Groep 3/4/5

Showprogramma waarin vliegensvlug onderwerpen uit de wereldoriëntatie voorbijkomen. In de studio staat de vraag centraal of het waar is of niet. Is het 'kletspraat'?

Programmaheaders

Wiskunde

Studio Snugger

Studio Snugger op Zapp

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Is het snugger? Of is het kletspraat? We zullen het zien.

Hoe kun je het weer voorspellen? Daar is het antwoord al! Nou, zegt u het maar. Je kan het weer voorspellen door een ballon op te laten. We hebben een meetapparaatje. Met dat meetapparaatje maken we vast aan de ballon, de ballon gaat de lucht in en het meetapparaat zendt dat naar beneden en zo weten wij wat voor weer het wordt. Nou, laat maar eens zien dan. Ik heb het toch net verteld? Ja, maar zo werkt dat niet bij Studio Snugger. Als er iets verteld wordt, willen wij zien of het echt waar is. Weet je wat, ik doe het zelf wel. Meetapparaat, maak ik het ballonnetje eraan vast, even kijken of het waar is. Hoppakee! Nee, dat werkt dus niet! Nee, wij gebruiken een veel grotere ballon. U gebruikt een grotere ballon, geloven wij ook helemaal. U mag gaan meneer, het is kletspraat!

Snugger! Is het echt waar? Daar wil ik meer over weten! 

Gaat het morgen regenen of schijnt de zon? Hoe hard gaat het waaien en kunnen we zonder jas naar buiten? Allemaal vragen die te maken hebben met de weersvoorspellingen. Op de grond kunnen weerdeskundigen van alles meten. Maar voor een echt goede voorspelling zijn er ook metingen vanuit de lucht nodig. Aan de soort lucht kun je zien wat voor weer het de komende dagen wordt. Daarvoor worden weerballonnen gebruikt. In Nederland wordt elke nacht precies om 12 uur een ballon opgelaten. Altijd vanaf dezelfde plek. Aan zo’n weerballon hang een apparaatje dat van alles meet. Hoe hard het gaat waaien, of er regen aan komt en hoe warm het wordt. In de lucht wordt de ballon groter en groter. En pas als ie metersgroot is knapt de ballon. Dan komt ie met een parachuutje weer naar beneden. Als je geluk hebt, kun je zo’n weerballon dus wel eens tegenkomen op de grond. En als je het apparaatje dat aan de ballon hing gevonden hebt is het weerstation heel blij als je het teruggeeft. Weerballonnen hebben ook wel eens voor verwarring gezorgd. Mensen denken soms dat ze een ufo zien. Maar dat blijken gewoon weerballonnen. Als je een keer wat geks in de lucht ziet, is het misschien wel een weerballon. 

Zo zit dat dus. Tot de volgende keer bij Studio Snugger!

Je kan het weer voorspellen met een ballon

Programmalogo's

Ballonnen zijn niet alleen feestelijk, ze zijn ook heel handig! Weerdeskundigen gebruiken speciale weerballonnen om te meten wat voor weer het morgen wordt. Of je zonder jas naar buiten kunt bijvoorbeeld!

Is het snugger of kletspraat?

