Als Noord-Afrika aan één ding geen gebrek heeft, dan is het wel aan zon. Vandaar dat er enorme zonneparken verschijnen. Het is de bedoeling dat een deel van die stroom naar Europa gaat. Zo zijn er plannen om bijna vierduizend kilometer kabel door zee te trekken tussen Marokko en Groot-Brittannië. Ook in Nederland wordt er al geflirt met het idee om zonne-energie uit de Sahara te gaan halen. En wij vragen ons dan ook af: moeten wij ook onze zonne-energie uit de woestijn gaan halen? Dat bespreek ik met Laurens Stoop. Hij is promovendus aan de Universiteit Utrecht en hij dook al jong in de boeken, werd natuurkundige, klust ook trouwens veel aan zijn Mini, hier te zien, en onderzoekt nu voor de universiteit en netbeheerder TenneT waar je allemaal je groene stroom vandaan kunt halen, Laurens Nou bijvoorbeeld dus uit de Sahara, zoals de Britten dat willen gaan doen. Klinkt ook best wel logisch. Daar regent het. In Marokko schijnt de zon dus waarom niet? Het is zeker een interessant idee om te gaan doen. Het is alleen de vraag of dat misschien het allerbeste idee is op dit moment. Maar als je het doet, hoe ziet het er dan uit? Nou, dan zou je dus een kabel kunnen trekken vanuit Marokko helemaal naar Groot-Brittannië toe. Die moet je dan eerst wel aanleggen en dat brengt ook al wat voeten in de aarde mee. Ja want het is best wel een forse kabel. Hoe lang is ie? Die is 3800 kilometer lang. En dat is een grote kabel die dan uiteindelijk zo'n zo'n 3,6 gigawatt aan energie kan leveren in Groot-Brittannië. Nou en jij zegt al, er zijn ook veel meer alternatieven. Die zijn misschien nog veel aantrekkelijker, want technisch komt er ook best wel wat bij kijken, bij zo'n kabel.
Technisch is dat wel mogelijk om zo'n kabel te leggen. Eigenlijk leggen wij al jaren kabels bijvoorbeeld in de Noordzee. Voor Nederland hebben wij een kabel die ons verbindt met Groot-Brittannië. Die is 260 kilometer lang. De langste in de Noordzee is eigenlijk die verbindt Nederland vanuit station Eemshaven. Die gaat naar Noorwegen en zijn lengte is 580 kilometer. Dit is zeker een uitdaging. Zo'n lange kabel van 3800 kilometer is dat nooit gedaan. Met de huidige hoogspanningstechnologie die nu beschikbaar is, dan verlies je ongeveer 2,5 procent tot 3,5 procent per duizend kilometer. Dus als je rekent met vier duizend kilometer lengte, dan verlies je iets van tien tot veertien procent van je energie in die transportproces. Maar je moet ook de kabels installeren en zo. En dat hebben we met speciale schepen en die die aanlegwerk kunnen doen. Die schepen hebben zo'n spoel waar de kabel gewikkeld is en als de kabel heel dik is moet hij een grotere diameter van de spoel die op dat schip zit hebben. Voor Groot-Brittannië vind ik dat wel een goed idee omdat ze toch een eiland zijn en na Brexit dan willen zij minder afhankelijk zijn van de rest van Europa. Maar voor Europa om ja zonne-energie in de Sahara te ontwikkelen en dan grote kabels te trekken via de Middellandse Zee naar Zuid-Europa vind ik niet zo'n goed idee. Het is veel te duur en er zijn veel meer aan de meer kostenefficiënte oplossingen in Europa zelf? Ja en die oplossingen, die onderzoek jij, Laurens. Want wat voor alternatieven zijn er? Waar zat je aan te denken? Er zijn verschillende alternatieven die je kan bekijken en in Europa hebben we iets vrij unieks. We hebben namelijk grote regio's die qua weer binnen zo'n regio heel erg sterk gecorreleerd zijn. Het weer hier in Nederland is een beetje hetzelfde als het weer hier in Duitsland, maar er zijn, die regio's zelf, die zijn een beetje losgekoppeld van elkaar. Dus als