Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Nieuwsuur is er voor achtergronden bij het nieuws met video's voor de bovenbouw over onderwerpen als IS, de Europese Unie (EU) en de verkiezingen.

Nieuwsuur header

Burgerschap, mediawijsheid, welvaart en samenleving

Nieuwsuur in de klas

Programmalogo's

Naar de website van Nieuwsuur

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Op dit moment is dit misschien wel het belangrijkste en gevaarlijkste stuk water op aarde. Dit is de strijd om de macht in de Zuid Chinese zee. Dit zijn de kleine eilandstaatjes. Kiribati, Vanuatu, Tonga Fiji, de Cookeilanden en de Salomonseilanden. Hier probeert China zijn invloed te vergroten met allerlei vormen van ontwikkelingshulp. Zo is er een Chinese ziekenhuis schip dat medische hulp biedt, investeerders in onderwijs en ondersteunen ze de lokale politie met materiaal en trainingen China's aanwezigheid op de Salomonseilanden is niet te missen. Zo reizen medische teams af naar alle uithoeken. Met ons mogen de doktoren niet praten maar eilandbewoners bezoeken het consult massaal. En dit is alleen nog maar de medische hulp. Chinese bedrijven bouwen wegen, telefoon masten en een groot stadion. China is zo in razend tempo uitgegroeid tot één van de belangrijkste buitenlandse geldschieters en tot voor kort waren dat de westerse landen. Boten, motoren en netten. De Chinese ambassade deelt ook uit aan vissers. Onlangs sloten de eilanden een omstreden veiligheidspact met Bejing. China ontkent de militaire ambities op de eilanden, maar Beijing mengt zich ondertussen wel openlijk in de binnenlandse veiligheid. De politie is onderbemand en heeft gebrek aan eigenlijk alles. Andersom kunnen de eilanden nu de hulp van Chinese agenten inroepen. Een vermeende lading automatische wapens uit China leidde onlangs tot ophef, al ging het volgens Bejing om replica's. Deze inspecteur hoopt vooral kennis op te doen van de Chinezen. De strategische ligging leidde d'r in de Tweede Wereldoorlog ook al toe dat deze eilanden het toneel van conflict waren. Toen vocht Japan hier tegen de geallieerde troepen in de Slag om de Salomonseilanden. En terwijl de wrakken van dat conflict langzaam vergaan in de jungle, wordt het nieuwe conflict tussen China en het Westen dus uitgevochten met ontwikkelingshulp. Dit was onze reis naar de Zuid-Chinese Zee en naar de Salomonseilanden in de Stille Oceaan.

China probeert invloed te winnen in de Stille Oceaan (afl.4)

In deze vierde, en laatste, aflevering over de strijd om de Zuid-Chinese Zee gaat het over de eilandstaten in de Stille Oceaan. China probeert haar invloed te vergroten met allerlei vormen van ontwikkelingshulp. China ontkent militaire ambities op de eilanden, maar Beijing bemoeit zich wel openlijk met de binnenlandse veiligheid van de eilanden.

Nieuwsuur in de klas: De strijd om de Zuid-Chinese Zee

Op dit moment is dit misschien wel het belangrijkste en gevaarlijkste stuk water op aarde. Dit is de strijd om de macht in de Zuid Chinese zee. Die westerse schepen die door de Zuid-Chinese Zee varen horen bij wat de VS freedom of navigation exercises noemen. Waarmee ze willen laten zien dat de zee niet aan China toebehoort. Het is onderdeel van een groter Amerikaans offensief in het westen van de Stille Oceaan op diplomatiek en militair gebied. De Amerikanen hebben bijvoorbeeld al jaren een grote bases op Guam en het Japanse eiland Okinawa. Ondertussen mag Australië Amerikaanse nucleaire onderzeeërs kopen. Houden de Amerikanen regelmatig militaire oefeningen met andere landen in de regio en hebben de Filipijnen de VS toegang gegeven tot extra militaire basis in het land. Daarnaast haalt de VS met allerlei landen en eilandstaten de diplomatieke banden aan en dat proberen de Chinezen ook. En dus richten we onze blik nu nog een stuk verder naar het zuiden, naar het zuiden van de Stille Oceaan. Want landen proberen niet alleen met hard power met militair machtsvertoon invloed uit te oefenen, ze proberen dat ook met soft power door bijvoorbeeld de economische banden aan te halen.

Spanningen tussen China en de Verenigde Staten nemen toe (afl.3)

In deze derde aflevering over de strijd om de Zuid-Chinese Zee gaat het over de groeiende spanningen tussen China en de Verenigde Staten. De Amerikanen houden regelmatig militaire oefeningen met andere landen in de regio en de Filipijnen hebben de VS toegang gegeven tot een extra militaire basis in het land. Ook haalt de VS diplomatieke banden aan met eilandstaten en dat probeert China ook.

Op dit moment is dit misschien wel het belangrijkste en gevaarlijkste stuk water op aarde. Dit is de strijd om de macht in de Zuid Chinese zee. China laat dus op zee z'n spierballen zien en Amerika reageert daarop met het uitbreiden van hun aanwezigheid. En zo is de Zuid-Chinese Zee het front van het conflict tussen het door Amerika aangevoerde Westen en China. Maar van wege het enorme economische belang van de zee als handelsroute en de spanningen rond Taiwan staat er ook voor andere landen in de regio veel op het spel zoals Japan. En er worden meer militaire basissen geopend. Dit zijn allemaal Japanse basissen. Hier vlakbij Taiwan. op Yonaguni is er een basis in aanbouw. Iets verderop op Miyakojima en hierop Ishigaki Aki zijn de afgelopen jaren basis gebouwd. In tegenstelling tot de vorige eeuw is Japan tegenwoordig een bondgenoot van de Verenigde Staten. Samen staan ze nu lijnrecht tegenover China. Japan is bepaald niet het enige land dat de militaire aanwezigheid op zee uitbreidt. De Japanners doen dat dus op deze eilanden in de Oost-Chinese Zee. China en andere landen richt zich vooral op de Zuid-Chinese Zee. Op basis van openbare bronnen en rapporten maakten we een lijst met militaire basissen en buitenposten in die Zuid-Chinese Zee. Voor zover mogelijk uiteraard. Je ziet hier eilanden met een militaire aanwezigheid, soms minimaal, soms echt een volledige basis. Eilanden die vaak door meerdere landen geclaimd worden. Zo heeft Taiwan hier één eiland in handen. Het grootste natuurlijke eiland van die omstreden spreadlys. En dit zijn de eilanden met hun militaire aanwezigheid van de Filipijnen van Maleisie en van Vietnam. Het is dus niet alleen China, ook deze landen willen hun invloed laten gelden. Maar er zijn wel wat verschillen. China doet dat een stuk sneller, uitgebreider en veel verder van de eigen kust. China heeft flink door getimmerd aan die eilanden. Kijk even mee naar Fiori Cross Reef. Dit was in 2006. Dit is 2015 en inmiddels ziet het er zo uit. En niet alleen China is daar druk mee. Hier bouwt Japan aan wat één van de grootste legers ter wereld zou moeten worden en die zelf verdedigingsmacht, zoals ze het zelf noemen zoekt actief naar nieuwe rekruten. Dit is de Nationale Defensie Universiteit in Tokio. Scholier Koshiro overweegt om hier te studeren. Om soldaat te worden. Japan, de Verenigde Staten en Zuid-Korea tekende vorig jaar augustus een verklaring om nauwer samen te gaan werken op economisch en militair gebied. Ook hielden Japanse, Amerikaanse en Filipijnse patrouilleschepen vorig jaar een gezamenlijke oefening. Maar Japan zit in een spagaat. Het land wil zich naar de buitenwereld niet te veel profileren als militaire grootmacht uit angst daarmee een escalatie uit te lokken. Tegelijkertijd wil Japan ook geen zwak imago. Zorgen in Japan dus maar ook aan de andere kant van het water in China. Want wie de Zuid-Chinese Zee controleert, controleert ook de handelsroutes die daar lopen.

Japan breidt hun aanwezigheid in de Oost-Chinese Zee uit (afl.2)

In deze tweede aflevering over de strijd om de Zuid-Chinese Zee gaat het over Japan. Die haar militaire aanwezigheid in de Oost-Chinese Zee vergroot. Japan bouwt één van de grootste legers ter wereld en zoekt actief naar nieuwe rekruten. Ze werken samen met bondgenoten Zuid-Korea en de Verenigde Staten op economisch en militair gebied. Samen met de Verenigde Staten en de Filipijnen hielden ze ook gezamenlijke oefeningen met patrouilleschepen.

Op dit moment is dit misschien wel het belangrijkste en gevaarlijkste stuk water op aarde. Nieuwsuur reist naar deze regio. We gaan naar Japan, naar de Filipijnen, de Salomonseilanden en natuurlijk naar China. Dit is het verhaal van een strijd om de zee om eilanden en militaire basissen en ook het verhaal van waterkanonnen, van blokkades, aanvaringen tussen vissersboten en tussen wereldmachten. Dit is de strijd om de macht in de Zuid Chinese zee. Junel vist op die Zuid-Chinese Zee, ten westen van de Filippijnen. Bijna een derde van de wereldhandel en zo'n 40% van de Europese handel gaat door de Zuid-Chinese Zee. Veel gaat via de Straat van Malakka. De Zuid-Chinese Zee is rijk aan grondstoffen en vis, maar ook een geopolitiek mijnenveld. Jarenlang was het Westen dominant in dit strategisch gelegen gebied maar de afgelopen jaren probeert China hier vaste voet aan de grond te krijgen met economische investeringen en mogelijk militairen ambities. De grote vraag achter dit conflict is van wie is de Zuid-Chinese Zee? China claimt een enorm stuk alles binnen deze negen lijnen. Daarmee overlapt het ruim de gebieden die volgens het internationaal recht toebehoren aan andere landen. Komen we later nog even op terug. Maar opmerkelijk precies in dat gebied zien we incident naar incident op zee. Vooral bij de Spratly-eilanden bij de Filipijnen. En dat heeft de Junel gemerkt Maar is het wel toevallig? We maakten op basis van de rapporten en de openbare bronnen een overzicht van het aantal incidenten de afgelopen jaren. De verantwoording vind je in de omschrijving. Van 2016 tot en met 2022 telden wij meer dan vijftig incidenten in de Zuid-Chinese Zee. Het gaat dan om incidenten met Chinese milities op vissersboten en de Chinese kustwacht die intimideert en soms blokkeert. Bijvoorbeeld vissersschepen zoals hier of de Filippijnse kustwacht, zoals hier. Soms spuit de Chinese kustwacht zelfs met waterkanonnen of zijn er aanvaringen met vissersschepen zoals deze met de boot van de Filippijnse visser Junel. Maar in 2023 neemt het aantal incidenten flink toe tot minstens achttien in één jaar. Zo probeert de Chinese kustwacht met een laser de Filippijnse kustwacht te verblinden. Varen ze wel erg dichtbij een ander Filipijns schip en blokkeert China met meer dan honderd vissersboten het Filippijnse Julian Felipe Rif. China claimt dus dit hele stuk binnen deze negen, en sinds kort zelfs tien door China getekende lijnen. En vergelijk dat even met de exclusieve economische zone van bijvoorbeeld de Filippijnen en je ziet het probleem. De Filippijnen vechten de claim van China aan en het Arbitragehof in Den Haag weerlegt die claim in 2016. Maar toch denken ze in China heel anders over die claim en de incidenten dan. Terug naar de Filipijnen. De vissers hier zoals jou Nel kregen schadevergoeding en zelfs excuses van China. Maar het zinken van zijn vissersboot heeft ook nu nog gevolgen. China laat dus op zee z'n spierballen zien en Amerika reageert daarop met het uitbreiden van hun aanwezigheid. En zo is de Zuid-Chinese Zee het front van het conflict tussen het door Amerika aangevoerde Westen en China.

