Als je in Japan de haven van Shimizu uitvaart, heb je een mooi uitzicht op een van de mooiste bergen ter wereld: Mount Fuji, een berg maar ook een machtige vulkaan. In vergelijking daarmee is hier de vlakke zee rustig en saai. Maar schijn bedriegt…. ver onder het wateroppervlak rommelt het soms…en hier ligt dan ook de oorsprong van deze explosieve vulkaan.
Onder de oceaanbodem, op zo’n 200 kilometer uit de Japanse kust komen regelmatig aardbevingen voor en die komen altijd onverwachts. Die onvoorspelbare aardbevingen is wat de onderzoekers op dit boorschip willen bestuderen.
Aardbevingen worden veroorzaakt doordat de aardkorst beweegt. De korst bestaat niet uit één stuk, maar uit tientallen aardplaten, die voortdurend langs, tegen en onder elkaar schuiven en botsen.
Onder de oceaan bij Japan gebeurt dat ook. Hier botsen twee aardplaten met veel kracht tegen elkaar aan. De oceanische plaat schuift daarbij onder de continentale plaat. En dat gaat niet geleidelijk, maar met horten en stoten. Jarenlang zit de platen vast, maar wanneer door toenemende druk één van de platen los schiet…..veroorzaakt dat aardbevingen en hier onder de oceaan ook vaak verwoestende tsunami’s.
We zijn met het boorschip precies op de plek waar de twee aardplaten botsen. Hier willen de wetenschappers aan boord hun onderzoek gaan doen. Ze hebben jaren geleden al een gat geboord en in het boorgat hebben ze toen een meetinstrument geplaatst, de Genius Plug. Dit meetinstrument willen ze nu weer ophalen en de gegevens over druk en temperatuur uitlezen.
De Genius Plug zit al zes jaar in het smalle boorgat in de zeebodem. Het instrument heeft dan ook veel aardbevingen geregistreerd. Zo ook de grote aardbeving die Japan in 2011 zo verwoestend heeft getroffen .
Vervolgens willen de onderzoekers een nieuw instrument in het boorgat plaatsen. Hiermee hopen ze nog preciezer te kunnen meten hoe al die aardbevingen hier ontstaan. Het instrument gaat bijvoorbeeld meten hoe de oceaanbodem vervormt door verschillen in druk. Ook registreert het de trillingen in de aardekorst en voelt hoe de stand van de aardplaten verandert.
Om het nieuwe instrument in het bestaande boorgat te plaatsen moet het boorgat dieper worden gemaakt, omdat het lange apparaat er anders niet in past. Hiervoor wordt de boorploeg aan het werk gezet. Alle onderdelen die ze gebruiken moeten goed tegen hoge waterdruk kunnen, omdat het instrument op zo’n twee en een halve kilometer onder het zeeniveau in het boorgat moet komen.
Als het nieuwe meetinstrument is geplaatst wordt het met een onderzees kabelnetwerk verbonden met het vaste land. De onderzoekers kunnen dan vanuit deze Aardbevingscentrale ‘live’ zien wat er onder de zeebodem gebeurt.
Zo zijn ze misschien ook op tijd om de mensen op het vaste land te waarschuwen voor een verwoestende aardbeving of tsunami. Met dit nieuwe meetinstrument onder de zeebodem hopen de onderzoekers uiteindelijk nog beter de ondergrondse processen die aardbevingen en tsunami’s veroorzaken te begrijpen en misschien wel… te voorspellen.
