echt schaap voor jou opzoeken en dan gaan we het uitzoeken. Ja. Ja. Nou Marijke, welk schaap zullen we kiezen om een proef bij te doen? Ik heb wel een idee, maar jij mag kiezen. De keuze is reuze. Nou zal ik er maar voorzichtig overheen. Haak hem in de hak. Wens me succes. Kom maar. Gaat toch niet zo gemakkelijk als ik gedacht had. Jij bent te laat. Jou heb ik, ja. Ah, shit! Haak hem! Oké. Oh nee. Ik heb hem! Neem hem mee, neem hem mee. Kom maar. Super. Goeie route, onder de kak. Het hoort erbij. Kunnen we hem even wegen hoe zwaar die nu is? Tuurlijk, gaan we doen. Ik ga de weegschaal halen. Even zo. Kom maar, kom maar. Goed zo. Zo 56, bijna zestig kilo. 56. Nou, we hebben een ontzettend warme dag uitgekozen om dit experiment te doen. Net als er geen regen is, kunnen we toch iets doen om de ja om effe een regenbui te creeren. Ik heb een rug spuit en daar doe ook lekker water in. Ga ik gewoon heel zachtjes over dat schaap. We gaan gewoon sproeien. Helemaal goed, kom maar achteruit. In z'n achteruit, ja. Lekker warm. Ik heb het helemaal lekker warm gemaakt, ik heb echt een warm voorjaarsbuitje gedaan. Dit kent die. Gaat het ineens regenen? Hoe kan dat nou nou? Is dit zielig voor het schaap? Nee, het is niet zielig voor het schaap. Het is wel onverwacht, we kunnen natuurlijk niet uitleggen dat hij vandaag testschaap is. Maar ze staan natuurlijk altijd buiten. Dus regen, weer en wind, ze zijn alles gewend. Zullen we maar even gaan meten hoe zwaar die nu is? Toe maar. En hoe zwaar is die? Hij was 56 en een beetje. En hij is nog steeds 56 en een beetje. Het schaap is bijna net zo zwaar als dat ie zonder regen was. Ja er zit wolvet in, lanoline. En wolvet dat zorgt er eigenlijk voor dat het water er gewoon langs zakt en valt het eraf. Hij schudt zich uit, zo nat wordt die helemaal niet. Ah, dus het de water gaat eigenlijk, komt gewoon erlangs. Het blijft niet zitten. Ja. En ik heb hier een potje bij me. En waar zit wolvet allemaal in? Het zit dus nou in crème, daar kan je je handen lekker mee insmeren. Het zit bijvoorbeeld in lippenstift. Het zit in shampoo. Toen ik onder de douche ging staan met al mijn wollen kleding, toen werd ik veel zwaarder. Maar waarom gaat dan het water juist niet uit mijn wollen kleding? Jouw wollen trui is al gewassen en dus de wol van het schaap komt bij een wasserij. Het wolvet gaat eruit. Ze spinnen mooie droge wol, maken ze een trui van. En die wol neemt zeker heel veel water op. Oké, vriend. Dank voor het experiment. We gaan je even afdrogen. Elodie volgens mij heb je antwoord op je vraag bij deze. Deze is droog, dus die kan weer terug de stal in. Jij hebt wel een extra portie verdiend. Kijk eens. Fantastisch.

Wordt een schaap zwaarder in de regen?

Schapen staan vaak buiten in de wei. Niet allen in het zonnetje, maar ook in de stromende regen. Kunnen schapen eigenlijk zwaarder worden als het regent? Neemt de vacht dat dan op? Tim zoekt het voor je uit.