China claimt het overgrote deel van de Zuid-Chinese Zee (afl.1)

Dit is het verhaal van een strijd om de zee om eilanden en militaire basissen en ook het verhaal van waterkanonnen, van blokkades, aanvaringen tussen vissersboten en tussen wereldmachten. Dit is de strijd om de macht in de Zuid Chinese zee. In vier afleveringen komen de verschillende kanten van het conflict naar voren. In deze eerste afleveringen gaat het over de vraag: van wie is de Zuid-Chinese Zee? China claimt een groot gebied en vergroot haar aanwezigheid met een groeiende kustwacht. Het door China geclaimde gebied loopt dwars door de exclusieve economische zones van andere landen.

35! Het was een enorme overwinning voor de PVV. En een enorme overwinning voor Geert Wilders. Tot veel blijdschap van de PVV. Er wordt volop feest gevierd wordt. Het woord historisch is al gevallen. Het is nog geen kwart over negen. De kiezer heeft gezegd we zijn het zat en wij willen en daar gaan wij voor zorgen dat die Nederlander weer op één komt te staan. Maar het is ook een overwinning die andere schrik kan aanjagen. Mensen vragen zich af wat deze overwinning betekent en wat dat betekent voor Nederland. Hou mekaar nou even vast. Wij laten in Nederland niemand los. In deze video kijken we hoe de PVV na al die jaren toch de grootste partij van Nederland is geworden. Dat de PVV groot zou worden. Dat zien we eigenlijk al een tijdje. Omdat het verhaal van Geert Wilders aanslaat. Het verhaal van minder migratie, maar ook opkomen voor mensen die financieel in de problemen zitten. Ik denk dat ik net als heel veel Nederlanders wel heb verrast was dat de PVV zoveel zetels kreeg. Dat ook als je keek naar de peilingen daarvoor/ Had niemand dat echt zo voorzien. Zegt Koen Damhuis, een politicoloog die voor een onderzoek 165 uur uur sprak met 64 PVV stemmers. En tegelijkertijd moest ik terugdenken aan de tijd dat ik interviews deed met met PVV kiezers, dat was in 2016. In die tijd stond de PVV op meer dan veertig zetels in de peilingen, hè. Dus die die potentie, zou je kunnen zeggen, die is er al jarenlang. Eigenlijk stemmen we al jaren op Wilders, maar het werd nooit wat. Daarom was dit zo ongelofelijk eigenlijk. Nou, als je naar de peilingen kijkt van de afgelopen jaren eigenlijk dan zie je dat Wilders altijd best wel een grote middenpartij is geweest. En dat is echt in een week tijd voor de verkiezingen veranderd. Als je dan inderdaad ziet hoe de grafiek door het plafond gaat. Dan zie je dus dat de meeste PVV kiezers of in ieder geval heel veel PVV kiezers op het allerlaatste moment hebben besloten. En dat de strategische kiezer op rechts, want die waren er ook op rechts, eigenlijk bijna allemaal voor Geert Wilders hebben gekozen en dat zag niemand aankomen. Tot de laatste week dat de kiezer zou denken als je links niet wil en je wil een rechtse premier, dat je dan bij Geert Wilders moet zijn. En dat zien we ook terug in dit kiezersonderzoek van Ipsos dat 3500 mensen vroeg naar hun stemgedrag. Hier zie je waar de PVV stemmen vandaan komen. 39% van de kiezers die nu op de PVV stemmen, hebben dat tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 ook gedaan. Daarnaast stapte een kleine 15% over van de VVD. 12% van de huidige PVV stemmers geeft aan bij de vorige verkiezingen niet gestemd te hebben. Nu is er een soort van mythe die je vaak hoort dat kiezers van de PVV ooit bij links zaten. Dat is maar een heel klein deel van het verhaal. Ze kwamen dus vooral van rechts en van niet stemmers. Dat zagen we eigenlijk ook al bij Fortuyn in de jaren vóór Fortuyn. Toen zag je dat de VVD naar links was opgeschoven, waardoor der ruimte was ontstaan aan de rechter zijde van de VVD. En eigenlijk hetzelfde zagen we de afgelopen jaren. Hé, dus een coalitie met D66 en de VVD en dat schept ruimte voor VVD kiezers die wij wat wat meer aan de rechterkant zitten. Vanavond hebben we een Indische kip kerrie soep. Brenda en Amy koken iedere dag voor mensen in Zoetermeer die niet rond kunnen komen. Als je het slecht hebt is dit het eerste wat je uit natuurlijkerwijze doet kijken. Waar ligt het aan? Waar komt het vandaan? Wie doet mij dit aan? Ja, en dan is het natuurlijk voor een heleboel mensen logisch dat dat dat de buitenlanders zijn, dat dat de mensen zijn die hier gratis geld komen halen waardoor wij niets meer hebben. Hebben jullie zelf ook op Wilders gestemd? Ja. Om dezelfde reden? Eigenlijk een beetje een proteststem ook omdat ik niet wil dat GroenLinks of onze lieve mevrouw van de VVD. Ik kan haar naam niet uitspreken, dus ik noem hem ook maar niet. Aan de, weer aan de macht komen. Dus dan maar op Wilders. Er zijn een paar misverstanden. Dat het alleen maar laagopgeleiden zouden zijn. Of praktisch opgeleiden. Dat is denk een misverstand, of dat het de boze witte man zou zijn. Er zijn ook heel veel vrouwen die op de PVV stemmen, dus dat is een heel erg brede groep. Ook qua stad platteland zie je daar eigenlijk ook nauwelijks variatie in. En dat is hier goed te zien. Dit is een kaart van alle gemeenten in Nederland en hier zie je welke partij de grootste is geworden in al die gemeentes. De PVV is in heel veel gemeenten de grootste partij geworden. In het oosten scoort NSC heel goed en dan heb je al die rode gemeenten waar GroenLinks PvdA de grootste is. En dat zijn vooral de grote steden. Dat kan je extra goed zien als we de kaart wat veranderen naar een kaart van Nederland naar het aantal inwoners. Die grotere rode blokken zijn bijvoorbeeld steden als Leiden Utrecht, Amsterdam, Groningen, Eindhoven. Uitzonderingen zijn Rotterdam en Den Haag, waar de PVV weer het grootst is. Er is een grote groep kiezers in Nederland waar eigenlijk geen partij voor was. Waar die groep allemaal op Wilders stemmen en dat is een groep kiezers die conservatief links wordt genoemd. Conservatief op bijvoorbeeld migratie vlak, maar links op sociaal economische vraagstukken op het helpen van de onderkant de marktwerking in de zorg terugdraaien en dat soort dingen. Er is een groep kiezers, heel kort gezegd, die het idee hebben dat ze te weinig krijgen. Hè ten opzichte van bijvoorbeeld zorg van woningen en dat die nieuwkomers voorgetrokken