Name: Hoe snel was de Tyrannosaurus Rex?
Uploaded: 2021-06-16T00:00:00+02:00
Duration: 9 min 45 s
Description: De Tyrannosaurus Rex was een van de meest angstaanjagende dinosaurussen, maar zeker niet de snelste. Dat blijkt uit Nederlands onderzoek. Door een 3D-model van de dino te bouwen, kwam student Pasha van Bijlert erachter dat de T-rex ongeveer 5 kilometer per uur liep. Ongeveer het wandeltempo van mensen dus.

Klas 4/5/6

Volgens nieuwe berekeningen hebben er bij elkaar opgeteld 2,5 miljard Tyrannosaurus Rexen op de aarde rondgelopen. Wetenschappers van de Berkeley Universiteit keken naar allerlei factoren waaronder de grootte van het dier. Voor de dieren van nu geldt: Hoe groter het dier, hoe kleiner de populatie waarin hij voorkomt. Als je die verhouding doorrekent zou er gemiddeld binnen de ring van Amsterdam 1 T.Rex hebben rondgestapt. De wetenschappelijke wereld is enthousiast want met rekenen kunnen we nog veel meer te weten komen over de grootste roofdieren die op aarde hebben geleefd. Bijvoorbeeld over de vraag hoe hard ze konden lopen. Was de stoere T.Rex liever lui dan moe? Dat vraag ik Pasha van Bijlert. Hij had van jongs af aan interesse in grote beesten. Besloot geneeskunde te studeren, totdat hij een artikel zag in de krant van een schedel van een T.Rex en toen dacht: 'Wat doe ik hier in hemelsnaam?' Stopte meteen met zijn studie en ging bewegingswetenschappen studeren en leerde 3D-modelleren om zo bij Naturalis dino's na te kunnen bouwen. Op die skeletten voert hij nu wetenschappelijk onderzoek uit en tussendoor speelt hij ook nog gitaar aan het conservatorium. Welkom, Pasha. Dank je. Ook al denk ik dat je een gitaar spelen vandaag niet veel bent toegekomen. Of wel? Nee, helemaal niet. Je bent de hele wereld overgegaan met je onderzoek. Ja, het heeft me een beetje overrompeld moet ik zeggen. CNN, Der Spiegel. Hier in Nederland veel aandacht. Mooi. Mijn mobiel is ontploft vandaag. En nu ziet je hier. Fijn dat je er bent, nogmaals. Dank je wel dat ik mocht komen. Zullen we beginnen met de T.Rex zelf. Leuk onderwerp. Heel leuk, dat hebben we gehoord nu net. Je hebt hem helemaal volledig gereconstrueerd. Kun je vertellen hoe je dat doet, want het is een duur van 66 miljoen jaar geleden. De botten liggen natuurlijk niet voor het oprapen. Hoe ga je aan de slag? Nou, je ziet hier hoe we hem hebben gebouwd. Dat doen we op basis van 3D-scans. Dus als je geluk hebt, vind je een volledig dier. Dat hadden we niet gevonden. Maar als je een beetje 3D magie toepast, heb je een volledig dier. Dat doe je wel wetenschappelijk. Maar dan heb je allemaal losse botten. En die kun je op elke willekeurige manier in elkaar zetten. Dus je wil weten: Wat is een realistische houding voor dit beest? Om dat dan gaan doen heb ik een hoop dissecties uitgevoerd. En dat betekent? Dan ga je dieren ontleden. Zoals we hier zien. Zoals deze babykrokodil. En je kijkt dan naar krokodilachtigen of vogels. Want dat zijn de nauwst verwante soorten aan dino's. En als je dat doet krijg je een beeld van hoe een levend dier er, dit is natuurlijk geen levend dier, maar hoe een levend dier in elkaar zit. Want het is natuurlijk veel meer dan alleen botten. Je hebt spieren, pezen, organen. Er zit een huid omheen. En dat wil je allemaal meenemen als je zo'n dino bouwt. En toen raakte jij in het bijzonder gefascineerd door de staart. Waarom nou juist die staart? Waarom is die zo belangrijk voor de Dino? Wij denken altijd meteen aan hoe wijzelf lopen en dan kijk je naar de benen. Maar wat veel gaver is aan de dino is die staart. Want die staart heeft die nodig om te lopen. Maar het is ook de helft van de lengte. Het is een gigantisch ding. Het is volgens mijn reconstructie net geen 1000 kilo. Dus het is echt een flinke joekel dat er zo achter hangt. En dan heb jij... Dat is het staartpuntje. Dat is het puntje van de staart. Jij hebt in principe eigenlijk ontleed wat heel belangrijk is bij de beweging van ook die staart. En dat is resonantie. Kun je uitleggen wat dat betekent? Ja, resonantie heeft alles te maken met het ritme waarop je een beweging uitvoert. Dus ik heb hier een gewichtje aan een elastiekje. Als ik deze oprek, gaat die zo op en neer. En dat doet hij op zijn natuurlijke frequentie. Als ik dus een ander ritme kies en ga bewegen moet ik veel moeite doen en er gebeurt niet zoveel. Als ik het juiste ritme kies, doe ik zelf bijna niks maar het gewichtje gaat alle kanten op. En dat is de meest efficiënte manier van bewegen dus eigenlijk. Ja. Als je op die manier beweegt. Dat is dus resonantie. Ik hoef er niet bij na te denken. Ik voel gewoon welk ritme ik moet kiezen. En dit is hoe alle dieren eigenlijk onbewust lopen. En waarom is de staat voor de beweging van de T. Rex dan zo belangrijk? Er zitten staartspieren die de benen naar achteren trekken. Dus sowieso komt alle kracht onder het lopen uit die staart. Maar die staart hangt dus eigenlijk opgehangen aan ligamenten. Ik zal ze hier intekenen. We zien hier de staartwervels van Trix. Trix is de dino die in naturalis staat en die jij elke dag even knuffelt. Als het mij toelaten zou ik het elke dag doen, ja.  