Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Mens en lichaam

Televisie en computer

Clipphanger 

Michiel Eijsbouts

Clipphanger op Youtube

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Elke maand ongesteld worden is vaak al geen pretje, maar bij ongeveer 1 op de 10 vrouwen is er meer aan de hand: heb je last van hevige pijn onder in je buik als je ongesteld bent, pijn als je naar de wc moet, en moeite met zwanger worden? Dan heb je misschien wel endometriose. Daarvoor gaan we even je buik in. Bij een ‘gewone’ cyclus reageert het slijmvlies in de baarmoeder op bepaalde hormonen. Het slijmvlies groeit elke maand en verlaat je lichaam als je ongesteld wordt. Bij endometriose zit er buiten de baarmoeder weefsel dat lijkt op dit slijmvlies, bijvoorbeeld op je eierstokken of tussen je darmen. Als je menstruatie begint, gaan die weefsels ook bloeden, alleen kan het niet naar buiten. Dit kan leiden tot ontstekingen en verklevingen in de buikholte, waarbij zelfs je buikvlies kan vergroeien met je organen. De pijn kan zelfs chronisch worden, en dan ben je dus het hele jaar de sigaar. Endometriose is (nog) niet te genezen, maar wel te behandelen. De aanpak verschilt per geval. Soms zijn pijnstillers of hormonen voldoende, en soms is er een operatie nodig om zoveel mogelijk endometriose weg te halen. Zo maken de artsen hopelijk een end… aan endometriose.

Wat is endometriose?

Clipphanger logo

Een beetje buikpijn hoort bij ongesteld zijn. Maar als je endometriose hebt, kan die buikpijn zo hevig zijn dat je niet meer normaal kunt functioneren. Er zit dan niet alleen slijmvlies in je baarmoeder, waar het hoort, maar ook daarbuiten. En als dat gaat bloeden kan dat leiden tot ontstekingen en verklevingen in je buik.

Clipphanger

Een revolutie is een ingrijpende, vaak plotselinge verandering. Wereldwijd, of in een bepaald land, maar ook op kleine schaal. Als jouw leraar zegt: we schrijven in deze klas voortaan alles achterstevoren, dan is dat ook een revolutie. Of eigenlijk een ‘eitulover’. De jaren 1776, 1789 en 1917 staan met grote cijfers in de geschiedenisboeken. Het zijn de beginjaren van de grote revoluties in Amerika, Frankrijk en Rusland. Hierbij komt steeds een flink deel van de bevolking in opstand. De Amerikanen tegen de Britse overheersers, de Fransen tegen hun koning en de Russen tegen de tsaar. Zo’n samenleving verandert niet van de ene op de andere dag, dus hoe dat allemaal afloopt, kan je nalezen in je geschiedenisboek. Wereldwijde, culturele revoluties kunnen ook een langdurig proces zijn. Denk aan de Wetenschappelijke Revolutie vanaf de 16de eeuw, en in de jaren 60 van de 20e eeuw kregen je grootouders te maken met de Seksuele Revolutie. Vraag ze daar maar ‘s naar als je durft, desnoods via DM. Want de Digitale Revolutie, die is pas klaar als de AI-robots zelf een revolutie beginnen.

Wat is een revolutie?

Tijdens een revolutie verandert er veel in een korte tijd. Bekende revoluties zijn bijvoorbeeld de Franse revolutie van 1789 en de Russische revolutie van 1917. Maar revoluties kunnen ook cultureel of seksueel zijn.

Ironie is een stijlfiguur waarmee je op een subtiele manier ergens mee kan spotten. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van verbale ironie. Dat kan door het omgekeerde te zeggen van wat je eigenlijk bedoelt: ‘Wat een fantastisch weertje vandaag!’ Met ironie kun je kritiek leveren, en nog grappig overkomen ook. ‘Leuk hoor. ‘ Is het ironie, of nie? Dat is niet voor iedereen altijd even duidelijk. Als jij van iemand een foto binnenkrijgt, en je reageert met de tekst ‘nou wat zit je haar leuk!’, dan is dat voor jou duidelijk ironisch. Maar je vriend stapt misschien wel trots de straat op. Dé oplossing? Natuurlijk een hard lachende emoji d’r achteraan sturen. Of hopen dat het toevallig weer zo’n héérlijk weertje is…Naast de bewuste ironie als stijlfiguur bestaat er ook situationele ironie. Die ontstaat meestal per ongeluk. Bijvoorbeeld als je ziet hoe een brandweerkazerne tot de grond toe afbrandt. Al is het misschien verstandig om daar niet al te hard bij te gaan staan lachen. Want sommige mensen zijn niet zo’n grote fan van ironie…