worden in hun ogen. Nederlanders eerst toch? Ons volk eerst. Dat vind ik heel belangrijk En Nederlanders met een migratieachtergrond? Ja, daar heb ik nog niet eens zoveel problemen mee. Maar we hebben hier zoveel armoe. Ik vind dat die mensen eerst aan de beurt zijn. Dat vind ik heel belangrijk. Het is ook een groep kiezers die hebben hard gewerkt en het idee dat hun zuurverdiende belastinggeld wordt weggegeven. Denk aan gelukzoekers. Denk aan, he luie Grieken worden dan genoemd. Aan zakkenvullers in Brussel. En mensen die niet op dezelfde manier in het leven staan. Die er niet even hard voor geknokt hebben, maar wel profijt krijgen hè ten koste van henzelf. En er is ook een groep die meer is, dat van puur culturele redenen heeft. Dat is soort van conservatieven zou ik kunnen zeggen, die echt graag willen behouden wat in hun ogen bedreigd wordt, namelijk de Nederlandse cultuur. We krijgen steeds meer mensen van buitenaf en ik vind dat ook een gevaar. Als je dan dus je eigen identiteit niet meer kunt vasthouden dat is niet goed het moet gewoon in evenwicht zijn en dat heeft Geert Wilders wel durven te verwoorden. En de andere partijen, ja, die zijn daar een beetje bang voor lijkt het wel. Mensen hebben verschillende verschillende redenen om bij dezelfde partij uit te komen en die kunnen meer sociaal economisch zijn. Denk ook aan de zorg. Het is een belangrijk thema voor veel PVV kiezers, de woningmarkt. De asiel kwestie. Het wonen en de zorg en vooral ook de zorg voor de ouderen, want daar moet echt naar gekeken worden. Moet er echt verandering in komen want de mensen worden opstandig. De Nederlander. Dat is wat we gezien hebben? Dat is wat we gezien hebben. Ja, vandaar Wilders. Maar het is altijd weer gekoppeld aan migratie en dus zorg is een belangrijk thema omdat in de ogen van de kiezers ja, de te veel nieuwkomers zijn die ook nog eens wel hun tandarts kosten vergoed krijgen en zij niet. Is een vorm van voortrekkertje. Die groep heeft eigenlijk nooit echt onderdak gevonden bij een politicus die dat op een succesvolle manier kon verbinden. Hè de SP heeft daar in de buurt gezeten maar ja nooit echt helemaal al die stemmers gekregen en Wilders door nu milder te worden. Door meer premier waardig te worden heeft ineens, lijkt het, die groep kiezers aan zich kunnen binden. Mensen die zich zorgen over migratie maken, maar ook over hun portemonnee. En dat lijkt een belangrijke sleutel te zijn geweest tot zijn verkiezingsoverwinning. Goeimiddag, ik ben Geert Wilders. Ik heb mijn eigen stijl. Ik heb mijn eigen eigenschappen en authenticiteit. Het verbod van moskeeën, het verbod van hoofddoek dragen, et cetera. Daar ben ik het niet mee eens. Wat betekent dit voor ons? Voor mij, maar vooral ook voor ons als samenleving? Welke kant gaan we op met elkaar? Redouan El Khayati is socioloog en jeugdwerker in Den Haag. En hoe was het om hier vanochtend aan te komen op werk? Ik kwam binnen en ik kreeg omhelzingen van collega's. Ja, dat deed wel iets met mij als van het was heel confronterend. Ik heb hier en daar op social media vooral heel veel uh berichten, posts, gezien van ook van die grappige foto's van laat we onze koffer maar inpakken. Heel veel zelfspot, heel veel weglachen met grapjes. Maar ja, ik weet ik weet ook als gemeenschap zit dat dat ergens ook wel een mechanisme is om toch ook wel een beetje angst of onzekerheid weg te stoppen. Wilders heeft natuurlijk in zijn rol in de oppositie hele radicale en soms ook echt te ver gaande uitspraken gedaan over de islam, over buitenlanders in Nederland omdat hij dat nodig dacht te hebben in zijn campagne om stemmers te halen voor zijn verhaal over het gevaar van de islam. Precies een uur geleden is de film Fitna van Geert Wilders vrijgegeven en nu via het internet te zien. Het is een film die waarschuwt, Fitna, voor de gevaren van de islam. De abjecte ideologie in Nederland en mijn conclusie is kies voor vrijheid. Stop de islamisering. En ik hoop dat iedereen die dat ziet nou daarvan overtuigd kan raken. Een kopvoddentaks zou ik het willen noemen. Meer veiligheid, minder criminaliteit minder immigratie en minder islam is waarvoor Nederland voor kiest. Ja doe is normaal man. Wat ach. Ja doe is normaal man. Dat is ja. Doe lekker zelf normaal. Willen jullie in deze stad en in Nederland meer of minder Marokkanen? Minder, minder, minder! Dan gaan we dat regelen. Je kunt niet met een beroep op de vrijheid van meningsuiting groepen beledigen of aanzetten tot discriminatie. Dat geldt ook voor een politicus. Islam zal nooit uit ons DNA gaan, maar de prioriteit ligt nu duidelijk bij andere zaken als het gaat om de komende regeerperiode. Ja, dat is heel duidelijk, maar ik wil toch nog heel even voordat we ieder geval weten wat u voor ogen het liefst zou zien wat voor samenleving? Een vrij land. En is dat dan ook een een land waarin de koran niet meer te koop is? Dat is geen prettig boek. Is dat nou iets, nogmaals waarvoor wij nu de barricade op gaan? Nou, geen prioriteit. D'r zijn andere, belangrijker prioriteiten. Dan deze voorstel. Hij heeft natuurlijk nu ineens een andere toon gevonden en een andere toon gezocht. 35! We gaan niet praten over moskeeën en korans en islamitische scholen. We gaan praten over die agenda van hoop die Nederlanders nu massaal hebben gesteund, namelijk er voor zorgen dat die Nederlander weer op één komt te staan. Dat betekent dat alle partijen nu. De campagne is voorbij. We hebben nu de kiezer heeft gesproken, over de schaduw heen moet springen en moet kijken waar de overeenkomsten zijn. Ik denk dat Wilders zeker kiezers heeft kunnen verleiden door ja een Geert Milders te worden. En toen ik kiezers sprak waren er heel veel van hen vooral de oudere die nog terug verlangde naar Pim Fortuyn, die de zaken net wat minder radicaal en soms wat constructiever kon neerzetten. Waarom is ie zo extreem? Zei die kiezer dan. Waarom moet ie nou zo radicaal zijn? De vraag is nu natuurlijk Wat is nou de echte Geert Wilders? Die nieuwe Wilders die verzoenend lijkt en net lijkt alsof die nooit die radicale Wilders is geweest? Of is die eigenlijk een wolf in schaapskleren? Dat vraagt iedereen in Den Haag zich af.

