Name: Na 300 jaar kolonialisme en slavernij
Uploaded: 2025-08-18T15:15:00+02:00
Duration: 12 min 47 s
Description: In november 1975 wordt Suriname een onafhankelijk land, na 300 jaar een kolonie te zijn geweest van Nederland. Maar niet de hele bevolking, die een mix is van verschillende groepen, is voorstander van onafhankelijkheid. Hoe is die onafhankelijkheid tot stand gekomen, welke gevolgen heeft het en welke rol speelt Nederland hierin?

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Tegen middernacht beginnen in het stadion van de Surinaamse hoofdstad de feestelijkheden in tegenwoordigheid van prinses Beatrix en prins Claus. Alle bevolkingsgroepen in hun eigen specifieke dracht zijn vertegenwoordigd in het stadion. Als onder het spelen van het volkslied de vlag van de Nieuwe Republiek Suriname wordt gehesen. 25 november 1975. Op deze dag wordt Suriname onafhankelijk. Na 300 jaar een kolonie te zijn geweest van Nederland. Wat betekent die onafhankelijkheid en hoe is Suriname door kolonialisme beïnvloed? Laten we even terugspoelen. Dit is Suriname. Het ligt in het noorden van Zuid-Amerika en het land bestaat zoals je ziet voor meer dan 90% uit tropisch regenwoud. Het is erg vruchtbaar en rijk aan kostbare grondstoffen zoals olie en goud. En moet je kijken, er liggen allemaal dorpjes en steden met Nederlandse namen zoals Groningen en Lelydorp en dat komt doordat het land nog niet zo heel lang geleden een kolonie was van Nederland. En dat zit zo. Vanaf de vijftiende eeuw bevaren Europese handelscompagnieën de wereldzeeën op zoek naar handel. Zo ook de Nederlandse Handelsmaatschappij de WIC, de West-Indische Compagnie. Ze stichtten Nieuw Amsterdam, wat we nu kennen als New York. Na een vredesverdrag met Engeland: een andere grote handelsmacht, wordt afgesproken dat Nieuw-Amsterdam van Engeland wordt en Nederland krijgt in ruil daarvoor Suriname. De Nederlandse handelslieden vinden dit een goede deal. Zij zien veel mogelijkheden in dit land. De Nederlanders richtten in Suriname plantages op: stukken grond waar op grote schaal gewassen worden verbouwd voor de handel. Er zijn dan nog geen machines, dus er is enorm veel mankracht nodig. De WIC zoekt de oplossing hiervoor in slavernij. Uit Afrika worden op grote schaal mensen geroofd en gekocht en naar Suriname gebracht. Deze tot slaaf gemaakten worden gedwongen tot zware arbeid op de plantages. De producten die ze moeten verbouwen zoals koffie, suiker en katoen worden vervolgens weer naar Nederland vervoerd en verhandeld. Dit systeem heet de driehoekshandel. Nederland verdient hier vooral in de zeventiende eeuw flink aan. Denk maar eens aan al die grachtenpanden in Amsterdam. Deze tijd wordt vaak verhullend de Gouden Eeuw genoemd. Een gouden tijd voor Nederland, maar over de rug van de tot slaaf gemaakten, want die moeten zonder loon gedwongen werken onder extreem gewelddadige omstandigheden. Mishandelingen, misbruik en lijfstraffen zijn aan de orde van de dag. Op 1 juli 1863 wordt in Suriname onder internationale druk de slavernij afgeschaft. Die 1863: voor ons enorm belangrijk. Omdat in 1863 is dat de wet veranderd is. De tot slaaf gemaakte was geen inventarisstuk meer. Het was een mens met een ziel. En wij willen natuurlijk op 1 juli wat er gebeurd is in 1863: de Bigi Spikri waka. Dat mensen liepen naar naar Oranjeplein en we gingen dansen voor de koning. Maar nu gaan we dansen voor onszelf. We gaan plezier maken met onszelven om aan te tonen dat we nu Surinamers zijn. Toch moet een groot deel van de tot slaaf gemaakten nog tien jaar lang verplicht doorwerken op de plantages. Ze mogen dus nog steeds niet gaan en staan waar ze willen. In 1873 zijn ze eindelijk echt vrij. Hierna gaat Nederland op zoek naar nieuwe werkkrachten om hun winstgevende plantage industrie voort te zetten. Ze werven contractarbeiders helemaal vanuit Azië, zoals India of Indonesië. Eigenlijk ook een vorm van slavernij. Want ook zij worden gedwongen te werken onder slechte omstandigheden. En hoewel ze wel loon krijgen, is het heel weinig. Door de komst van de contractarbeiders uit Azië wordt Suriname een smeltkroes van verschillende etnische groepen. Er wonen afstammelingen van tot slaaf gemaakten marrons en creolen, maar ook Hindoestanen uit India, Javanen uit Indonesië en Chinezen. Samen wonen zij in één land. Maar het is niet echt een eenheid te noemen. We spoelen even vooruit in de tijd naar halverwege de twintigste eeuw. Na twee wereldoorlogen is er wereldwijd een beweging van dekolonisatie die aan de gang. Veel landen willen af van hun kolonisator en voortaan zelf besturen. Maar onder het merendeel van de Surinamers is er helemaal geen grote wens voor onafhankelijkheid. We hebben geen last van Nederland. Nederland heeft geen last van ons, behalve dan dat wij economisch en financieel geholpen worden. Ik zie de drang zie ik op het ogenblik niet. Wij zijn eenmaal gewend aan die Nederlandse vlag en ik geloof niet dat wij die Nederlandse vlag zo snel kunnen vergeten en zo snel zouden kunnen weglaten. Met name de Hindoestanen zijn tegen onafhankelijkheid, want zij zijn bang dat