Wat hebben FC Volendam, Eric Clapton en Thalia en Melpomene...
...te maken met majeur en mineur?
Ja, nou hoor ik je denken: wie zijn Thalia en Melpomene? Nou, dat heeft te maken met de Griekse tragedie en komedie.
Thalia is van de komedie en Melpomene is van de tragedie.
...Dat heeft te maken met die bekende maskers: een blij gezichtje en een droevig gezichtje.
Majeur en mineur.
Als je in majeur bent is de stemming opperbest. Het is opgetogenheid, blijdschap, zonneschijn, openheid.
Als in mineur bent; ik las in de krant:
FC Volendam in mineur na verlies tegen GVVV.
Dan ben je bedroefd,
dan ben je verdrietig.
Dan ben je klein,
somber, ingetogen.
Maar wat hebben die nou met de muziek te maken?
Is muziek in majeur altijd blij?
En is muziek in mineur altijd bedroefd?
Nee, dat is veel te kort door de bocht.
Had ik maar een piano om dat ….
Ja, die hebben alles met muziek te maken: majeur en mineur.
Het komt eigenlijk van majeur, major: de grotere.
En mineur, minor: de kleinere.
Je hoort vast wel eens op NPO Klassiek:
"Dit was het Vioolconcert van Mendelssohn in E kleine terts".
“Kleine wattes?”
Ja: de kleine terts.
Dat slaat op een interval, een mineur interval.
Een interval is een afstand tussen twee tonen, in dit geval:
Dit is een kleine terts. Wat is dan een grote terts?
Nou, dat is dit:
Je hoort gelijk het verschil karakter.
Je ziet het aan mijn wenkbrauwen.
Grote terts.
Op het station, een mededeling: "Dames en heren".
Tot er vertraging is:
“Dames en heren, de vertraging
loopt inmiddels op tot meer dan een uur.
Eén noot, groot verschil.
Is dat overal zo op de wereld? Nee. In de Chinese muziek in de Indiase muziek, in Arabische werelddelen...
...groeien ze op met hele andere toonsystemen
met microtonaliteit en weet ik veel..
...dat is voor een ander filmpje.
Maar daar werken mineur en majeur heel anders.
Al is het ook niet overal in de westerse muziek
zo dat majeur blij en mineur droevig is.
Neem bijvoorbeeld de Missa Criolla van Ramirez.
Dat is een hele opgetogen Zuid-Amerikaanse mis…
...in mineur.
Opgetogen in mineur.
Vioolconcert van Hurlebusch in A klein. Kleine terts: mineur.
Het is hele vrolijke muziek; heel zonnig en fris.
Tears in heaven van Eric Clapton: een aangrijpend liedje...
...met een droevige tekst. Maar de muziek staat in majeur.
Of de televisie: Netwerk.
Kennen we dat programma nog met Aart Zeeman.
Aart Zeeman.
Mineur: serieus, sober, statig. Het wereldtoneel, dat is geen pretje, mensen.
Maar gelukkig komt daarna Tussen kunst en kitsch.
Dat is weer lekker luchtig.
Majeur: vrolijk.
Tot je hoort dat deze piano...
...niets waard is.
Dan ben je weer in mineur.