Waarom Wilders juist in 2023 de verkiezingen won

Op 22 november 2023 wordt de PVV de grootste partij in ons land. Tot veel blijdschap van de PVV kiezer. Maar waar kwam de plotselinge groei vandaan? Was die groei eigenlijk wel zo plotseling? En van welke partijen kwamen de kiezers van de PVV? Daarnaast zijn er ook zorgen van zo’n overwinning voor Nederland betekent. In de oppositie heeft Wilder hele radicale uitspraken gedaan over de islam en buitenlanders in Nederland. Kan hij met zijn nieuwe toon verzoenend zijn of zal hij terugvallen in zijn oude radicale toon?

Nog nooit leek het zo ver weg. Een oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict. Tegelijkertijd is een uitweg uit het geweld noodzakelijker dan ooit. Maar hoe? En zijn er nog paden naar een vreedzame oplossing? Dat is er altijd denk ik, zo'n paadje. Maar dat vereist wel ander leiderschap. En dat een aantal partijen daar even stevige schouders onder zetten. Samen met experts en onderhandelaars kijken we naar eerdere pogingen tot een politieke uitweg. En op zoek naar een oplossing kijken we ook naar nieuwe, onorthodoxe ideeën om het conflict tussen de twee volkeren blijvend te beëindigen. 7 oktober was natuurlijk een gruwelijke terreurdaad in met name de verrassing, de omvang en het volledige achteloos omgaan met menselijk leven. Wat we nu vandaag de dag zien is een soort van variatie op hetzelfde thema. Als je de hele infrastructuur van een stad de civiele infrastructuur plat gooit en accepteert dat er duizenden burgers omkomen bij het uitschakelen van een extremistische militante verzetsbeweging. Is er daarna nog vooruitzicht op vrede? Nu even niet. Als de wapens zwijgen en er is enig verstand over aan beide kanten dan zou het enige positieve effect van deze gruwelijke verwoesting kunnen zijn het inzicht dat dit niet nog een keer moet gebeuren. Maar hoe is dat te voorkomen? Om die vraag te beantwoorden spreken wij mensen van beide kanten die eerder onderhandelde over vrede en daar nog steeds in geloven. Dit is Gilead Sher en dit is diezelfde Sher in de jaren negentig. Hij was toen vredes onderhandelaar en stafchef van de Israëlische premier Ehud Barak. En dit is Jonathan Kuttab. Hij zat in de jaren negentig aan de andere kant van de tafel als expert internationsal recht voor de Palestijnen. Kuttab heeft het hier over de Oslo akkoorden. Een belangrijk moment, want nooit waren Palestijnen en Israëliërs zo dicht bij vrede als toen. Wat waren de Oslo akkoorden van 93 tot 95? Dat waren eigenlijk een soort van raamwerk overeenkomsten die een een proces vaststelden dat uiteindelijk zou moeten leiden tot een onafhankelijke Palestijnse staat. Aarzelende hoop. Is wat ik zie. Ja, dus de partijen gaan het proberen. Ze weten niet helemaal zeker of het gaat lukken, maar they’ll give it their best shot. De onderhandelingen lopen nog jaren door onder grote druk en hooggespannen verwachtingen. Die twee statenoplossing komt voor het eerst op tafel in 1947. De Verenigde Naties presenteren dan dit document een voorstel om het toenmalige Britse mandaatgebied Palestina te verdelen tussen de Arabieren en de Joden. Maar dit plan mislukt. En eigenlijk werd de tweestatenoplossing in Oslo weer van stal gehaald, maar dan in een andere vorm die wat meer reflecteerde de machtsrealiteit die er in de tussentijd ontstaan was. Hoe ziet dat er dan uit? De Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever komen onder Palestijnse soevereiniteit, de rest blijft de staat Israël. Dat VN plan voorzag in een soort van fiftyfifty achtige verdeling. De Oslo akkoorden doen dat helemaal niet meer. Want de Westelijke Jordaanoever plus Gaza plus Oost-Jeruzalem is een stuk minder dan de helft van het oorspronkelijk Britse mandaatgebied. Dit plan wordt de formule die voor het Westen gelijkstaat aan een rechtvaardige oplossing van het conflict. Ook de Palestijnse onderhandelaar Kuttab beziet in de jaren 90 twee onafhankelijke staten als de oplossing, Maar daar komt ie inmiddels op terug. En hoewel beide partijen hier nog hoopvol spreken over de tweestatenoplossing, is het sentiment intussen wel veranderd. Wat is er overgebleven van die hoop? Niets. Nee, daar is helemaal niets van over. We zien natuurlijk de tweede intifada van 2000 tot 2005. Heel veel aanslagen. Vanuit de Palestijnse kant, heel veel verwoestingen en executies en dergelijke vanuit de Israëlische kant. De Palestijnse autonomie blijft intussen beperkt. Sterker nog, er komen steeds meer Israëlische nederzettingen en kolonisten in bezet Palestijns gebied. Israël gaat duizenden nieuwe woningen bouwen op de Westelijke Jordaanoever. De bouw van die huizen en appartementen is omstreden. Volgens het internationaal recht mag het namelijk niet. Ja, de bouw van die nederzettingen is niet omstreden. Dat is gewoon illegaal. Het feit dat dit al sinds de jaren tachtig gebeurt onder elke Israelische regering, van welke politieke kleur dan ook, geeft aan dat dit een doelbewuste strategie is om dat gebied huis voor huis straat voor straat in te lijven bij de Israëlische staat. En dat staat natuurlijk op zeer gespannen voet met het idee van een tweestatenoplossing. We zoomen in op de bezette Westelijke Jordaanoever. De vlekken die je ziet staan voor de Israëlische nederzettingen en die liggen een Palestijnse staat meer en meer in de weg. En daarom is ook de belangrijkste voorwaarde op materieel vlak voor het weer mogelijk maken van een tweestatenoplossing het opheffen van de Israëlische bezetting. En dat betekent ontruiming van een significant aantal nederzettingen Een soort van risk voor gevorderden. Waarbij dus Israël dan stukken land van de grenzen van binnen 1967 zou moeten inleveren voor bepaalde nederzettingen om die te laten mogen bestaan. Dus dat, dat is zeker wel haalbaar. Alleen het vergt natuurlijk aardig wat politiek leiderschap om dat mogelijk te maken. En dat ontbreekt nu. Dat ontbreekt volledig. Behalve de nederzettingen zijn er meer obstakels voor de tweestatenoplossing. Bijvoorbeeld de opkomst van Hamas en de interne verdeeldheid onder Palestijnen. En er blijven een aantal bijna onoplosbare kwesties. Bijvoorbeeld die krijgt de stad Jeruzalem die voor beide volkeren heilig is. En dus, zeggen sommigen, is het tijd om over een andere oplossing na te denken. Een alternatief is de één staat oplossing. In dat scenario vallen de grenzen tussen Israël en de Palestijnse gebieden weg en vormen ze samen één land met één regering. Je krijgt dan bijvoorbeeld een Belgisch model waar je de Vlaamse en de Franse gemeenschap hebt die ieder hun eigen competenties hebben op het gebied van onderwijs, cultuur, taal et cetera. En dan een aantal zaken samengevoegd hebben op federaal niveau zoals buitenlands beleid defensie. Maar dan voer je dus een gedeelde gezamenlijke huishouding. Eén staat waarin Palestijnen en Israëliërs in vrede naast elkaar leven. Maar in plaats van vrede spreken de bewoners van het gebied nu alleen nog over haat, wraak en geweld. Ja, we zien natuurlijk een gruwelijke polarisatie he van gevoel van zienswijze. Getriggerd door de enorme schade in mensenlevens en en andere vormen van verwoesting. Die nu bijna niet te bevatten is. Zo vers en pijnlijk is het. De vraag is dan is het idee van een eenheidsstaat na die verwoesting nog mogelijk? Echt een eenheidsstaat zal het natuurlijk nooit worden, want daarvoor is het wantrouwen veel te groot. Maar er zijn wel constructies voor. Daar kun je creatief politicologisch over nadenken. Alleen ik denk dat zeker aan de Israelische kant daar op het moment niemand op zit te wachten. Ik denk dat dat erg afhangt van de omstandigheden. Om te beginnen zal Hamas ontwapend moeten worden. Dan zal daar een soort van deal gemaakt moeten worden. Als je kiest voor een éénstatenoplossing, hoe kom je tot een organisatie van veiligheid die voor beide zijden acceptabel is? Kijk voor de voor de Palestijnen is de Israëlische politie het Israëlische leger, de inlichtingendiensten. Dat is de vijand. Ja, dat zijn mensen die komen om je huis plat te bulldozer en je kinderen doodschieten. En meer van dat soort gruwelijkheden te begaan. Want dat gebeurt er als je je verzet. Dus de hordes om ja die weg te bewandelen zijn, zijn enorm. Die zijn nog hoger dan een tweestatenoplossing. Of het nu om één of twee staten gaat, om de struikelblokken weg te halen is er lef nodig. Ander leiderschap. En dat een aantal partijen daar even stevige schouders onder zetten. Eén ding is zeker om een einde te maken aan het geweld moet er iets veranderen aan de status quo. Status quo. Dat betekent laag schallig geweld, over een periode van decennia gecombineerd met discriminatie, waarschijnlijk vormen van apartheid. Dus da's meer van hetzelfde. Met vooruitzienbare gevolgen denk ik dat. he, dan kun je het bandje van de afgelopen twintig jaar afspelen en naar de toekomst extrapoleren en dan weet je wat er gaat gebeuren. Maar kunnen de partijen zelf het bandje verwisselen of hebben ze hulp van buiten nodig? En volgens onderzoeker Van Veen zijn ook andere landen nodig dan bondgenoten van Israël, zoals de Verenigde Staten. Landen met meer begrip voor de Palestijnse zaak. Dus denk aan Spanje, Frankrijk, Ierland, België. Als dat soort landen bereid zijn om echt een soort van tien jaren poging in te zetten om dit conflict op te lossen samen met een aantal regionale grootmachten. Ik denk dan aan Turkije, Saoudi Arabie, misschien zelfs Egypte. En ze dat kunnen doen op basis van een stevig mandaat van de Verenigde Naties. Dan zou de ruimte kunnen ontstaan voor een serieus gesprek. Op zo’n gesprek blijven de oud onderhandelaars hopen ondanks de escalatie en de oplaaing van het geweld sinds 7 oktober. Als zij nog hoop zien, wie zouden wij dan zijn om geen hoop meer te zien? Het enige wat ik toe zou voegen is dat je wel een vrij hoog niveau van realisme in het gesprek moet brengen waarin je meeneemt. Waarom is het de afgelopen dertig jaar zo fout gegaan? En dat geldt zowel dan voor de Israelische kant, de Palestijnse kant en vooral ook de internationale kant. Want het is niet dat de internationale gemeenschap nou zo vreselijk hard zijn best heeft gedaan. Dus heel mooi als zou je nog hoop zien. Laten we daar dan vooral op voortbouwen.

Is er een uitweg voor het Israëlisch-Palestijns conflict?

Een oplossing voor het Israëlisch-Palestijns conflict lijkt verder weg dan ooit, maar een uitweg voor het geweld is ook noodzakelijker dan ooit. In de jaren 90 leek het er even op dat de twee partijen tot een akkoord waren gekomen. Er werd toen gesproken van een twee staten oplossing. Is dat een oplossing die nog steeds zou kunnen werken? En hoe zou zo’n twee staten oplossing eruit zien? Maar er zijn ook andere oplossingen, zoals de één staat oplossing.

