Kun je een broodje kroket meenemen?
-Take 37 én actie!
Wat hebben douchen, Wagner
en Michael McDonald te maken met een filmscore?
Zet tijdens een spannende filmscène het geluid eens uit.
...
Welk effect heeft dat?
Precies. Weg spanning, weg sfeer.
Die haai in Jaws is zonder de iconische
klanken van John Williams, een stuk minder eng.
Conclusie muziek is bij een film onmisbaar...
...als het gaat om overbrengen van sfeer en emoties.
Eind negentiende eeuw werden
de eerste films gemaakt.
Stomme films.
En er zaten ook best leuke bij hoor. Maar...
...die stomme film had
alleen beeld, geen geluid.
De bezoekers, die ergerden zich aan
de herrie van die stomme projector.
En om dat geluid te overstemmen...
...werd er een pianist, een organist of
een ensemble ingezet.
Deze musici, die mochten improviserend
de film van muziek voorzien.
Het publiek had zo geen last meer van
die projector en wist aan...
...de hand van die muziek welke stemming
het beeld probeerde over te brengen.
Die improvisaties kwamen steeds meer vast
te liggen en Camille Saint-Saëns was met...
...’L’Assassinat du Duc de Guise’
in 1908 een van..
...de eerste die een originele compositie
schreef voor een stomme film.
De zogenaamde filmscore was geboren.
Toen eind jaren twintig van de vorige eeuw bewegend
beeld en geluid samen konden worden...
...opgenomen, werd het nog belangrijker om
muziek speciaal voor film te componeren.
Klassieke componisten
als Darius Milhaud en Arthur Honegger...
...volgden het voorbeeld van Saint-Saëns.
En Erik Satie ging een stap verder
en kwam na 1924 met de eerste...
...synchrone filmmuziek die frame
voor frame samenging met het beeld.
Dat was Entr'Acte van René Clair.
Het moment waarop de ‘talkie’...
...de geluidsfilm, zijn intrede deed is 1927.
Met Al Jolson in The Jazz Singer verandert
de cinema voorgoed.
Beeld werd aangevuld met gesynchroniseerde
filmmuziek en gesproken dialogen.
In 1933 bleek in King Kong
hoe sterk dat effect kon zijn van..
...muziek die naadloos samenvalt
met spannende scènes op het witte doek.
Iemand die zowel voor als na de geluidsrevolutie
werkte was Charlie Chaplin.
Een menselijk duizenddingendoekje...
...en echte doe-het-zelver.
Hij was scenarist, regisseur,
hoofdrolspeler, producent en hij schreef...
...de filmmuziek bijvoorbeeld bij de hitfilm
met de toepasselijke titel Modern Times.
Met Chaplin zitten we in ‘The Golden
Age of Hollywood’.
Een gouden tijd die liep van de jaren ‘20
tot de jaren ’60 van de vorige eeuw.
De ontwikkeling van de filmmuziek nam
een hoge vlucht.
De grandeur en de budgetten waren grenzeloos.
En de muziek klonk net zo.
Episch, groots, bombastisch, vol lyriek...
...schallende trompetten, klinkende bekkens
en zwoele strijkers.
Steeds meer werd de filmscore ook
aangepast aan het filmgenre.
Dus zoete klanken voor de romantische
film, onheilspellende lage...
...strijkers en plotseling slagwerk bij
thrillers en een soort klanksoep...
...als het om een experimentele film ging.
Iconisch is de douchescène
uit Psycho van Hitchcock.
De film uit 1960
met hakkende violen van Bernard Herrmann...
...die nog steeds voor koude rillingen zorgen.
De filmscore ging naadloos op in
de filmscène...
...de verschillende delen van de score...
...de cues, werden gecomponeerd
om exact te passen...
...bij, en op een bepaalde scène of overgang.
Daarbij worden terugkerende melodieën of
klankkleuren gebruikt...
...om de personages op het doek
ook via de speakers uit te beelden.
Denk aan Star Wars waarbij Darth Vader, Princess Leia en Luke Skywalker...
...hun eigen muziek gekregen.
Dank u wel,
Richard Wagner voor het Leitmotiv.
Deze principes werken tot op
de dag van vandaag en destijds waren...
Korngold, Steiner, Mancini en Herrmann
de grote namen.
Vanaf de jaren vijftig ging het erg snel.
De rock ‘n roll deed z'n intrede en
sindsdien zijn filmscores en popmuziek...
...met elkaar vervlochten.
Belangrijk om het even uit
te leggen, want een filmsoundtrack...
...bevat de muziek uit
een film inclusief popliedjes die in...
...de film worden gebruikt,
waardoor ze verbonden zijn met die film.
The 40 Year Old Virgin is één van
mijn favorieten.
Daarin klinkt Michael McDonald
met Ain’t no Mountain High Enough.
Staat op de soundtrack cd bij die film,
maar is er niet speciaal voor geschreven.
De filmscore is de muziek die
wel voor een film geschreven is als...
...muzikaal maatwerk.
Nou werden die filmscores zo populair...
...dat ze op LP werden uitgebracht en net
zo vaak mee gefloten werden als...
Bill Haley’s Rock Around the Clock.
De muziek van The Sound of Music...
...bijvoorbeeld werd de best
verkochte plaat van de jaren zestig.
Sorry, Beatles.
Steeds vaker werd er een catchy liedje
geschreven voor mij een film ook via
de Top40 kon worden gepromoot.
‘Original songs’ noem je zulke liedjes.
Denk aan de talloze en Bondsongs,
zoals Live and Let Die van Wings.
Sorry Beatles,
Skyfall van Adele
Lose Yourself van Eminem en...
...My Heart Will Go On van
Céline Dion uit Titanic.
Dit soort hits gaan op Spotify...
...hand in hand met al die mainthemes
endcredits en lovethemes...
...uit blockbusterscores.
Van Indiana Jones tot Once Upon a Time in the West
Kun je nog zingen, zing dan mee.
Niet verwonderlijk dat sommige regisseurs
hun films monteren
om ze te laten passen op
de muziek in plaats van andersom.
Bijvoorbeeld bij Koyaanisqatsi
met leidende muziek van Philip Glass
en dus Once Upon a Time in
the West met Morricone’s klank geworden...
...tumbleweed.
Als het goed klikt tussen componist en regisseur,
dan werken die twee vaker samen.
Denk aan Sergio Leone en Ennio Morricone,
Danny Elfman met Tim Burton of...
...John Williams en George Lucas
en John Williams en Steven Spielberg.
Dat is een beetje polyamorie.
Maar goed, vier handen op één Hollywoodbuik en je weet...
...die film gaat scoren.
