Vandaag gaan we het hebben over de positieve effecten van muziek. Want ontroering, euforie en spontane dansbewegingen: muziek kan van alles oproepen en daar kan je meer aan hebben dan je denkt. Als je muziek hoort, dan gebeurt er van alles en nog wat in je brein. De muziek komt binnen via je oren en gaat dan eerst naar je hersenstam en vanuit daar kan de muziek allerlei gebieden in je hersenen bereiken. Zo ligt rondom je hersenstam onder andere de hersenkern die iets doet met je gezichtsspieren. Als ik ergens kom en daar staat muziek aan en er wordt gedanst en ze vragen het dansen een beetje mee, dan dans ik een beetje mee. Maar het gekke is dat ik dan een interessant gezicht ga trekken. Ik ga een beetje zo. Wie herkent dat? Ik moet even... Handen omhoog. Wie herkent dit? Ja, ik geloof niet dat het er zo weinig zijn. Er zijn er meer, maar die durven niet hé. Maar een beetje. En dan denk ik doe het niet, ik erger me eraan. Ik zeg doe normaal, kijk normaal. Nee. Maar dat is dus die bovenste kern die daar eigenlijk verantwoordelijk voor is. Omdat die klanken komen daar binnen en die activeren dat. Dus heb jij de neiging om vreemde gezichten te trekken tijdens het dansen? Dan weet je nu hoe dat komt. Maar niet alleen dat is hierdoor te verklaren. Het is ook de reden dat je niet stil kan blijven staan als je een hit hoort. Hoe komt het nou dat het gewoon onmogelijk is om stil te blijven staan? Het is gewoon meteen je voet gaat tappen en je lichaam gaat heen en weer. En dat zie je gewoon overal, altijd bij muziek. Ja, nou dat geluid komt eerst door je oor binnen en dan gaat het niet direct naar de auditieve schors. Dus waar eerst een geluid verwerkt wordt, maar het gaat door je hersenstam en de hersenstam, die heeft heel veel puntjes waar eigenlijk alle nerven aan verbonden zijn en ook die voor bewegen. Alle zenuwen. Zenuwen. Precies dat is het. En die worden dus gewoon getriggerd en daarom begin je gewoon met je hoofd te bewegen, met je voet te tappen. En vandaar gaat het door naar het hersengebied, dat heet de thalamus. Dan wordt het doorgezet naar de auditieve schors, naar de frontaalkwab, de pariëtale kwab, de occipitale kwab, de hippocampus, de amygdala, noem ze maar op. Hele bingokaart. Een hele bingokaart aan moeilijke woorden. Ja, het is de Champions League voor het brein. Muziek is dus een soort Champions League voor het brein. Het activeert namelijk ontzettend veel delen van je hersenen. En net als muziek luisteren, zorgt zingen ook voor veel hersenactiviteit. Zoveel hersenactiviteit zelfs dat het kan helpen bij het opsporen van hersentumoren. Door te zingen activeer de Ambrosh bijna al zijn hersengebieden en dat stelde de chirurg in staat te bepalen welk weefsel hij wel kon wegsnijden en welk niet. Even terug naar de hersenstam, want rond die hersenstam zitten niet alleen de hersenkernen die zorgen voor gekke bekken en automatische dansjes. Ook de centra voor je bloeddruk en ademhaling zitten hier vlakbij.
Dus hier zie je waar die klanken binnenkomen. Dat is niet meteen in die auditieve schors, dus echt aan de buitenkant in je brein. Nee, dat komt eerst binnen hier in de hersenstam. De hersenstam zit zo'n beetje hier op de hoogte van je achterhoofdholte waar je naar binnen gaat. Daar komen die klanken aan. En dat is belangrijk, want daar zitten ook centra voor je hartregulatie, bloeddruk en ademhaling. En wat doet, wat doen die organen die synchroniseren, die gaan dus gelijklopen met het ritme van de muziek die je aanbiedt. Je hartslag en ademhaling kunnen dus gelijk gaan lopen met de muziek die je hoort en zo een kalmerende of juist activerende werking hebben. Zo kan jij je energiek of zelfs onoverwinnelijk voelen als je Eye of the tiger hoort of juist helemaal tot rust komen van soulmuziek. Hartstikke leuk en handig voor jou, maar ook te vroeg geboren baby's hebben er wat aan. Wanneer een baby te vroeg geboren is, zijn de organen zoals de longen en het hart nog niet voldoende ontwikkeld. En dat kan voor stress zorgen. Muziektherapie kan in dat geval een rustgevende werking hebben. Als we te veel medicijnen geven, dan kunnen de ontwikkelings, om kinderen tot rust te krijgen, kunnen ook ontwikkelingsprocessen verstoord raken. En door zoiets inderdaad zoiets eenvoudigs als muziek, waar de moeder bij is en gewoon om dat soort dingen te stimuleren, bevorderen we de normale ontwikkeling.
