Name: A. den Doolaard
Uploaded: 2013-06-27T22:00:00+02:00
Duration: 3 min 54 s
Description: Eind jaren 30 van de 20e eeuw, is er in heel Europa gebrek aan vertrouwen in de toekomst. Er zijn miljoenen werklozen en er heerst grote politieke onrust. A. den Doolaard reist door Europa. Zijn boeken vliegen over de toonbank, maar zijn Hakenkruis over Europa wordt nauwelijks verkocht.

Klas 4/5/6

Terwijl alle uithoeken van de wereld door steeds meer Europeanen bereisd konden worden, kraakt Europa zelf duidelijk hoorbaar in zijn voegen. Sinds de Eerste Wereldoorlog was de balans zoek. Deze oorlog had vooral bij verliezer Duitsland diepe wonden geslagen waar populisten van probeerden te profiteren. En daar kwam de beurscrisis van 1929 nog eens overheen. In heel Europa heerste gebrek aan vertrouwen in de toekomst, niet alleen bij de miljoenen werklozen, maar ook bij de middenstanders. Veel schrijvers zagen het als hun plicht om partij te kiezen, om op onderzoek uit te gaan, of zelfs om strijd te leveren
Een van die schrijvers was A. den Doolaard. Den Doolaard, een pseudoniem dat de tijdgeest aardig samenvat. Hij voelde zich zwerver en wilde geen reiziger of toerist genoemd worden. ‘Een zwerver reist zelf, een reiziger wordt gereisd. Door reisverenigingen, door reisbureaus, door hotelportiers, door gidsen van allerlei slag…. 
Den Doolaard hield ervan te lopen, dagen achter elkaar, door alle uithoeken van Europa, maar het liefst op de Balkan. In een paar jaar tijd schreef hij romans als De druivenplukkers, De herberg met het hoefijzer en Orient-Express die lieten zien dat er een ander Europa bestond, waar geen plaats was voor gezapige kleinburgers. 
‘Mijn hart was vol vreugde over het ontdekken van dit onbedorven volk, dat eigen honger niet acht om gastvrij te kunnen wezen. Vuil zijn ze, ja zeker, maar wat koop je voor de hygiënische hardvochtigheid van miljoenen westerlingen.’
Het waren spannende boeken, met spionage, politieke moorden, geheime missies, crimes passionels, en heftige conflicten tussen etnische groepen. Den Doolaard schreef met veel vaart en haarscherpe details, bijna als een journalist. Wie zijn boeken las besefte dat veel van wat hij beschreef door hem gezien was, of uit de eerste hand gehoord.
Den Doolaards vlotte en levenslustige schrijfstijl, wekte argwaan in deftige literaire kringen. Was dit wel literatuur? ‘Alles geurt naar brood, honing, kaas en uien’ merkte een criticus op, en dat was niet als compliment bedoeld. De lezers trokken zich er niets van aan. Van Den Doolaards boeken verscheen de ene herdruk na de andere. Zijn succes leverde hem ook een droombaan op voor het socialistische dagblad Het volk. Hij werd reizende reporter. Hij mocht rondzwerven door Europa, waar in die dagen de politieke onrust langzaam naar het kookpunt ging. Europa moest zich voorbereiden op het ergste. Italië was een dictatuur, Duitsland inmiddels ook, in Spanje woedde sinds 1936 een hevige burgeroorlog

‘De vredelievende burger, die vandaag met verschrikte ogen zijn belasting biljet bekijkt, zwaar van de opcenten, die omgesmolten zullen worden tot geweerlopen, betaald, zonder het diepe waarom van deze heffingen te begrijpen, de rekening van een slome onachtzaamheid van gisteren. En nog is het niet te laat.’
Den Doolaard liet zijn reportages in 1938 verschijnen in het boek Hakenkruis over Europa. Anders dan zijn andere boeken werd het nauwelijks verkocht. Terwijl Europa bezig was zich in een nieuwe oorlog te storten, keken de meeste Nederlanders weg…

Klas 1/2/3

Nieuwsuur is er voor achtergronden bij het nieuws met video's voor de bovenbouw over onderwerpen als IS, de Europese Unie (EU) en de verkiezingen.

Nieuwsuur header

Programmalogo's

Nieuwsuur in de klas

Naar de website van Nieuwsuur

Wat weet jij over het ontstaan en de werking van de Europese Unie? Doe de quiz en kijk of jij alle antwoorden weet. 

Quiz over de EU

Wat weet jij over de Europese Unie?

Groep 6/7/8

Van 1914 tot 1918 woedt in de wereld de ‘Eerste Wereldoorlog’. Nederland doet niet mee aan de oorlog en blijft neutraal. Maar voor veel andere landen wordt deze oorlog gezien als ‘de grote oorlog’. Een oorlog met miljoenen slachtoffers.

Quiz over de ‘grote oorlog’

Wat weet jij over de Eerste Wereldoorlog?

Nooit meer oorlog: dat is het idee waarmee zes landen in 1951 de EGKS oprichten: de voorloper van de EU. Hoe heeft de EU zich door de jaren heen ontwikkeld? En welke landen zijn er bijgekomen en weggegaan? Deze tijdlijn geeft een chronologisch overzicht. 

Tijdlijn over de Europese eenwording

De Europese Unie

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Voordat Oekraïne werd aangevallen door Rusland in 2022, was het een onafhankelijk land. Maar door de jaren heen is Oekraïne vaak de speelbal geweest van andere grootmachten, zoals de Sovjet-Unie van Stalin. Meer weten? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Story over de geschiedenis van Oekraïne

Hoe is Oekraïne ontstaan?

A. den Doolaard

Aan de hand van contemporaine schrijvers en artiesten maken we een reis door de Gouden Eeuw, de Middeleeuwen en de 18e, 19e en 20e eeuw.

Programmaheaders

Literatuurgeschiedenis

Eind jaren 30 van de 20e eeuw, is er in heel Europa gebrek aan vertrouwen in de toekomst. Er zijn miljoenen werklozen en er heerst grote politieke onrust. A. den Doolaard reist door Europa. Zijn boeken vliegen over de toonbank, maar zijn Hakenkruis over Europa wordt nauwelijks verkocht.

Leesvaardigheid

Onrust in de jaren 30

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Narcis in de knop

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.