Groep 1/2

Dit is een telex. Tegenwoordig verstuur je berichten met het grootste gemak. Maar wilde je vroeger je tante in Amerika feliciteren met haar verjaardag en vond je het te lang duren om een brief te versturen, dan gebruikte je de telex. Een superhandig apparaat waarmee je bliksemsnel berichten verstuurde. Een paar tellen later kwam het er op een telexapparaat in Amerika er al weer uit. De postbode hoefde het alleen nog maar naar je tante te brengen. Nu maar hopen dat ze thuis is!
Zou het waar zijn? Snugger! Is het echt waar? Daar wil ik meer over weten. 
Heb je zin in ijs? Dan stuur je je vader die boodschappen aan het doen is een berichtje. Dat bericht komt meteen aan, dat is heel normaal. Vroeger ging dat wel anders. Voordat computers en telefoons bestonden, gebruikte men de telex. Een telex is een soort typmachine met een afstandsbediening. Je typte je berichtje op een typmachine en verstuurde het naar een telex op een andere plek en daar kwam je berichtje dan uit. Maarja, even snel laten weten datje bij een vriendin gaat spelen kon niet. Laten kwam de fax. Hiermee kon je sneller berichten naar iemand sturen. Die kwamen dan uit de fax rollen. Een soort printer van berichten. Ook kon je er foto’s mee sturen. Dat kon een telex weer niet. Dus gingen steeds meer mensen de fax gebruiken. Nu worden de telex en de fax bijna niet meer gebruikt. Tegenwoordig stuur je veel makkelijker en sneller berichtjes met je telefoon of je stuurt een e-mail. Mailen kan sinds 1971. Misschien waren je ouders nog niet eens geboren. Inmiddels zijn er meer dan 4 miljard e-mailadressen. Misschien heb je zelf ook een e-mailadres en een eigen wachtwoord. 123456 is het meest gebruikte wachtwoord van de wereld. Niet zo snugger dus om dat als wachtwoord te kiezen.

Vroeger gebruikten mensen een telex om te communiceren

Voordat internet bestond, moest je op een andere manier met je vrienden communiceren. Als een brief sturen te lang duurde, kon je een bericht versturen met de telex. Hoe ging dat?

Vroeger gebruikten mensen een telex om te communiceren 

Een schuifkanon is een lichtgewicht kanon waarvoor je geen buskruit nodig hebt. Alleen een hamer. Je plaatst het kanon onderaan de muur dat je wilt veroveren. Je pakt de hamer en... beng! Geen gevaar meer van onverwacht ontploffend buskruit, het schuifkanon is volkomen veilig! Geschikt voor kinderen vanaf zes jaar. Kletspraat! Zo’n schuifkanon voor kinderen bestaat natuurlijk niet. Echte kanonnen wel. Die zijn heel lang geleden uitgevonden. Mensen zochten naar een krachtig wapen om in oorlogen te gebruiken tegen de vijand. Het belangrijkste onderdeel van het kanon is buskruit. Dit is meer dan duizend jaar geleden uitgevonden door de Chinezen. Buskruit is een soort korrelig poeder. Als er vuur bij komt, ontstaat er een grote explosie. Dankzij die explosie kan de kanonskogel zo ver afgeschoten worden. Buskruit werd vervoerd in grote vaten. Dat was nog best gevaarlijk want het kon heel snel ontploffen. Dit gebeurde lang geleden in Nederland. Een schip met wel 369 vaten vol buskruit ontplofte. Verder was het belangrijk dat het buskruit goed gemaakt werd, anders spatte de hele kanonskogel uit elkaar. En die moet natuurlijk heel blijven. Voordat de kogel kon worden afgevuurd, moest er van alles gebeuren, er waren heel veel mensen nodig om de eerste oorlogskanonnen te bedienen. Nu gaat het een stuk sneller en gaat er veel met een computer. Een groot kanon van de marine schiet wel meer dan 4000 kogels per minuut. Kannonnne!

Een schuifkanon kan door kinderen bediend worden

Kanonnen zijn eeuwen geleden uitgevonden om vijanden te verslaan. Bij het afschieten van een kanon werd buskruit gebruikt. Best gevaarlijk spul dus. Bestaan er ook kanonnen die veilig zijn voor kinderen?

Een schuifkanon kan door kinderen bediend worden 

Dit is de eerste bank. Bij een bank komen mensen om geld te lenen en wordt er geld van mensen bewaard. De eerste bank staat hier, in dit park. 100 jaar geleden zaten twee mannen elke middag op dit bankje. Een vriend kwam eens geld van ze lenen. Twee dagen later bracht hij het terug met een extra geldstuk als dank. Dat bracht de mannen op een idee. Mensen konden voortaan geld lenen bij 'de bank'. Ze moesten er altijd iets extra's voor teruggeven. Het werd een succes. Er kwamen zoveel mensen dat er een kantoor gebouwd moest worden. 100 jaar later bestaat de bank nog steeds. Maar ooit begon het hier, met dit bankje. Kletspraat! Kletspraat? Maar hoe zit het dan wel?

