Dit zijn de Dolle Mina's in de jaren zeventig. Ze strijden voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Ze zijn vooral bekend van hun actie. Baas in eigen buik. Daarmee zet ze zich in voor de legalisering van abortus. Waarom was dit zo hard nodig En wat hebben ze met hun acties bereikt? Laten we even terugspoelen. Tot ver in de jaren zeventig van de vorige eeuw zijn vrouwen bij lange na niet gelijk aan mannen. Vanaf het begin van de twintigste eeuw roepen steeds meer vrouwen om gelijke rechten. Emancipatie heet dat. En in het geval van vrouw man verhoudingen heet het feminisme. Hoe gek het ook klinkt, aan het begin van de twintigste eeuw mogen vrouwen niet stemmen. Ze hebben dus niks te zeggen in de maatschappij. Deze vrouw, Wilhelmina Drucker, is in die tijd het boegbeeld van de emancipatiebeweging in Nederland. We noemen dit de eerste feministische golf. Samen met andere feministen richt ze De Vrije Vrouwen Vereeniging op. Door deze inzet wordt in 1919 het vrouwenkiesrecht ingevoerd. Een overwinning, maar we zijn er nog lang niet. Na de eerste feministische golf is het een tijdje stil. Maar in de jaren zestig leeft de feministische beweging weer op. Er worden nieuwe actiegroepen opgericht, zoals de man vrouw beweging en Dolle Mina, vernoemd naar Wilhelmina Drucker. We noemen deze periode de tweede feministische golf. Hierin strijden vrouwen niet meer voor kiesrecht, maar voor andere rechten. Zo zijn niet alle opleidingen toegankelijk voor vrouwen en als ze al werken, krijgen ze veel minder betaald dan mannen. En getrouwde vrouwen mogen al helemaal niet werken. Zij moeten thuisblijven en voor het huishouden en de kinderen zorgen. Kindje zit in een wipstoeltje en luistert naar de piano. We noemen deze periode de tweede feministische golf. Hierin strijden vrouwen niet meer voor kiesrecht, maar voor andere rechten. Zo zijn niet alle opleidingen toegankelijk voor vrouwen en als ze al werken, krijgen ze veel minder betaald dan mannen. En getrouwde vrouwen mogen al helemaal niet werken. Zij moeten thuisblijven en voor het huishouden en de kinderen zorgen. Kindje zit in een wipstoeltje en luistert naar de piano. En dat. Ja, dat vond ik in het begin vond ik dat wel leuk natuurlijk. Het was ook allemaal leuk, maar wat ik toen al dacht... ik wil ook nog ja andere dingen doen, naar dingen toegaan en mensen zien en en verder studeren. Dat zat natuurlijk toch altijd wel een beetje in mijn hoofd. Alleen ik zag absoluut niet hoe ik dat zou moeten doen. De actiegroepen willen dat vrouwen, getrouwd of ongetrouwd buitenshuis kunnen werken. Dat studies toegankelijk worden voor vrouwen. En dat er crèches komen om de kinderen op te vangen. Vooral Dolle Mina wordt erg bekend door de ludieke acties. Zo bezetten de aanhangers van Dolle Mina de Dolle Mina’s een opleidingsinstituut voor mannen en binden ze roze linten rondom urinoirs om te pleiten voor openbare toiletten speciaal voor vrouwen. Die zijn er in die tijd namelijk niet. Waarom heeft u die pop bij u? We waren van plan om ergens op de publieke tribune te komen en deze pop naar onze geachte minister president te gooien. Met hun acties schudden ze Nederland wakker en geven ze vrouwen een stem. En dat slaat aan. Ik zag het op de tv en ik denk anderen ook en ik was echt getroffen. Ik was zwanger van de tweede en ik voel me ontzettend klem zitten thuis en geen baan meer en... Een heel leuk leven daarvoor gehad als ongetrouwde werkende en ik had het echt benauwd. Ik zat ook vast, net als jij en ik had het gevoel van goh is dit dan alles hè? Ja precies. Ja precies, ik ook. Ja die twee baby’s, is dit nou alles? Ja, ze waren allemaal heel erg klein en ik had ontzettende heimwee naar vrijheid. De meest bekende actie van Dolle Mina is baas in eigen buik. Ze willen dat vrouwen zelf over hun lichaam mogen beschikken. Dit raakt aan iets heel fundamenteels, want door de hele geschiedenis heen hebben vrouwen dat niet mogen doen. Mannen hadden altijd de macht over het lichaam van een vrouw. Of het nou gaat om zwangerschap, seks of bewegingsvrijheid. De Dolle Mina's strijden met baas in eigen buik voor geboortebeperking en abortus. Dat betekent zelf te kunnen beslissen of je kinderen krijgt en hoeveel. Tot kort geleden