Dit boek is niet zomaar een boek. Het is het bestverkochte boek ter wereld: de Bijbel. Dat is het heilige boek van de christenen, één van de grote godsdiensten. Het staat vol eeuwenoude verhalen over God en zijn zoon Jezus. En allemaal mensen die duizenden jaren geleden leefden. Misschien ken je wel een paar van die verhalen. Hoe God de wereld maakte? In het begin schiep God de hemel en de aarde. Adam en Eva. Adam had gemeenschap met zijn vrouw Eva. Het kerstverhaal door. Toen Jozef en Maria daar waren... Was het tijd dat het kind geboren moest worden en kreeg het de naam Jezus. Het paasverhaal. Maar wat moet ik doen met Jezus die Christus wordt genoemd? Kruizigen! Riepen ze allemaal. De Ark van Noach. Om aan de dreigende watervloed te ontkomen, ging Noach met zijn zonen, zijn vrouw en zijn schoondochters aan boord. Renske, jij bent Bijbelonderzoeker. Waar komen al de verhalen in de Bijbel vandaan? De Bijbel is een verzameling verhalen die heel lang geleden zijn opgeschreven door allerlei verschillende mensen. Eigenlijk om antwoord te geven op grote vragen, zoals hoe is de aarde gemaakt? Wat gebeurt er met je als je dood bent? Hoe moet je met elkaar omgaan? Dus de Bijbel is eigenlijk een soort verhalenbundel? Ja, en het woord bijbel komt ook van het woord biblia. Dat is Grieks en dat betekent boeken, verzameling boeken. Een soort bibliotheek eigenlijk? Ja, soort bibliotheek in één boek. Dit zijn allemaal Bijbels. De eerste teksten van de Bijbel waren niet in het Nederlands geschreven, maar in het Grieks en het Hebreeuws. In de afgelopen eeuwen werden die originele teksten in wel duizend verschillende talen vertaald, bijvoorbeeld in het Duits. Vanuit de Duitse vertaling werd de Bijbel ook voor het eerst in het Nederlands vertaald. En in het begin van de zeventiende eeuw wilde Nederland haar eigen vertaling, dus niet een vertaling van de Duitse vertaling, maar een vertaling vanuit de originele teksten, het Hebreeuws en het Grieks. Om zo dicht mogelijk bij het oorspronkelijke verhaal te blijven. En een Bijbel waar de Nederlandse christenen trots op konden zijn. De Statenbijbel. Deze eerste officiële Nederlandse Bijbel verscheen in 1637 en werd vernoemd naar de Nederlandse overheid van toen, de Staten-Generaal. Maar die vertaling kwam er niet zomaar. Daar ging een hoop gesteggel aan vooraf. Renske, hoe kwam de Statenbijbel er? Het was aan het begin van de zeventiende eeuw heel onrustig in Nederland. Er waren heel veel groepen mensen die het met elkaar oneens waren over hoe je op de beste manier christen kon zijn. Dat ging over grote vragen, bijvoorbeeld hoe God bepaalde wie er in de hemel kwam en in 1618 besluiten ze om met z'n allen samen te komen voor soort grote vergadering. Dat heet de synode. Om te praten over die vragen. En dat deden ze dus hier zo, hier in Dordrecht. Dat gebouw waar de synode werd gehouden, dat bestaat niet meer, maar hier hebben ze wel een maquette nagebouwd. Dus zo zag het eruit in 1618? Ja, zo zaten daar met z'n allen. Ik versta niks van. Ze spreken Latijn met elkaar. Dat was een soort van het Engels van die tijd, dus dat konden mensen spreken in allerlei verschillende landen. Waar hebben ze het dan over? Ze hebben het over van alles, bijvoorbeeld over wie daar naar de hemel mag en niet. Uiteindelijk zijn ze wel een half jaar lang met elkaar aan het vergaderen. En aan het eind van dat half jaar besluiten ze dat er een nieuwe Nederlandse Bijbelvertaling moet komen. En dat wordt de Statenvertaling. Ja, precies. Wauw. Kijk. Biblia, de gantiche. De ganzen, de hele heilige schriftuur en daaronder staat dan dat het dus door de Staten-Generaal van de Verenigde Nederlanden op de Synode van Dordrecht besloten is deze Bijbel te maken. In Den Haag de 29 juli 1637, dus het duurde 20 jaar om deze vertaling te maken. Ja. Toen de Statenvertaling 1637 uitkwam was dat de Nederlandse vertaling. Al snel had bijna elke Nederlander 'm in huis en hij werd gebruikt in scholen, in kerken. Overal was ie te vinden. Bijna elke Nederlander had ermee te maken. Hier gebruiken ze niet meer de vertaling uit 1637. Die is maar moeilijk te begrijpen met dat oude Nederlands. Neem deze zin uit de statenvertaling: En het geschiedde, toen de Filistijn zich opmaakte, en heenging, en David tegemoet naderde, zo haastte David, en liep naar de slagorde toe, den Filistijn tegemoet. Die klinkt in de nieuwe bijbelvertaling zo: Toen de Filistijn tot de aanval overging en al dichterbij kwam, snelde David op hem toe en ging tot de tegenaanval over. Dat is toch makkelijker te begrijpen hè? Dat is handig.
