Name: Een kleine strook land in Israël
Uploaded: 2023-10-16T11:35:00+02:00
Duration: 12 min 57 s
Description: De Gazastrook: een klein stukje land waar de hele wereld van heeft gehoord. Al jarenlang wordt daar door Israël en Hamas gevochten, en de leefomstandigheden van de Palestijnse bewoners zijn steeds slechter geworden. Wat is het voor gebied? En wat ging er aan de huidige oorlog vooraf? Dit is de Gazastrook uitgelegd.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Er zijn weinig conflicten die zoveel losmaken als het Palestijns-Israëlische conflict. De regio heeft een geschiedenis van geweld, talloze oorlogen en bloedige conflicten. Ook nu weer. Met de grootste aanval op Israëlisch grondgebied in vijftig jaar. En ongekend bloedige aanvallen door Israël. Het speelt zich allemaal hier af in Israël en de Palestijnse gebieden. In deze video zoomen we in op de plek waar de Palestijnse militanten die Israël aanvielen vandaan komen de Gazastrook. Een plek die de afgelopen decennia zo vaak in het nieuws kwam en waar het leven zwaarder en zwaarder wordt. Dit is de Gazastrook, een piepklein stukje land waar de hele wereld over gehoord heeft. Zoals ik al zei, er zijn maar weinig conflicten die zoveel losmaken als deze. Een video hierover is dus al snel beladen. Er is ontzettend veel te vertellen over de Gazastrook en het grotere conflict. Maar de hele geschiedenis uitleggen in één video, dat gaat simpelweg niet. Dus we maken grote stappen in de geschiedenis. Eerst dit is de Gazastrook, nu. Een klein gebied waar zo'n 2,2 miljoen mensen leven, aan alle kanten potdicht. Israël bewaakt deze grenzen met hekken en muren tot wel zeven meter hoog. 24/7 Staat het Israëlische leger daar op scherp. Deze grens wordt streng bewaakt door Egypte en Israël beheert ook de zeegrenzen en het luchtruim. Niets of niemand kan dus zomaar de Gazastrook in of uit. Wat het betekent voor de mensen die in de Gazastrook wonen, kom ik zo op terug. Deze kaart zag er niet altijd zo uit. Eeuwenlang leefden joden, moslims en christenen daar in vrede. Het is voor die groepen een extreem belangrijke regio. In Jeruzalem bijvoorbeeld staat de Tempelberg op, zoals moslims het noemen Haram al-Sharif. Joden geloven dat Abraham daar een altaar bouwde om zijn zoon Isaak aan God te offeren. Ook zijn er twee Joodse tempels gebouwd die later zijn vernietigd. Voor moslims is het ook een van de heiligste plekken. Hier ging volgens hen de profeet Mohammed naar de hemel en is later de Al Aqsa moskee gebouwd. Voor christenen is de Heilige Grafkerk heilig. Zij geloven dat op de plek waar die staat, Jezus aan het kruis stierf en uit de dood opstond. Al deze plekken liggen in een gebied dat sinds de oudheid Palestina heet. Niet als een land, maar meer als regio tussen de Jordaan en de Middellandse Zee. Na de Eerste Wereldoorlog valt Palestina onder Brits toezicht, een van de supermachten van toen. Dan komt de Britse minister Balfour met een declaratie. Hij belooft de Joden een eigen plek en in die verklaring staat onder andere ook dit. Arabische inwoners met alle rechten die ze hebben, moeten daar ook kunnen blijven wonen. Dan de Tweede Wereldoorlog. Nazi-Duitsland vermoordt systematisch 6 miljoen Joden. De Holocaust. Daarna vindt vrijwel de hele westerse wereld dat er een veilige plek moet komen voor Joden Israël. Joden vinden dat ze altijd al recht hadden op dat land, omdat zij daar ook woonden voordat ze werden verjaagd of zelf vertrokken. Maar ja, het is niet zo dat er daarna niemand meer in dat gebied woonde. Op dat moment leven er ook al Arabieren en zij willen niet dat er een Joodse staat wordt gesticht op het stuk land waar zij wonen. In 1947 komt er een verdelingsplan. Groot Brittannië wil zich na de Tweede Wereldoorlog terugtrekken uit het gebied en de Verenigde Naties willen het verdelen in een Joods en Palestijns deel. Dat zien de Arabische landen niet zitten. Een jaar later leidt het tot oorlog. Tijdens deze Arabische Israëlische oorlog zijn ruim 750.000 Arabische inwoners verdreven of gevlucht. De Palestijnen noemen deze periode de Nakba, de catastrofe, want in 1948 roepen de Joden de staat Israël uit. En zoals je op de kaart ziet: Daarbij eindigen de Arabische inwoners met een stuk minder land dan de Verenigde Naties eerder hadden voorgesteld. Ze krijgen de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. Sindsdien zien de grenzen van de Gazastrook er dus zo uit. Wie heeft het voor het zeggen in de Gazastrook? Ook daar is geen makkelijk antwoord op. In 1967 veroverd Israël het gebied tijdens de Zesdaagse Oorlog. Onder de Israëlische bezetting is het jarenlang onrustig. Joodse kolonisten stichten er nederzettingen tot grote woede van de Palestijnen en breken regelmatig grote volksopstanden uit. Opnieuw geweld in de Gazastrook. Bij demonstraties vanmorgen zijn er zeker zestig gewonden gevallen. In 2005 trekt Israël zich terug uit Gaza. Als het ochtend is rijden de laatste tanks de grens over. Israël trekt letterlijk de deur achter zich dicht. De Palestijnse Autoriteit krijgt de volledige controle over het gebied met aan het hoofd president Abbas. De Palestijnse bevolking viert feest. Maar echt vrij is Gaza niet. Israël blijft de baas over het luchtruim, de zee en grote delen van de grens. En zolang dit probleem niet wordt opgelost, zal er eigenlijk geen