Plastic korrels. Ze lijken een beetje op kiezeltjes, vallen nauwelijks op, maar ze liggen op veel plekken in Nederland.
Kijk, hier zie je dat het alsmaar meer wordt. Dit zijn dus allemaal die korrels. Dit is geen zand. We hebben dit al een paar keer in water gedaan om te zien wat er blijft drijven en het blijft allemaal drijven.
De kleine korreltjes lijken misschien onschuldig, maar ze hebben een grote impact op het milieu. Onderzoekers zien dat bijvoorbeeld terug in de magen van vogels.
Minstens vier heb ik er nu hier. Eentje lijkt er een beetje op, maar dat is een piepschuimkorrel. De schadelijkheid zit 'm niet in beesten die acuut dood uit de lucht vallen, maar in het feit dat je lichaamsconditie achteruit gaat of de gezondheid afneemt, zodat hun overlevingskansen ietsje kleiner worden of minder kuikens krijgen.
Dit soort korrels worden ook wel microplastics genoemd. Microplastics zijn kleine plastic deeltjes die op grote schaal in het milieu belanden. Ze worden gebruikt in producten zoals tandpasta of ontstaan als plastic afval afbreekt. De plastic deeltjes kunnen worden opgegeten door dieren die denken dat het voedsel is. Eén van de gevaren is dat de magen van heel kleine dieren gevuld worden met plastic. Ook mensen krijgen op allerlei manieren deze plastic deeltjes binnen, bijvoorbeeld door vis te eten of water te drinken. Hele kleine deeltjes kunnen we zelfs inademen. Grote vraag is natuurlijk of dat gevaarlijk is voor onze gezondheid. Er zijn aanwijzingen dat het zo is, maar dat wordt nog verder onderzocht. Wat we wel weten is dat microplastics overal om ons heen zijn.
De Plastic Soup Foundation wil de verspreiding van plastic korrels harder aanpakken en deed het afgelopen jaar steekproeven in de buurt van verschillende plasticfabrieken.
We hebben inmiddels op kantoor een hele verzameling van dit soort zakjes liggen, met allemaal precies de locatie en de datum erop. Ook in de Londenhaven in Rotterdam. Ze denken dat een deel van de korrels daar afkomstig is van een fabriek om de hoek.
Een fabrikant van deze korrels zit aan het water en wij vermoeden dat ze daar in het water terechtkomen en uiteindelijk dus op dit talud.
Het plastickorrelprobleem speelt ook op andere plekken in Nederland. We zitten nu op de dijk bij Rilland in Zeeland. Hier ligt het weer vol met korrels. En ja, de haven van Antwerpen is hier maar een paar kilometer vandaan, het belangrijkste knooppunt van plasticproductie in Europa. En dat zien we hier op de dijk in Zeeland terug.
We zijn nu inmiddels in Limburg, in Antwerpen, in Rotterdam, echt al op tientallen verschillende locaties geweest en ook echt bij herhaling, 3, 4 keer. Dat geeft wel echt een goed beeld dat het structureel mis is. Echt ontspoord is.
Maar hoe bewijs je dat die korrels ook echt afkomstig zijn van een bepaalde fabriek?
Als je kunt aantonen dat in de buurt van die bedrijven grote hoeveelheden van die korrels voorkomen die op andere plaatsen niet voorkomen, dan kan een rechter of een bestuursorgaan zeggen: ik draai op dit moment de bewijslast om. Als ik zie dat dat voor uw deur veel voorkomt, bewijst uw bedrijf maar dat die niet van u zijn.
Ben je als fabriek dan verantwoordelijk? Ja, zegt de milieudienst. Als het binnenterrein is, is het op grond van de milieuvergunning. Als het buitenterrein is, is het op z'n minst het ongeoorloofd brengen van afvalstoffen op de bodem. Als in de toekomst blijkt dat er alsnog korrels liggen, dan zetten we een volgende stap in de handhaving en dat zal een dwangsom zijn.
Het opruimen is een vrijwel onmogelijke taak. Het is een illusie om te denken dat je alles kunt opruimen. Dat betekent dat er plastic blijft liggen op het strand. Deze korreltjes ga je nog jarenlang vinden op het strand.