Moet Europa zich voorbereiden op een oorlog met Rusland. Of het nou richting Oekraïne is, of richting de Baltische staten ik weet het niet, maar daar moeten wij wel op voorbereid zijn. We moeten en Oekraïne supporten en tegelijkertijd onze eigen voorraden weer aanvullen. Tegelijkertijd is de vraag kunnen de EU en Oekraïne in de toekomst nog op de Amerikanen rekenen? Uiteindelijk is Europa volkomen afhankelijk van de Amerikaanse betrokkenheid bij de veiligheid in Europa. Maar de problemen van Europa gaan niet alleen over munitie. Die zijn breder en zitten dieper, zoals de decennia lange bezuinigingen en de nationale belangen die spelen in de defensie industrie. En om daar goed zicht op te krijgen, richten we onze blik even op de Nederlandse landmacht. Want de problemen die daar spelen staan symbool voor de problemen in veel Europese legers. Het is 2011. Als het Nederlandse leger te maken krijgt met enorme bezuinigingen. Alle tanks gaan eruit en er komen ook minder generaals. Bij defensie wordt ingrijpend bezuinigt. In totaal verdwijnen er 10.000 banen. Voor de wederopbouw nu, is daarom dan ook veel nodig. Zwaar materiaal, dus tanks en kanonnen. Maar ook munitie die daarmee afgeschoten wordt. We zijn nu op een munitiecomplex in Veenhuizen. Dat is één van de grootste munitiecomplexen van West-Europa. Er zijn hier 215 bunkers waar alle munitie opgeslagen ligt die de krijgsmacht nodig heeft. Wij zorgen er altijd voor dat in die grote berg munitie die wij hebben dat een bepaald percentage beschikbaar blijft voor het geval er een crisis is of inzet nodig is waar er serieus moet worden geschoten om zo maar te zeggen, dus wij hebben altijd genoeg voorraad. In geval van een conflict. Naast munitie zoekt het leger ook militairen. Naast vaste krachten ook veel meer reservisten. Die waren er lange tijd in overvloed omdat jonge mannen tot midden jaren negentig verplicht in dienst moesten. Die hadden daardoor allemaal een militaire training gehad, konden bij nood worden opgeroepen en oefenden regelmatig. Mag ik je iets vragen? Ja hoor. Je hebt geen uniform. Nee ik heb geen uniform. Hoe komt dat? Dat is kwijtgeraakt bij voor vorige herhalingsoefening. Ja, ja. Aan het eind van de Koude Oorlog telde de hele krijgsmacht 100.000 dienstplichtige en beroepsmilitairen en bijna 160.000 reservisten. Nu is dat nog iets meer dan 40.000 beroepsmilitairen en bijna 7000 reservisten. De verplichte militaire dienst voor jongeren hoeft van de Commandant der Strijdkrachten niet te terug te komen, maar alleen de brief die ze krijgen. Dat ze bij oorlog oproepbaar zijn, is niet meer genoeg, zegt hij. Ze zouden gedwongen moeten worden om na te denken over het leger in gaan. En daarvoor wil hij ze verplicht een enquete in laten vullen. Maar waar ik naar op zoek zou zijn als CDS is dat je als je zeventien of achttien bent waarbij eigenlijk het een brief krijgt waarbij je zegt hey ik ben, u bent oproepbaar als er een groot conflict komt dat je daarnaast ook een enquête hebt waarbij ze aangeven wat de motivatie is om bij ons een functie te gaan vervullen ja of nee. En wat de competenties en kwaliteiten zijn van henzelf om die rol te vervullen. Zo doen de Noren en de Zweden het ook. En dat is eigenlijk best succesvol. En dan het zware materieel. Het Nederlandse leger heeft een kleine 1000 gevechtstanks. Dat soort Koude oorlog hoeveelheden heeft Nederland bij lange na niet meer. Van de pantservoertuigen is nog maar een derde over. Van die bijna 1000 tanks nog achttien en die worden geleased van Duitsland. En het aantal artillerie stukken ging van dik 400 naar nog geen 70. Die problemen van Nederland, die zijn heel vergelijkbaar met de meeste landen. De Duitsers hebben hetzelfde probleem. De Fransen heb hetzelfde probleem. De Britten zitten dan niet in de Europese Unie, wel in de NAVO, hebben hetzelfde probleem. En die problemen hebben een langere geschiedenis en komen niet alleen door de bezuinigingen. De Europese legers hebben zich lange tijd gericht op mobiele vredesoperaties, niet op een grote grondoorlog. Dat heeft geleid ook tot andere capaciteiten die daarvoor nodig waren. Alles moet snel verplaatsbaar zijn, moest ook lichter worden. Dus veel helikopters, veel lichtere wapensystemen. Dat is nu niet meer zo. Nu hebben we weer het grote Russische leger tegenover ons met duizenden tanks, met artillerie, met pantservoertuigen. Er zijn technologische veranderingen, zijn veranderingen in wapensystemen. Maar dat is dus eigenlijk de terugkeer naar de klassieke taak van collectieve verdediging. Nederland wil daarom nu, net als veel andere Europese landen, weer meer tanks en kanonnen. Want neem die Panzer houwitser. Dit is de Panzer houwitser 2000NL. Dit is het de grootste wapensysteem van de Koninklijke Landmacht. Wat schiet je hier nou mee aan? Nou we schieten 155 millimeter projectielen. We hebben dan een projectiel, het granaat lichaam. Daar zit de explosieve lading in en daar bovenop zit een buis en die bepaalt hoe en wanneer het projectiel ontploft. Dus dat kan zijn op de grond, in de lucht of net in de grond. En hoever kan je daarmee schieten? Maximale? Ja met dit type ongeleide projectielen kunnen tot veertig kilometer schieten. Hebben we ook geleide munitie. Die gaat tot vijftig kilometer en die geleide munitie is eigenlijk altijd binnen tien meter nauwkeurig. Nederland doneerde meerdere Panzer houwitsers aan Oekraïne, waar hij dagelijks van waarde bewijst te zijn. Ja. Houwitsers verstoppen zich, schieten en verstoppen zich dan weer snel. Hier in ‘t Harde oefent de bemanning dat verstoppen tot in den treuren. Ook zij zien dat er in Oekraïne een nieuw gevaar bij is gekomen. Zullen we het hier overheen hangen? Ja, doe maar. Vroeger was het heel erg gericht op verkenners, dus echt mensen te voet die in de bossen ons aan het zoeken waren. En nu merk je wel dat we echt ja langzaam steeds meer overgaan op echte drone dreiging. Dus hierboven hele dunne takjes. Dat is wel vervelend dus als een drone echt recht boven vliegt. Ja dan hebben ze, ja dan is gewoon prijsschieten. Maar als je nu eigenlijk boven heel het gebied aan het scannen is, dan kan ie ons nu niet vinden. Ja en wat als zo’n drone dan een warmtecamera heeft bijvoorbeeld? Ja dat is nu heel erg vervelend want daar hebben wij nog niet een oplossing voor. Vooral met met het motorblok aan de voorkant. Ja dat dat gloed er echt gewoon uit. Dus ja dat is wel een risico voor ons. Zeker. En daarom wil de Commandant der Strijdkrachten naast nieuwe kanonnen en tanks ook investeren in drone afweer en eigen onbemande drones. Een goedkope drone schakelt ondertussen een dure tank uit. Maakt dat ze niet overbodig, dat soort zware gepantserde voertuigen? Nee, ik denk in deze oorlog nog niet. In de oorlog zoals we hem voorzien ook niet. Maar ik zie nu dat die modernisering of die technologie is zodanig aan het versnellen dat je gaat een krijgsmacht bouwen waar minimaal 30% onbemand is als het niet meer is. En zo zijn alle Europese landen bezig hun legers weer op te bouwen en stijgen overal de defensiebudgetten. Maar de Russen investeren ook flink en verhogen volgend jaar het budget tot bijna 7% van de totale begroting, zo'n € 375 miljard euro. De EU landen die lid zijn van de NAVO gaven in 2023 gezamenlijk € 270 miljard uit aan defensie. En dat is dan nog zonder de Britten. Maar dat geld is verdeeld over alle verschillende lidstaten. Die hebben allemaal een eigen regering. Die hebben allemaal een eigen krijgsmacht en een aantal van die landen hebben ook nog allemaal hun eigen defensie industrie. En dat betekent dus dat je een enorme fragmentatie krijgt. En daarmee is er in feite in Europa sprake van enorme verkwisting van geld. Zo gebruiken verschillende landen allemaal verschillende eigen tanks, die dan weer door hun eigen industrie gemaakt worden. Da's goed voor de nationale belangen, maar niet effectief. Je kan op dit moment, hoe raar het ook klinkt, niet iedere artillerie granaat stoppen in ieder artillerie systeem. Heeft ook weer te maken met die nationale belangen boven dat collectieve belang. Maar stel je nou voor de Oekrainse soldaat. Die moet dus bijna letterlijk kijken van oh, dit is er één die komt uit Engeland, dus die kan alleen in een Engels systeem. Maar dat is natuurlijk van de zotte. Als wij met de Duitsers samen optrekken lukt dat dus wel met de Leopard tanks, want die zijn 100% gelijk. Maar nemen we het voertuig van de infanterie, de boxer. Voertuig is aan de buitenkant 100% gelijk communicatiesysteem wat er in zit is totaal verschillend. Want Nederland moest zo nodig z'n eigen communicatiesysteem er inbouwen. Dat betekent dat als het Nederlandse voertuig uitvalt en we willen d'r eentje van de Duitsers lenen. Dat kan dus niet, want ons personeel is niet getraind op dat communicatiesysteem. Dat is ergerniswekkend. Het gaat nog steeds voort. En als we dat niet gaan aanpakken, ja, dan zal het allemaal traag blijven gaan. En dan nemen de risico's dat wij onze zaak niet op orde krijgen die nemen jaar na jaar toe. Ondertussen gebeurt er wel van alles. De NAVO versterkt de oostflank van Europa op allerlei manieren, onder meer met extra Duitse troepen in Litouwen. En deze week startte de NAVO oefening Stad Vast Defender, de grootste oefening sinds het einde van de Koude Oorlog, met als doel het testen van de verdediging van het bondgenootschap tegen een bijna gelijkwaardige tegenstander. Lees Rusland. Maar boven alles hangt een groot vraagteken, deze man. Hij beloofde eerder al uit de NAVO te stappen. De Verenigde Staten zal echt binnen de NAVO blijven en ons blijven steunen. Ja, dat daar bent u 100% zeker van? Ja. Ook met Trump die al heeft laten vallen mocht hij president worden van, dat de NAVO eigenlijk niet zo veel doet. Nee, ik maak me daar geen zorgen over. Alleen wij moeten gewoon onze broek beter ophouden omdat het te veel crises in de wereld zijn. De capaciteiten zijn zodanige krompen, we zijn zodanig bezuinigd. Dat die inhaalslag echt nodig is. Maar die inhaalslag, dat gaat echt wel. Ik heb het al eerder aangehaald, geldt niet alleen op gebied van munitie. Men gaat echt wel 3 tot 5 jaar duren. Uiteindelijk is Europa volkomen afhankelijk van de Amerikaanse betrokkenheid bij de veiligheid in Europa. In de NAVO leveren zij 70% van de capaciteit. Dat vind ik wel een beetje gek als het gaat over het bondgenootschap het Europees continent. Uiteraard met de dekking van het nucleaire wapen, maar ook met de conventionele bijdrage van de Amerikanen in Europa. En als die beiden zouden wegvallen, dan is West-Europa of wat heeft NAVO-Europa? Is eigenlijk hopeloos verloren, want wij zijn niet in staat om heel snel dat gat te gaan vullen. Doorlopen, doorlopen, doorlopen. Doorlopen. Nu zijn er een hoop mensen die zeggen Europa moet zich voorbereiden op de mogelijkheid van een oorlog met Rusland. Dat gaat dan ook wel heel erg over jou. Als jij dat hoort, wat denk je dan? Nou, ik heb er wel vertrouwen in dat alle opleidingen hier bij defensie voldoen aan waar ze aan moeten voldoen en dat we zeker goed worden voorbereid op eventuele oorlogen. Komen mensen uit in de kamer, aanhouden.

Is Nederland voorbereid op oorlog?

In 2011 krijgt het Nederlandse leger te maken met enorme bezuinigingen. Er verdwijnen 100.000 banen, alle tanks gaan eruit en er komen minder generaals. Ook gaat Nederland, net als veel andere Europese landen, zich meer inzetten op vredesoperaties. Daarvoor zijn andere capaciteiten nodig. Sinds Rusland Oekraïne is binnen gevallen is er weer behoefte aan tanks.

Hiv is in het Westen geen dodelijk virus meer, maar een chronische aandoening. Met hiv-remmers wordt het virus in toom gehouden. Onderzoekers proberen een manier te vinden om patiënten te laten genezen van hiv, dat is de volgende stap.

Wel of geen medicijn tegen hiv

Bij het onderzoeken van hersenen van criminelen blijkt dat een groot deel van hen hersenschade heeft. Komt criminaliteit dan door hersenschade? Hoe gaat zulk onderzoek, en kun je met die kennis ook criminaliteit voorkomen door middel van hersenstimulatie?

