Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Mens en lichaam

Televisie en computer

Clipphanger 

Michiel Eijsbouts

Clipphanger op Youtube

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Macht en gezag zijn twee vormen van invloed. Om het verschil uit te leggen, maken we kennis met deze 2 docenten. Macht zorgt er wel voor dat jij je werk doet. Ja, want hij is nou eenmaal de meester, dus je moet wel, en anders zwaait er wat. Gezag pakt het anders aan. Haar invloed is gebaseerd op respect en vertrouwen, waardoor je graag voor haar aan de slag gaat, en zelfs misschien iets extra’s voor haar doet. Ah, sweet! Ook een pestkop kan veel macht uitoefenen, bijvoorbeeld door te dreigen met geweld. Maar van gezag is dan geen sprake. Terwijl de coach van je voetbalteam een natuurlijk gezag heeft vanwege d’r kennis en kwaliteiten. Dus als zij zegt: ‘10 rondjes om het veld’, dan ga jij daar natuurlijk graag in mee. Als jij opeens premier wordt, krijg je best veel macht. Maar gezag moet je dan nog verdienen. Door eerlijk en respectvol te zijn, goed te luisteren en het goede voorbeeld te geven. Dit gezag is op termijn veel effectiever dan macht alleen. Kijk maar naar een dictator, die wel de macht kan grijpen, maar zonder het bijbehorende gezag toch niet echt een goeie leider is…

Wat is het verschil tussen macht en gezag?

Clipphanger logo

Iemand met veel macht, heeft niet automatisch ook gezag. Gezag moet je namelijk verdienen. Bijvoorbeeld door eerlijk en respectvol te zijn, goed te luisteren en het goede voorbeeld te geven. Een dictator die zijn land terroriseert heeft wel macht, maar geen gezag.

Clipphanger

Als jij jeuk op je hoofd hebt, buig je je arm om even lekker te krabben. Je hersenen sturen via de bewegingszenuw een impuls naar je bicep oftewel de armbuigspier. De spiervezels spannen zich aan, de spier wordt korter en dikker en jouw arm buigt. Een signaaltje naar de tricep zorgt ervoor dat je arm zich ook weer strekt. Zo werken je spieren als één team samen. In totaal heb je meer dan 600 spieren, die allemaal hun eigen functie hebben. Sommige doen hun werk automatisch, zoals voedsel door je lichaam transporteren. En wat dacht je van je hart? Ook dat is een spier, die elke dag duizenden liters bloed door je lichaam pompt zonder dat jij daarover na hoeft te denken. Poe-boem, poe-boem Zo houden je spieren je haast ongemerkt in leven. Lekker bezig, jongens! Als je een spierziekte hebt, is dat niet zo vanzelfsprekend. Terwijl bij gezonde kinderen hun spieren groeien en sterker worden, gebeurt bij jou het tegenovergestelde. Je spieren breken af en komen niet meer terug. Wetenschappers werken hard om spierziektes de wereld uit te krijgen. Als dat lukt, krijg jij zeker een lach op je gezicht - weer 15 spieren aan het werk!

Hoe werken je spieren (niet)?

In een gezond lichaam werken je spieren samen als één team. Ze zorgen bijvoorbeeld dat je hart elke dag duizenden liters bloed door je lichaam pompt. Maar als je een spierziekte hebt, worden je spieren steeds zwakker. Er is onderzoek nodig om iedereen met een spierziekte te kunnen helpen.

Sinds 1990 hebben alle kinderen ter wereld dezelfde rechten. Het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind telt wel 54 artikelen die van alles voor je regelen. Zoals een veilige plek om te wonen: je ouders moeten zorgen voor een huis, eten, drinken en kleding (er staat niet bij wat voor kleding). En als het je ouders niet lukt, dan moet de overheid ze helpen. Er moeten ziekenhuizen en dokters zijn. Je hebt recht op onderwijs, van docenten die niet schreeuwen of slaan. Jij mag een eigen mening hebben, en niemand mag ongevraagd je dagboek lezen.
Je moet beschermd worden tegen geweld, misbruik en oorlog. En je moet lekker kunnen sporten, spelen en, het allerbelangrijkste: luieren! Het Kinderrechtencomité van de VN houdt in de gaten of landen zich netjes aan het verdrag houden. Toch zijn er op de wereld nog steeds kinderen niet naar school kunnen, of al moeten werken. Als in Nederland je kinderrechten geschonden worden, stap je naar de Kinderombudsman - dat kan ook een vrouw zijn. Die kan dan kijken of er echt wat aan de hand is. Zo wordt jouw stem gehoord - en da’s trouwens ook een kinderrecht.

Wat zijn de rechten van kinderen?

