Klas 1/2/3

Onze strijd tegen het water is nog niet gestreden. De kans op een overstroming, zelfs groter dan ooit tevoren, is maar al te reëel. Wat hebben we van het verleden geleerd?

Televisie en computer

Overstromingen in Nederland

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Klas 4/5/6

Op de dag voor de watersnoodramp van 1953 vermaken mensen met de storm en de golven op de boulevard in het Zeeuwse Vlissingen. Niemand kan vermoeden hoe erg deze storm zal uitpakken. In de nacht van 31 januari 1953 breken de dijken door en worden Zeeland, de Zuid-Hollandse eilanden en West-Brabant overspoeld. Grote gebieden lopen onder water. Veel mensen overleven de ramp niet. In Zeeland is het erg, maar in Zuid-Holland had het nog veel erger kunnen zijn. Daar wonen miljoenen mensen en zijn de dijken ook erg slecht. Iemand die het gevaar in Zuid-Holland aan zag komen in ingenieur Johan van Veen. Op 1 februari wanneer hij hoort dat de dijken in het Deltagebied doorgebroken zijn komt hij direct in actie. Want niet alleen dit gebied is in gevaar.
Ik heb hier z’n dagboekje bij me, en op 1 februari 1953 schrijft hij, hier, wat hij is gaan doen. Om acht uur, radionieuws, legeroefeningen, Ouderkerk aan de IJssel wordt genoemd. Toen dacht hij, daar kan het dus goed mis zijn, hier aan de Hollandse IJssel waar ik altijd voor gewaarschuwd heb, daar kan het wel eens heel erg de verkeerde kant opgaan dus wat heft hij gedaan, hij is vrijwel direct in de auto gestapt en om 10.00 was hij hier, om hand en spandiensten te verleden, of eigenlijk regisseur te zijn zelfs. Normale mensen zouden dan naar Zeeland zijn gegaan, maar hij ging hierheen? Hij ging hierheen, want dit was de meest kwetsbare plek. Het was een hele spannende situatie, en kon ook die dag nog helemaal misgaan, maar vooral aan de overkant, dat stukje dijk, 55 meter dijk was daar weggespoeld en hij wist dus als ze hier niet heel snel optreden is de kans groot dat je het niet meer in de hand kunt houden en dat de Randstad in de golven zou kunnen verdwijnen.
Dat de Randstad niet is overspoeld hebben we ook te danken aan Arie Evegroen, die bij de Hollandse IJssel op bevel van de burgemeester zijn schip in een gat in de dijk heeft gevaren. Zijn kleindochter vertelt het na.
Dat werd uiteindelijk het schip van mijn opa ja. Hij was de enige die geen vrouw en kinderen aan boord had en hij had er ook een gedeelte eigenbelang bij want zijn vrouw en kind zaten achter de dijk. Maar aarzelde hij niet? Ja natuurlijk, hij kon niet zwemmen! Een schipper die niet kan zwemmen. Hij is hiernaartoe gevaren, hij heeft de punt van het schip in de dijk gevaren, zijn roer omgezet en als een sluisdeur ging het dicht. Aan die kant hoorden ze het sluiten, dat gaf echt een keiharde dreun.
Zo wordt het gat in de dijk gedicht en het leven van waarschijnlijk miljoenen mensen gespaard. Zuid-Holland overstroomt niet, maar het is een dubbeltje op z’n kant. Kort na 1 februari 1953 worden de dijken van de Hollandse IJssel versterkt. Ook wordt begonnen met de bouw van de Deltawerken, om Zeeland te beschermen tegen de zee. De Deltawerken zijn bedacht en ontworpen door ingenieur van Veen die zich tijdens de ramp zorgen had gemaakt over de dijken van Zeeland en Zuid-Holland. Hij had de dijken graag veel eerder gebouwd zien worden.


Redders bij de watersnoodramp van 1953

In de nacht van 31 januari 1953 breken dijken door en worden Zeeland, de Zuid-Hollandse eilanden en West-Brabant overspoeld. Ingenieur Johan van Veen en schipper Evegroen voorkomen een nog grotere ramp.

Zuid-Holland blijft droog

De Zuiderzee wordt heel lang gezien als één van de gevaarlijkste wateren van Nederland. Voordat de afsluitdijk is aangelegd, is de Zuiderzee berucht, er komen al eeuwenlang ernstige overstromingen voor. Lange tijd aanvaarden mensen dit min of meer: ‘de zee geeft en de zee neemt’ verzuchten ze.
In 1916 vindt er een grote Zuiderzeeramp plaats die dat zal veranderen. Langs een groot deel van de Zuiderzeekust overstromen de dijken. Grote gebieden komen onder water te staan.
Ze stonden hier op de dijk, ze voelden ‘m hevig trillen, door het geweld van de natuur. Even later grote afschuivingen: stukken van die dijk schoven gewoon weg, aan de binnenkant de dijksloot in. En om half 4 ’s ochtends, even verderop de eerste doorbraak. En er volgden daarna nog 9 doorbraken op dit stuk. Water kolkte naar binnen en speolede achter de dijk diepe gaten uit tot wel 10, 12 meter diep.
Maar in de tijd van de ramp, 1916, worden natuurrampen niet zomaar meer geaccepteerd. Mensen zijn rijker, er is meer industrie en welvaart, kortom er is meer te verliezen bij een watersnoodramp.
Het is ook de tijd van een nieuwe uitvinding: de foto- en de filmcamera. Voor het eerst worden er opnames gemaakt van een overstromingsramp. Omdat het zo nieuw is, vinden mensen het spectaculair: nog nooit heeft men een overstroming van zo dichtbij kunnen zien. Al die foto’s en films zorgen ervoor dat veel mensen van een ramp afweten en zich ermee bezighouden.
Al snel is het voor iedereen duidelijk dat de levensgevaarlijke Zuiderzee afgesloten moet worden. Er waren al eerder plannen, maar na de overstroming van 1916 neemt de regering een definitief besluit. In 1918 wordt de Wet tot Afsluiting van de Zuiderzee aangenomen door het kabinet. Er komt een Afsluitdijk waarmee de Zuiderzee voorgoed veiliger is en er zelfs nieuwe polders aangelegd kunnen worden. 
De laatste steen van de dijk wordt gelegd in 1932. Grietje Bosker was daarbij. Haar nichtje kan dat navertellen.
Hier zien we tante Grietje, die als eerste over de Afsluitdijk ging. Ze heeft haar kousen en schoenen uitgedaan, en als eerste vrouw sprong ze in de laatste hap keileem die gestort werd. Ze heeft zo met die dijk meegeleefd altijd en ze is nooit getrouwd geweest, die dijk was eigenlijk alles voor haar, ze had geen man nodig, ze is getrouwd met de afsluitdijk.
De afsluiting van de Zuiderzee wordt ontworpen door Ingenieur Cornelis Lely.


De aanleg van de Afsluitdijk

In 1916 vindt er een grote Zuiderzeeramp plaats. 
Het is ook de tijd van een nieuwe uitvinding: de foto- en de filmcamera. Voor het eerst worden er opnames gemaakt van een overstromingsramp. Al snel is het voor iedereen duidelijk dat de levensgevaarlijke Zuiderzee afgesloten moet worden. De afsluiting van de Zuiderzee wordt ontworpen door Ingenieur Cornelis Lely.


Het einde van de gevaarlijke Zuiderzee

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.