Ingrijpen in het criminele brein

In het gebouw van het Hunter College te New York is de eerste zitting van de Veiligheidsraad gehouden.  Zeer strenge controle belet ongewenste gasten den toegang.  De oprichting van de Veiligheidsraad, waar de lidstaten van de Verenigde Naties afspraken maken over vrede en veiligheid.  Sinds de oprichting zijn er maar vijf permanente leden China Frankrijk, Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en Rusland.  De Russische afgevaardigde Romy Koo  heeft in voorstellingen in de bespreking der Iraanse kwestie uitgesteld.  Die vijf permanente leden zijn machtig, want ze hebben vetorecht.  Dat betekent dat elk van die landen in zijn eentje een besluit kan tegenhouden.  Nou, toen de Veiligheidsraad werd opgericht, toen vertegenwoordigden die vijf landen zo'n miljard inwoners, bijna 40%. toen, van de wereldbevolking.  Maar we zijn inmiddels aanbeland in het jaar 2023 en samen hebben ze nu 2 miljard inwoners.  En dat is nog maar een kwart van de wereld bevolking nu.  Toch hebben nog steeds alleen die vijf landen een permanente zetel in die Veiligheidsraad.  En dus is de vraag is dat nog wel eerlijk?  In deze serie over bevolkingsgroei keken we tot nu toe vooral naar de gevolgen binnen een land.  Maar demografische ontwikkelingen zijn natuurlijk ook buiten de eigen landsgrenzen voelbaar.  Door migratie bijvoorbeeld door landen die hun plek op het wereldtoneel opeisen of doordat bestaande conflicten en spanningen verder op scherp komen te staan.  In deze laatste aflevering werpen we nog één blik op de wereld.  Aan het eind van deze eeuw.  We hebben in de eerste drie afleveringen laten zien hoe de wereld in recordtempo richting de 8 miljard inwoners is gegaan en wat er in de 21e eeuw nog staat te gebeuren.  Dat verschil tussen jong en oud.  Dat hebben we je al goed laten zien in aflevering twee op deze kaart.  Hoe groter het blokje van een land, hoe meer mensen er wonen.  En hoe roder het blokje, hoe ouder de bevolking van dat land is.  Je ziet hier dus goed hoeveel jonge mensen er in Afrika wonen en je ziet ook goed dat er in Nederland en in Europa relatief veel oudere mensen wonen.  Die discussie over migratie. Die ligt gevoelig.  Maar voor dat we het daar verder over gaan hebben eerst het grotere plaatje.  Want waarom verplaatsen mensen zich eigenlijk over de wereld?  Nou, om te beginnen dat verreweg de meeste mensen blijven gewoon wonen in het land waar ze zijn geboren.  Voor zo'n één op de dertig mensen wereldwijd geldt dat niet.  Zij vertrekken wel en zijn dus migrant.  Op de wereldbevolking betekent dat momenteel zo'n 280 miljoen mensen.  Nou, waar komen die dan vandaan?  Dit zijn de top twintig migratieroutes. Hier waar mensen vandaan komen en hier waar ze naartoe gaan.  En wat opvalt veel migratie vindt plaats tussen buurlanden. Van Syrië naar Turkije of van Afghanistan naar Iran en tussen Oekraïne en Rusland.  Tenminste, voor de oorlog.  Maar het zijn niet alleen buren, we zien ook veel migratie uit India naar andere delen van de wereld.  En ook bekend zijn de vele migranten die hier vanuit Latijns-Amerika naar de VS vertrekken.  En ja, dat zijn typisch van die migration canyons waarin een rijk land vlak naast een ontwikkelingsland ligt.  Het zelfde is natuurlijk de Middellandse Zee.  Afrika, Europa.  Dit soort beelden kennen we, die hebben we veel gezien de afgelopen jaren.  Maar hoe zit het nu precies met migratie tussen Afrika en Europa?  Beginnen we even bij Europa.  Ons continent is oud en wordt steeds ouder en de bevolking groeit amper nog.  En Nederland?  Het aantal Nederlanders is sinds de Tweede Wereldoorlog zo'n beetje verdubbeld.  Maar als je alleen kijkt naar geboorte en sterfte, dan zie je dat de bevolking hier steeds minder hard groeit. In 2022 vorig jaar, gingen er meer mensen dood dan er werden geboren.  Toch kromp de bevolking niet, want doordat er meer mensen naar Nederland kwamen dan dat er weggingen, namen het aantal inwoners de afgelopen decennia toch toe.  Toch geldt voor praktisch heel Europa en dus ook voor ons, dat er een tekort is aan werkende mensen.  En dat levert de bekende problemen op.  Vanaf vandaag rijden er opnieuw minder treinen.  Gevangenen die minder lang naar buiten kunnen, langer wachten op een verblijfsvergunning of maanden geduld hebben totdat een arts van het UWV je keurt.  Allemaal vanwege de grote personeelstekorten. Je hebt sterke vertraging nu met de trein omdat de treinen uitvallen.  Er zijn geen mensen om ze te rijden en op het continent naast ons heeft een overvloed aan jonge mensen.  Laten we eens kijken hoe het zit.  Wie komen er allemaal naar Europa?  De meeste mensen komen uit Azië, waar ook landen als Syrië en Afghanistan bij horen.  Het aantal mensen uit Afrika vormt niet het grootste deel, maar nam de afgelopen jaren wel toe.  En hoe zit dat dan eigenlijk in Afrika zelf?  De afgelopen decennia zijn steeds meer Afrikanen zich gaan verplaatsen vooral richting stedelijke gebieden op het eigen continent.  Ongeveer de helft van de Afrikaanse migranten blijft in Afrika.  De andere helft vertrek naar een ander continent.  Vooral Europa, ook het Midden-Oosten en dan de Verenigde Staten.  Als je gaat kijken waar in Afrika deze mensen vandaan komen, dan valt er echt iets op.  Hier zie je per regio welk deel van de migranten naar een ander continent vertrekt.  Voor Noord-Afrika is dat meer dan 90%.  Vanuit bijvoorbeeld Marokko trekken mensen vooral naar Europa vanuit Egypte vooral richting de Golfstaten in het Midden-Oosten.  Maar in de landen onder de Sahara is dat beeld heel anders.  Daar vertrekken maar ongeveer drie op de tien migranten naar een land buiten Afrika.  Neem Zimbabwe, wat lange tijd natuurlijk heel economisch slecht ging.  Of nog steeds.  Ja, grote stromen naar Zuid-Afrika.  Als je kijkt voor Nederland bijvoorbeeld. Wat zijn de stromen uit Afrika?  Dat zijn juist de conflicthaarden.  Het grootste land is Nigeria, maar het aantal mensen uit Nigeria in Nederland is niet zo groot  Tegelijkertijd verwachten deskundigen die we spaken dat als de economieën in Afrika blijven groeien, de migratie juist zal toenemen.  Hier zie je hoe het ontwikkelingsniveau van Afrikaanse landen de afgelopen jaren omhoog is gegaan volgens een index van de Verenigde Naties.  Maar de migratie is daardoor niet gedaald.  Sterker nog, die is dus alleen maar gestegen.  In het begin van deze video had ik het al even over de VN veiligheidsraad en dat de permanente leden van die raad een steeds kleiner deel van de wereld vertegenwoordigen.  En daarmee raken rond 2100 dus dat zie je hier, die verhoudingen nog meer uit balans.  En niet alleen in de Veiligheidsraad is bijvoorbeeld Afrika slecht vertegenwoordigd.  Kijk ook eens naar de G20, de club van de belangrijkste economieën in de wereld.  Alleen Zuid-Afrika mag daar meepraten.  Tenminste, tot nu toe.  Maar zelfs als landen met een grote bevolking worden beloond met een plek aan tafel, dan wil dat nog niet meteen zeggen dat ze ook echt macht hebben.  Kijk maar naar Saudi-Arabië met zijn kroonprins.  Dat heeft nu nog geen 30 miljoen inwoners maar een hoop geld en de kroonprins voelt zich machtig en is machtig.  Nou ja, wat is je economische basis om bij die club te horen?  Ben je echt in zo'n positie als land?  Hoewel je veel mensen hebt. Om een rol te spelen in de wereld veiligheid.  En daarmee komen we bij een ander punt.  Want op plekken in de wereld waar het nu al onrustig is daar wordt het er doorgaans niet rustiger op als er meer mensen bijkomen.  Of beter gezegd hoe meer mensen op een kluitje, hoe groter de spanningen.  Laten we ons voor nu even beperken tot het Midden-Oosten, een regio met een aantal langlopende conflicten en met opzienbarende voorspellingen over de bevolkingsgroei.  Nou, ik ben dol op cijfers en ik dacht fascinerend.  En daarna dacht ik huiveringwekkend.  Neem het door burgeroorlog geteisterde en straatarme Jemen en het rijke buurland Saudi-Arabië, dat trouwens actief aan die oorlog deelneemt.  Die twee landen hebben nu ongeveer net zoveel inwoners, maar aan het eind van deze eeuw ziet dat er volgens de prognoses van de VN heel anders uit.  Jemen groeit dus als kool.  Kijk bijvoorbeeld naar de hoofdstad Sanaa.  Die zou in 2100 zomaar eens net zoveel inwoners kunnen tellen als Tokio.  Nou, nachtmerriescenario voor de Jemenieten natuurlijk, want er is al hongersnood en oorlog en allemaal ellende.  Maar een nachtmerriescenario ook voor de Saudi's want als jij daarnaar kijkt vanuit jouw rijkdom, dan kan het niet anders dan dat al die Jemenieten naar jou toe willen komen.  Nog een land waarvan de bevolking de komende decennia door het dak gaat is Irak.  Dat land heeft nu nog ongeveer de helft van de bevolking van Iran of Turkije maar eind deze eeuw haalt het die beide landen ruimschoots in.  Maar we zagen net al, meer mensen betekent niet automatisch ook meer macht.  Kijk eens naar Egypte, dat heeft 100 miljoen Egyptenaren.  Maar niemand denkt meer dat Egypte de leider is van de Arabische wereld  Egypte koerst zelfs af op een verdubbeling van het aantal inwoners en gaat richting de 200 miljoen.  Tot afgrijzen van de president.  Hij heeft gezegd dat het even erg is als terrorisme.  De bevolkingsgroei.  Er is te weinig werk voor te veel Egyptenaren, jonge Egyptenaren in combinatie met klimaatverandering.  Dat wil zeggen hogere temperaturen, uitdroging, minder landbouw opbrengst, dus minder voeding voor de bevolking.  Nou, dat is toch een vrij griezelige ontwikkeling lijkt mij.  En wat te denken van het conflict tussen Israël en de Palestijnen? Op een stuk land dat net wat kleiner is dan België wonen nu nog zo'n 14 miljoen mensen.  Maar de prognoses houden rekening met een ruime verdubbeling van zowel Israëliërs als Palestijnen.  Het geboortecijfer in de Gazastrook behoort tot de hoogste in het Midden-Oosten, maar het risico op nog meer conflict als gevolg van bevolkingsgroei ligt ergens anders.  Ja, ik zou zeggen dat kan niet goed gaan.  De Gazastrook ook.  Dat is gewoon ook rampzalig.  Maar de situatie in de Westelijke Jordaanoever denk ik, zal tot grotere problemen leiden wegens de groei van het aantal kolonisten en de groei van de Palestijnse bevolking die absoluut vijandig tegenover elkaar staan.  En dat is alleen nog maar het Midden-Oosten.  Wereldwijd zijn er veel meer plekken waar snelle bevolkings groei tot grote spanningen kan leiden.  Ik begon deze serie met baby Vinice op de Filippijnen, de symbolische maar toch officiele 8 miljardste inwoner van deze planeet.  En de teller loopt door sinds zij afgelopen najaar ter wereld kwam maar waarschijnlijk niet oneindig.  Als je het hebt over de toekomst dan heb je het over demografische ontwikkelingen op de eerste plaats.  Is een leuk vak eigenlijk demograaf?  Heel erg leuk en heel erg belangrijk.  Als je kijkt naar de grote vraagstukken van nu voor Europa migratie, vergrijzing dat zijn allemaal demografisch aangedreven processen.  Dit was de laatste aflevering van onze Nieuwsuur serie over de wereld in het jaar 2100.  Je vindt alle vier de afleveringen op NPO Start, net als al onze andere video's.  Rest mij nog maar één ding bedankt voor het kijken!