Alle kinderen hebben rechten: die zijn vastgelegd in het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind. Zo hebben alle kinderen recht op een veilige woonplek, onderwijs en medische zorg. Het kinderrechtencomité van de VN houdt in de gaten of landen zich netjes aan het verdrag houden.

Het begrip ‘respect’ houdt in dat jij anderen behandelt zoals je zelf behandeld zou willen worden. Dus met vriendelijkheid, begrip en zonder een ander bewust pijn te doen. Je hoeft het niet in alles met iedereen eens te zijn, maar je geeft ze wel de erkenning, dat ze er mogen zijn. Je toont respect door bijvoorbeeld goed te luisteren, grenzen te respecteren en positief te communiceren. Heb je dat begrepen!?!? #respect. Respect is universeel, maar sommige uitingen zijn dat niet. Zo is het in Nederland normaal om als begroeting een hand of een boks te geven. Maar in Japan blijft je hand lekker hangen terwijl de ander een mooie buiging maakt. Sonkei, ouwe. In dit soort gevallen is het slim om niet meteen te oordelen, maar nieuwsgierig te zijn naar de ander. Respect draait om begrip en vriendelijkheid, ook als de dingen soms ‘iets’ anders gaan dan je gewend bent. Ook (of vooral) op social media is respect van belang. Denk éven na voor je reageert. En weet ook dat je woorden online soms harder kunnen aankomen. Als jij respect opbrengt voor een ander, krijg je dat ook weer terug. (Au!)

Wat is respect?

Respect betekent dat je begripvol en vriendelijk bent naar anderen, ook als dingen anders gaan dan je gewend bent. Maar dat betekent niet dat je het altijd met de ander eens moet zijn.

Als jij snipverkouden thuis zit, terwijl al je vrienden lekker aan het feesten zijn, kan het opeens toeslaan: FOMO. Dat staat voor ‘fear of missing out’ oftewel Angst om iets te missen. Als je FOMO hebt wil je voortdurend wéten wat anderen aan het doen zijn. Dat kén je natuurlijk prima checken via de socials. Maar daar posten je vrienden natuurlijk vooral de leuke dingen. Vervolgens ga jij dan weer zitten balen dat je daar niet bij bent. Stress! FO MO Life. Sommige mensen zijn erg gevoelig voor FOMO. Die zitten er eigenlijk voortdurend mee. Ze zijn minder tevreden met hun leven, voelen zich minder verbonden en zitten daarom juist meer op de socials. Zo scrollen ze steeds dieper het putje in…Als je last hebt van FOMO, kan dat een teken zijn dat je wat beter op jezelf moet letten. Je kan nooit overal bij zijn. En doe je iets nou omdat je het zelf graag wil, of uit angst om iets te missen? Trek je wat minder aan van anderen en doe wat goed voelt voor jou zelf. En misschien is dat wel helemaal niets. Dat is the ‘joy of missing out’. Jomo!

Wat is FOMO?

Fomo betekent ‘fear of missing out’. Als je FOMO hebt, wil je voortdurend weten wat anderen aan het doen zijn. En baal je als je het gevoel hebt iets te missen. Het kan helpen om je socialmediagebruik te begrenzen. En bedenk: je kan nooit overal bij zijn.

Diversiteit betekent eigenlijk gewoon ‘afwisseling’. Alle mensen zijn namelijk anders. Verschillen in kledingstijl of huidskleur die zie je al vrij snel, en als je mensen leert kennen zijn er ook verschillen in afkomst, geaardheid en religie. Zo viert de een elk jaar het Kerstfeest, terwijl de ander zich verheugt op het eid-al fitr. En als je niet weet wat dat betekent, kun jij misschien wel wat meer diversiteit gebruiken. Als je alleen omgaat met mensen die op jou lijken, zie je maar een klein stukje van de wereld. Meer diversiteit zorgt voor nieuwe ervaringen en perspectieven. Je leert je verplaatsen in een ander en je wereld wordt steeds groter. Toch roept diversiteit bij sommige mensen weerstand op. Als je iemand tegenkomt die anders is dan je gewend bent, kan dat soms een beetje spannend zijn. Op deze angst wordt handig ingespeeld door politici en influencers, die stemmen en volgers willen winnen door de samenleving te verdelen. Kritiek op diversiteit ontstaat vaak door onwetendheid. Daarom is het belangrijk dat ook de media laten zien dat we in een diverse wereld leven. Stap uit je bubbel, maak eens kennis met een ander. En misschien wordt die kennis dan vanzelf een vriend.

Wat is diversiteit?

Iedereen is anders: sommige verschillen zijn zichtbaar, andere niet. Een omgeving met veel diversiteit zorgt voor nieuwe ervaringen en andere perspectieven. Toch roept diversiteit bij sommige mensen weerstand op.