je naar Europa kijkt, zie je zeg maar grofweg dat je, in die Noord-West cluster is alles een beetje met elkaar gecorreleerd. Maar je hebt ook een regio zo bij Spanje en een andere regio die in de buurt van Griekenland ligt. En die drie regio's die hebben, binnen zo'n regio is het weer vrij gecorreleerd, maar tussen die regio's zit er geen correlatie. Daar beïnvloeden ze elkaar dus ook niet. En dat kan je dus ook heel goed gebruiken. Als wij te veel wind waait bij ons waait voorbeeld heel veel wind en we hebben energie over, kunnen we die energie vanuit Nederland of vanuit onze regio hier in Noordwest-Europa bijvoorbeeld naar Spanje brengen op het moment dat zij geen wind of zonne-energie hebben. En tegelijkertijd op het moment dat wij hier een druilerige dag hebben, dat het niet zulk mooi weer is en we wel al allemaal ons licht aan willen doen, kunnen we diezelfde verbindingen bijvoorbeeld gebruiken om een overschot aan zonne-energie terug naar Nederland te brengen. Aan het weer ligt het dus niet. Maar je moet het natuurlijk wel allemaal transporteren met weer die kabels die we net al voorbij zagen komen. Hele imposante kabels. Er ligt al een deel van in Europa zoals we hier op deze kaart zien. Die hebben een beetje versimpeld zodat jij ons kan laten zien waar dan nog ja eigenlijk de problemen liggen of misschien wel niet. Nouja, die kaart die je de net zag, dat lijkt heel veel wat er is, maar in werkelijkheid valt dat soms wat tegen. Op de kaart die jullie hier hebben gemaakt zie je de in paars bijvoorbeeld de huidige verbindingen die al onder de zee liggen tussen de verschillende landen. Je ziet bijvoorbeeld onze verbinding met Noorwegen die Madeleine daarnet al benoemde. Maar ook onze nieuwe verbinding. Bijvoorbeeld de Cobra-verbinding met Denemarken. Maar tegelijkertijd he. Stel, we willen onze clusters die we dus hebben in Europa, he bijvoorbeeld. We willen die noordwestcluster met die cluster in Spanje met elkaar verbinden. Op dit moment liggen er wel wat kabels tussen Frankrijk en Spanje en dat is vijf gigawatt aan vermogen. En dan denk je vijf gigawatt. Dat is veel. Maar als je dan tegelijkertijd vergelijkt met de Nederlandse energievraag op een beetje normale dag, is dat achttien gigawatt al. Dus die twee, die kabels die er nu al liggen, daar zijn niet eens genoeg om aan Nederland voor de energievraag. Is het dan een kwestie van die kabels dikker maken? Dikker maken, maar ook kijken waar je dat moet doen. En waar wij dus echt mee bezig zijn is kijken tussen welke regio's en waar specifiek zou je eventueel dus die kabel moeten versterken? En hoe kan je op de beste manier dus die informatie over die weer regio's gebruiken in Europa om daar de beste keuzen in te maken? Maar stel dat lukt en dat kan en het werkt. Kun je dan echt heel Europa voorzien van zonne- en wind- of natuurlijke energie in plaats van steenkolen? Ja, in principe is er in Europa genoeg mogelijkheid om uit zon en wind en uit ook wat andere bronnen de energievraag te voorzien. En waarom gebeurt dat dan nog niet? Dat is uiteindelijk, een politieke keuze. En het is ook soms de vraag van wil je wel die zonnepanelen of die windturbines in je achtertuin hebben? Ja. Ja, en dat. Want dat zijn er veel. Er zijn heel veel van nodig bij dit plan. Ja. Uiteindelijk zullen we op een gegeven moment met z'n allen van het gas af moeten. Dat hebben we gezegd met z'n allen, maar dan moeten we wat anders doen. En daarvoor moet er nog heel veel bijkomen. En daar ben jij mee bezig. We zijn heel benieuwd wat er uiteindelijk uitkomt. Laat het ons vooral weten, dankjewel Laurens Stoop.
