Name: Wat is er gebeurd in Srebrenica?
Uploaded: 2025-01-10T16:00:00+01:00
Duration: 10 min 58 s

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Er zijn echt moordpartijen geweest. Dat is iets wat we wisten dat er kon gaan gebeuren. De Serven hebben dat een aantal keren gedaan. Dit is genocide. Juli 1995. 8000 Islamitische mannen en jongens worden vanuit de Bosnische stad Srebrenica gedeporteerd en vermoord door Servische militairen. Een Nederlandse legereenheid, genaamd Dutchbat kijkt toe en doet niks. Hoe kon dit gebeuren? En wat heeft dit te maken met uit elkaar vallen van Joegoslavië? Tot 2003 bestaat er in Oost-Europa, in de Balkan, een land dat Joegoslavië heet. Een land dat in 1918 ontstaat uit het koninkrijk Servië en een deel van het voormalige Oostenrijk-Hongarije. Joegoslavië bestaat uit zes deelstaten waarin verschillende volkeren wonen. Deze volkeren verschillen in afkomst, zoals Serviërs, Kroaten en Slovenen en religie, zoals christenen en moslims. Al deze verschillende groepen hebben een eigen cultuur en geloof, maar leven wel samen in één land. En dat gaat lang niet altijd goed. Zo vinden de Serviërs dat zij het recht hebben om Joegoslavië te besturen. En wat er ook meespeelt is nationalisme: Veel groepen willen liever een eigen staat voor hun volk. Na de Tweede Wereldoorlog wordt deze man, Tito, de leider van Joegoslavië. Onder hem wordt het land een communistische staat vanuit het principe dat iedereen gelijk is aan elkaar. Dus ook alle verschillende volkeren, verdeeld over gelijkwaardige deelstaten.
Tito is dan ook fel tegen het nationalisme. Want als alle volkeren een eigen land zouden willen, zou Joegoslavië uit elkaar vallen. En precies waar hij voor vreest, gebeurt als hij overlijdt in 1980. In de Joegoslavische deelstaten laaien de nationalistische gevoelens weer op. Vooral als in 1989 de Servische leider Milošević de macht grijpt. Milošević wil Joegoslavië tot één Groot-Servië maken, zoals het tijdens het Koninkrijk Servië ook was. Eén groot land waarin de Serviërs de baas zijn. Milošević en de Serviërs krijgen steeds meer en meer macht in Joegoslavië en dit leidt tot grote onrust. Eén voor één roepen de andere volkeren de onafhankelijkheid uit. Als eerst de Slovenen en daarna de Kroaten. Ik verklaar de hele wereld en alle burgers van de Republiek Kroatië dat vanaf vandaag de Republiek Kroatië een onafhankelijke en soevereine staat is. De Serven vinden die onafhankelijkheidsverklaringen maar niks en grijpen in. Er volgen meerdere bloedige oorlogen die de Serven uiteindelijk verliezen. Van Joegoslavië blijft steeds minder over. We zoomen even in naar Bosnië. In deze deelstaat van Joegoslavië wonen Serviërs, Kroaten en moslims, die Bosniakken worden genoemd. In 1992 stemt een meerderheid van Kroaten en moslims in Bosnië voor onafhankelijkheid. Maar de Bosnische Serviërs zijn tegen. Zij willen bij Groot-Servië horen en roepen daarom hun eigen staat uit, de Republika Srpska. En al snel roepen ook de Bosnische Kroaten een eigen staat uit: De Kroatische Republiek Herceg-Bosna. Er breekt een gruwelijke burgeroorlog uit, waarbij over en weer veel geweld plaatsvindt. Zowel de Serviërs als de Kroaten en de Bosniakken pakken hun wapens op. Allen maken zich hierbij schuldig aan oorlogsmisdaden en etnische zuiveringen. De Bosnische-Serviërs, versterkt door het Joegoslavische leger, hebben hierin de overhand. Duizenden mensen worden verdreven, slaan op de vlucht, worden opgesloten in kampen of vermoord. Tijdens het bewind van Tito is het min of meer rustig in Bosnië en leven de verschillende volkeren met elkaar. Maar na het referendum, lopen de conflicten op en maakt het ineens uit welke afkomst of religie de buurman heeft. Het zuiveren van dit gebied werd gedaan door lokale Serven. Het waren aanvankelijk onze buren. Dus... Weet je dat wel zeker? Honderd procent. De beelden van vluchtelingen, moordpartijen en concentratiekampachtige taferelen veroorzaken een schokgolf in de wereld. De Verenigde Naties maakt zich grote zorgen om deze etnische zuiveringen en grijpt in. Er worden veilige zones, enclaves ingericht om met name de Bosniakken, de moslims te beschermen tegen de Bosnische-Serviërs. Neutrale soldaten uit de VN-lidstaten moeten de enclaves bewaken. Deze soldaten dragen blauwe helmen, zoals deze, zodat ze herkenbaar zijn als vredessoldaten.   