Het wolvet beschermt de schapen

Sam, dit ziet er allemaal wel heel stoer uit, maar wat doen we met een brandblusser in de hand op een vliegveld? Ik wil graag weten hoe je een brand in een vliegtuig blust. En denk je dat ze dat met deze dingen doen? Eh, nee. Ha, Alex. Hoi hé. Hoe heet je? Sam. Tim. Dit is wel echt even een stukje groter dan het brandblussertje waar jij mee kwam aanzetten. Ja zeker. Bij vliegtuig brandbestrijding moeten we ontzettend snel zijn. Als die bel gaat moet je binnen drie minuten op de plek zijn van het incident. Ja, en bij nieuwe mensen dan beginnen we zelfs met de aankleedtijd in dertig seconden. Ik weet niet hoe lang jij er over doet 's morgens aankleden.
Oh nou. Ik neem meestal wel mijn tijd. Een, twee, drie, start! En hoeveel tijd denken jullie? Ik denk dat ik dat wel goed gedaan heb. Nou goed, 48 seconden, 58 seconden. Ik vond jou toch beter. Je hebt je laarzen netjes dicht. Alleen je jas nog open, maar dat kan je in de auto nog doen. Nou ja, uh, de broek hangt eroverheen. De laarzen staan open. Dus dat is veel lastiger. En mijn helm. Je ziet het is best wel krap wat je dan moet doen. Ja. En dan moet je daarna ook nog instappen en wegrijden. 
Oh ja. Hoe vaak krijg je eigenlijk een melding? De meldingen per jaar is ongeveer zeventig a honderd voor vliegtuigen. En gelukkig zijn het niet allemaal grote meldingen. Wat doe je eigenlijk als eerst als je bij een brand aankomt? 
Eerste wat ik moet doen is die grote brand aan de buitenkant blussen en die moeten we binnen één minuut nadat we ter plaatse zijn geblust hebben. Hoe werkt het dakkanon eigenlijk? Je hebt een joystick en die heb je ook aan de rechterkant. En dan kan ik hier op dit knopje kan ik drukken naar een gebonden straal. Dan komt die heel ver. Of ik kan zeggen nee, ik wil een sproei straal. Kijk, dan mag je hier op drukken hoor. Op deze? Ja en vasthouden. En omdat we nu zeggen we willen hem naar een lagere positie hebben, gaat ie helemaal laag bij de grond. En hij stopt vanzelf.
Wat doen jullie eigenlijk als er geen melding is? Als er geen melding is dan hebben we werkzaamheden. Dat betekent de auto schoonmaken, onderhoud doen en oefenen. Dat is heel belangrijk, want als die melding komt dat je ook meteen gereed bent om te kunnen uitvoeren. En drukken. Onderaan. Eerst naar beneden. Ga maar door, ga maar door. En hoeveel liter water komt er nu uit? Dit is 6000 liter per minuut. Mag je hem iets omhoog doen. Wij zijn alvast de plaatse. Dit doe jij gewoon, hè. En dan mag je op de sproei drukken, dat is die. En stop maar. Dan kan je hem weer controleren. En ik