zijn gezinnen namelijk vaak groot. Kijk maar naar je opa en oma. Het gebruik van voorbehoedsmiddelen zoals de pil of condooms zijn dan taboe en het is strafbaar om een ongeboren baby weg te laten halen. Vrouwen gaan van de ene naar de andere zwangerschap. De lichamelijke en mentale last van die zwangerschappen is groot. En dat terwijl juist steeds meer vrouwen seksuele vrijheid willen en niet langer een huisvrouwenbestaan willen leiden. Zwangere vrouwen die helemaal geen kind willen, zijn vaak wanhopig. Omdat ze door artsen niet worden geholpen, proberen ze zelf allerlei nare en gevaarlijke methodes om ongewenste baby's weg te halen. Er gingen toen heel enge verhalen deden de ronde. Ook meisjes die dan met allerlei primitieve middelen hadden geprobeerd een abortus op te wekken en dan in het ziekenhuis terechtkwamen en daar doodbloeden. En griezelige vrouwen op smoezelige, achteraf kamertjes die met zeepsop in de weer gingen en in een heet bad gaan zitten met zestig kinine pillen. En van de trap springen en achterop de fiets gaan zitten, over hobbelige keitjes rijden. En dat was nog echt begin jaren zestig. Ja, het was vreselijk. Legaliseer de abortus nu! Legaliseer de abortus nu! De Dolle Mina's willen abortus legaliseren en ervoor zorgen dat dit veilig gebeurt. Bij protesten maken ze dit duidelijk door de leus Baas in eigen buik op te schrijven en hun shirt omhoog te trekken. In de jaren zeventig komt de discussie over abortus tot een kookpunt. Tegenstanders vinden bijvoorbeeld Gij zult niet doden. Een kind is een geschenk van God, wat je volgens hen niet zou mogen laten weghalen. De discussies zijn fel en de mensen gaan met spandoeken de straat op. In 1984 is het dan eindelijk zover. De nieuwe Wet afbreking zwangerschap wordt ingevoerd. Voortaan mogen vrouwen kiezen voor abortus. Een overwinning voor Dolle Mina, maar een groot verlies voor de tegenstanders. Sommigen van hen protesteren dan ook bij abortusklinieken. Jij werd dus in de jaren zeventig voortdurend met die tegenstanders geconfronteerd? Ja, weet je, in het begin, ja heb ik ook zelf geprobeerd met ze in gesprek te gaan. Maar je merkt heel snel ja, dat is zinloos, want ze zijn zo overtuigd van hun gelijk. Ze zijn zo overtuigd dat dit kindermoord is. Je kunt daar niet tegen tegenin praten. De Dolle Mina's en alle andere feministen hebben in de loop der tijd veel bereikt op het gebied van vrouwenemancipatie. Hun acties en inzet hebben nog steeds veel invloed op het leven van de vrouw nu. Vrouwenstrijd van de Dolle Mina's heeft ons heel veel opgeleverd. Dat vrouwen werken, hun kind naar de crèche brengen, dat voorbehoedsmiddelen makkelijk verkrijgbaar zijn, dat vrouwen baas in eigen buik zijn, dat abortus een recht is. Ze hebben aangekaart dat er een dubbel seksuele moraal is. Dat is allemaal dankzij de Dolle Mina's in een stroomversnelling gekomen. Toch is de missie van Dolle Mina nog steeds niet klaar. Juridisch gezien is abortus nog steeds geen recht, maar een misdrijf waar uitzonderingen voor worden gemaakt. Eén van de eisen is abortus uit het strafrecht. Ja, niet gelukt. Nee is nog steeds niet gelukt. Dus abortus is nog altijd verboden. Tenzij je als je aan een paar voorwaarden zoals binnen zoveel tijd enzovoort, dan mag het. Ja, dat is dus een aparte wet. Nu, meer dan ooit staan de vrouwenrechten onder druk. Zo is in Amerika in 2022 het landelijk recht op abortus afgeschaft. In sommige staten worden vrouwen die een abortus willen laten doen vervolgd, net als de artsen die hen proberen te helpen. Ook in Nederland is de rolverdeling tussen man en vrouw helaas nog steeds ongelijk. Veel vrouwen ervaren een hogere last in de taakverdeling rondom het huishouden en kinderen. Toch hebben vrouwen in vergelijking met vroeger nu wel meer rechten en vrijheden. Is de emancipatie dus voltooid? Of zou er een nieuwe generatie Dolle Mina's moeten opstaan? Moet je weer de barricade op? Ja, natuurlijk gaan wij allemaal de barricades weer op. En gelukkig zijn er ontzettend veel jonge meisjes en jonge vrouwen die dit ook nu snappen dat dat moet gebeuren, net als in de jaren zeventig. En ja, het lijkt alsof we geheel teruggaan in de tijd wat dat betreft, dus daar moet iets tegen gedaan worden. Ja.