Een Nederlands bataljon, Dutchbat, krijgt de opdracht om de enclave Srebrenica te bewaken. De 30.000 moslims in de stad voelen zich veilig bij de blauwhelmen. Maar dan… In de zomer van 1995 gaat het gruwelijk mis. Het Bosnisch-Servische leger heeft de enclave Srebrenica omsingeld. De Dutchbat-soldaten zijn lichtbewapend en kunnen daardoor nauwelijks iets doen. De legerleiding van Dutchbat roept om hulp van de Verenigde Naties en de internationale gemeenschap, maar daar wordt nauwelijks gehoor aan gegeven. De Servische tanks rijden Srebrenica binnen. De enclave Srebrenica is gevallen. Onder de voet gelopen door de Serviërs. De vele moslims in de stad vluchten naar de legerbasis van Dutchbat. In de hoop dat de soldaten hen zullen beschermen. Maar lang niet iedereen kan terecht in de kazerne en moet dus buiten blijven. Veel militante Bosniakken, vluchten de bossen in uit angst voor de wraakzuchtige Serviërs.
De Nederlandse commandant Karremans onderhandelt met de Servische generaal Mladic. Hij wil dat de moslims en de Nederlandse militairen naar een veilige plek worden gebracht. Dat lukt, maar op het laatste moment eist Mladic dat de moslimmannen van de vrouwen worden gescheiden. Dit onder het mom van dat hij de mannen wil verhoren om erachter te komen of het oorlogsmisdadigers zijn. Dutchbat moet assisteren bij de scheiding. Ze staan machteloos. Machteloos, ik voelde me echt hulpeloos, machteloos. Ik voelde me heel klein. Maar had jij het vertrouwen dat het goed zou aflopen? Nee, ik was zelf ook doodsbang. Ik had absoluut geen vertrouwen meer in de VN, in ons bataljon en in de Serven al helemaal niet. Dus je dacht eigenlijk... je stuurt die man de dood in? Nou, die angst die bestond er wel. De bussen met de vrouwen en kinderen rijden weg. Maar de ruim 8000 mannen en jongens worden de bossen in gejaagd en op brute wijze vermoord en begraven in massagraven. 
Ze zagen die Serven een groep Bosnische mannen meenemen naar een huis. Vervolgens hoor je executieschoten. En dan komen die Servische soldaten terug om een volgende lading te nemen. En die nemen ze weer mee en dan hoor je weer executieschoten. De moordpartijen bij Srebrenica zijn een genocide, een volkerenmoord op Bosniakken. Een half jaar later wordt de bloedige Bosnische burgeroorlog beëindigd tijdens het verdrag van Dayton. De oorlog heeft zeker 250.000 doden gekost. Tienduizenden mensen zijn door de oorlog hun thuis, vrienden en familieleden kwijt. 
Na de oorlog gaan de verschillende naties zelfstandig verder. Zo wordt Bosnië-Herzegovina erkent als zelfstandig land, net als de Servische republiek.
En ook andere voormalige deelstaten van Joegoslavië worden onafhankelijk. Vanaf 2003 is de eenheidsstaat Joegoslavië definitief verleden tijd. De wereld is geschokt door oorlogsmisdaden. Sinds de Tweede Wereldoorlog is er nu wéér een genocide. De daders, de toenmalig Servische leiders zoals Mladic en Milosevic worden berecht door het internationaal strafhof in Den Haag. Maar Dutchbat, de Nederlandse militairen waren er ook bij. Hadden zij meer kunnen doen en de genocide kunnen voorkomen? En de VN dan, zijn die niet verantwoordelijk? De oorlogsmisdaden die in Srebrenica en op andere plekken in Joegoslavië zijn gepleegd, blijven voor veel mensen een open wond. 
En ook al is Joegoslavië verleden tijd en zijn er nieuwe landen opgericht... Het gebied is nog steeds een smeltkroes van volkeren en daardoor zijn er tot op de dag van vandaag onderlinge spanningen. ’Als het jaren geleden kon gebeuren. Als de structurele redenen waarom het gebeurde, niet worden opgelost, dan is het heel goed mogelijk dat het nu weer gebeurt.