als de Nederlanders vertrekken, er conflicten tussen de verschillende groepen zullen ontstaan en dat het land in verval zal raken. En bovendien is hun trouw aan Nederland dat zij als moederland zien, groot. Er is één groep wel voor onafhankelijkheid: de Creolen, de afstammelingen van de tot slaaf gemaakten. Zij zien de Nederlanders nog steeds als onderdrukkers die de baas spelen over hun land. Dan wordt in Suriname in 1973 de creoolse Henck Arron premier en hij besluit onverwachts dat Suriname in 1975 onafhankelijk moet worden. De verkiezingen van 1973 daar heeft geen enkele politieke partij tijdens verkiezingen met geen woord gerept over de onafhankelijkheid. Toen de regering geformeerd was en de regeringsverklaring door Arron afgelegd werd in de toenmalige Staten heeft hij gezegd: Suriname wordt voor eind 75 onafhankelijk. En dit zorgt voor een schrikeffect. Vooral de Hindoestanen in het parlement vinden dit veel te snel. Suriname is volgens hen nog lang niet klaar voor onafhankelijkheid. Laten we zeggen bijna 90% was tegen onafhankelijkheid en toentertijd hebben wij zeven vrouwen, hebben wij een anti-onafhankelijkheidsbetoging georganiseerd en wij hebben de grootste betoging in Suriname. Hebben wij gedaan. Waarom had u die demonstratie georganiseerd? Omdat wij die onafhankelijkheid nog niet wilden hebben. Dat wij nog niet rijp waren. Je kan niet een klein kind van vijf jaar zeggen ga in de universiteit zitten. Je moet toch wat weten voordat je een post neemt. Intussen komt in Nederland het meest vooruitstrevende kabinet ooit aan de macht. Zij zijn voorstander van dekolonisatie. De Nederlandse premier Joop den Uyl neemt een drastisch besluit. Suriname moet onafhankelijk worden. Het Surinaamse parlement stemt en in 1975 wordt tegen de verwachting in voor onafhankelijkheid gestemd. Op 25 november 1975 wordt Suriname officieel onafhankelijk. De Nederlandse vlag wordt gestreken en de Surinaamse vlag gehesen. De vlag van de nieuwe Republiek Suriname wordt gehesen. In het stadion was ik. Ik heb het van heel nabij meegemaakt. De hele euforie en al die ballonnen en die vlaggen die daar elkaar. Het was geweldig. Sranan Fri! De trots. Vooral toen de vlaggen werden gewisseld. Dat was een geweldig moment. Ja, was heel erg ontroerd. Heel erg ontroerend. Een spontaan volksfeest barst los. Er is blijdschap, maar dit wordt niet door iedereen gevoeld. Toen de Nederlandse vlag weggehaald wordt naar beneden, heb ik gehuild, want ik ben onder die vlag groot geworden. En toen kwam de Surinaamse vlag. Nou ja, toen heb ik gezegd Gods zegen! Er zijn grote zorgen over de toekomst van Suriname en die zorgen blijken terecht. In de jaren na de onafhankelijkheid verslechtert de economie en stijgt de werkeloosheid in hoog tempo. Als gevolg hiervan wordt een militaire staatsgreep gepleegd. Legerleider Desi Bouterse trekt hierna de macht naar zich toe en verandert Suriname in een dictatuur. Onder hen gaat het alleen maar slechter. Omkopingen, armoede, wapenhandel en moord. In 1982 laat Bouterse vijftien politieke tegenstanders vermoorden. Deze gebeurtenis kennen we nu als de decembermoorden. Door de onrust en armoede kiezen zowel voor als na de onafhankelijkheid veel Surinamers voor emigratie naar Nederland. In totaal wel 300.000. Dat is een kwart van de hele bevolking. En de meeste Surinamers komen terecht in grote steden zoals bijvoorbeeld de nieuwe wijk de Bijlmer bij Amsterdam. Het is voor de Surinamers wennen in Nederland. Dit is de straat waar het huis staat waar ik voor het eerst kwam te wonen. Het was herfst en dan stond je daar. Het was koud en nattig en grauw en helemaal niet mooi. Het was zo zo, zo dood. Ik stond er als kind en ik denk is dat het? Maar ook voor de Nederlanders is het wennen. In Nederland wonen tot ver na de Tweede Wereldoorlog weinig zwarte mensen. Veel Surinamers voelen zich niet echt welkom in het land waar ze tot voor kort bij hebben gehoord. Ze worden gediscrimineerd en hebben te maken met negatieve uitingen vanwege hun huidskleur, racisme. De onafhankelijkheid van Suriname maakte een einde aan 300 jaar koloniale overheersing. Maar lang niet iedereen ziet onafhankelijkheid als iets positiefs. Suriname staat er voortaan alleen voor en het stort vrijwel meteen in. Veel Surinamers hebben het land verlaten en tot op de dag van vandaag is er onrust en armoede. Tsja 300 jaar uitbuiting en slavernij hebben het land ontwricht en in 2022 maakt de Nederlandse regering hier excuses voor. Eeuwenlang hebben de Nederlandse staat en zijn vertegenwoordigers slavernij mogelijk gemaakt, gestimuleerd, in stand gehouden en ervan geprofiteerd. Eeuwenlang zijn uit naam van de Nederlandse staat mensen tot handelswaar gemaakt, uitgebuit en mishandeld. Vandaag bied ik namens de Nederlandse regering excuses aan voor het handelen van de Nederlandse staat in het verleden, aan alle tot slaaf gemaakten die wereldwijd onder dat handelen hebben geleden. Aan hun dochters en zonen en aan al hun nazaten tot in het hier en nu. Wat denk jij? Ook al is Suriname onafhankelijk, draagt Nederland nog steeds verantwoordelijkheid voor het land?