Nieuwsuur in de klas: De wereld in 2100

Waarom zijn Afrikaanse landen zo slecht vertegenwoordigd in internationale organisaties? Wat gebeurt er als de bevolking van Palestina straks verdubbelt? En ambiëren jonge Afrikanen echt allemaal een toekomst in Europa? Wat is de impact van de bevolkingsgroei op de onderlinge verhoudingen in de wereld?

Een nieuwe verdeling van de macht (afl.4)

Het is iets om echt even bij stil te staan.  China is niet langer het land met de meeste inwoners.  Een uniek moment, want  sinds de VN de bevolkingscijfers bijhoudt is dat nog nooit gebeurd.  Ook in 1950 was China al de grootste toen  met ruim 500 miljoen inwoners.  Maar dat het land die positie kwijt is, komt niet alleen doordat India groeit.  Dat komt vooral doordat China krimpt.  En met krimpen bedoel ik bijna halveren.  Op dit moment zijn er bijna 1,5 miljard Chinezen, maar in het  jaar 2100 zijn dat er waarschijnlijk nog maar 800 miljoen.  Voor India ziet dat er anders uit.  Dat land telt nu dus net iets meer inwoners dan China.  Het land biedt rond het jaar 2060 op 1,7 miljard  en daalt in 2100 dan weer naar ongeveer 1,5 miljard.  In deze derde aflevering van onze serie over bevolkingsgroei  kijken we naar de twee giganten van Azië.  Twee grootmachten waar onder de motorkap van alles aan de hand is en die  sowiezo een enorm stempel zullen drukken op de wereld van de 21e eeuw.  Dit is Shenzen, een Chinese stad vlakbij Hong Kong.  Althans, dit was Shenzen in 1964 en dit is Shenzen nu.  Dezelfde stad, maar nu met ongeveer net zoveel inwoners  als heel Nederland.  China maakte de afgelopen 75 jaar een wonderbaarlijke storm  achtige ontwikkeling door. Qua bevolking bijna verdrievoudigd  de kindersterfte gekelderd en de economie enorm hard gegroeid.  En China is de tweede economie in de wereld.  En die economische groei, die kun je niet los zien van de bevolkingsgroei.  Dat noemen we dan eigenlijk demografisch dividend.  Bijvoorbeeld. Je hebt honderd mensen in een land.  Daarvan zijn er twintig kinderen tot vijftien jaar, zestig zijn tussen de  vijftien en de 65 en de andere twintig zijn ouderen boven de 65.  Nou, als mensen minder kinderen krijgen, wordt de werkende groep mensen relatief  groter en dat geeft een land een paar decennia de kans om heel hard te groeien.  Neem in Nederland. We hadden de babyboom in de jaren 40/50  waarna een baby bust ontstond.  Dat betekent dat die grote babyboom generatie  gevolgd werd door een kleine generatie met dan een optimale  verhouding tussen laten we zeggen verdienende mensen en afhankelijke mensen.  Dus dat is, dat creëert demografisch dividend.  Terug naar China, want dat land heeft de laatste decennia laten zien wat er kan  gebeuren als je effectief gebruik maakt van zo'n groeiende groep werkende mensen.  Maar China staat aan de  vooravond van een enorme verandering.  Voor het eerst in zestig jaar kromp de Chinese bevolking.  China is aan het krimpen en dat lijkt niet te gaan veranderen.  Deze video ging viral en de hashtag the last generation.  De laatste generatie ook, want niet alle jonge Chinezen kijken met vertrouwen  naar de toekomst.  Er stond gewoon een straf op het krijgen van twee of meer kinderen.  Daardoor is dat land enorm op de rem gaan staan.  Hebben ze daar nu een beetje spijt van?  Nou ja, spijt.  Het heeft natuurlijk ook wel voordelen opgeleverd omdat  hoe je het ook wendt of keert, wat we ook van China denken, het land heeft  het probleem van hongersnood, wat vroeger endemisch was in het land, opgelost.  Laten we eens kijken hoe de Chinese bevolking er in de toekomst uitziet.  In het jaar 2100 is die zo'n beetje gehalveerd.  En als je denkt dat wij hier in Nederland vergrijzen  nou kijk dan eens wat er in China staat te gebeuren op dit moment zijn er voor elke  honderd werkende Chinezen 26 kinderen  en negentien ouderen, maar dat worden aan het eind van deze eeuw  in 2100 twintig kinderen en drie en tachtig ouder.  En die hebben allemaal  onderwijs nodig of zorg en dat moet ergens van betaald worden.  Maar de groep die zorgt voor de economische groei, de 15 tot 64 jarigen.  Die groep zou flink afnemen tot dat er in dat jaar 2100  nog maar 380 miljoen over zijn.  Ter vergelijking dat zijn er nu nog bijna 1 miljard.  Daar kom je natuurlijk voor een mega vergrijzingsprobleem te staan.  Die generatie gaat nu met pensioen  en zij hebben allemaal één kind of soms niks.  Dus wie gaat dat verzorgen?  Da's best een grote uitdaging. Zeker, ja.  En dat zal ook zeker  de toekomst van het land wel gaan beïnvloeden denk ik.  De Aziatische grootmacht van nu heeft dus werk aan de winkel.  China moet echt rijk worden voordat het echt oud wordt.  Aan de andere kant van de Himalaya, bij die andere opkomende grootmacht  staan zij intussen voor een heel andere uitdaging.  Dit is Bihar in het  noorden van India, een staat met meer dan 100 miljoen inwoners.  Begin vorig jaar braken er flinke rellen uit.  Ja, op enkele tienduizenden vacatures bij de spoorwegen  solliciteerde miljoenen mensen.  Dat illustreert zowel de uitdaging waar India voor staat, als ook  de enorme kansen die het heeft.  Want terwijl China krimpt, groeit India nog wel even door.  In het jaar 2060, verwacht de VN, wonen  daar zo'n 1,7 miljard mensen.  Want het verhaal van India gaat niet alleen over enorme groei  het is ook het verhaal van een deel van de bevolking dat heel snel ouder wordt.  Het is als het ware een babyboom en een vergrijzing, allemaal in één land.  India is wat dat betreft net de hele wereld, maar dan in het klein.  Laten we eerst eens kijken naar dat ene cruciale getal.  De afgelopen decennia daalde dat al tot gemiddeld net boven de twee.  Net genoeg om de bevolking te vervangen.  Maar de verschillen binnen India zijn groot.  In de komende vijftien jaar is de gemiddelde man in de zuidelijke staat  Tamil Nadu twaalf jaar ouder dan iemand uit Bihar.  De staat van die spoorweg rellen.  In het noorden van India wonen bovendien veel meer mensen dan in het zuiden.  En dat komt onder meer door de enorme verschillen in vruchtbaarheid cijfers.  En dat zie je dan weer terug in de werkloosheid.  Het is geen toeval dat die rellen waar we het net over hadden hier plaatsvonden  in Bihar.  Als India net zo hard wil groeien als China  dan moet er dus nog wel het een en ander gebeuren.  Het zal dus een uitdaging worden voor India om die grote groep  jonge mensen effectief in te zetten, te voorzien  van onderwijs en banen.  Maar er is één continent waar de uitdaging nog groter is  en de bevolking nog jonger.  De helft van de bevolking in  Afrika op dit moment is jonger dan 25 jaar.  En dat is een enorme uitdaging voor onderwijs.  Het is een enorme uitdaging voor banen.  Wat bedoelt ie daar nou mee?  We bouwen het stap voor stap even op.  Kijk nog even goed naar de  voorspelde leeftijdsverhoudingen in China van eerder.  Je kunt die grofweg opdelen in twee groepen de  werkende en de niet werkende leeftijden.  Nou, als je die groepen vervolgens terugbrengt naar één lijn, dan krijg je  dit. De verhouding tussen de werkende en de niet werkende door de tijd heen.  En let op, want deze grafiek vertelt je het hele verhaal in één beeld.  Volgens de experts moet deze lijn boven de 1,7 zitten  wil een land economisch kunnen profiteren van dat demografisch dividend.  Vanaf de jaren tachtig heeft China dus enorm  geprofiteerd van dat grote aantal werkenden.  Maar aan die periode komt nu een eind.  En kijk even wat er gebeurt als we India erbij zetten.  Die lopen een paar decennia  achter op China zoals je ziet, en zitten nu bijna op hun piek.  Daar moet het de komende decennia echt gebeuren.  En dan is dit het gemiddelde van de Afrikaanse landen.  Afrika gaat economisch gezien dus pas in de tweede helft van  deze eeuw profiteren van de bevolkingsgroei.  Maar een stuk minder dan China en India dat deden.  En als dat lukt, dan heb je een grote jonge  actieve bevolking met alle kansen om zich te ontwikkelen.  Maar als dat niet lukt, dan heb je geen demografisch dividend.  Maar dan heb je eigenlijk een soort demografische burden, een enorme last.  Het onderstreept allemaal nog maar eens hoe belangrijk  de bevolkingsopbouw is voor de ontwikkeling van een land.  En als zo'n land zich dan verder ontwikkelt, dan neemt het zelfbewustzijn  doorgaans ook toe.  Als een bevolking maar hard genoeg groeit, dan is ook de  impact daarvan buiten de landsgrenzen voelbaar.  Bijvoorbeeld omdat een land zijn plek opeist  op het wereld toneel of omdat mensen hun heil elders zoeken.  En dus gaan we het hebben over migratie.