wil nog wel een inspectie hebben op de motor en ik denk dat het nodig is. Oké, je collega's die komen nu naar buiten. Zo, vet dit joh. Dit is echt vet. Goed staan, lichaam naar voren opendoen. Doe maar open. Goed zo. En dan laat je hem langzaam lopen. Dichterbij, dichterbij. Ja dit, dit doet ie fantastisch joh. Moet je kijken hoe hij aan de slag gaat, supergoed. Ik vind het echt gaaf.Hoe weet je nou wanneer je uiteindelijk weer de kust veilig is en wanneer je naar binnen kan? Nou, dat bepaalt eigenlijk de bevelvoerder zoals die een man in de rode jas en die zegt op een gegeven moment als we alles hebben geblust, hij zegt dan veilig buiten. En dat betekent dat een brand onder controle is, dat die niet meer zo groot is. En dat het veilig is en dat het vliegtuig stabiel staat. Veilig buiten. Veilig buiten. We kunnen naar binnen. Straal mag dicht. Zo, waar zijn we nu aangekomen? Nou, dit is op het maindeck. De passagiersdeck, waar alle mensen zitten en de passagiers. Oké. Wat doe je eigenlijk als eerst als je het vliegtuig binnenkomt? Nou, als eerst doe ik de deur open want anders kom je niet binnen. En dan gaan we als er heel veel rook en brand is, dan gaan we eerst een rook en brand uit het vliegtuig halen. Gebruik je zaklamp maar hè. Zaklamp aan. Oké, zo dus hier heb je dan allerlei passagiers. Hier zit een passagier. 
Ja. En als we nou een passagier tegenkomen en we hebben heel veel slachtoffers in het vliegtuig. Ja, dan gaan we eerst voorbij en dan gaan we de brand blussen. Waarom laat je eigenlijk de passagier liggen? Nou kijk, als we één of twee passagiers hebben, dan gaan we ze wel meteen d'ruit halen. Maar als er heel veel liggen. Vijftig, honderd, dan duurt dat te lang. Dus gaan we eerst de brand aanpakken, dus de brand blussen. En dan gaat de rook d'ruit. En dan krijgen meer mensen een overlevingskans, want ze krijgen frisse lucht en geen temperatuur. Zo, deze is weer veilig. Hij heeft alleen wel een slechte vlucht achter de rug. Ik denk niet dat ie nog een keer met het vliegtuig op vakantie gaat. Denk het ook niet. Maar, de brand is geblust. Brand is geblust. Wat vind je nou het mooiste van dit vak? Ja, als team werken en het voor elkaar krijgen. Ja, een component mensen helpen als het nodig is. Uh, de spanning die daar bij hoort. Ja, dat hoort er ook zeker bij. Volgens mij waren we wel een topteam vandaag, toch? Ja. Goed gedaan. Heeft hij het in zich om een echte brandweerman te worden? Zeker, zeker weten. Ik ben uitgeblust voor vandaag. Ik ook. Kom dan gaan we. Gaan we wat drinken. Ik heb zin in een watertje. Ja, lijkt me lekker.