De woorden ‘bruto’ en ‘netto’ hebben we geleend uit Italiaans. Ze betekenen eigenlijk ‘grof’ en ‘zuiver’. Maar wat heb je daaraan? Daarvoor gaan we naar de ijssalon van meneer Netto. Jij solliciteert daar als ijsverkoper. Je baas Cor belooft je een mooi uurloon maar als je eenmaal dat hele uur geploeterd hebt, zie je een lager bedrag op je rekening. Het beloofde bedrag is je brutoloon. Maar daar gaan dus wel wat eurootjes vanaf voor belasting en sociale premies. Wat je dan nog overhoudt is je nettoloon. Ezelsbruggetje: je nettoloon is net genoeg om nog iets te kunnen kopen. Ook Cor zelf denkt trouwens in bruto en netto, maar dan gaat het over zijn winst. Zijn brutowinst is het totaalbedrag waarvoor hij alle ijsjes verkocht heeft MIN het bedrag dat die ijsjes hem gekost hebben. Maar hij heeft natuurlijk ook nog de huur van het pand, administratie, bedrijfskosten, afschrijvingen en ook nog belasting. Wat er dan overblijft is de nettowinst, en die steekt Cor in de zak van zijn nette pak.

Wat is het verschil tussen bruto en netto?

Als je een bijbaantje hebt, staan op je loonstrookje de woorden bruto en netto. Je brutoloon is hoger dan je nettoloon: er moeten namelijk nog allerlei belastingen en premies vanaf. Wat je overhoudt is dus je nettoloon: nét genoeg om nog iets te kunnen kopen.

Een feit is objectief waar en kan (dus) bewezen en gecontroleerd worden. “De Eiffeltoren staat in Parijs.” Da’s een feit, want je kan erheen, en dan zie je ‘m zelf staan. “O, en ‘t is toch echt de mooiste toren ter wereld!” Da’s een mening! Iets wat jij vindt of voelt. Je maatje vindt die Eiffeltoren maar niks, en vindt de vuurtoren van Urk de mooiste toren ter wereld. Jaja. Je mening is dus persoonlijk en wordt gevormd op basis van je eigen normen en waarden, je onderbuikgevoel en je ervaringen; het nieuws dat je ziet, de apps die je gebruikt. Zo kan het gebeuren dat je beste maatje een hele andere mening heeft dan jij, en da’s helemaal niet erg. Zo lang die maar niet gaat zeggen dat de vuurtoren van Urk in Parijs staat. Want da’s feitelijk fout. Minichecklist voor meningen en feiten: is het objectief te bewijzen en kan je het ergens opzoeken: dan is het een feit. Zeg je ‘ik vind’... of ‘wat mij betreft’... en kan het zomaar veranderen? Dan is het een mening. En dat is dan weer een feit!

Wat is het verschil tussen een feit en een mening?

Soms brengen mensen hun mening zo stellig dat het een feit lijkt. Maar een feit is objectief waar, terwijl een mening iemands persoonlijke opvatting is.

Als je een pizza in 6 punten verdeelt, is 1 pizzapunt precies 1/6de. Dat heet een breuk. De 1 is de teller van de breuk en de 6 noemen we de noemer. Breuken met dezelfde noemer kan je zo optellen. 1/6e plus 2/6e is 3/6e. Aftrekken werkt even simpel: eet je van de 3 pizzapunten er eentje op, blijven er 2 over. 2/6e dus. Wel even dooreten, Mario! Wat doe je nou als die noemers niet hetzelfde zijn? Dan moet jij daar zelf voor zorgen! Dat heet de breuken gelijknamig maken. 1/3e is namelijk hetzelfde als 2/6e. Bij een breuk mag je de teller en de noemer namelijk altijd vermenigvuldigen met hetzelfde getal. Als de noemers hetzelfde zijn, kan je de breuken optellen of aftrekken. 1/4e plus 3/8e? Maak van 1/4e eerst 2/8e en tel ze bij elkaar op: 5/8ste dus! Breuken gelijknamig maken, kan een grote noemer opleveren. 1/5e plus 1/7e? Dan moet je op zoek naar een noemer die in de tafels van 5 én 7 voorkomt, en dan kom je uit bij 35.
1/5e wordt 7/35e en 1/7e wordt 5/35e. Opgeteld: 12/35e. Nou, veel succes met je pizzames!

Hoe reken je met breuken?

Breuken kun je optellen en aftrekken. Maar wat als de noemers van de breuk niet hetzelfde zijn? Dan moet je die eerst gelijknamig maken. En dat is niet zo moeilijk als het lijkt.

