Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Aan de hand van contemporaine schrijvers en artiesten maken we een reis door de Gouden Eeuw, de Middeleeuwen en de 18e, 19e en 20e eeuw.

Programmaheaders

Leesvaardigheid

Literatuurgeschiedenis

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Met de komst van de paperback rond 1960 wordt het boekenbedrijf steeds groter. Jan Cremer laat op zijn autobiografie het label 'onverbiddelijke bestseller' afdrukken en verkoopt binnen een paar maanden 150.000 exemplaren. J. Bernlef geeft lezers in 'Hersenschimmen' een blik in het innerlijk van een dementerende man. Scholieren krijgen uitgebreid literatuuronderwijs. Er komt zelfs een elektronisch boek!

Literatuurgeschiedenis 20e eeuw

Leven voor de literatuur

Na de oorlog blijft er weinig bij het oude. De Vijftigers bouwen nieuwe gedichten van betekenisloze klanken, zoals Jan Hanlo deed met 'Oote'. Romanschrijvers verbouwen het genre: Remco Campert schrijft 'Het leven is vurrukkulluk' en Louis Paul Boon 'Menuet'. De geschiedschrijving is genadeloos in 'Het verdriet van België' van Hugo Claus, of toont zich een mengvorm van feitenrelaas en fictie: A.F.Th. van der Heijden: 'De tandeloze tijd'.

Rellen en rumoer

Gerard Kornelis van het Reve schrijft direct na de oorlog De Avonden, een roman waarin de oorlog niet wordt genoemd: de hoofdpersoon waart als een eenzame schim door het bestaan. De oorlog komt wel uitdrukkelijk aan bod in de 'kleine kroniek', het dagkampboek van Abel Herzberg. Zo ook in 'Het bittere kruid' van Marga Minco, 'De zaak 40/61' van Harry Mulisch, het levensverhaal van de Nederlandse SS'er Jan Montyn (te boek gesteld door Dirk Ayelt Kooiman) en 'De donkere kamer van Damocles' van W.F. Hermans.

Oorlog na de oorlog

Schrijver Menno Ter Braak zegt een einde aan zijn leven te zullen maken als de nazi's Nederland binnenvallen. E. du Perron laat de hoofdpersoon in 'Het land van herkomst' nadenken over een terugkeer naar Indië. Als de Duitsers echt binnenvallen zijn Du Perron en Ter Braak dood. Schrijvers moeten zich aanmelden bij de Kultuurkamer, en voor de Nederlandse Joden wordt de situatie steeds moeilijker, wat op onvergetelijke wijze wordt beschreven door Anne Frank en Etty Hillesum.

Europese tragedies

De wereld is binnen ieders bereik gekomen. J.A. der Mouw, kenner van het Verre Oosten, ontdekt in de heilige boeken van de hindoes de bron van alle wijsheid. Anderen trekken naar Indië om te werken en geld te verdienen. Over hen schrijft M. Szekely-Lulofs in Rubber. De romanticus Slauerhoff monstert aan als scheepsarts en vaart door tot China. A. den Doolaard zwerft over de Balkan. Hij waarschuwt al vroeg voor het fascistische gevaar.

Vertrekken, nooit aankomen

Jacob Israël de Haan laat in Pijpelijntjes zien wat de gevoelens zijn van twee homoseksuele jongens die een woning zoeken in Amsterdam. Zijn zus Carry van Bruggen beschrijft de gedachten van een zelfbewuste vrouw op het moment dat zij bevalt van haar kind. Theo Thijssen toont ons in Kees de Jongen van binnenuit het leven van een kind. De Titaantjes van Nescio tenslotte zijn dromers die worden verzwolgen door het leven in de moderne stad.

Spanningen en sensaties

De twintigste eeuw begint met hoge verwachtingen, maar eist al snel slachtoffers. We zien dat terug in Herman Heijermans' Op Hoop van Zegen en in de poëzie van Paul van Ostaijen. Willem Elsschot en Ferdinand Bordewijk behandelen in hun werken de harde wereld van het moderne zaken doen. Het is ieder voor zich en de dadaïsten maken daar in 1923 in keurige Nederlandse zaaltjes een vrolijk feest van.

De nieuwe eeuw begint met vuurwerk en feest en hoge verwachtingen van de toekomst, maar eist al snel slachtoffers. Daar is Barend, de zoon van Kniertje in Herman Heijermans’ "Op Hoop van Zegen”, daar zijn de jongens die in 1914 lachend en wuivend naar het front gaan om te vechten. Ze komen niet meer terug, behalve in de literatuur of in de kunst.

Boem Paukeslag

Ooit kon je voor de prijs van elf handgeschreven boeken een statig herenhuis kopen in een stadje in Vlaanderen. We zien hoe de productie van zo'n handgeschreven boek in zijn werk ging, evenals de nieuwe techniek van het boekdrukken, waardoor de literatuur binnen bereik kwam van een veel groter publiek.

Literatuurgeschiedenis de middeleeuwen

Aflevering waarin wordt verteld dat je ooit voor de prijs van elf handgeschreven boeken een statig herenhuis kon kopen in een stadje in Vlaanderen. 

Handgeschreven wereld

Veel middeleeuwse auteurs wijdden hun leven en hun werk aan God, ieder op zijn eigen manier: de verteller van exempelen als Beatrijs, de auteur van heiligenlevens, de scherpzinnige mystica Hadewijch en de chroniqueur van het vrouwenklooster in Diepenveen.

Een aflevering over auteurs die hun leven en hun werk aan God wijdden, ieder op zijn eigen manier. 

Literatuur in dienst van God

Van veel oude verhalen en gedichten is bijna niets bewaard gebleven. De oudste Nederlandse versregel die we kennen gaat over vogels die hun nestje bouwen. De eerste dichter, Hendrik van Veldeke, wijdde een groot deel van zijn oeuvre aan de liefde. Ook het bizarre Lied van Heer Halewijn dat bekend is in heel Europa moet erg oud zijn.

Aandacht voor de verhalen en de liederen waarvan bijna niets is bewaard gebleven. De eerste Nederlandse versregel over vogels die hun nestje bouwen komt aan bod. 

Verhalen, zingen, vertellen

Literatuurgeschiedenis Gouden Eeuw vertelt onder andere over de periode waarin de Beeldenstorm door de Republiek raasde, de populariteit van liefdesgedichten rond 1600 en het ontstaan van het professionele theater bij mensen als Bredero en PC Hooft.

Literatuurgeschiedenis Gouden Eeuw

Het nieuwe stadhuis van Amsterdam is af; het is 1655, de vrede met Spanje is getekend en de Hollanders willen weten dat ze de machtigste natie op aarde zijn. Vondel schrijft ter gelegenheid van de opening van het stadhuis een gedicht.

Rijkdom en jaloezie

We zien het professionele theater ontstaan bij mensen als Bredero en PC Hooft. Levensechte mensen – een oude gierigaard, een oplichter en wat later ook een gekwelde leidersfiguur – verschijnen op het toneel.

De wereld een speeltoneel

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Literatuurgeschiedenis

Type videos