Dit is de mooiste bevrijdingsfoto die ik ken. De Amerikaanse fotografe Lee Miller liet zichzelf fotograferen in de badkuip van Adolf Hitler in München. In zijn privé appartement. Ze heeft haar soldatenkistjes keurig voor het bad gezet. De oorlog was voorbij, klaar, afgelopen. En zo zag het er buiten uit. Duitsland toen de oorlog voorbij was. Totaal kapotgebombardeerd door de geallieerden. Wat moesten de overwinnaars met die Duitsers? Moesten ze gestraft worden? Massaal gestraft. Moest je het onbeschrijflijke leed dat Hitler had aangericht verhalen op hen? Die vraag was natuurlijk niet nieuw. Die speelde al tijdens de oorlog. Kon je een smerige oorlog met smerige tegenstanders winnen zonder zelf ook smerige middelen te gebruiken? En moest je daarbij onderscheid maken tussen de nazi-leiding en het gewone Duitse volk? Voor Churchill speelde die vraag niet. Hij reageerde enthousiast toen één van de Engelse bevelhebbers, generaal Arthur Harris, voorstelde de Duitse steden net zo lang kapot te bombarderen tot de Duitsers op hun knieën om genade zouden smeken. Veel mensen zeggen dat je met bombarderen geen oorlog kunt winnen. Mijn antwoord luidt: dat is nog nooit geprobeerd. We zullen zien. Harris kreeg de bijnaam Bomber Harris en zijn methode heette Moral Bombing. Het doel was het Duitse moreel te breken, zodat het volk zich tegen Hitler zou keren. Dat zou alleen werken als de Amerikanen mee zouden doen en er zo veel mogelijk burgerslachtoffers zouden vallen. Kortom, een smerig wapen tegen de smerige vijand. Ze ontwikkelden voor Dresden en andere Duitse steden tot maart, april 1945 een vliegmethode die 'de waaier' heette, de fan. Deze methode was erop gericht om de grond te verzadigen met brand- en springbommen. Saturation bombing. Een relatief klein stadsgebied, de fire raiser, moest volledig verzadigd worden met brand- en springbommen. Dat moest vanaf een hoogte van drie kilometer gebeuren, 's nachts. Je ziet beneden niets, er is misschien een wolkendek.Het idee van Moral bombing kwam niet van Bomber Harris zelf. Hij had het deels afgekeken van de Duitsers. Die hadden het eerder toegepast bij hun bombardementen op de Engelse stad Coventry en ook in Warschau, Rotterdam en Stalingrad. De kunst voor de Engelsen en de Amerikanen was de te bombarderen steden zo efficiënt mogelijk te veranderen in een brandende hel. Op weg naar de bunker moet je rennen voor je leven. Je hebt een kind op je arm. Je moet je oude vader meeslepen. Hij heeft een gebrekkig been. Je lijdt aan astma en je hebt nog tien minuten als de sirene afgaat die zegt: over een kwartier komt er een luchtaanval. Je ligt in bed. Je hebt een kwartier de tijd. Je moet je aankleden, je huis uit en een halve kilometer of een kilometer voor je leven rennen met alles wat je hebt. Je kinderen, je familie. Voor de bunker staat een enorme massa mensen. Iedereen wil naar binnen. Als de eerste bommen vallen, gaat de bunker dicht. Wat doen de mensen voor de bunker? Ze worden wolven. Ze slaan en trappen elkaar dood. Die reddende deur.. een bunker heeft kleine deuren. Het is technisch nodig om de ingangen klein te houden. Zie proberen zich naar binnen te persen, die duizenden mensen door die bunkerdeuren. Na het bombardement gaan de deuren moeilijk open omdat er zoveel lijken voor liggen. Mensen die vertrapt zijn of die kwamen toen de deuren al dicht waren. Dat is een oorlog op zich, de oorlog voor je leven. Het leven van jou en je kind. Hoe red je dat? Als hij zo vertelt over de kunst van de totale vernietiging, betrappen we onszelf erop dat we Friedrichs lippen hangen. Toch kreeg hij in eigen land, juist omdat hij het zo beeldend weet te omschrijven, nogal wat kritiek. Want natuurlijk hebben de Duitse burgers geleden onder de bombardementen, maar niemand wil de indruk wekken dat dat leed ook maar enigszins vergelijkbaar is met al het leed dat de Duitsers zelf veroorzaakt hebben. Al in 1944 schreef in Engeland de bekende auteur Fera Britten een vlammend protest. Ze vergeleek de bombardementen met de ergste martelingen uit de middeleeuwen. Maar het hielp niets. Churchill en Eisenhower zetten door. Wie barmhartig is in een oorlog moet wreed zijn. Dat zei Clausewitz al. Als een generaal geen bloed kan vergieten, duurt een oorlog eeuwig. Oorlog moet kort en erg zijn. Het stomme is alleen: de oorlog werd steeds erger, maar niet korter. Harris heeft zijn leven lang geloofd dat de mislukking van zijn bombardementen in Duitsland, want hij had zijn doel om de Duitsers op de knieën te krijgen, niet bereikt kwam doordat het niet erg genoeg was geweest. Ze hadden een aantal atoombommen moeten gooien op Duitse steden. En dan was het wel gebeurd. Hij was te barmhartig geweest voor de Duitsers. Ze hadden te veel kazernes, stations en wapenfabrieken proberen te bombarderen. Maar de hel was niet totaal genoeg geweest. Misschien hadden we minder moeite gehad met de methode van Harris als het gewerkt had. Als de bevolking van de steden zich inderdaad tegen Hitler had gekeerd. Maar dat gebeurde niet. In de steden kwam slechts anderhalf procent van de Duitse bevolking door de bommen om het leven. 98 en een half procent overleefde de hel. Voor die overlevers was de rekensom simpel. Je had meer kans op de bombardementen te overleven dan je had als je het zou wagen je te verzetten tegen de nazi's. Als je dat al zou willen. Om de smerige vijand te verslaan was dus voortaan alles geoorloofd. Het bombardement op Dresden werd later door velen een oorlogsmisdaad genoemd. Duitse generaals gebruikten dat weer voor de rechter in Neurenberg. Wat was het verschil tussen wat zij deden? Het doden van één op de vijf burgers in een dorp in Polen om het verzet te breken? En wat de Engelsen en Amerikanen deden toen ze onschuldige burgers in Dresden bombardeerden? Wanneer ben je geen rechtvaardige strijder meer? Als je één miljoen slechte burgers hebt gedood? Als je drie miljoen slechte burgers hebt gedood? Als je zes miljoen slechte burgers hebt gedood? In de Koude Oorlog zouden 60 miljoen Russische burgers worden vernietigd. Volgens een oorlogssimulatie in het Pentagon uit 1953 zou heel Rusland binnen twee uur in een rokende puinhoop veranderen met 50 miljoen doden. Allemaal slechte Russen. 60 miljoen slechteriken. Bij hoeveel miljoen slechte slachtoffers ben je geen ridder van de rechtvaardigheid meer? Dat moeten die ridders zich toch afvragen? Als niemand er meer is en ik als enige rechtvaardige ben overgebleven, dan ben ik God.