Banken bestaan inderdaad al langer dan honderd jaar. Nu zijn er in Nederland heel veel verschillende banken. Bij een bank kun je een rekening openen. Op je rekening stort je geld. Je maakt geld over van de ene rekening naar de andere. Of je brengt geldbriefjes en munten naar de bank. Dan kom het op jouw rekening. Als je een baan hebt, krijg je je geld ook op jouw bankrekening gestort. Bij een rekening hoort ook een pinpas. Met een pinpas kun je betalen in winkels. Of geld uit de muur halen. Dan stop je de pinpas in een machine van de bank. Je toets je pincode in. Dat is nodig, anders kan iedereen met het pasje geld halen. Je moet altijd opletten dat er niemand stiekem meekijkt bij het intoetsen van de pincode. En geef ook nooit de pincode aan anderen. Als je de goede pincode hebt ingevoerd, kun je kiezen hoeveel geld je wilt halen. Bijvoorbeeld 20 euro of 100 euro. De bank controleert daarna razendsnel of jij wel genoeg geld op je rekening hebt. Als je genoeg geld op je rekening hebt staan, komen de briefjes geld uit de automaat naar buiten. De machine geeft automatisch de juiste hoeveelheid briefjes. Handig he, zo’n pinpas!

Banken zijn bedacht door twee mannen op een bankje

Bij de bank kun je geld sparen, lenen of overmaken van de ene rekening naar de andere. Heel handig. Banken bestaan al meer dan 100 jaar. Maar hoe werden ze eigenlijk bedacht?

'Hoe bak je de mooiste pannenkoek?' Met de pannenkoekenprinter. Een pannenkoekenprinter! Wie bent u precies, dat u dat zo goed weet? Ik ben Pieter Penkeek en ben computer ICT analist en consultant. En met mijn pannenkoekenprinter print ik al jaren pannenkoeken. Binnenkort komen er twintig man bij mij eten. En dan print de pannenkoekenprinter 20 pannenkoeken. Indrukwekkend. En hoe werkt die pannenkoekenprinter dan? Heel simpel. Ik druk op de knop...en hij print een pannenkoeken uit! Jaja! U gelooft me niet, he? Nee, ik vind het een heel raar verhaal. Dan weet ik het goed gemaakt. Weet u wat? We gaan kijken wie een lekkerdere pannenkoek kan maken. U met de pan.. of ik met de printer. Oke, dat durf ik wel aan te gaan. Want ik kan onwijs goed pannenkoeken maken. Is heel simpel. Ja, dit ga ik zeker winnen. Boter erbij. Oke, een beetje beslag. Huppakee.	Dat hoort erbij. De eerste pannenkoek mislukt altijd. Nee, helemaal niet met de pannenkoekenprinter! Kijk eens even! Wat een onwaarschijnlijk lekkere, mooie pannenkoek. Er zit een pannenkoek in de printer. Nee, echt niet. Die heeft u er van tevoren ingestopt. Ik weet hoe dit werkt. Niet doen, pas op! Wat doet u nou? U heeft een stapel pannenkoeken hierin verstopt. Ik kijk alleen waar pannenkoeken zitten. Die moeten hier...Snugger. Het is echt waar? Daar wil ik meer over weten!

