Politici kiezen hun woorden zorgvuldig. Door bijvoorbeeld te spreken over een ‘vluchtelingengolf’, krijgen toehoorders het idee dat we ons land moeten redden om niet te overstromen. Precies wat een politicus als Geert Wilders wil bereiken. Myrthe Hilkens kijkt samen met Lars Duursma naar bekende frames uit de politiek.
Het zorgvuldig kiezen van woorden. Normaal ben je daar meestal niet zo mee bezig, maar politici ontkomen er niet aan. Ik ben benieuwd hoeveel effect EEN woordje nu eigenlijk kan hebben. Ik vraag het aan presentatiecoach Lars Duursma. We moeten doorschuiven. Gezellig samen in de hoek, Lars. Het woord 'framing' valt te pas en te onpas. Ja. Wat bedoelen we überhaupt met dat woord? Framing betekent dat bepaalde woorden in jouw hersenen een beeld oproepen. De VVD en PvdA hebben nu al besloten dat we niet over de villasubsidie mogen praten. De hypotheekrenteaftrek, daar worden grote maatregelen genomen. Je ziet dat soort voorbeelden doorlopend. 'Klimaatverandering' en 'opwarming van de aarde' roepen een verschillend beeldop. Bij klimaatverandering denken mensen: Misschien weer zo'n mooie zomer. Als je het hebt over 'opwarming van de aarde' dan zien mensen al die ijsbergen vallen. Dan eens zien ze zichzelf branden in die hitte die op ons afkomt. Je ziet dat framing veel aandacht krijgt als iedereen het ziet. Als een woord wordt gebruikt waarvan iedereen zegt: Hoe kan dit? Een mooi voorbeeld vond ik De Telegraaf. Die had een voorpagina met: 'Asielhopper-invasie'. 'Stopxenofoobtelegraaf' is trending. De kop zou gevaarlijke stemmingmakerij zijn. Het krijgt veel aandacht, maar daar moet het niet om gaan. Maar juist op de website van de NOS gaat het continu over een golf, een stroom. Migranten die ons overspoelen. Daar wordt continu een 'watermetafoor' gebruikt. Dat is de term, een watermetafoor? Ja. Terwijl we weten wat er gebeurt als je het vaak hebt over migranten als water. We zien ze niet meer als een individu, maar als een stroom. Het dehumaniseert. En op het moment dat er een overstroming dreigt willen mensen de kraan dichtdoen en dammen opwerpen. Dat is precies wat je ziet bij de migratie-discussie. We worden overspoeld met asielzoekers. Het is een invasie die onze welvaart en ons land bedreigt. We moeten ons land redden. Wilders gaat er wel heel strategisch mee om. De kracht van een frame wordt vaak bepaald door hoe vaak het wordt herhaald. Wilders is consequent strategisch, hij herhaalt steeds dezelfde termen. Daarin is hij beter dan de anderen. Dit proces is een politiek proces. Hij had 't over PVV-hatende rechters, PVV-hatende rechters, PVV-hatende rechters. Vervolgens ging Ron Fresen die woorden vaak herhalen op televisie. En dat slaat op wat hij noemt de drie PVV-hatende rechters. Dat laatste. Haha. Als hij 't heeft over PVV-hatende rechters die deze uitspraak doen. De context maakt niet uit, het woord is gebruikt. Ja. En dat is de kracht van een frame? Precies. Zeker omdat mensen het woord niet weg filteren. Ik kan tegen jou zeggen: Je bent niet lelijk. Dan blijft het woord lelijk hangen. En dat gebeurt met frames, ook in de media. Momenteel zijn er veel verkiezingsdebatten waarin iedereen probeert z'n verhaal goed neer te zetten. Het debat zelf wordt door veel mensen overschat. Want er kijken niet zoveel mensen naar. Maar iedereen ziet wel een fragment uit het debat. 't Belangrijkste is dat je een moment weet te creëren dat de volgende dag in alle journaals wordt herhaald. Nou doet u 't weer. Nou doet u 't weer. Wij verlagen belastingen. Bij ons gaan de bedrijven minder belasting betalen dan in uw programma. En die energieheffing? Wat denkt u dat er gebeurt met bedrijven? Meneer Rutte, u doet 't weer. Nu doet u 't weer. Ja. Dat werden beroemde woorden in die campagne. En dat beeld werd steeds herhaald. En dat is belangrijker dan het debat zelf. Wat was er zo sterk aan 'nu doet u 't weer'? Het bevestigde het beeld van Rutte dat hij een streek uithaalde en dat keer op keer op dezelfde manier deed. En kon hij het beeld schetsen van: Ik neem 't op voor alle mensen die benadeeld worden door deze verschrikkelijke man die steeds hetzelfde trucje uithaalt. Nu doet u het weer. Ja. Maar deze frame had ergens anders z'n kracht al laten zien, toch? Ja, 'there you go again'. Ja. There you go again, met een knipoog naar de presentator. Van: Can you believe it? En de volgende dag zat iedereen: There you go again. Nou doet u het weer.