Scrollverhaal Keti Koti

Tijdens Keti Koti wordt jaarlijks op 1 juli de afschaffing van de slavernij herdacht. Dat gebeurde in Suriname en de Nederlandse Antillen in 1863. Wat herdenken we dan precies en wat was de rol van Nederland in de handel in mensen? Klik op de afbeelding om het scrollverhaal te lezen.

Scrollverhaal over de afschaffing van de slavernij

Wat is Keti Koti?

In de zeventiende eeuw bevaren Nederlandse kolonisten de wereldzeeën en voeren ze handel. Niet alleen in specerijen en goederen, maar ook in mensen. Ze verhandelen mensen uit Afrika en vervoeren ze met schepen naar de koloniën om ze hier gedwongen arbeid te laten verrichten. De ‘tot slaaf gemaakten’ krijgen geen loon en moeten werken op plantages, in mijnen en in huishoudens. Schatrijk wordt Nederland ervan. Pas twee eeuwen later, in 1863 wordt de slavernij afgeschaft.

Quiz over mensenhandel en gedwongen arbeid

Wat weet jij over slavernij?

Het kleurrijke Suriname ligt in het continent Zuid-Amerika. Tot 1975 is het een kolonie van Nederland, maar tegenwoordig is Switi Sranan, oftewel ‘heerlijk Suriname’ een republiek. 

Quiz over een tropisch en kleurrijk land

Wat weet jij over Suriname?

Tijdens de slavernij in Suriname weten sommige tot slaaf gemaakten te ontsnappen. Deze mensen en hun nakomelingen worden marrons genoemd. Hoe kwamen zij in verzet tegen hun plantagehouders?

Story over ons slavernijverleden

Hoe kwamen Surinaamse marrons in verzet tegen slavernij?

Hoe werd Suriname onafhankelijk?

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Wat leidde tot de Eerste Wereldoorlog? Wat is er gebeurd tijdens de Cubacrisis en waarom stond er een grensmuur middenin Berlijn? In FF terugspoelen kijken we terug naar het verleden. Wat is er gebeurd en wat zijn de gevolgen?

FF terugspoelen programma afbeelding

FF terugspoelen

In november 1975 wordt Suriname een onafhankelijk land, na 300 jaar een kolonie te zijn geweest van Nederland. Maar niet de hele bevolking, die een mix is van verschillende groepen, is voorstander van onafhankelijkheid. Hoe is die onafhankelijkheid tot stand gekomen, welke gevolgen heeft het en welke rol speelt Nederland hierin?

Televisie en computer

Na 300 jaar kolonialisme en slavernij

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.