Hoe wordt een brand in een vliegtuig geblust?

Als er melding wordt gedaan van brand in een vliegtuig, gaat de brandweer daar zo snel mogelijk op af. Maar wat doen ze dan precies? En hoe werkt dat in een vliegtuig?

Daar komt veel bij kijken!

Jullie gaan vandaag ijs maken. Oh. Kan niet te lang duren, want Manou heeft de vraag hoe kan ik zelf snel ijs maken? Snel ijs maken. Dan gaan we snel aan de slag. Oké dan, we gaan ijs maken. En snel hè. Volle melk heb je nodig. Slagroom heb je nodig. Suiker met vanillesmaak en een kleurstof. Gaan we schepijs maken? Dus geen waterijs. Nee, het wordt schepijs. Nou Edson, hoe maak je dat? Als er water bevriest, ontstaan er miljoenen ijskristallen die aan elkaar vast groeien. Daarom is waterijs ook zo keihard. Maar door suiker, dat hebben wij hier suiker. En uh, dat romige spul, voorkom je dat. Die stoffen die gaan zich nestelen tussen de ijskristallen. En daardoor krijg je lekker zacht en romig ijs. Je doet de slagroom erbij. Wat moet de verhouding slagroom melk zijn? Ongeveer evenveel. Allebei evenveel. Allebei evenveel. Oh oké. Dan. Uh. Klopt, het? Klopt wel, klop maar. Doe maar een beetje suiker erdoorheen. Suiker met vanillesmaak. Wil je daar een kleurtje bij? Heel graag. Smurfenijs. Smurfenijs, let's go.Smurfenijs. Nou ja, uh, ik weet t niet. Uh, maar beter dan dit wordt het niet, Tim. Nee, dit is nog geen ijs, maar volgens mij moet je het even in de vriezer zetten. Dat is precies wat wij moeten doen. Nu is t wachten. En hoe snel moest het ijs klaar zijn? Ja, dat je het meteen kan eten. Vijf minuutjes ongeveer. Ja maar ijs bevriest als t onder de nul graden is, dus dan moet er misschien wel iets koud aan toevoegen zoals dat t onder de nul komt. Bijvoorbeeld ander ijs. IJs. ik weet het wel. IJsblokjes. IJsblokjes. Crushed ijs. En nu krijg je het. Nee. Nee, dit is geen schepijs, geen schepijs. Ik weet wel iets of we daaraan kunnen toevoegen wat nog kouder is dan ijsblokjes. Wat is er nou nog kouder dan ijsblokjes? Ja, kom maar mee. Neem je ijs mee, ijs mee. Zo. Oké, Tim. Nou, we willen hier natuurlijk ijs van maken. We willen er iets koud aan toevoegen. Zeker. Daar hebben we namelijk droog ijs voor nodig. Trek even handschoenen aan. Hoe maken we dan droog ijs, Tim? Hoe maken we droog ijs? Droog ijs is de vaste vorm van de chemische stof CO2. Dat zit in deze CO2-brandblusser. Wat we gaan doen is we spuiten eigenlijk het gas in deze kussensloop. Pak maar beet. Daardoor kan het gas eruit. Ja, maar blijft er een vaste vorm, droog ijs achter. En die stoppen we dan in de, en dan hebben wij...IJs, want dit kan wel min 78 graden worden. Dat is heel koud. En dat gebruiken we om dingen te koelen of te bevriezen of om te blussen. Als dit niet werkt dan weet ik het ook niet. Voordat we dit gaan doen wil ik jullie wel op het hart drukken. Don't try this at home. Goed dicht houden.Ontzettend koud. Het is allemaal droogijs. Oh check dit, dit is zo cool. Wow! Kijk, dan! Best goed ijs nu.
Nou, we hebben denk ik iets te veel ijs d'rin gestopt. Ontzettend koud is dit droge ijs. Dit is wat min 78 graden doet hè.. Min 78. Alles bevriest. Het zijn meer gewoon schuimpjes geworden bijna. Ik vind het mooi zo hoor. Ziet er goed uit. Het is nog steeds super koud. Nou nee, het is behoorlijk koud. Dit is zelfs te koud nu. Nu moet ie weer. Ja. Warm worden. Nou moment van de waarheid. Dit is gewoon. Dit is ijs. Dit is gewoon ijs. Mmm, beetje meer suiker erbij. Maar dan, het gewoon slagroomijs. Heerlijk. Oh, we zijn vergeten voor jullie te maken. Oh, wilden jullie ook ijs?