sprake zijn van een beëindiging van de bezetting en blijft Gaza één grote gevangenis. Het blijft extreem gespannen. Binnen een paar weken vliegen er alweer raketten van Gaza naar Israël en andersom. Weer bombardementen uitgevoerd op Palestijns gebied. En ook al heeft president Abbas het officieel voor het zeggen, hij krijgt de strijdgroepen in Gaza niet onder controle. Zij vallen Israël aan vanuit Gaza en strijden ook binnen Gaza om de macht. De belangrijkste strijdgroep is Hamas, een fundamentalistisch islamitische beweging, opgericht in de jaren tachtig als verzet tegen de Israëlische bezetting. Hamas is ook een politieke partij. Zorgt daarnaast voor gezondheidszorg en onderwijs in Gaza en staat vooral bekend om de radicale militaire tak. Het belangrijkste doel van de groep: een Palestijnse staat stichten en Israël vernietigen. Meer dan een jaar nadat Israël zich uit Gaza terugtrekt, wint Hamas de verkiezingen. Maar de machtsstrijd tussen Hamas en andere strijdgroepen is er nog steeds. Uiteindelijk grijpt Hamas in 2007 met geweld de volledige macht in de Gazastrook. Daarna besluit Israël om de grensbewaking met Gaza op te voeren, omdat Hamas aanslagen pleegt en zegt 'Wij willen Israël vernietigen'. Daarna volgt het ene na het andere bloedige conflict tussen Hamas en Israël. Aanslagen, bombardementen, liquidaties, schietpartijen, raketaanvallen, jarenlang vallen door het steeds oplaaiende geweld doden en gewonden. Volgens de VN vallen tussen 2008 en 2022 166 Israëlische doden in Israël en de Gazastrook. Aan Palestijnse kant zijn dat er 5362. Hoewel daar heel belangrijke momenten tussen zitten, gaat het voor deze video echt te ver om daar heel precies op in te gaan. En het conflict duurt al zo lang. Het is echt te simpel om te zeggen de één valt aan en de ander reageert. Maar waar het heel kort door de bocht op neerkomt is het ene geweld wakkert het andere weer aan. Oftewel het is een vicieuze cirkel van geweld waar maar geen einde aan lijkt te komen. Hamas zegt dus namens de Palestijnse bevolking in de Gazastrook te vechten. Maar hoeveel Palestijnen ook echt achter Hamas staan, is moeilijk te zeggen. Er zijn Palestijnen die hardop zeggen dat ze Hamas steunen, maar wie tegen Hamas is, horen we niet. Omdat je zoiets niet zonder gevolgen kan zeggen. Goed. De afgelopen jaren is dit hoe de macht grofweg is verdeeld. In Gaza heeft Hamas dus de macht. Israël bewaakt het grootste deel van de grens en bepaalt volledig wie of wat Gaza in of uit mag. Israël controleert ook het luchtruim en bepaalt tot hoever schepen uit Gaza de zee in mogen. En het ligt nog wat ingewikkelder. Andere landen en groepen hebben misschien geen rechtstreekse macht, maar wel invloed in het conflict. Westerse landen steunen Israël ook financieel. Israël is daardoor militair veel sterker dan Hamas. Israël heeft één van de meest geavanceerde legers ter wereld. Een bekend voorbeeld is het Israëlische afweersysteem Iron Dome. Dat kan een groot deel van de raketten ook van Hamas, uit de lucht schieten. Hamas werkt dan weer samen met strijdgroepen in onder meer Libanon en heeft landen als Qatar en Iran achter zich staan. Dus ja, wie het nou precies voor het zeggen heeft? Je kunt je misschien voorstellen het leven in de Gazastrook is zwaar. Al helemaal omdat Israël na Hamas machtsovername Gaza heeft afgesloten van de buitenwereld. Deze grenzen waar ik het eerder over had zomaar oversteken? Vergeet het maar. Geld ook voor handel, dus voor water, elektriciteit, grondstoffen, voedsel. Zijn de ruim 2 miljoen inwoners van de Gazastrook voor een groot deel afhankelijk van Israël. Het wordt daarom ook wel een openluchtgevangenis genoemd. Daar komt dan nog bij dat het geweld tussen Hamas en Israël vaak oplaait en de getroffen gebieden in de Gazastrook door de slechte economie nauwelijks de kans krijgen om weer op te bouwen. Het voedt de woede van Palestijnen richting Israël en vluchten dan? Zo goed als onmogelijk. De enige manier om het gebied uit te komen is via deze grensovergang met Egypte. Maar Hamas ontmoedigt het vertrek uit de Gazastrook en Egypte zit niet op vluchtelingen te wachten. Al helemaal niet als het geweld tussen Hamas en Israël weer oplaait. De enige optie die jarenlang overbleef geheime tunnels. Tussen Egypte en de Gazastrook waren rond 2010 honderden ondergrondse tunnels de belangrijkste manier om de blokkades te omzeilen. Op het hoogtepunt waren er naar schatting zo'n 1400. Volgens Israël gebruikt Hamas de tunnels om wapens binnen te smokkelen en aanslagen te plegen. En dus werd het overgrote deel opgeblazen of onder water gezet. De laatste jaren zijn de leefomstandigheden in de Gazastrook alleen maar verslechterd. Volgens een hulporganisatie van de Verenigde Naties leeft meer dan 80% in armoede, is bijna de helft werkloos en heeft 95% geen toegang tot schoon drinkwater. Dus voor veel mensen in Gaza is de situatie uitzichtloos. Oké, terug naar de aanval van Hamas. Het is de grootste aanval op Israëlisch grondgebied in vijftig jaar. Nu is het oorlog. Op het moment dat wij deze video maken zijn er aan beide zijden al meer dan duizend doden gevallen, vooral onschuldige burgers. Houdt het ooit op? Nou, experts die wij spraken zeggen zolang de situatie in en rond de Gazastrook blijft zoals die nu is, lijkt het een vicieuze cirkel van geweld te blijven.

