Marten en Oopjen wat voor mij een hele dierbare aankoop is die nog steeds heel dierbaar is. Het zijn twee fantastische portretten. Daar bleek een verhaal bij te zitten van slavernij. Marten z'n vader was rijk geworden doordat die een suikerraffinaderij had hier in Amsterdam. Suiker kwam allemaal uit de Caraïben in die tijd. En dat was iets wat we helemaal niet wisten. Dat was voor mij een heel goed voorbeeld van hoe onderzoek kan leiden tot het incorporeren van een deel van de geschiedenis, wat vroeger minder onderdeel was van het Rijksmuseum.
Vorig jaar was dit helemaal nog niet zeker dat Marten en Oopjen naar Amsterdam zouden komen. Het resultaat van een politiek steekspel is dat de huwelijksportretten van Rembrandt gezamenlijk bezit zijn van Frankrijk en Nederland. De schilderijen waren daardoor eerst te zien in het Louvre in Parijs, voordat het Rijksmuseum aan de beurt was. Ze zijn ongelooflijk mooi en het is 'welkom thuis'. Ze horen hier. Ja, het is een feest. Het is hier echt de Gouden Eeuw op z'n goudst. Het is hier echt de Nachtwacht, schuttersstukken, de eregalerij en Marten en Oopjen. Het verhaal is nu compleet. Nou, je weet, onze slavernijtentoonstelling is gebaseerd op tien verhalen en toen we die keuze aan het maken waren, kwamen we eigenlijk heel snel bij Marten en Oopjen terecht. Toen vertelde jij over je onderzoek. Ja, want dit ze natuurlijk twee keer getrouwd geweest he? Eerst met hier. Marten Soolmans, maar haar tweede man Marten Daij, die was natuurlijk heel lang actief in Nederlands-Brazilië. Niet alleen kocht hij af en toe mensen als zijn bedienden, blijkt zelfs uit uit documenten die in het Nationaal Archief liggen dat hij ook een een slaaf gemaakte vrouw in huis had, ene Francesca, die hij verkracht heeft en daar een kind mee heeft gekregen. Als ik dit schilderij nu zie, dan kan je dat niet meer niet zien hé. Ja, maar dat verhaal hoort onlosmakelijk bij het leven van Oopjen. Heel naar om dat zo op papier terug te lezen. En en aan de andere kant denk je ook van ja, gelukkig staat het hier een keer op papier, want dan hebben we bewijs dat dat soort dingen gebeurden. Geeft dat toch weer een inkijk in die geschiedenis die we misschien anders ja, niet zo persoonlijk in elk geval zouden kunnen vertellen. Dit staat voor heel veel verhalen die we nooit te weten zullen komen. Dit soort onderwerpen doen mij en mensen met een witte huidskleur zich realiseren dat hun positie niet de neutrale positie is. En hier in Nederland zijn wij natuurlijk de meerderheid, waardoor het lijkt alsof wij het uitgangspunt zijn en een soort van de neutrale ervaring. Terwijl dit soort onderwerpen juist je doen realiseren dat dat niet zo is.