Hoe kan je zelf schepijs maken?

Iedereen kan genieten van een heerlijk bolletje ijs. Maar hoe maak je dat precies? Edson en Tim testen het uit en maken hun eigen smurfenijs!

Mmm, smurfenijs!

Heej Sofie, waarom hou je eigenlijk zo van sushi? Het smaakt gewoon heel erg lekker, gewoon de smaak daar hou ik van.Het is vooral rijst. Ja, maar als je er avocado's bij doet, dan smaakt het een stuk beter. Kijk, dat groene spul hebben we ook hier, zeewier. En daar gaat jouw vraag ook over. Kan je ook sushi maken van het zeewier uit de Nederlandse zee? Da's op zich een goeie vraag, want wat sommige mensen misschien niet weten is dat het zwarte wat eromheen zit. dat is ook zeewier hè. Ja. We gaan het uitzoeken. Ha, Ellen! Hoe is het? Chill! In de zin van fris. Leuk om hier te zijn. 
Sofie heeft een vraag over zeewier. En nou ben jij natuurlijk de zeewier eindbaas. Want ja, wat doe je allemaal eigenlijk met zeewier? Wij oogsten zeewier voor chefs en voor restaurants. Oké, dus als wij antwoord willen op jouw vraag, dan ben jij de persoon. Uh die ons uh. Verder op weg kan helpen. Precies. D zee in denk ik. We gaan de zee in. Dank je wel. Dank je wel. Leuke vraag. Nou dat wordt wel geklauter hè. Heb je geen roltrap? Levensgevaarlijk dit. Ja ja, we kunnen. We staan dus nu in het zeewier domein. Oké. Sommigen wieren groeien, groeien heel diep. Die blijven dus altijd koppie onder. En anderen, die zijn echt supergoed in droogvallen. Zoals dus, die mooie groentes die je ziet en ook die nori die daar groeit. Oh dat is de nori. Dat is de nori. Oké, en jij zegt dit kan jij dus gewoon eten? Ja. Ben je er klaar voor? Ja. Ga je het doen? Ja. En? Het is lekker. Echt heel erg lekker. Dus ik kan dit gewoon eten. Ja. Mmm. Oh, dat is echt lekker. Het smaakt net als blaadjes eten ofzo. Zoiets. Textuur is een beetje gek. Ja want ik ben op zoek nu naar zee-eiken. Als je er nou voorzichtig uit knijpt. Ja. Dan komt daar een soort gel uit. En het wordt onder andere gebruikt in in ziekenhuizen. Daar maken ze pleisters van. Maar het is ook waanzinnig goed tegen rimpelvorming. Heel goed tegen de rimpels. Ja. Ah. Heb je genoeg? Volgens mij moet er nog wat bijkomen. En waar gaan we nu naar op zoek dan, Ellen? We gaan op zoek naar een uh een wier dat hier van oorsprong niet voorkomt. Wat uh vanuit Japan hierheen is gekomen. En dat heet wakame. Ken je het? Ja. Oh kijk, zie je die donkerbruine vlekje hier? Oh, ik weet niet of ik er nou bij kan. Dit dit wakame? Dit is wakame. Kijk joh. Maar Ellen, als die op mijn bordje ligt is die fel groen. Ja, dat klopt. Dat ga je later nog zien hoe dat komt.
Oké, we zijn wel een tijdje in de weer met dat zeewier. Wat is zeewier eigenlijk? 
Nou, mensen vinden zeewier wel een beetje op planten lijken, op zeeplanten. Dat zijn het niet. Het zijn algen. Dus ik heb net algen gegeten. Je hebt algen gegeten.
Algen zijn het voedsel voor de ietsje grotere dieren, schelpjes en fytoplankton of t zoöplankton. Dat wordt weer gegeten door vissen en die vissen worden gegeten door grotere vissen. Dus ze zijn niet alleen superbelangrijk voor ons en voor de ademhaling, maar ook gewoon voor de zee zelf. Al het leven in de zee. Al het leven in een zee is gelinkt aan algen. Zo, ik heb het wier mee. Ja, het ziet er supergezellig uit hier, Ellen. Vind ik ook, leuke plek. Leuke ingrediënten. Want ik heb hier natuurlijk die wakame die we eruit hebben gehaald vanochtend. Maar jij zei eerder al, dit is bruin. Jij mag die vasthouden en dan schenk ik hier gekookt water in en dan op de kop en dit een stukje erin laten zakken. Zal ik het eens vasthouden? Ja dus gewoon zo. Ja, gewoon erin laten zakken. Holy moly! Trek hem er maar weer uit. 
Oh, heel cool. Dus door kokend water, wordt de wakame groen. Ja, nou, dan gaan we aan de slag. Even de was drogen. Doet Sofie het goed. Je moet het vooral hier een beetje. Hier zo. Ja. Als ze dit nu zo kunnen maken, waarom halen we dan al die spullen uit een plant? Ja, je kan maar eigenlijk een heel klein beetje zeewier uit het wild halen. Dus d'r moet gekweekt worden. Alleen dat staat nog een beetje in de kinderschoenen. Nou, dat ziet er goed uit. Ja, kijk, dit is gewoon een sushi uit het wild, dus dat is gewoon niet zo netjes als dat wanneer je het uit het pak haalt. Maar dit is wel echte echte sushi. Ellen, super bedankt voor al je kennis. En eetsmakelijk. Ja, zullen we op de zee proosten? Op de zee. Ja, op de zee. Op de zee. Dank je wel zee. Gaat het Sofie? Mm hu! Echt hartstikke lekker. Geen grap. Het bewijs ligt op tafel. Je kan dus met zeewier uit Nederland voortreffelijke sushi maken. Bon a petit!

