Hoi ik ben Janan, ik ben 8 jaar en ik kom uit Amsterdam en ik heb een vraagje over de zon. Als ik 's winters uit mijn raam kijk dan gaat hij recht voor me onder en als ik 's zomers uit mijn raam kijk gaat hij een beetje rechts onder. Wat is nou het westen?
Het noorden, het zuiden, het oosten en het westen. Dat zijn de 4 windrichtingen van een kompas. De zon komt op in het oosten en gaat onder in het westen. Maar je hebt gelijk Janan, de plek waar de zon onder gaat is nooit precies hetzelfde. Sterker nog, als je met een kompas een jaar lang de zon zou blijven volgen dan zal je zien dat de plek die het kompas als oosten aangeeft, dat dat bijna nooit de exacte plek is waar de zon opkomt. Wat jouw kompas als het westen aangeeft dat het bijna nooit de exacte plek is waar hij onder gaat. De plek waar hij opkomt en waar hij ondergaat die verandert. Sterker nog, die veranderen elke dag. Hoe kan dat nou? Dat heeft eigenlijk alles te maken met het draaien van de aarde om zijn eigen as en de stand van de aarde ten opzichte van de zon. Die aarde draait om zijn as en dat doet hij tegen de klok in oftewel in oostwaartse richting. Daarom zien wij 's ochtends de zon opkomen in het oosten en zien we hem 's avonds in het westen weer ondergaan. Doordat die aarde draait zit er ook steeds een ander gedeelte in het licht. Als het bij ons dag is, dan is het aan de andere kant van de wereld donker en is het nacht. Als zij daar in het donker zitten is het hier dag. Zo draait die aarde vrolijk door, dag en nacht, dag en nacht. Maar dat is nog niet alles. Die aarde draait niet alleen om zijn eigen as, hij draait ook nog eens in 1 jaar tijd een rondje om de zon. Die aarde draait dus lekker rond, maar er is nog 1 ding essentieel om te weten. Die aarde staat een beetje scheef. Die stok die hier doorheen loopt is de aardas. Die loopt denkbeeldig van noord naar zuid. Die aardas staat niet recht ten opzichte van de zon, maar die staat een beetje schuin. Om precies te zijn, in een hoek van 23,5 graad. Waarom is dat nou zo belangrijk? Doordat die aardas schuin staat, hebben wij 4 seizoenen. Hier midden over de aarde heen loopt de evenaar. Die evenaar verdeelt de aarde in een noordelijk halfrond, waar wij zitten, en een zuidelijk halfrond. Doordat die aarde scheef staat heb je in december in deze stand van de aarde veel meer zon op het zuidelijk halfrond dan op het noordelijk waardoor het daar zomer is en bij ons winter. Een half jaar later in juni veel meer zon op het noordelijk halfrond bij ons. Dan is het hier zomer en in het zuiden winter. Maar de vraag ging over de zonsondergang. Doordat de aarde scheef staat hebben we 4 seizoenen. Maar daardoor gaat de zon elke dag op een andere plek onder. Dat kan ik heel goed laten zien. Ik heb een cameraatje op de wereld geplakt. De camera kijkt door het huisje precies naar het westen. Moet je kijken wat er gebeurt als de zon onder gaat in de winter, in december. De dagen zijn kort, het is koud op het noordelijk halfrond. De zon gaat onder maar dat doet hij niet in het westen maar net iets ten zuiden van het westen. De aarde draait door naar het voorjaar, het wordt zomer, het is juni, de zon gaat onder en dat doet hij iets ten noorden van het westen. Dat komt dus omdat de aarde ronddraait en niet recht staat maar scheef. Je kan het ook goed zien door middel van deze zonneklok. De bolle aarde maar dan plat uitgerold. De E staat voor East, het oosten, S voor South, het zuiden en die W voor het westen. Als je er nou vanuit gaat dat jij in het huisje woont dan kan je precies zien waar jaar in jaar uit de zon opkomt en onder gaat. Dan zie je dus dat hij in de winter niet zozeer in het westen ondergaat maar in het zuidwesten en in de zomer juist in het noordwesten. Je kan ook zien dat er precies 2 dagen per jaar zijn dat hij exact in het westen ondergaat. Dat is als de zon opschuift van de winter naar de zomer, dus in de lente 21 maart en wanneer hij terug schuift van de zomer naar de winter in de herfst, 21 september. Dus Janan, als jij precies wilt weten waar het westen ligt dan heb je er niet zoveel aan om door je raampje naar buiten te kijken waar de zon onder gaat, want die gaat rond het westen onder. Maar alleen precies in het westen op 21 maart en 21 september. De rest van het jaar heb je toch meer aan een goed kompas.