Wat is ironie?

Met ironie kun je op een subtiele manier ergens mee te spotten. Bijvoorbeeld door het omgekeerde te zeggen van wat je bedoelt. Een situatie kan ook ironisch zijn, bijvoorbeeld als een brandweerkazerne tot de grond toe afbrandt.

In de geschiedenis gaan er voortdurend volkeren met elkaar op de vuist - of erger. Na de Tweede Wereldoorlog volgt een periode die we de Koude Oorlog noemen - er wordt dan niet gevochten in het heetst van de strijd, maar de sfeer is nogal kil. Vanaf 1945 kent de wereld 2 machtsblokken: De kapitalistische Verenigde Staten en de communistische Sovjet-Unie. De landen ertussen hebben ze zo’n beetje onderling verdeeld, en Duitsland is zelfs in tweeën gehakt. De twee blokken vertrouwen elkaar voor geen meter. Er wordt dreigende taal uitgeslagen en krankzinnig veel geld uitgegeven aan oorlogswapens. Al snel hebben de grootmachten genoeg wapens om elkaar en de rest van de mensheid weg te vagen. Zelfs de opkomende ruimtevaart wordt gebruikt om te kijken wie er nu eigenlijk de langste heeft. Tijdens de Cubacrisis in 1962 dreigt de Koude Oorlog om te slaan in een echte, maar dat loopt met een sisser af. Pas in 1989 valt het ‘IJzeren Gordijn’. In heel Oost-Europa gaan communistische regeringen ten onder, en 2 jaar later komt er ook een eind aan de Sovjet-Unie. En dan kan ook de koude oorlog eindelijk in de ijskast.

Waarom was de Koude Oorlog koud?

Na de Tweede Wereldoorlog is de wereld verdeeld in twee machtsblokken: de kapitalistische VS en de communistische Sovjet-Unie. Ze hebben genoeg kernwapens om elkaar en de rest van de mensheid weg te vagen. Tot een echte oorlog komt het niet, maar het scheelde niet veel.

Meer dan 2000 jaar geleden spelen in het bijbelse land Israel de Hellenisten de baas over de Joden. Die worden onderdrukt en mogen niet eens openlijk uitkomen voor hun joods-zijn. Een groep Joden komt hiertegen in opstand, onder leiding van: Juda de Makkabeeër. Juda weet steeds meer land terug te veroveren. In Jeruzalem verjaagt hij ze ook uit de Joodse Tweede Tempel. Die blijkt al geplunderd te zijn. Maar de Menora wordt wel teruggevonden, da’s de kandelaar die symbool staat voor het Jodendom. Er is nog maar een klein flesje olie over, nauwelijks genoeg om een dag te branden. De menora wordt toch maar aangestoken en de tempel wordt opnieuw ingewijd. Dan blijkt dat de kandelaar wel 8 dagen blijft branden. Heel bijzonder, nee, een wonder! Sindsdien vieren de Joden aan het eind van elk jaar chanoeka. Een 8 dagen durend lichtjesfeest over de vrijheid om te zijn wie je bent en dat ook te laten zien. Gelovigen zetten de chanoekia prominent voor het raam: een 9-armige kandelaar. 1 kaars brandt het hele feest en elke dag komt er eentje bij. En er is lekker eten, zoals latkes en zoete oliebollen. Want olie, dat hebben we nu in overvloed.

Wat is Chanoeka?

Op 25 december vieren Joden geen kerst maar Chanoeka. Tijdens dit acht dagen durende lichtjesfeest vieren Joden de vrijheid om te zijn wie je bent.