Deze aflevering gaat over een uniek moment in de moderne geschiedenis: voor het eerst telt het jonge India meer inwoners dan China, dat razendsnel vergrijst. Hoe gaan beide landen met deze nieuwe realiteit om? We duiken in de verbluffende cijfers over de twee giganten van Azië en spreken jonge Indiërs en Chinezen over hun toekomstplannen.

De halvering van China (afl.3)

Dit is Islam.  Een kersverse inwoner van Dar Es Salaam, de grootste stad in Tanzania  en één van de snelst groeiende steden van het Afrikaanse continent.  De 21e eeuw wordt de eeuw van Afrika.  We kijken in deze tweede aflevering van onze serie over bevolkingsgroei.  Waarom juist in Afrika de groei zo snel gaat?  En wat belicht de één van de gevolgen, namelijk urbanisatie, de trek naar de stad.  Er ontstaan aan megasteden zoals we dat niet kennen op de wereld.  De verwachting is dat aan het eind van deze eeuw liefst  85% van de wereldbevolking in de stad woont.  Een fenomeen dat je overal ziet, maar zeker ook in Afrika.  En dus richten we de blik op Tanzania, één van de snelst groeiende landen op aarde.  En we kijken in het bijzonder naar die stad, Dar Es Salaam.  Aan het eind van deze eeuw naar verwachting  één van de drie grootste steden ter wereld.  En ze liggen alle drie op hetzelfde continent.  Het avontuur van de Islam  is hier begonnen bij de grote busterminal van Dar Es Salaam.  Het avontuur zoals dat hier voor zoveel mensen  jonge mensen vooral zoals hij, begint.  Ze komen hier aan  en daar gaan ze onderweg naar voor hen de grote belofte.  De plek waar als het goed is het geluk ligt.  Tijdens ons bezoek aan Dar Es Salaam is Ebby onze gids.  Hij is hier geboren en getogen, maar herkent de stad uit zijn jeugd amper meer.  Deze miljoenenstad Dar Es Salaam is niet uniek.  Hij staat symbool voor grote ontwikkelingen op het Afrikaanse continent.  Er komen namelijk steeds meer mensen bij en ze verhuizen steeds  vaker naar de steden, die dus enorm hard groeien.  Misschien wel te hard.  Het is een gevoelige discussie die over gezinsplanning, meer daarover straks.  Maar laten we eerst even kijken naar de cijfers.  Er wonen nu al meer dan 1 miljard mensen op het Afrikaanse continent.  De verwachting van de VN is dat in 2100 zo'n  40% van alle mensen in Afrika woont.  De reus van het continent Nigeria, haalt dan waarschijnlijk de VS in  als het derde meest bevolkte land ter wereld, na India en China.  Als regio gaat Afrika dus onvermijdelijk enorm groeien.  Maar  Kijk even mee naar die wereld.  Twee van de drie wereld bewoners  leven tegenwoordig in een land waar het vruchtbaarheidscijfer rond de 2,1 ligt.  Dat is dus het aantal kinderen dat je nodig hebt om de ouders te vervangen.  Maar de landen met een  vruchtbaarheidscijfer daar boven liggen bijna allemaal in Afrika.  En dat leidt weer tot heel veel jonge mensen.  Dit zijn de doorsnee leeftijden van de  verschillende continenten en je ziet, Afrika springt er meteen uit.  De vraag is nu hoeveel kinderen komen er daarbij?  Want dat bepaalt voor een belangrijk deel de groei de komende eeuw.  Heel veel regio's in de wereld, en dan heb ik het vooral  over Afrika, zitten nog midden in die fase van  lage, sterk dalende sterfte, maar nog hele hoge vruchtbaarheid.  En dat is voor een paar decennia.  En hoe langer dat duurt, hoe groter de bevolkingsgroei.  En veel van die mensen zullen in de stad geboren worden of naar de stad toe gaan.  En dus wordt de 21e eeuw de eeuw van de mega stad  of zelfs van de megalopolis.  Er ontstaan megasteden.  Lagos, dat wordt een een stad zoals we dat niet kennen op de wereld.  Laten we even uitzoomen en ook terugkijken.  In het jaar 1800 woonde nog niet eens één  op de tien mensen in stedelijk gebied.  En hier zie je hoe snel de laatste zeventig jaar die verstedelijking  is gegaan.  En die gaat voorlopig nog wel even door.  Dat is natuurlijk al in Jericho begonnen, 7000 jaar geleden.  Naarmate je meer middelen hebt  ja, zie je mensen vrijgesteld worden van de landbouw naar de stad trekken.  Kijk even mee, want dit zijn de mega steden in de wereld.  Dat zijn steden met meer dan 10 miljoen inwoners  en er komen de komende jaren er nog een aantal bij in Afrika in Azië.  Die steden worden steeds groter, dichter bevolkt en dat zie je ook heel goed  vanuit de lucht.  Nou kijken we even naar het nu in het oosten van China.  Er liggen hier een aantal steden Guangzhou, Shenzen, Macao  Hong Kong, miljoenensteden op zichzelf.  Ze liggen met een paar andere steden echt tegen elkaar aan.  Ze zijn als het ware versmolten met elkaar tot  één grote stad, een zogeheten megalopolis.  In dit gebied wonen bijna 90 miljoen mensen  en dat is net zoveel als in heel Duitsland.  In deze Greater Bay Area, want zo heet het, die is nog maar het begin.  Fast forward naar een voorbeeld uit de toekomst.  En dan zoemen we weer even in op Afrika, op  West-Afrika om precies te zijn.  Want de grootste van die samengesmolten  mega steden zal hier ontstaan.  Dit is Lagos, Nigeria.  Vanuit de lucht gefotografeerd in het jaar 1929.  En dit  is Lagos nu.  De stad is geëxplodeerd.  In 1969 woonden er nog geen miljoen mensen.  Inmiddels zijn dat er tussen de twintig en de 30 miljoen.  Maar daar blijft het niet bij.  In de buurlanden groeien de kuststeden ook heel hard.  En zo ontstaat er straks een stedelijk gebied tussen Abidjan  in Ivoorkust en Lagos in Nigeria.  Één grote, aan elkaar gegroeide stad met in het jaar 2100  waarschijnlijk honderden miljoenen mensen verspreid over vijf landen.  En liefst 800 kilometer lang.  Alsof je van Amsterdam naar Milaan rijdt en eigenlijk nooit de stad verlaat.  Maar het wordt een een stad zoals we dat niet kennen op de wereld  waarin je zulke uitdagingen krijgt op het gebied van infrastructuur of het gebied  van gezondheid, voedselvoorziening, noem maar op.  En je kunt zien dat je kunt zeggen dat is ook een uitdaging.  En die steden dat dat worden de  sommige zeggen dat de Silicon Valleys van Afrika.  En natuurlijk, die mogelijkheden zijn er alleen  we moeten ook zien dat een deel van de groei van die steden ook  komt uit armoe, mensen van het platteland die geen  mogelijkheid meer hebben. Zonder veel perspectief.  En ja, hoe accommodeer je dat?  Lagos geldt echt als de moeder aller megalopolis en  iedereen die zich in de wereld met steden bezighoudt kijkt naar die stad.  Maar in betrekkelijke stilte groeien andere megasteden bijna net zo hard.  Zoals dus Dar Es Salaam.  Daarstraks maakt we al kennis met Ebby.  Hij gidst ons dezer dagen door Dar Es Salaam, waar het stadsbestuur  de onstuimige groei van deze metropool enigszins  probeert te managen.  Voor de aparte busbanen staan het komende decennium  liefst 200 nieuwe busstations gepland, zoals er ook vele honderden  kilometers aan wegen en treinverbindingen worden aangelegd.  Het is hoognodig, want het inwonertal van circa 6 miljoen inwoners dat de stad  nu heeft, zal de komende dertig jaar volgens prognoses zeker verdubbelen.  Voor het stadsbestuur viel er de afgelopen jaren nauwelijks tegenop te plannen.  Zozeer werden hun scenario's telkens weer ingehaald door een nieuwe realiteit.  Iedereen kwam met een droom, maar zonder echt plan  naar Dar Es Salaam en begonnen maar te bouwen  Het gevolg  totale wildgroei en vrijwel alleen maar laagbouw.  Terwijl om al die nieuwkomers te huisvesten de stad toch echt de hoogte in moet.  En die andere catastrofe de razendsnelle klimaat verandering  valt daar niet los van te zien weten ze ook bij de Wereldbank.  Die helpt Dar Es Salaam zich voor te bereiden op de toekomst.  Door het extreme weer kampte Dar Es Salaam de afgelopen jaren met  grote overstroomingen die soms halve sloppenwijken wegvaagde.  Nieuw gegraven kanalen moeten meer ellende in  de toekomst voorkomen.  Het vruchtbaarheidscijfer in Tanzania loopt langzaam iets terug, maar  bevindt zich nog steeds tussen de vier en de vijf kinderen per vrouw.  En dat Afrikaanse gemiddelde ligt maar net iets daaronder.  Of wat verder omlaag gaat.  En in welke mate dan?  Dat zou mede de ontwikkeling van het continent bepalen.  Kortom er staat  nogal wat te gebeuren in Afrika en dat roept allerlei nieuwe vragen op.  Wat betekent dat voor migratie bijvoorbeeld naar Europa?  Maar we gaan eerst kijken naar dat  andere continent dat zich zo spectaculair heeft ontwikkeld Azië.

Deze aflevering gaat over megasteden met soms tientallen miljoenen inwoners: het is de toekomst op het snel groeiende Afrikaanse continent, dat aan het eind van deze eeuw naar verwachting 40 procent van de wereldbevolking zal herbergen. In de tweede aflevering van onze serie over bevolkingsgroei bezoeken we Dar es Salaam, de grootste stad van Tanzania en één van de snelst groeiende steden in Afrika.

De opkomst van de oneindige megasteden (afl.2)

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Nieuwsuur in de klas

Type videos