Bij een printer denk je meestal aan zo’n printer. Je kunt tekst printen of foto’s... Heel handig allemaal maar een voedselprinter bestaat dus ook! Hoe kun je nou eten printen? Nou dat zit zo: in de printer doe je de ingrediënten van het eten dat je wil maken. Daarna kun je kiezen welke vorm het eten krijgt. Een soort brocollipoeder komt dan bijvoorbeeld uit de printer als brocolliroosjes. Het lijkt dan net echte, verse broccoli. De printer kan pasta’s printen en hamburgers, maar ook chocola en koekjes. Met een voedselprinter kun je ook eten maken speciaal voor jou. Heb je bepaalde allergieën? Dan haal je die ingrediënten weg. Sport je veel? Dan voeg je extra veel eiwitten toe om je spieren aan te sterken. Iedereen heeft dan met een druk op de knop zijn eigen samengestelde maaltijd. Uitgeprint eten is nu nog heel erg duur. Onderzoekers zijn er nog flink mee aan het testen. Dat het in de toekomst heel normaal gaat worden, is wel zeker. Misschien gebruik jij later wel een voedselprinter om een lekker maaltje voor je kinderen te koken!

Met een voedselprinter kun je eten printen

Kun je pannenkoeken bakken met een printer? Je zou het misschien niet verwachten, maar er bestaan echt printers waarmee je eten kunt printen!

Misschien ben je wel eens in een kunstmuseum geweest. Vaak hangen daar veel beroemde, oude schilderijen. Waaronder een heleboel portretten. Een portret is een schilderij waarop iemands gezicht is geschilderd. In die tijd waren er nog geen camera’s dus het was voor mensen toen heel belangrijk dat zij een schilderij met zichzelf of familieleden erop hadden. Omdat het heel duur was om een schilder te betalen, was dit dus vooral iets voor rijke mensen. Sommigen schilders maakten vooral schilderijen met blote mensen. Het menselijk lichaam is al heel lang interessant voor kunstenaars. Mensen vonden het niet alleen maar mooi om naar naakte lichamen te kijken, maar zo kon je ook goed zien hoe het lichaam eruit ziet. Iemand die wereldberoemd is geworden met blote mensen schilderen is Rubens. Hij gebruikte vaak mollige modellen. Dat vonden veel mensen mooi. Je kon goed de vormen zien van het lichaam. De schilderijen van Rubens werden zo populair dat een naam bedacht is voor de blote, mollige vrouwen die hij schilderde: de rubensvrouw.

Kleren waren vroeger te duur om te schilderen

Op veel oude schilderijen zie je blote mensen. Kunstenaars vonden het menselijk lichaam namelijk erg interessant. Het was heel duur om je te laten schilderen. Was het misschien goedkoper als je kleren niet geschilderd hoefden te worden?

Het luisteren naar muziek leidt je niet alleen af van de pijn die je voelt. Je krijgt ook echt een rustiger gevoel. Je ademhaling wordt langzamer. Terwijl bij pijn en stress het omgekeerde gebeurt: je ademt snel en je voelt je onrustig. Wat is pijn eigenlijk? In je lichaam zitten een heleboel zenuwen, een soort draadjes. Deze zenuwen geven een boodschap aan je hersenen door. Bijvoorbeeld als je valt en je hebt een grote schaafwond. Pijn is eigenlijk een waarschuwing van je lichaam dat zegt: er is iets mis! Heel erg lang geleden waren er al mensen die zeker wisten dat muziek bij pijn helpt. Toen was er een arts die voor zijn patiënten eigen geschreven liedjes zong en hierbij muziek maakte. Hij geloofde dat muziek heel speciaal was en dat het mensen beter kon maken. Er is steeds meer bewijs voor muziek als medicijn. Daarom willen onderzoekers dat mensen voor een operatie, muziek moeten kunnen luisteren. Op sommige plaatsen in Nederland gebeurt dit al. Het helpt ook goed bij mensen die een beetje bang zijn. In de toekomst worden er misschien wel concerten georganiseerd die speciaal zijn voor mensen met pijnklachten. Dat klinkt toch ook een stuk relaxter: een avondje naar een concert luisteren in plaats van een pil innemen.

