Name: Wat is een fuga?
Uploaded: 2024-04-12T09:30:48+02:00
Duration: 5 min 41 s

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Wat hebben Barbapappa, Nissan en een tropisch eiland
te maken

met een fuga?

Die kennen we allemaal.

Het Is de fuga uit Bachs Toccata en Fuga in d klein.

Maar wat is zo'n fuga nou eigenlijk?

Eerst het woord, dat komt uit het oud-Noors.

- Ik heb net een enorme fuga gedraaid.

Nee hoor, het komt gewoon weer uit ‘t Latijn.

Ja, het werkwoord ‘fugere’ betekent vluchten.

De fuga is dus eigenlijk een muzikale vlucht.

Een fraai staaltje muziektechniek
dat in de 18e eeuw tot volle bloei kwam

en waarin het begrip contrapunt op
expertniveau kan worden geanalyseerd.

Maar laten we ‘t simpel houden.

Ik speel het begin van een fuga van Bach.

Dit is het Lego steentje waar we hier mee werken.

Een van de vele fuga's uit
het Wohltemperierte Klavier van Bach.

Dit was het fugathema, ook wel subject of dux genoemd.

Het thema begint doorgaans op de tonica:

de grondtoon van de toonsoort.

In dit geval C Groot.

Ik laat het nog een keer horen,
die eerste stem en dan speel ik door.

En wat er dan gebeurt:

Inderdaad, Adam, die eerste is niet langer alleen.

Hier kwam Eva.

Musicologen spreken over dux,
het eerste thema en comes

dux de leider, het hoofdthema, comes de metgezel.

De kopie van dux.

Maar dan op een andere toonhoogte.

Want dux begon hier

en comes begon hier.

Hmmm mooi.

Kijken wat er nog meer in verschiet zit.

Ah, fantastisch!

Dit was dus nummer drie.

Uhh het is een beetje alsof je

op de fiets zit of in de auto en bij het optrekken
steeds een volgende versnelling kiest.

Mensen, gaat ie misschien nog naar vier?

Mensen die Bach toch he.

Ja, die versnellingen.

Oh, als je dat helemaal in de sfeer wil doen, dan koop
je een Nissan Fuga.

Maar die is alleen met een automaat geleverd, dus die

auto bepaalt zelf de inzet van de volgende fugastem.

Een gezonde fuga, die heeft minstens drie stemmen.

Maar het kan altijd gekker.

De echte pro, die componeert er een met tien stemmen.

Ik moet er niet aan denken.

Daar zou ik dus echt een fugue van krijgen.

Dit Bach-exemplaar

is vierstemmig, dat kan
je horen door goed naar dat begin te luisteren.

En al stuk voor stuk
hoor je de binnenkomst van die verschillende stemmen.

De expositie is dat.

En als al die stemmen binnen zijn, dan gaan ze aan
de wandel.

Je kan van alles met zo'n thema: horizontaal spiegelen,

achterstevoren spelen, uitrekken, versnellen, versneld
laten inzetten.

Ja, zo'n fuga thema wordt eigenlijk een
muzikale Barbapapa. Mmm.

Toch maar terug naar Bach.

Zijn techniek nam zo'n hoge vlucht dat
hij moeiteloos ook vocale fuga's schreef.

Zoals hier in de Johannes Passion.

En als je niet van zulke stemmige stuff houdt,
dan valt er nog steeds veel te genieten hoor.

Neem de finales uit
Mozarts Jupiter symfonie en Bruckners Vijfde.

Dat is echt huub huub, Barbatruc.

Ja, geweldig.

Maar je wordt al moe als je er naar luistert.

Even bijkomen door je op een tropisch strand ter
grootte van Texel, maar dan bij de Filipijnen.

Parelwitte stranden, geen files
en een volstrekt gebrek aan 5G.

Je vindt het allemaal op Fuga.

Inclusief koraalriffen.

Maar los van zo'n koraal ben je even
helemaal bevrijd van fugagefriemel.

Tenzij je Emerson, Lake and Palmer meeneemt
naar het eiland, want volgens het internet hebben zij

de beste fuga ever.

Staat op het album Trilogy en heet ook Fugue.

Ja, dat is inderdaad een héle gave fuga.

Uh, even over die zomervakantie jongens.

Ik heb gekeken
wanneer de vluchten naar Fuga vertrekken.

Ik denk dat ik gewoon nuga.

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Luisteren naar muziek heeft een effect op je. Je wil bijvoorbeeld dansen bij harde muziek, je wordt verdrietig als je luistert naar zielige muziek en je voelt je verbonden met anderen als je muziek maakt. Wat doet muziek met je hersenen? Kom er alles over te weten in dit scrollverhaal.

Scrollverhaal over wat muziek met je hersenen doet

Welk effect heeft muziek op je?

Niet iedereen houdt van jumpstyle, hardcore of elektronische muziek. Van welke muziek je houdt, wordt bepaald door verschillende factoren, zoals je persoonlijkheid en je omgeving. Je leest er alles over in de story op NPO Kennis.

Story over waarom je bepaalde muziek leuk vindt

Wat bepaalt je muzieksmaak?

Geschiedenis van de popmuziek

Popmuziek is een verzamelnaam van verschillende muziekstijlen. Popmuziek betekent ‘populaire muziek’. Een groot deel van de mensen vindt deze muziek leuk en daarom hoor je het ook veel op de radio. Popmuziek bestaat onder andere uit jazz en rock ’n roll.

Van rock'n roll tot elektronische muziek

Wat is een fuga?

Omroep MAX

Wat is een wals, wat doet een dirigent eigenlijk en wat is het verschil tussen majeur en mineur? In de serie Muziek in een Notendop (Omroep Max) geeft presentator Sander Zwiep op luchtige wijze antwoord op al dit soort vragen.

Muziek in een notendop

Het woord fuga komt van het Latijnse fugere dat vluchten betekent. De fuga is dus een muzikale vlucht. Elke fuga begint met een eenstemmig fugathema. Aan het einde van het thema zet de tweede stem diezelfde melodie in maar dan op een andere toonhoogte. Een doorsnee fuga heeft minstens 3 stemmen. Stuk voor stuk hoor je de binnenkomst van de verschillende stemmen, de expositie. Daarna gaan ze aan de wandel. Je kan van alles met zo'n thema. Achterstevoren spelen, uitrekken of versnellen bijvoorbeeld.

Muziek en dans

Een muzikale vlucht

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.