Groep 6/7/8

Tot in de jaren 90 bestaat er in Oost-Europa een groot verenigd land met de naam Joegoslavië. Maar na het overlijden van President Josip Tito, kiezen steeds meer landen voor onafhankelijkheid. In Bosnië breekt door onenigheid tussen Bosnische-Serven en Bosnische moslims een burgeroorlog uit. De Verenigde Naties stelt een Nederlands leger aan om de moslimenclave Srebrenica in het land te verdedigen. Maar doordat het leger niet goed genoeg bewapend is, weet het Servische leger de enclave in de zomer van 1995 onder de voet te lopen. De mannen uit de stad worden vermoord. Deze massamoord is de grootste genocide in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. 

Quiz over oorlog in voormalig Joegoslavië

Wat weet jij over Srebrenica?

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

Programmaheaders

Programmalogo's

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

Met ingang van het boerkaverbod is het niet meer toegestaan om in publieke gebouwen en het openbaar vervoer je gezicht te bedekken. Op die plekken mogen vrouwen dus geen boerka of nikaab meer dragen. Wat voor invloed heeft dit op moslima's en op de samenleving?

Scrollverhaal over het boerkaverbod

Beperkt of bevrijd?

Islamofobie

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Islamofobie is afkeer voor moslims op basis van de islam als religie. Vaak gaat het samen met discriminatie vanwege afkomst of huidskleur. Welke vormen van islamofobie zijn er en wat zijn de gevolgen? Klik op de afbeelding om de story te lezen bij NPO Kennis.

Story over haat richting moslims en de islam

Wat is islamofobie?

Het Nederlandse leger bestaat uit vier machten: de landmacht, de luchtmacht, de marine en de marechaussee. Wat zijn hun taken en hoe is het om op missie te gaan?

Scrollverhaal over de taken van het leger

Wat doet het leger?

Wat is er gebeurd in Srebrenica?

Wat leidde tot de Eerste Wereldoorlog? Wat is er gebeurd tijdens de Cubacrisis en waarom stond er een grensmuur middenin Berlijn? In FF terugspoelen kijken we terug naar het verleden. Wat is er gebeurd en wat zijn de gevolgen?

FF terugspoelen

In de jaren 90 valt de eenheidsstaat Joegoslavië, dat jarenlang meerdere volkeren verenigt, uit elkaar. De volkeren willen namelijk onafhankelijkheid en dit leidt tot bloedige burgeroorlogen. Waaronder in Bosnië, waar moslims, Kroaten en Bosnische-Serven met elkaar in gevecht zijn. De Verenigde Naties richt veilige zones in, waaronder in de stad Srebrenica. De Nederlandse legereenheid Duchbat moet deze enclave bewaken. Maar in juli 1995 gaat dit gruwelijk mis. 8000 islamitische mannen en jongens worden vermoord. Het is een genocide. Wat is hier gebeurd?

Televisie en computer

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Op dit moment ervaren wij problemen met de site, waaronder de zoekfunctie. Er wordt aan gewerkt, hopelijk snel opgelost. red. Schooltv.nl

Schaatsende kinderen

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.