Metabolisme is geen enge sekte, maar eigenlijk gewoon een heel mooi woord voor je ‘stofwisseling’, het proces waarbij alles wat jij eet wordt omgezet in energie voor je lichaam. Belangrijk hierbij zijn ‘enzymen’, want die houden de stofwisseling op gang. Bij een metabole ziekte zit er een fout in het gen dat je enzymen aanmaakt. Hierdoor kunnen schadelijke stoffen zich ophopen, en dat zorgt voor een hoop ellende. Elke dag wordt er in Nederland een kind geboren met een metabole ziekte. Metabole ziektes zijn erfelijk, maar de ouders weten vaak niet dat ze drager zijn. Met een hielprik worden sommige ziektes meteen herkend. Maar vaker is het wachten op de symptomen. Zo kan een kind bijvoorbeeld achteruitgaan in de ontwikkeling: eerst nog kunnen lopen, en daarna niet meer. Ook verstandelijke beperkingen kunnen voorkomen, groeiachterstanden en orgaanfalen. Metabole ziektes zijn nog niet te genezen. Behandeling bestaat vooral uit het verminderen van klachten en het vertragen van de ziekte. Er zijn meer dan 1900 verschillende varianten, dus er is nog veel onderzoek nodig voor we metabole ziektes kunnen genezen of misschien zelfs voorkomen.

Wat zijn metabole ziektes?

Je stofwisseling zorgt ervoor dat alles wat je eet wordt omgezet in energie. Als je een metabole ziekte hebt, gaat er iets mis bij dit proces. Je kunt daardoor erg ziek worden. Er zijn bijna 2000 verschillende varianten, dus er is nog veel onderzoek nodig voor we metabole ziektes kunnen genezen.

Advent, zo noemen we de periode die voorafgaat aan het Kerstfeest op 25 december. Het woord ‘Advent’ komt uit het Latijn en betekent ‘komst’. Maar het gaat dan niet om de komst van die oude kindervriend, maar van de enige echte Kerstman: Jezus. Over die Jezus lees je van alles in de Bijbel, maar de Advent zal je daar niet in vinden. Die traditie komt ‘pas’ uit de 4de eeuw. Tegenwoordig beslaat de Adventtijd de 4 zondagen voor Kerst. Veel christenen versieren hun huis dan met een adventskrans, met 4 kaarsen erin. Elke zondag wordt er 1 kaarsje extra aangestoken. Zo kijk je tijdens Advent steeds meer uit naar de komst van het licht in huis, en de geboorte van het Licht van de Wereld. Jezus dus! In veel huizen hangt ook een adventskalender, waarbij je tot Kerst elke dag een vakje mag openmaken. Vroeger zat daar een dagelijkse christelijke wijsheid in, als een soort religieus gelukskoekje. Maar tegenwoordig zit er in elk vakje vaak iets lekkers. Allemaal op weg naar dat o zo gezellige Kerstfeest. Het enige minpuntje van Kerst? Dat de adventskalender dan leeg is!

Wat is advent?

De periode waarin iedereen zich verheugt op kerst, wordt door christenen advent genoemd. Tijdens advent kijken ze uit naar de geboorte van Jezus door elke zondag een extra kaars aan te steken. Deze christelijke traditie komt trouwens niet uit de bijbel, maar werd pas veel later bedacht.

In 1874 wordt in een paleis in Engeland de kleine Winston Churchill geboren. Hij heeft niet zo’n fijne jeugd. Van zijn ouders krijgt-ie weinig liefde en op school wordt hij ook nog eens gepest. Hij interesseert zich alleen voor geschiedenis en literatuur. Da’s toevallig want in allebei de vakken maakt-ie een mooie carrière. De jonge Churchill gaat het leger in en reist als oorlogsjournalist de wereld over, van Cuba naar India en Zuid-Afrika. Daar wordt hij gevangengenomen, maar hij weet nogal spectaculair te ontsnappen. Churchill komt thuis als een bekende Brit en gaat de politiek in. Daarna is hij de grote baas op verschillende ministeries, schrijft dikke boeken, houdt van katten, schildert, krijgt 5 kinderen en rookt en drinkt zich ook helemaal suf. Wat een leven! Tijd voor een nieuw boek, over zichzelf. In het oorlogsjaar 1940 wordt Churchill premier. Hij houdt meteen een indrukwekkende toespraak. Met “bloed, zweet en tranen” en wat slimmigheden sleept hij de Britten door de Tweede Wereldoorlog. Zo krijgt hij zelf een ereplek in de geschiedenisboeken, en dan pakt hij in 1953 ook nog een keer de Nobelprijs voor de literatuur. Dat hadden die pestkoppen vast niet verwacht…