Kan je sushi maken van het zeewier uit de Noordzee?

Je hebt vast en zeker wel eens een stukje sushi op. Het laagje om sushi heen is gemaakt van zeewier. Maar kunnen we eigenlijk ook zeewier uit de Nederlandse Noordzee gebruiken om dat te maken?

Japans gerecht met een Nederlands tintje

Vandaag verdiept Team Willem Wever zich in cyberpesten. Cyberpesten is online pesten en veel kinderen hebben ermee te maken. Iemand reageert dat je bijvoorbeeld lelijk bent. Waarom doe je dit? Je moet meteen stoppen. Haatreacties of stomme boze emoji's ofzo. Ik denk vooral over homoseksualiteit. Allemaal scheldwoorden. Op school werd ik terrorist genoemd. Je bent stom, je bent lelijk, je kan niet dansen. Hou je bek. Echt erge dingen om te zeggen tegen andere mensen. Er worden denk ik wel miljoenen mensen gepest op sociale media. Ook bij Team Willem Wever is cyberpesten een veelbesproken onderwerp. En soms verschillen we van mening. Ja, dan bedoel ik dat gewoon als een grapje. Maar als ik het lees ja, ik weet niet of je het echt meent. Daarom zet ik er ook een knipoog bij. Mensen ze denken dat ze grappig zijn. Maar ik denk dat iedereen die een haatbericht ziet en iemand zegt ja hahahahaha, je bent dik enzo. Ik denk dat niet iedereen daar om hahahaha gaat reageren. Ik kijk op je insta. Je pet is echt kapot lelijk.
Het is één iemand die dat vind, boeien.
Online kan je ook alles zeggen en dan weet je ook niet wie het is. 
25 mensen hebben die comment geliket. 25 mensen vinden, dit is mijn lievelings pet gek. Ze zijn niet goed. Dat komt harder maar naar je toe in plaats van als hij het gewoon in persoon zegt tegen je. Het is jouw account, dus we verwijderen die comment en dan blokkeren we de gebruiker. Dan gaan we dat maar doen, ja. 25 mensen. Één ding zijn we het allemaal wel over eens dat cyberpesten moet stoppen. Hoi kijkers, ik ben Nikkie en misschien ken je me wel van het internet, wat vaak vol staat met de prachtigste comments, maar ook met hele gemene comments. Ik denk dat het het meeste voorkomt op Instagram en WhatsApp. TikTok en Instagram. Snapchat, Instagram, WhatsApp. Dagelijks krijg ook ik hele vervelende comments. En ook al went het, het is nooit leuk.Daar kan iemand helemaal depressief of zoiets van worden. Het enige wat je ermee doet is dat je iemand verdrietig maakt. Kan ook zijn dat ze voor diegene zichzelf heel dom voelt. Dan ga je aan jezelf twijfelen, maar dat moet je niet doen, want je moet gewoon de pesters negeren. Inmiddels weet ik ook dat degene die hier een paar seconden per dag aan besteedt om zijn of haar haat kwijt te raken, niet ons hele leven mag beïnvloeden. Dat is het gewoon niet waard. Maar wat is nu een goede manier om met cyberpesten om te gaan? We vragen het aan Rob van de Kindertelefoon. 
Kindertelefoon heeft zo'n 1500 gesprekken per dag. Ongeveer 20 procent daarvan gaat over pesten. En waaronder ook cyberpesten. Het is altijd goed om daarover te praten. Dat lucht echt op. Aan de ene kant durf je het denk ik niet te zeggen omdat je je ervoor schaamt. Je moet gewoon naar iemand toe gaan waar je alles kan vertellen. Aan de andere kant is het heel erg handig, juist als je het zegt. Kan je helpen om misschien van dat gevoel van machteloosheid, van de eenzaamheid af te komen. Als je bijvoorbeeld ziet en je twijfelt eigenlijk is het dan pesten of is het nou plagen? Het is een tip om diegene gewoon één op één een bericht te sturen. Zo kan je even checken bij de ander van hee, wat gebeurt hier eigenlijk? Mensen die gepest worden hebben het niet altijd heel makkelijk. Ga ik diegene helpen? Praten helpt. En dan heeft hij mij om alles tegen te vertellen.Cyberpesten lijkt misschien onschuldig omdat je niet meteen ziet wat het met iemand doet, maar het komt binnen en elke vorm van pesten is kansloos jongens. Als je iemand bent die haatcomments plaats, of mensen pest in het echte leven, ben je eigenlijk best wel zielig. Wat bereik je ermee? Mensen gaan je als zwak zien. Ik vind het heel pussy. En uiteindelijk is de grote verliezer de pestkop. Oh, en als je gepest wordt. Geloof me, it gets better.

Wat is cyberpesten?

Via social media komt er veel cyberpesten voor. Hoe kan je hier het best mee omgaan? Rob van de Kindertelefoon vertelt er meer over.

Zo ga je ermee om!