Muziek helpt tegen pijn

Pijn is niet fijn. Maar van muziek word je rustig. Daarom wordt er steeds meer geëxperimenteerd met muziek als medicijn. Maar of het helpt als je tandarts een liedje zingt tijdens het boren van een gaatje?

Pakketjes moeten tegenwoordig aan strenge regels voldoen, voordat je ze mag verzenden. Toen je nog geen pakketten kon versturen, bracht de postbode alleen brieven en kaarten. De postbode heette toen nog bode. Deze bode liep van stad naar stad om de post te brengen. Hij liep wel 8 uur per dag. Auto’s waren er nog niet. En ook nog geen handig adressen. Iets later kwamen paarden die gingen helpen. En het postrijtuig. Dat was een soort koets waar meer post in kon dan de bode kon dragen. Zo kon er meer post bezorgd worden. Daarna kwam de posttrein en ging het post bezorgen weer wat sneller. De allereerste brievenbussen in Amsterdam lagen achterop de tram! Daar konden mensen de brieven en kaarten indoen die ze wilde versturen. Ongeveer 50 jaar geleden zijn de eerste brievenbussen in de stad geplaatst. Soms werd de post wel vier keer op een dag bezorgd, want het ging nog niet zo snel dat alle post op tijd verdeeld was. Tegenwoordig kunnen we heel veel door computers laten doen. En dankzij de postcode kan de post in groepjes verdeeld worden door machines. Dat is handig, want elke wijk heeft zijn eigen postbode en daar hoort de juiste post bij. De postbode hoeft niet meer van stad tot stad te lopen. Een nadeel: de postbodes hadden vroeger waarschijnlijk wel een heel goede conditie…

Amerikaanse kinderen werden vroeger met de post verstuurd

Post bezorgen gaat tegenwoordig heel anders dan vroeger. Er waren nog geen auto's en postcodes bestonden nog niet. Maar werden kinderen vroeger ook per post verstuurd?

Wil je sterk worden, eet dan spinazie! De zeeheld Popeye  is er ook sterk van geworden. Hoewel… klopt dat wel? De populaire tekenfilmfiguur Popeye is vroeger bedacht in Amerika. Ze dachten toen dat er heel erg veel ijzer in spinazie zat. Daarom werd Popeye er zo sterk van. Ondertussen kochten mensen steeds meer spinazie, want als Popeye zo sterk wordt van spinazie, dan moet het wel goed zijn. Alleen… er is vroeger een foutje gemaakt. Er zat helemaal niet zoveel ijzer in de spinazie als gedacht werd. Er zijn ook andere groenten waar net zoveel ijzer in zit, zoals broccoli. Toch blijft spinazie nog steeds een gezonde groente. Je lichaam heeft ijzer nodig. Heb je een ijzertekort? Dan voel je je moe. Je bent snel buiten adem. En je ziet bleek. IJzer helpt je lichaam gezond te houden. Ook in Nederland eten wij nog veel spinazie. Je kunt spinazie rauw eten in een salade. Of bakken. Zo’n grote zak lijkt veel, maar er blijft maar weinig van over. Let maar eens op de volgende keer als je spinazie eet. Eet smakelijk !

Spinazieplanten kunnen explosieven opsporen

Groente is gezond. Spinazie dus ook. Maar word je van spinazie eten net zo sterk als het tekenfilmfiguurtje Popeye?

Het klopt dat de tanden van piranha’s zo scherp zijn als scheermesjes. Met gemak bijten ze iets van ijzer kapot! Niet voor niets is de naam piranha Indiaans voor ‘vis met tanden’. De tanden in het gebit van de piranha zijn net zo opgebouwd als die van haaien, ze hebben meerdere lagen tanden achter elkaar! En ook komen ze op de geur van dood vlees en bloed af; daar worden ze agressief van. Maar je hoeft niet meteen bang te zijn dat een piranha je met huid en haar opeet. Meestal eten ze geen mensen, maar vooral dode dieren en fruit. Ze houden zich schuil tussen onderwaterplanten en komen dan ineens tevoorschijn. Er zijn wel vijftig soorten piranha’s. Ze leven in het wild alleen nog maar in de rivieren van Zuid-Amerika. Alleen de rode piranha’s kunnen wel eens mensen aanvallen. Dit doen ze alleen als ze heeel langs niet hebben gegeten. Eigenlijk zijn de meeste piranha’s het hele lieve vissen, ze zijn helemaal niet zo eng als je in sommige films ziet.. Maar een piranha in een vissenkom is misschien een minder goed idee….

