Name: Op stoom
Uploaded: 2008-07-13T22:00:00+02:00
Duration: 3 min 44 s
Description: De stoommachine bracht de machines in de fabrieken in beweging en stopte nooit. Voor de stoommachines waren steenkool en ijzererts nodig. Met de uitvinding van de stoomlocomotief konden die snel en goedkoop naar de fabrieken worden gebracht.

Klas 1/2/3

Hier wordt een vuur gemaakt van hout of steenkool. En dat vuur dat verwarmt het water wat in de ketel er omheen zit. Daar ontstaat stoom en die stoom die wil eruit –net zoals in een fluitketel- en dat gaat dan via die witten buizen daar. En vervolgens gaat het dan hier de stoommachine in.Wat daar in die machine gebeurt kan ik mooi laten zien aan de hand van dit schaalmodel. Dit buisje hier stelt even die witte buis voor waardoor die stoom dus naar binnen wordt gedrukt. En die stoom die gaat dan via dit kanaaltje en drukt dan hier -deze zuiger zoals je dat noemt- naar voren. Nou je ziet dan gaat dit kanaaltje dicht en deze open en dan gaat de stoom vervolgens via deze kant tegen deze zuiger aan drukken en die gaat dan die kant op en zo gaat die zuiger voordurend heen en weer. En daar door wordt deze staaf in beweging gebracht. Zie, die zie je hier in het groot ook gaan. En die staaf die zorgt er op zijn beurt weer voor dat het wiel gaat draaien.De stoommachine deed voortaan het zware werk en stopte nooit. Hij moest wel ontzettend stevig zijn, want in die ketel werd het bloedheet en bloedheet. Daarom was alles aan zo’n apparaat gemaakt van ijzer en van staal. Want ja zo’n ding zou maar ontploffen.Zoals deze. Moet je kijken hij is echt volledig ingedeukt en toen hij ontplofte schoot hij driehonderd meter de lucht in.Toch was de stoommachine een groot succes. Steeds meer fabrieksbazen wilden zo’n hypermodern in hun fabriek hebben. Er werden veel nieuwe machines gemaakt en daarvoor was ijzer nodig en om ze te kunnen laten draaien had je steenkool nodig uit de mijnen.Alle fabrieken die met stoommachines werken worden in de buurt van mijnen gebouwd. Dan hoef je niet zo’n eind te sjouwen met de grondstoffen. Maar ja… ook verder van de mijnen worden fabrieken gebouwd. De kolen en het ijzer moeten daar heen worden gebracht. Bijvoorbeeld over het water.Met schepen kun je een heel eind komen en je kunt er een hoop mee vervoeren. Maar je kunt er niet overal mee komen en per schip gaat het niet erg snel.Het wordt geprobeerd met paardentrams. Maar ook dat is geen groot succes. Er moet toch iets zijn dat sterker is en sneller…Wat nou als we eens wielen zetten onder zo’n stoommachine bedacht toen iemand. Dan kunnen we daarmee wagons trekken. En dat was helemaal gene gek idee. De eerste stoomlocomotieven die reden 20 kilometer per uur. Een hele vooruitgang in die tijd. Toch waren veel mensen er ook een beetje bang voor.Zo’n groot ijzeren monster dat met veel lawaai over de rails denderden. Dat kon niet goed gaan. Want stel je voor dat hij van de rails liep, of erger nog: ontplofte.Maar de meeste mensen die waren enthousiast. De stoommachine kon wel 30 wagons tegelijk trekken. In het begin werd hij vooral ingezet voor het bevoorraden van fabrieken.

Groep 6/7/8

In 1839 rijdt de allereerste stoomtrein in Nederland. Voor die tijd ging het vervoer heel anders en veel langzamer. Per paard en wagen of lopend. De nieuwe trein brengt de industrie en de urbanisatie in een stroomversnelling. Mensen beginnen de rest van het land te ontdekken en Nederland ontwikkelt zich in een hoog tempo tot industrieland. 

Quiz over de industriële revolutie

Wat weet jij over de eerste spoorlijn?

In de 17e eeuw beleeft de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden gouden tijden. Daarna komt er steeds meer kritiek op het systeem van stadhouders. Tegenstanders van de stadhouders noemen zichzelf de ‘patriotten’, wat ‘landgenoten’ betekent. In 1787 proberen ze de macht over te nemen, wat mislukt. Totdat ze hulp krijgen van Frankrijk en de stadhouder voorgoed wordt verjaagd.

Quiz over machtsstrijd in de Republiek

Wat weet jij over de patriotten?

Klas 4/5/6

Nieuwsuur is er voor achtergronden bij het nieuws met video's voor de bovenbouw over onderwerpen als IS, de Europese Unie (EU) en de verkiezingen.

Nieuwsuur header

Programmalogo's

Nieuwsuur in de klas

Naar de website van Nieuwsuur

Wat weet jij over het ontstaan en de werking van de Europese Unie? Doe de quiz en kijk of jij alle antwoorden weet. 

Quiz over de EU

Wat weet jij over de Europese Unie?

Op Koningsdag hangt de vlag uit, draag je oranje kleding en kun je je spulletjes verkopen op de vrijmarkt. Maar waarom eigenlijk? Test je kennis van Koningsdag!

Quiz over de tradities rond Koningsdag

Wat weet jij over Koningsdag?

Op stoom

HistoClips is makkelijk toepasbaar in de geschiedenisles en past in het profiel Mens en maatschappij. De onderwerpen variëren van de oude Grieken tot de Tweede Wereldoorlog.

Programmaheaders

HistoClips

De stoommachine bracht de machines in de fabrieken in beweging en stopte nooit. Voor de stoommachines waren steenkool en ijzererts nodig. Met de uitvinding van de stoomlocomotief konden die snel en goedkoop naar de fabrieken worden gebracht.

Burgers en stoommachines

De stoommachine en de stoomtrein

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.