Ligamenten, wat zijn dat? Dat zijn een soort pezen? Ligamenten zijn pezen die twee, dit is een wervel en dit is een wervel. Dan zie je hier een korrelige overgang. Dat is een ligamentenaanhechting. En een ligament verbindt dus twee tot en met elkaar en gedraagt zich verder als een elastiek. Dus je ziet hier, deze richting, dit is de richting waarop de ligamenten kracht uitoefenen. Je hebt ook de wervels meegenomen. Althans, dat zijn 3D geprinte wervels van de T. Rex. En een kleine miniatuur. Ja. Dus deze wervel, dat is de derde. Die is ongeveer zo groot. Echt ongelooflijk hoe groot die dingen zijn. Dit zijn dezelfde die je hier zo op het scherm ziet. Als die T. Rex stilstaat en de staart hangt horizontaal achter hem dan wordt hij overeind gehouden door de ligamenten. En dat betekent, ligamenten kan alleen, net als een elastiekje. dan alleen kracht leveren als die opgerekte is. Dus in deze houding is die opgerekt. En als ik hem zou loslaten, zie je dat die omhoog buigt. Dus... ik heb de eerste houding voor mijn model. Dat is deze. En wat we dan ook nodig hebben, is nog een houding. Want anders kan ik niet met het model rekenen. Dus wat we hebben gedaan is, elke wervel zo draaien zodat het ligament niet meer is opgerekt. En dan krijg je eigenlijk deze houding. Hier is er geen kracht tussen het ligament. Hier is dus geen kracht meer. Dus dit is eigenlijk een T. Rex die bijvoorbeeld op zijn zij ligt, of in de ruimte loopt. In de ruimte? Want daar is geen zwaartekracht. En dan heb je dus twee houdingen.  En dan kan je gaan rekenen met het natuurkundig model. Want dan heb je hem dus anatomisch en natuurkundig eigenlijk ontleed. Wat kun je vervolgens met al die gegevens? Hoe bereken je dan hoe hard die kan lopen?
Wat je wilt en dat zien we hier, is kijken op welke stapritme die die staart gaat resoneren, dus dat hij maximaal op en neer gaat. Dan weet ik: T. Rex zit elke 1,5 seconde ongeveer een stap. De volgende, de laatste stap die je dan moet zetten, is dat je moet weten wat de staplengte is. Dus de afstand tussen elke stap, die ik neerzet. En die sporen die vind je natuurlijk gewoon. Ja, we hebben gefossiliseerde gangsporen gevonden. Van een iets kleinere verwante aan T. Rex. En die hebben we opgeschaald naar de grootte van Trix. En dan komt dit tempo eruit. Ja, dat ziet er dan zo uit. Dit is dus ook de nieuwe Trix, noem ik het maar. En je ziet hoe heel soepel de staart op en neer stuitert. Het is een waanzinnig mooie animatie. Maar wat loopt die langzaam. Ja. Hoeveel gemiddeld was het ook alweer? Ongeveer 4,6 kilometer per uur. Net zo'n gemiddeld wandeltempo als jij en ik. Ja. Maar ook giraffen, ook olifanten, struisvogels, paarden. Noem het maar op. Dus dat verbaasde me eigenlijk. Want het blijkt dus dat best wel veel dieren een hele nauwe range van wandelsnelheden hebben. En dat zegt natuurlijk niks over de maximumsnelheid. Maar bijna alle dieren lopen dus tussen de 4 en 5 kilometer per uur. Dat is heel rustig. Een wandeltempo. Viel het mee of viel het tegen toen je er achter kwam? Wat had je zelf verwacht? Ik weet niet of ik echt een hele sterke verwachting had. Want ik voor het project zat ik in de mensbewegingschappen. Dus dit was mijn eerste dino-onderzoek eigenlijk. Maar vond het wel heel leuk dat we dus een ander resultaat dan eerdere schattingen hebben gekregen. Want dat is natuurlijk interessant. Paleontologie is heel moeilijk omdat alles zo lang geleden is. Dus je kunt dingen nooit zeker weten. Het als vijf mensen dezelfde vraag proberen te beantwoorden en een andere waarde krijgen, kan je ze naast elkaar gaan leggen. En gaan nadenken: Wie heeft hier eigenlijk gelijk? En? Want wat is dan jouw volgende stap in het onderzoek? Mijn volgende stap zou zijn: We hebben het nu op een dino uitgeoefend, namelijk Trix. Ik wil het eigenlijk bij meer soorten doen. Kijken of we een patroon kunnen herkennen. En wat ik zelf ook heel gaaf vind. Want hoe die staart zo op en neer waggelt lijkt eigenlijk stiekem heel erg op de hals van een giraf. Dus ik zou deze methode ook graag willen toepassen op een giraf, als dat een keer lukt. Als dat een keer lukt. In ieder geval is voor nu een klein stukje van een mysterie van de dino weer opgelost. Dank je wel.

Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Je hebt een heleboel botten in je lichaam. Waar zitten ze en waar zijn ze eigenlijk van gemaakt? Dwaal door je geraamte met deze interactieve schoolplaat en bekijk de video's om meer te weten te komen over je botten. 

Interactieve schoolplaat door je skelet

Je lichaam: botten

Wetenschapsjournalist Govert Schilling gaat op zoek naar de oorsprong van de mens. Hoe zijn we geworden wie we zijn? Bewerkte afleveringen die aansluiten bij de biologieles, inclusief lesbrief.

Govert naar de oorsprong van de mens in de klas

NPO Kennis

Deze interactieve schoolplaat brengt de evolutie van de aarde en al zijn organismen in beeld. Van de oerknal 14 miljard jaar geleden tot de ontwikkeling van dinosauriërs en zoogdieren tot aan nu: het tijdperk van de mens.

In de schoolplaat is veel te ontdekken: het eerste leven op aarde, de invloed van natuurlijke selectie en mutaties op evolutie, de bevolking van de aarde voordat wij bestonden én alle stappen die leidden tot de mens. 

Ervaar de evolutie door zelf te scrollen en video's aan te klikken of door een van de twee tours te doen en je te laten rondleiden. Bij deze schoolplaat hoort een lesbrief met o.a. gebruikstips, leerdoelen, kernbegrippen en verdieping.

Schoolplaat over evolutie, ordening en geologische tijdschaal

Evolutie

Hoe snel was de Tyrannosaurus Rex?

De meest interessante reportages, gesprekken en fragmenten uit het wetenschapsprogramma Atlas (NTR).

Programmaheaders

Logo Wetenschap

Atlas in de klas

Naar het Youtubekanaal van NTR Wetenschap

De Tyrannosaurus Rex was een van de meest angstaanjagende dinosaurussen, maar zeker niet de snelste. Dat blijkt uit Nederlands onderzoek. Door een 3D-model van de dino te bouwen, kwam student Pasha van Bijlert erachter dat de T-rex ongeveer 5 kilometer per uur liep. Ongeveer het wandeltempo van mensen dus.

Dieren en planten

Zo hard liep de stoere dino niet

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.