Boem! Nicky heeft een vraag. Die vraag gaat namelijk over kun je exploderen als je eerst cola drinkt en daarna de welbekende snoepjes? Want iedereen weet wel zo'n fles en dan gooi je die snoepjes erin en dan bam. Drie, twee één. Ah! Natuurlijk, wij kennen de verhalen ook wel, maar om het dan zelf te doen is wel echt kicken. Maar hoe werkt dit eigenlijk, Tim? Hoe het werkt is. In de cola zit natuurlijk ontzettend veel koolzuur, maar zodra je deze snoepjes erbij gooit en daar ontstaan allemaal belletjes uit. En die belletjes kunnen door de plastic fles niet naar de zijkant maar alleen maar omhoog. Precies. En waarom gebeurt dat nou met deze snoepjes? Zo'n snoepje lijkt heel glad, maar als je 'm onder een microscoop legt zie je dat ie super veel ruwe oppervlakte heeft, waar zich heel makkelijk belletjes kunnen vormen. Die belletjes gaan omhoog, nemen de cola mee en dan is er een fontein! Maar hoe werkt het dan in onze maag? Want dat is de vraag. Wie wil zijn maag afstaan? Wie heeft er een zwakke maag? Nee, okay, dan hebben we wel iets anders. Daar had ik er op gerekend dat niemand z'n maag wilde afstaan voor de wetenschap en daarom heb ik een maag geregeld van een varken. Deze heeft lekker door de wei gehuppeld, maar die heeft nu zijn maag afgestaan aan de wetenschap. Dit is namelijk vergelijkbaar met een mensenmaag, maar dan is het van een varken. Dus hiermee zouden we kunnen testen of je maag ontploft na een paar slokken cola en daarna die ronde snoepjes. Laten we maar snel naar buiten, kom let's go! We gaan de cola hier van boven in het buisje naar beneden gooien alsof het door je slokdarm je maag ingaat. En dan gaan natuurlijk de welbekende snoepjes d'rbij. Precies, en Nicky wil dat weten. Ontploft dit geheel of niet, wat denk jij? Ja, ik denk natuurlijk dat net zoals bij de cola fles dat als de snoepjes d'r eenmaal bij gaan dan schiet het omhoog weer terug de slokdarm uit je mond. En als iedereen eronder. Het kan natuurlijk ook nog te lang duren dat het een te lange weg moet afleggen. Daarom denk ik dat dit ding ontploft. Weet je wel. Dat 't hier ontploft? Ja, precies gewoon bam. Overal stukjes varkens. Maar ok cola d'rin. Tja, heel veel cola drinken. Heel veel cola drinken. Kijk, kijk, kijk. Wordt ie al dikker, wordt ie dikker? Ja ja ja, hij wordt dikker. Oh, jeetje. Okay, let's go. Snoepjes d'rbij. 
Zitten ze d'rin? Ze zitten erin. Dan gebeurt helemaal niks. Gebeurt helemaal niks. Pas op. Maar hij is wel helemaal gevuld. En waarom gebeurt er niks? We hebben geen explosie. Ik snap er helemaal niks meer van. In die flessen ging het helemaal los en nu gebeurt er werkelijk niets. Het enige wat je hebt is een hele volle maag. Nou Nicky, we hebben even uitgezocht waarom er geen cola spektakel ontstond, want ja dit was ook niet de actie waar wij op hoopten. Beetje anti-climax. Als jij dus cola in je maag giet, dan ontsnapt er CO2. Zoveel CO2 dat als snoepjes d'rbij komen dat je die heftige reactie gewoon niet meer hebt. Er gebeurt helemaal niks. Dus als je een cola drinkt en je giet die snoepjes d'r achteraan ontplof je dus niet. Maar Nicky, ik zou 't niet aanraden, want je kan ontzettend misselijk worden. Ja. Kijk maar ziet er ook niet best uit. Precies.

Kun je exploderen als je eerst cola drinkt en daarna de welbekende snoepjes eet?

Je hebt vast wel eens gezien dat cola en de welbekende snoepjes kunnen zorgen voor een explosie. Maar wat gebeurt er met je maag als je dit samenvoegt? Tim en Edson testen het uit!

Ontploffingsgevaar in je maag

We hebben deze keer een slijmerige vraag van Mats namelijk waar komt er snot in mijn neus vandaan als ik verkouden ben? Snot ziet er vies uit. Maar het is super belangrijk. Je lichaam zit er vol mee. Snot is eigenlijk waterig slijm en je produceert maar liefst 1 liter per dag. Al het slijm wordt gemaakt door je slijmvlies. Dat is een beschermend, plakkerig laagje dat door je mond, neus, keel, longen, maag en darmen zit. In je slijmvlies zitten allemaal kleine trilhaartjes en die zorgen ervoor dat het slijm via je keel in je maag terechtkomt. De lucht die je inademt komt langs je slijmvliezen in je neus. Alle stofjes en bacteriën die niet in je lichaam thuishoren, blijven aan dat slijm plakken. Als je verkouden bent, zit er een virus in je neus en hierdoor gaat het neusslijmvlies harder werken om het virus uit je lichaam te krijgen. Dan wordt je snot ook dikker of krijg je een loopneus. Door het niezen raak je al het vuil en bacteriën ook weer kwijt. Maar pas wel op, want tijdens het niezen kunnen die afvalstoffen met zo'n 165 kilometer per uur uit je neus schieten. En je wil natuurlijk niemand anders besmetten. Dus nies je netjes in je elleboog. Zo is het Tim! Gezondheid.

Waar komt het snot in mijn neus vandaan?

Je lichaam zit vol met snot. Het ziet er misschien vies uit, maar het heeft een belangrijke functie. Tim vertelt je waarom.

Zo vies is het helemaal niet!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

De Tweede Wereldoorlog in het kort

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.