Als jij met je vrienden lekker pizza gaat eten, dan wil je die natuurlijk eerlijk verdelen. Stel dat je met z’n zessen bent, dan krijgt ieder één zesde deel. Zo noem je dat, en zo schrijf je dat: ⅙. Dat noemen we een breuk.
Als jij je been breekt is het niet meer heel. Een getal kan dus ook in stukken breken. Dat heet dan ook een breuk.   De streep die je ziet heet dan ook de breukstreep. De getallen boven en onder de streep hebben ook een naam. Het onderste getal is de noemer, want die noemt het aantal stukken waarin de pizza verdeeld is. In dit geval dus 6 heerlijke pizzapunten. Maar je kan een pizza ook verdelen in 8 punten of 12 of 16… Hoe groter de noemer, hoe kleiner de stukjes. Totdat je pizzapunt geen punt meer is maar een pizzastreepje. Het getal boven de breukstreep is de teller, want daarmee tel jij om hoeveel delen het in deze breuk gaat. Ezelsbruggetje: de t-t-teller moet aan de t-top! Bij onze pizzaparty is 1/6de deel van de pizza voor jou. Alle meisjes samen eten 3/6de, en als-ie helemaal op is, is 6/6de van de pizza achter de kiezen. De teller kan trouwens ook best groter zijn dan de noemer. Bij 12/6de krijgt iedereen 2 van die mooie pizzapunten, maar ja, dan heb je wel 2 pizza’s nodig. Effe bijbestellen, en lekker doortellen, met die teller.

Wat is het verschil tussen de teller en de noemer?

Als je een getal in stukken breekt, krijg je een breuk. Het getal boven de breukstreep heet de teller en het getal eronder is de noemer. Dat kun je makkelijk onthouden, met het ezelsbruggetje: de teller moet aan de top!

Op school krijg je te maken met allerlei ‘bijzondere’ figuren. In de klas… En in je schrift! Aan deze mooie figuren vallen in elk geval 2 dingen te meten: de omtrek en de oppervlakte. De omtrek bepaal je door om de figuur heen te lopen. Een vierkante tafel heeft 4 dezelfde kanten (ja, hèhè). Als elke kant nou 1 meter is, ja, begin maar met lopen, dan is de omtrek van de tafel ‘dus’ 4 meter. Een touw van 4 meter lang kan je dan precies om de tafel heen leggen. Mmmm, satisfying! Het woord ‘oppervlakte’ gaat over de grootte van de figuur als je d’r van bovenaf naar kijkt. Bijvoorbeeld weer je tafel. Die is 1 meter bij 1 meter, da’s precies 1 ‘vierkante meter’, zo noemen we dat. Een grote tafel is wel 2 vierkante meter, en de tafel van de koning is wel 30 vierkante meter, maar die heeft dan ook heel veel honger. Kleinere oppervlaktes meet je in vierkante centimeters. Een reepje chocola bijvoorbeeld is 60, o nee, 54 vierkante centimeter.
Die vierkante eenheden worden trouwens niet alleen gebruikt bij vierkanten, maar ook bij driehoeken en zelfs bij cirkels. Al komt er dan wel wat meer rekenwerk bij kijken…

Wat is het verschil tussen omtrek en oppervlakte?

Omtrek is iets anders dan oppervlakte. De omtrek krijg je door alle zijden van een figuur op te meten en bij elkaar op te tellen. De oppervlakte bereken je door twee zijdes met elkaar te vermenigvuldigen.

antwoorden… dan kan je terecht bij 1 van de vele religies. Als je daar niet op zit te wachten, dan ga je naar… tadaaa: het humanisme! Het humanisme is geen geloof, maar een levensbeschouwing, die de mens centraal stelt. Dat ben jij zelf dus! Samen met alle andere mensen op de wereld. Voor de humanisten zijn er geen algemene antwoorden op de grote vragen. Ieder mens heeft zijn eigen realiteit, en moet zelf zin en betekenis geven. Succes ermee! Humanisten geloven dat ieder mens gelijk is en dus dezelfde waarde heeft. Of je nou in een grachtenpand geboren bent of in de getto: iedereen heeft recht op onderwijs en scholing. Want alleen door kennis op te doen, kan je jouw bestaan op de beste manier vormgeven. De ideeën uit het humanisme grijpen terug op de klassieke oudheid. Maar ze werden pas echt populair tijdens de renaissance. Uit die tijd kennen we ook de term ‘homo universalis’ - oftewel de ‘universele mens’. En als je nou goed je best doet… dan ben jij dat misschien wel!

Wat is humanisme?

Het humanisme is geen geloof, maar een levensbeschouwing. Humanisten stellen de mens centraal en vinden dat ieder mens dezelfde waarde heeft. Kennis en onderwijs zijn in het humanisme heel belangrijk.

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Clipphanger

Type videos