Piranha’s eten mensen

De piranha is een vis uit Zuid-Amerika. Hij staat bekend om zijn scherpe tanden. Maar hoe gevaarlijk is een piranha eigenlijk?

Piranha's eten mensen

Judo is bedacht door de Japanse Jigoro Kano. Deze man was niet zo groot en hij zocht naar een manier om de grotere en sterkere mannen toch aan te kunnen. Hij wilde dit niet op een agressieve manier, maar met strakke, beheerste bewegingen kunnen. Zo is judo ontstaan. Veel trainen is zeker belangrijk bij judo. Judo is geen vechtsport maar een verdedigingssport. Je leert hoe je jezelf kunt verdedigen en daardoor krijgen veel mensen die op judo zitten ook meer zelfvertrouwen. Ook leer je minder agressief te reageren. Bij judo maak je gebruik van de kracht van jouw tegenstander. Je gebruikt die kracht om je te verdedigen. Andere bekende sporten uit Azië zijn bijvoorbeeld karate, Aikido en Jiujitsu. Het verschil met judo is dat judo een zelfverdedigingssport is en bijvoorbeeld karate een echte vechtsport. Tegenwoordig is judo zelfs een Olympische Sport en zijn er meerdere Nederlandse judoka’s geweest die medailles hebben gewonnen, zoals Anton Geesink en Henk Grol. Nederland is inmiddels een succesvol judoland!

Je kan bij judo winnen door te stinken

Judo is een verdedigingssport uit Japan. Het is de bedoeling om je tegenstander met de juiste grepen en worpen op de mat te krijgen. Zou je je tegenstander nog sneller tegen de vloer krijgen als je je een tijdje niet gewassen hebt?

Het is natuurlijk kletspraat. Een vogelspin maakt geen nest zoals een vogel doet. Vogelnesten zie je wel overal. Vogels maken een nest om eieren te leggen en uit te broeden. Vogels die bezig zijn met het bouwen van een nestje, vliegen de hele tijd naar het nest toe met bouwmaterialen. Meestal zijn dat takjes, gras, riet en stukjes mos. Vogels zijn net mensen, sommige vogels zijn heel netjes. En sommige zijn heel slordig. De duif bijvoorbeeld bouwt heel snel en slordig zijn nest. Een koolmees doet ongeveer een week over het bouwen van een nest. Sommige vogels bouwen een nest in holletjes; bijvoorbeeld in een boomholte of in een nestkastje dat mensen ophangen. Vogels in de stad gebruiken vaak afval om een nest van te maken.
En dit is het nest van een zwaluw. Een bijzonder nestje, want de zwaluw maakt het nestje tegen de muren van gebouwen. Ze gebruiken modder en spuug, zodat het goed blijft plakken. In het buitenland kom je nog veel meer bijzondere nesten tegen. Wat te denken van de prieelvogel. Een echte uitslover, want hij maakt zelfs een rode loper naar het nest toe en versiert het nest met besjes en allerlei andere kleurige dingen. Het vrouwtje moet zich natuurlijk wel thuis voelen in het nest. Daar kunnen de Nederlandse vogels nog iets van leren…

Vogelspinnen maken net als vogels een nest

De meeste vogels maken een nest om hun eitjes in te leggen. Elke vogel doet dat op zijn eigen manier. En de vogelspin, maakt die eigenlijk ook een nest?

Oranje

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Studio Snugger

Type videos