En muziektherapie wordt niet alleen toegepast bij te vroeg geboren baby's. Ook kan het helpen om kinderen met autisme makkelijker te laten communiceren. En bij ouderen met dementie, waar praten niet of nauwelijks meer lukt, kan zingen soms ineens weer wel. Maar ook daar houden de medische toepassingen van muziek nog niet op. Uit onderzoek blijkt namelijk dat tijdens, maar zelfs ook na een chirurgische ingreep muziek pijnstillend kan werken. Is het ook mogelijk om muziek in de zorg echt in te zetten? Zeker. Zeker. Laat ik een voorbeeld noemen van de velen. Bijvoorbeeld bij operaties ter pijnstilling, voor en na de operatie blijkt dat mensen minder pijnstilling nodig hebben als zij al vóór de operatie naar hun favoriete muziek kunnen luisteren. En dat scheelt dan echt pillen?
Dat scheelt pillen, ja. Dus wat doe je? Je luistert naar muziek waarvan je denkt ja, ik weet dat dat mooi is.
En zo gauw je je overgeeft...En je geef je over. Je maakt dopamine aan. Ja. Dopamine prikkelt frontaal, frontaal stuurt een signaal terug en remt vervolgens op je amandelkern en je komt tot rust.
Je kan dus in beweging komen door muziek. Het kan pijnstillend werken, maar je kan er juist ook dingen door gaan voelen. Het activeert namelijk ook de hersengebieden die met emotie te maken hebben. Zo kun je heel ontroerd of juist gestrest raken van muziek. Als je muziek luistert die je leuk vindt, dan maken je hersenen het stofje dopamine aan. Dat is hetzelfde stofje dat vrijkomt als je bijvoorbeeld iets lekkers eet of als je verliefd bent. Dit kan aan de ene kant pijnstillend werken en aan de andere kant voor een geluksgevoel zorgen. En als je wel eens naar een concert gaat, dan herken je misschien dat kleding, kleur, lengte en geslacht tijdens een optreden helemaal niks meer uitmaakt. Alles en iedereen hoort bij elkaar en samen ga je los op de muziek.
Wat je ziet in studies is als je bijvoorbeeld iemand ziet waar je nou dat je niet echt tot je groep behoort, dan zie je toch iets in je hersens ontstaan van een beetje angstig en dan ontstaat er een conflict in je. Want je denkt ja wat? Wacht even, als ik iemand zie met een andere huidskleur, dat heb ik toch niet? Dat maakt mij toch helemaal niks uit? Maar dat valt tegen, want iedereen weet je toch het gevoel. En dan zie je dat als je kijkt naar die verbindingen die weer wat remmend werken op die amandelkern dat zijn die verbindingen die ook actief worden ik zal maar zeggen als je Glenn hoort zingen en dan speelt het helemaal geen rol meer of je nou andere huidskleuren hebt, andere genders. Als we bijvoorbeeld met zijn allen meezingen tijdens een concert, maakt je brein het stofje oxytocine aan, een liefdeshormoon. Dit stofje zorgt ervoor dat we ons met anderen verbonden voelen en zo kan muziek dus ook een verbindende werking hebben. Tot slot zijn mensen die regelmatig een instrument bespelen vaak creatiever dan andere. Zelfs als je op latere leeftijd muziekles neemt, train je jouw prefrontale cortex. Hierdoor houd je je geheugen en probleemoplossend vermogen beter op peil. Muziek kan dus veel meer met je doen dan je misschien zou denken en het is dus nooit te laat om een instrument te leren spelen, ook al word je misschien geen wereldster. Je hebt er hoe dan ook wat aan.