Wat is de Gaza strook?

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Gaza is een smalle kuststrook in het Midden-Oosten. Er wonen 2 miljoen Palestijnen die het gebied niet uit kunnen, want de grenzen worden streng bewaakt. In Gaza is de militante Islamitische beweging Hamas aan de macht. Wat is de Gazastrook voor gebied? Lees er alles over in de story op NPO Kennis.

Story over de kuststrook Gaza

Wat is de Gazastrook?

In Gaza is de Islamitische Palestijnse beweging Hamas aan de macht. Internationaal wordt Hamas als terreurorganisatie beschouwd. Wat is het doel van Hamas? En waarom laait het geweld tussen Hamas en Israël weer op? Klik op de foto op naar de story te gaan. 

Story over de Palestijnse beweging

Wat is Hamas?

Machtsstrijd in het Midden-Oosten

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

Programmaheaders

Programmalogo's

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

De geopolitieke relaties in het Midden-Oosten zijn complex. Al is het maar omdat onderlinge verhoudingen vele honderden jaren terug gaan. Kennis over de koloniale geschiedenis, religie en verschillen tussen etnische groepen geeft meer duidelijkheid. Klik op de afbeelding om het scrollverhaal te lezen.

Scrollverhaal over de landen en partijen in het conflict

Benjamin Netanyahu

Benjamin Netanyahu is de premier van Israël. Hij staat bekend als uitgesproken rechts en is tegenstander van een onafhankelijke Palestijnse staat. Klik op de afbeelding om de rest van de story te lezen op NPO Kennis.

Story over de leider van Israël

Wie is Benjamin Netanyahu?

Wat is de rol van Gaza in het Palestijns-Israëlisch conflict?

De Gazastrook: een klein stukje land waar de hele wereld van heeft gehoord. Al jarenlang wordt daar door Israël en Hamas gevochten, en de leefomstandigheden van de Palestijnse bewoners zijn steeds slechter geworden. Wat is het voor gebied? En wat ging er aan de huidige oorlog vooraf? Dit is de Gazastrook uitgelegd.

Televisie en computer

Landen en grenzen

Organisatie en bestuur

Een kleine strook land in Israël

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.