Wie was Churchill?

Als premier sleept Winston Churchill de Britten door de Tweede Wereldoorlog. Hij begint zijn carrière als oorlogsjournalist in het leger. Daarna gaat hij de politiek in, en verder schildert, schrijft en rookt hij veel.

Thanksgiving Day is een Amerikaanse feestdag die gevierd wordt op de 4de donderdag van november. De oorsprong van de feestdag ligt bij de Pilgrims, een groep Engelsen die in 1620 terechtkomt in Amerika. De eerste winter in hun nieuwe land is er weinig eten, en veel Pilgrims laten het leven. Maar ze krijgen hulp uit onverwachte hoek: van de oorspronkelijke bewoners van het gebied leren ze vissen, jagen en boeren. Na een geslaagde oogst in 1621 is het dan ook tijd voor een feestje! Begin oktober vieren de Pilgrims én de Native Americans samen feest met lekker eten en spelletjes. Het duurt dan nog een paar eeuwen tot Thanksgiving een nationale feestdag wordt. Op deze dag betonen Amerikanen hun dankbaarheid voor de rijkdom die ze hebben gevonden, en dat doen ze in stijl: door enorm veel te eten - sowieso kalkoen. Elk jaar is er 1 kalkoen die niet in de oven hoeft, want die krijgt officieel gratie van de president. Een echte geluksvogel. Na Thanksgiving op donderdag nemen veel Amerikanen nog een dagje vrij. Inmiddels is dat de populairste winkeldag van het jaar: Black Friday, ook een soort feestdag dus - als je tenminste van shoppen houdt.

Wat is Thanksgiving?

Op de vierde donderdag in november vieren de Amerikanen Thanksgiving: een feest dat bijna net zo groots gevierd wordt als kerst. Maar waarom eet heel Amerika kalkoen op die dag, en tegen wie zeggen ze eigenlijk 'thanks'?

Jannetje Johanna Schaft wordt in 1920 geboren in Haarlem. ’Jo gaat rechten studeren in Amsterdam. Wanneer haar Joodse vriendinnen in de oorlog te maken krijgen met onderdrukking door de nazi’s, komt Jo in actie! Met vervalste id-kaarten en onderduikadressen houdt ze haar vriendinnen veilig. In 1943 sluit ze zich aan bij een verzetsgroep in Haarlem. Ze vervoert wapens, zorgt voor onderduikers en brieft informatie over de Duitsers door aan de Engelsen. Ze verandert haar naam in Hannie, verft haar rode haar zwart en neemt een bril en schietlessen, om zelf aanslagen te kunnen plegen op NSB’ers en verraders. Maar de nazi’s zijn ook naar haar op zoek. Ze arresteren zelfs haar ouders, maar Hannie blijft ondergronds, steelt munitie en blaast treinen op als een ware superheld. In maart 1945 wordt ze toch opgepakt. In haar fietstas: illegale kranten, in haar handtas: een pistool. Na dagenlange verhoren bekent ze een aantal aanslagen. In de duinen wordt ze vlak voor het einde van de oorlog gefusilleerd. Na haar dood wordt ze geëerd als Nederlandse verzetsstrijder en in films en documentaires wordt haar verhaal nog steeds verteld.

Wie was Hannie Schaft?

Hannie Schaft is 20 jaar wanneer de Tweede Wereldoorlog in Nederland uitbreekt. Ze sluit zich aan bij het verzet waar ze ID-kaarten vervalst en treinen opblaast. Voor het einde van de oorlog wordt ze gearresteerd en vermoord door de Duitse bezetter.

Als jij weinig zuurstof binnenkrijgt, moeite hebt met ademhalen en een gebrek aan energie, dan heb je misschien wel Chronic Obstructive… Pulmonary… Disease. En als je dat niet haalt, dan zeg je gewoon COPD. COPD is een longziekte, die bestaat in 2 varianten: bij de ene heb je een tekort aan longblaasjes. Hierdoor wordt er minder zuurstof opgenomen en is het ook lastiger om afvalstoffen uit te ademen. Het kan ook zijn dat je ontstekingen hebt aan de vertakkingen van je luchtpijp. Er wordt dan te veel slijm aangemaakt, waardoor je slecht ademt - maar wel heel goed rochelt. Als je rookt of vapet loop je een verhoogd risico op COPD. Gooi die stinkstokken dus vandaag nog weg. COPD is nog niet te genezen, maar er zijn wel medicijnen die je ademhaling wat makkelijker kunnen maken. Of je haalt verlichting uit een zuurstoftank. En die hoef je misschien helemaal niet zo lang te gebruiken, want vergeleken met een gezond mens leef je gemiddeld zo’n 8 jaar korter.

Wat is COPD?

COPD is een ongeneeslijke longziekte die meestal komt door roken. Met COPD wordt het steeds moeilijker om zuurstof op te nemen en afvalstoffen uit te ademen. Ook kun je last krijgen van slijmvorming, waardoor je gaat rochelen en hoesten. Roken en vapen verhogen het risico op COPD, en de bijbehorende zuurstoftank.

De ‘Vikingen’, dat zijn de Scandinavische piraten die vanaf het eind van 8e eeuw wereldwijd op rooftocht gaan. Uit het niets slaan ze toe in de slecht verdedigde kloosters op de Britse eilanden, en daarna in de rest van Europa, Noord-Afrika, Rusland, Canada en zelfs… ons eigen Wijk bij Duurstede (?!?!). Op zijn snelle, lange boot is de Viking een vervelende verrassing. Hij is uit op je buit, of op jou zelf: verslagen vijanden worden soms als slaaf meegenomen om op de boerderij te werken. Want na zo’n rooftocht kon een Viking thuis gewoon weer een tijdje lekker boeren. Gezondheid! Maar een Viking voelt zich pas echt fijn, als ie kan knokken. Op het slagveld toont hij zijn moed, of misschien wel: roekeloosheid. Want als hij per ongeluk sterft in de strijd, komt hij fijn terecht in het Walhalla, zo geloven ze tenminste. Vanaf 1100 komen de Vikingen steeds minder vaak langs. Hun traditionele doelwitten hebben geleerd zich te verdedigen en havens en steden zijn versterkt. Maar in de eeuwen daarvoor hebben ze zich in heel Europa aardig ‘vermengd’ met de lokale bevolking. Dus misschien heb jij ook nog een beetje Vikingbloed!

Wie waren de Vikingen?

In de Middeleeuwen krijgen veel Europese landen onverwacht bezoek van Vikingen. Deze Scandinavische piraten zijn uit op zilver, vrouwen en roem. De Vikingen of Noormannen zijn gevreesde tegenstanders op het slagveld. Rond 1100 neemt de invloed van de Vikingen in Europa af.

Op dit moment ervaren wij problemen met de site, waaronder de zoekfunctie. Er wordt aan gewerkt, hopelijk snel opgelost. red. Schooltv.nl

Narcis in de knop

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Clipphanger

Wat is endometriose?

Wat is een revolutie?

Wat is ironie?

Waarom was de Koude Oorlog koud?

Wat is Chanoeka?

Wat zijn metabole ziektes?

Wat is advent?

Wie was Churchill?

Wat is Thanksgiving?

Wie was Hannie Schaft?

Wat is COPD?

Wie waren de Vikingen?

Clipphanger op Youtube

Hallo! Welkom terug

Vind alles voor een leuke les!

Met een account kan je

Clipphanger

Type videos